ROZDZIAŁ 20

Jak dobrze żyć z nauczycielami?

Kto jest twoim ulubionym nauczycielem? ․․․․․

Za co go/​ją lubisz? ․․․․․

Z którym nauczycielem relacje układają ci się najgorzej? ․․․․․

PRZYJACIÓŁ wybierasz sobie sam, ale na to, kto cię będzie uczył, zazwyczaj nie masz wpływu. Być może lubisz wszystkich swoich nauczycieli. Osiemnastoletni Dawid mówi: „W zasadzie nigdy nie miałem problemów z nauczycielami. Szanowałem ich, a oni mnie lubili”.

Z drugiej strony może uczy cię ktoś podobny do nauczycielki, o której 11-letnia Sara opowiada: „Jest okropnie złośliwa. A poza tym źle tłumaczy — albo wyjaśnia coś po łebkach,  albo podaje zbyt dużo szczegółów”. Żeby poprawić swoje relacje z nauczycielem, ustal najpierw, co konkretnie jest problemem. Postaw znaczek ✔ przy odpowiednich punktach lub wypełnij ostatnią rubrykę.

□ Uważam, że nauczyciel kiepsko tłumaczy.

□ Moim zdaniem zasługuję na lepsze oceny.

□ Odnoszę wrażenie, że inni są faworyzowani.

□ Czepia się mnie bez powodu.

□ Czuję, że jest do mnie uprzedzony.

□ Inne ․․․․․

Jak sobie radzić w takich sytuacjach? Na początek uwzględnij radę udzieloną przez apostoła Piotra: „Wszyscy bądźcie podobnie usposobieni, okazując wzajemne zrozumienie” (1 Piotra 3:8). Co ci pomoże ze zrozumieniem odnosić się do „złośliwego” nauczyciela? Warto pamiętać, że nauczyciele są tylko ludźmi.

Nauczyciele też popełniają błędy. Tak jak wszyscy, mają swoje dziwactwa, problemy i uprzedzenia. Uczeń Jakub napisał: „Jeżeli ktoś nie potyka się w słowie, to jest człowiekiem doskonałym, zdolnym okiełznać także całe swe ciało” (Jakuba 3:2). Dziewiętnastoletnia Brianna mówi: „Moja matematyczka nie była zbyt cierpliwa i często na nas krzyczała. Trudno było ją szanować”. Co przyczyniało się do takiej sytuacji? „Na lekcjach zawsze panował chaos — klasa szalała specjalnie po to, żeby jeszcze bardziej zdenerwować nauczycielkę”.

Z pewnością cenisz sobie, gdy nauczyciel przymyka oczy na twoje niedopisania, zwłaszcza jeśli jesteś w dużym stresie. Czy nie mógłbyś postępować podobnie? Napisz, do jakiego  spięcia doszło ostatnio w szkole i co twoim zdaniem mogło wyprowadzić nauczyciela z równowagi.

․․․․․

Nauczyciele mają ulubieńców. Pomyśl, jak trudne zadanie stoi przed nauczycielami: Ilu uczniów przychodzących na lekcje rzeczywiście chce na nich być? A ilu z tych, którzy chcą być w klasie, potrafi skoncentrować się na jednym temacie przez pół godziny albo dłużej? I czy nie jest tak, że wielu uczniów lubi wyładowywać swoją złość właśnie na nauczycielach? A teraz wyobraź sobie, że uczysz 20 lub 30 — w większości znudzonych — młodych ludzi. Czy nie byłbyś skłonny poświęcać więcej uwagi tym, którzy okazywaliby zainteresowanie tematem?

To prawda, że możesz być oburzony, widząc oczywiste przejawy faworyzowania. Natasza opowiada o jednym z nauczycieli: „Bardzo pilnował, żebyśmy oddawali prace domowe w wyznaczonym terminie, ale zawsze robił wyjątek dla chłopaków z drużyny futbolowej, dla nikogo więcej. I nieprzypadkowo — był ich drugim trenerem”. Jeżeli spotyka cię coś podobnego, zadaj sobie następujące pytanie: „Czy nauczyciel zaniedbuje moje potrzeby?”. Jeśli nie, to dlaczego miałbyś być zły lub zazdrosny?

