Rozdział dwunasty

Pocieszenie dla ludu Bożego

Izajasza 51:1-23

1. Jaki smutny los czeka Jerozolimę i jej mieszkańców, na co jednak można liczyć?

 PRZEZ 70 lat — przeciętny okres życia człowieka — Judejczycy mają być jeńcami w Babilonie (Psalm 90:10; Jeremiasza 25:11; 29:10). Większość wziętych do niewoli zestarzeje się tam i umrze. Pomyślmy, jak wrogowie upokorzą ich swymi drwinami. Pomyślmy też, ile zniewag spadnie na ich Boga, Jehowę, gdy miasto, z którym związał swe imię, będzie tak długo leżeć w ruinie (Nehemiasza 1:9; Psalm 132:13; 137:1-3). Przestanie istnieć ukochana świątynia, którą w trakcie uroczystości oddania do użytku za czasów Salomona napełniła chwała Jehowy (2 Kronik 7:1-3). To doprawdy ponure widoki na przyszłość! Ale Jehowa poprzez Izajasza zapowiada odrodzenie (Izajasza 43:14; 44:26-28). W 51 rozdziale jego księgi znajdujemy kolejne pocieszające proroctwa na ten temat.

2. (a) Do kogo Jehowa za pośrednictwem Izajasza kieruje słowa pokrzepienia? (b) Jak wierni Żydzi ‛dążą do prawości’?

² Jehowa tak mówi do Judejczyków, którzy zwracają ku Niemu swe serce: „Słuchajcie mnie, wy, którzy dążycie do prawości, którzy staracie się znaleźć Jehowę” (Izajasza 51:1a). ‛Dążenie do prawości’ wymaga działania. Osoby ‛dążące do prawości’ nie poprzestają na podawaniu się za członków ludu Bożego. Zdobywają się na  wysiłek, żeby zachować prawość i żyć zgodnie z wolą Bożą (Psalm 34:15; Przysłów 21:21). Uznają Jehowę za jedyne Źródło prawości i ‛starają się Go znaleźć’ (Psalm 11:7; 145:17). Nie znaczy to, że nie wiedzą, kim On jest lub jak się do Niego zwracać w modlitwie. Chodzi raczej o to, że gdy oddają Mu cześć, gdy modlą się do Niego i we wszystkich swych poczynaniach szukają Jego rady, starają się jeszcze bardziej do Niego przybliżyć.

3, 4. (a) Kto jest „skałą”, z której ‛wykuto’ Żydów, a kto ‛czeluścią dołu, z którego zostali wydobyci’? (b) Dlaczego Żydom doda otuchy przypomnienie sobie początków własnej historii?

³ Jednakże ci, którzy rzeczywiście usiłują być prawi, są w Judzie stosunkowo nieliczni, co może ich osłabiać i przygnębiać. Dlatego Jehowa podnosi ich na duchu, podając przykład kamieniołomu: „Spójrzcie na skałę, z której zostaliście wykuci, i na czeluść dołu, z którego zostaliście wydobyci. Spójrzcie na Abrahama, waszego ojca, i na Sarę, która z czasem wydała was na świat w bólach porodowych. Bo on był jeden, gdy go wezwałem; i błogosławiłem mu, i go rozmnożyłem” (Izajasza 51:1b, 2). „Skała”, z której zostali „wykuci” Żydzi, to Abraham — postać historyczna, chluba Izraela (Mateusza 3:9; Jana 8:33, 39). Jest on praojcem tego narodu. „Czeluść dołu” to Sara, z której łona wyszedł inny przodek Izraela, Izaak.