Zapisz poniżej, jak mógłbyś wyraźniej pokazać, że jesteś zainteresowany zajęciami prowadzonymi przez nauczyciela.

․․․․․

Nauczyciele nie rozumieją uczniów. Czasami różnica  charakterów lub jakieś nieporozumienie sprawi, że nauczyciel nastawi się do ciebie negatywnie. Dociekliwość może wziąć za przejaw buntu, a niewinny żart za brak szacunku lub głupotę.

Co możesz zrobić, gdy jesteś źle odbierany? W Biblii czytamy: „Nikomu nie oddawajcie złem za złe. (...) Jeśli możliwe, o ile to od was zależy, zachowujcie pokój ze wszystkimi ludźmi” (Rzymian 12:17, 18). Staraj się nie podpadać nauczycielowi. Unikaj niepotrzebnych konfrontacji i nie dawaj uzasadnionych powodów do skargi. Spróbuj być miły. „Miły? Dla niego?” — zapytasz. Właśnie tak. Zachowuj dobre maniery i z szacunkiem mów „Dzień dobry”, gdy wchodzisz do klasy. Jeżeli zawsze będziesz uprzejmy — a nawet uśmiechniesz się od czasu do czasu — nauczyciel może zmienić zdanie o tobie (Rzymian 12:20, 21).

Tak było w wypadku Kena. Nauczyciele często błędnie go oceniali. „Jestem bardzo nieśmiały”, opowiada, „i nigdy nie rozmawiałem z nauczycielami”. Jak sobie poradził? „W końcu zrozumiałem, że nauczyciele zazwyczaj chcieli mi pomóc. Dlatego postanowiłem lepiej ich wszystkich poznać. Kiedy tak zrobiłem, zacząłem dostawać znacznie lepsze stopnie”.

 Oczywiście nie w każdym wypadku przekonasz do siebie nauczyciela swoją życzliwością. Ale bądź cierpliwy. Król Salomon napisał: „Cierpliwość skłania do ustępstw zwierzchnika [na przykład nauczyciela], a język łagodny kruszy nawet kości” (Przysłów 25:15, Biblia Warszawsko-Praska). Kiedy zostaniesz potraktowany niesprawiedliwie, zachowuj spokój i mów łagodnie. A nauczyciel być może spojrzy na ciebie przychylniejszym okiem (Przysłów 15:1).

Gdy nauczyciel cię nie zrozumie lub potraktuje krzywdząco, jaka zazwyczaj jest twoja pierwsza reakcja?

․․․․․

Jaka reakcja byłaby lepsza?

․․․․․

Radzenie sobie z konkretnymi problemami

Zrozumienie, że nauczyciele też mają ograniczenia, to dopiero początek. Jak radzić sobie z konkretnymi problemami? Rozważmy dwa przykłady.

Zasługuję na lepszą ocenę. „Zawsze byłam piątkową uczennicą” — mówi Katrina. „Ale któregoś roku nauczyciel przedmiotów ścisłych postawił mi ocenę niedostateczną. Należała mi się lepsza. Rodzice porozmawiali z dyrektorem. Ponieważ zmienił mi ocenę jedynie na mierną, wcale nie byłam usatysfakcjonowana”. Jeżeli masz podobny problem, nie napadaj na nauczyciela. Weź przykład z opisanego w Biblii proroka Natana. Otrzymał on trudne zadanie — miał uświadomić  królowi Dawidowi jego poważny błąd. Jednak nie wpadł do pałacu, wykrzykując oskarżenia pod adresem Dawida, lecz wykazał się dużym taktem (2 Samuela 12:1-7).

Podobnie ty mógłbyś uprzejmie i spokojnie porozmawiać z nauczycielem. Gdybyś na niego wybuchnął albo oskarżył go o brak kompetencji lub jeszcze coś gorszego, nic byś nie osiągnął. Spróbuj zachować się bardziej dojrzale. Poproś nauczyciela, żeby wyjaśnił ci swój sposób oceniania. Salomon napisał: „Gdy ktoś odpowiada w jakiejś sprawie, zanim jej wysłucha, jest to jego głupota i upokorzenie” (Przysłów 18:13). A zatem najpierw wysłuchaj nauczyciela i dopiero potem powiedz ewentualnie, gdzie twoim zdaniem doszło do przeoczenia. Nawet jeśli nauczyciel nie zmieni oceny, twoja dojrzałość prawdopodobnie zrobi na nim dobre wrażenie.

Uważam, że nauczyciel jest do mnie uprzedzony. Zobaczmy, co przydarzyło się Racheli. Na świadectwie zawsze miała czwórki i piątki. Ale jak wspomina, w siódmej klasie to się zmieniło: „Jeden z nauczycieli uwziął się na mnie i za  wszelką cenę chciał mnie oblać”. Dlaczego? Dał do zrozumienia Racheli i jej mamie, że nie podoba mu się ich religia.

Jak potoczyły się sprawy? Rachela opowiada: „Za każdym razem, gdy było jasne, że nauczyciel ocenił mnie niesprawiedliwie, razem z mamą szłyśmy z nim porozmawiać. Z czasem przestał się mnie czepiać”. Jeżeli masz podobny problem, nie bój się powiedzieć o tym rodzicom. Zapewne zechcą porozmawiać z nauczycielem i być może z dyrekcją szkoły, żeby znaleźć odpowiednie rozwiązanie.

Patrz perspektywicznie

Oczywiście nie wszystkie szkolne konflikty daje się gładko zażegnać. Czasami trzeba po prostu zacisnąć zęby. „Jeden z moich nauczycieli bardzo źle odnosił się do uczniów” — mówi Tanya. „Często wyzywał nas od matołów. Początkowo płakałam, ale nauczyłam się nie brać jego wyzwisk do siebie. Skupiłam się na nauce i starałam się być zaangażowana w lekcje. W rezultacie nie dokuczał mi zbyt często i jako jednej z nielicznych stawiał przyzwoite oceny. Po dwóch latach został zwolniony”.

Gdy nauczysz się radzić sobie z trudnym nauczycielem, zdobędziesz cenną umiejętność, która przyda ci się, jeśli w przyszłości będziesz mieć do czynienia z trudnym szefem. A poza tym docenisz dobrych nauczycieli, których przecież nie brakuje.

W NASTĘPNYM ROZDZIALE

Ciągle masz wrażenie, że dzień jest za krótki? Zobacz, jak najlepiej wykorzystywać czas.

WERSET

„Wszystko, co chcecie, żeby ludzie wam czynili, wy też im podobnie czyńcie” (Mateusza 7:12).

WSKAZÓWKA

Jeżeli uważasz, że nauczyciel jest nudny, nie skupiaj się na nim, ale na temacie. Rób notatki, dopytuj o szczegóły, z entuzjazmem angażuj się w lekcję. Pamiętaj, że zapał jest zaraźliwy.

CZY WIESZ, ŻE...?

Twój nauczyciel prawdopodobnie wyjaśniał te same zagadnienia dziesiątki, a nawet setki razy. Może więc być mu trudno mówić o nich z taką samą pasją jak na początku.

PLAN DZIAŁANIA!

Żeby nudna lekcja bardziej mnie zainteresowała, postaram się: ․․․․․

Jeżeli uważam, że nauczyciel traktuje mnie niesprawiedliwie, to: ․․․․․

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego powinieneś bardziej skupiać się na materiale niż na nauczycielu?

● Jak twój stosunek do omawianego tematu może wpływać na stosunek nauczyciela do ciebie?

[Napis na stronie 146]

„Dołożyłam starań, żeby nawiązać dobre relacje ze wszystkimi nauczycielami oraz zapamiętać ich imiona i nazwiska. Gdy spotykamy się na ulicy, poświęcam parę chwil, by z nimi porozmawiać” (Carmen).

[Ilustracja na stronie 145]

Nauczyciele mogą ci pomóc przejść od ignorancji do wiedzy, ale kroki musisz stawiać sam