⁴ Abraham i Sara nie mieli ze sobą potomstwa i byli już na to za starzy. Mimo to Jehowa przyrzekł Abrahamowi, że będzie mu błogosławił i ‛go rozmnoży’ (Rodzaju 17:1-6, 15-17). Przywrócił im obojgu zdolność wydawania na świat dzieci, tak iż w podeszłym wieku doczekali się syna — od niego zaś wziął początek lud, z którym Bóg zawarł przymierze. W ten sposób Jehowa  uczynił jednego człowieka ojcem wielkiego narodu, równie niezliczonego jak gwiazdy na niebie (Rodzaju 15:5; Dzieje 7:5). Skoro potrafił sprowadzić Abrahama z dalekiej krainy i utworzyć z niego ogromny lud, z pewnością zdoła też dotrzymać przyrzeczenia, że oswobodzi wierny ostatek z niewoli babilońskiej, przyprowadzi go do ojczyzny i pozwoli mu znów stać się potężnym narodem. Tak jak spełnił obietnicę daną Abrahamowi, tak też spełni obietnicę dotyczącą tych żydowskich jeńców.

5. (a) Kogo przedstawiają Abraham i Sara? Objaśnij to. (b) Kto się wywodzi od „skały”, gdy proroctwo spełnia się ostatecznie?

⁵ Nawiązanie do symbolicznego kamieniołomu w Księdze Izajasza 51:1, 2 najwyraźniej ma jeszcze inne znaczenie. W Księdze Powtórzonego Prawa 32:18 nazwano  Jehowę „Skałą”, która zrodziła Izrael, oraz ‛Tym, który w bólach porodowych wydał go na świat’. W ostatnim sformułowaniu użyto tego samego hebrajskiego czasownika, co w Księdze Izajasza 51:2 w odniesieniu do ‛wydania na świat’ Izraela przez Sarę. A zatem Abraham jest proroczym pierwowzorem Jehowy, Większego Abrahama. Sara zaś, jego żona, słusznie wyobraża wszechświatową niebiańską organizację Jehowy, złożoną ze stworzeń duchowych i przedstawianą w Piśmie Świętym jako niewiasta, małżonka Boga (Rodzaju 3:15; Objawienie 12:1, 5). Omawiany fragment proroctwa Izajasza spełnia się ostatecznie, gdy narodem, który bierze początek ze „skały”, staje się „Izrael Boży” — zbór chrześcijan namaszczonych duchem, powstały w dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku n.e. Jak wyjaśniono we wcześniejszych rozdziałach niniejszej książki, w 1918 roku naród ten znalazł się w niewoli babilońskiej, lecz w roku 1919 odzyskał siły duchowe (Galatów 3:26-29; 4:28; 6:16).

6. (a) Co czeka ziemię judzką i jakie odrodzenie będzie konieczne? (b) O jakim nowożytnym odrodzeniu przypomina nam Księga Izajasza 51:3?

⁶ Jehowa pociesza Syjon, czyli Jerozolimę, nie tylko obietnicą utworzenia licznego narodu. Czytamy: „Jehowa bowiem pocieszy Syjon. Pocieszy wszystkie jego spustoszone miejsca i uczyni jego pustkowie podobne do Edenu, a jego pustynną równinę podobną do ogrodu Jehowy. Znajdzie się w nim radosne uniesienie i wesele, dziękczynienie i odgłos melodii” (Izajasza 51:3). W czasie 70 lat spustoszenia Juda stanie się pustynią, porośniętą ciernistymi krzewami oraz innymi dzikimi roślinami (Izajasza 64:10; Jeremiasza 4:26; 9:10-12). Aby więc nastąpił ponowny rozkwit kraju, trzeba go nie tylko na  nowo zaludnić, ale także doprowadzić do odrodzenia się ziemi, która ma się zamienić w ogród podobny do Edenu — z nawodnionymi, żyznymi polami i dorodnymi sadami. Wtedy niejako zacznie się ona radować. W porównaniu z opłakanym stanem podczas wygnania będzie przypominać raj. W sensie duchowym w takim raju znalazł się namaszczony duchem ostatek Izraela Bożego w roku 1919 (Izajasza 11:6-9; 35:1-7).

Powody do polegania na Jehowie

7, 8. (a) Co oznacza prośba Jehowy o nadstawienie ku Niemu ucha? (b) Dlaczego to takie ważne, by Juda zważała na Jehowę?

⁷ Jehowa wzywa do ponownego poświęcenia Mu uwagi, oświadczając: „Zwróć na mnie uwagę, mój ludu, a ty, moja grupo narodowościowa, nadstaw ku mnie ucha. Bo ode mnie wyjdzie prawo, a moje sądownicze rozstrzygnięcie ustanowię światłem dla ludów. Moja prawość jest blisko. Wybawienie moje na pewno nadejdzie, a moje ramiona będą sądzić ludy. Wyspy będą we mnie pokładać nadzieję i czekać będą na moje ramię” (Izajasza 51:4, 5).

⁸ Prośba Jehowy o nadstawienie ku Niemu ucha to coś więcej niż prośba o zwykłe wysłuchanie tego, co On przekazuje. Chodzi o zwrócenie na to uwagi z myślą o działaniu (Psalm 49:1; 78:1). Lud Jehowy musi zdawać sobie sprawę, że to On jest Źródłem pouczeń, sprawiedliwości i wybawienia. Jest jedynym Źródłem duchowego oświecenia (2 Koryntian 4:6). Jest najwyższym Sędzią ludzkości. Jego prawa i sądownicze rozstrzygnięcia są światłem dla tych, którzy chcą im podporządkować swe postępowanie (Psalm 43:3; 119:105; Przysłów 6:23).

9. Kto oprócz ludu sprzymierzonego z Jehową może skorzystać z Jego aktów wybawienia?

 ⁹ Wszystko to dotyczy nie tylko ludu sprzymierzonego z Bogiem, ale też odpowiednio usposobionych ludzi z każdego zakątka ziemi, nawet z najdalszych wysp na morzu. Tych, którzy zdają się na Boga i ufają, że On potrafi zadbać o swych wiernych sług oraz wybawić ich z opresji, nie spotka rozczarowanie. Na Jego sile, Jego mocy, przedstawianej jako ramię, można bezwzględnie polegać; nikt nie zdoła Go powstrzymać (Izajasza 40:10; Łukasza 1:51, 52). W dobie dzisiejszej dzięki gorliwej działalności ewangelizacyjnej pozostałych członków Izraela Bożego miliony osób — często z odległych wysp — również z ufnością stanęły po stronie Jehowy.

10. (a) Czego będzie musiał się nauczyć król Nebukadneccar? (b) Jakie „niebiosa” i „ziemia” przestaną istnieć?

¹⁰ Następnie Jehowa nawiązuje do czegoś, czego będzie się musiał nauczyć babiloński król Nebukadneccar (Nabuchodonozor). Otóż nikt i nic w niebie ani na ziemi nie może powstrzymać Jehowy od przeprowadzenia Jego woli (Daniela 4:34, 35). Czytamy: „Podnieście oczy ku niebiosom i spójrzcie na ziemię w dole. Bo niebiosa rozwieją się jak dym, a ziemia zniszczeje jak szata, jej mieszkańcy zaś umrą jak zwykły komar. Lecz moje wybawienie będzie trwać aż po czas niezmierzony, a moja prawość  nie zostanie zniweczona” (Izajasza 51:6). Chociaż babilońscy monarchowie nie mają zwyczaju wypuszczać jeńców, nie uniemożliwią Jehowie wyzwolenia Jego ludu (Izajasza 14:16, 17). Babilońskie „niebiosa”, czyli władze, zostaną unicestwione. Stopniowo przestanie też istnieć babilońska „ziemia” — grono ich poddanych. Nawet to największe ówczesne mocarstwo nie zdoła stawić oporu potędze Jehowy ani przeszkodzić Mu w wybawieniu Jego wybranych.

11. Dlaczego całkowite spełnienie się proroctwa o unicestwieniu babilońskich „niebios” i „ziemi” pokrzepia dzisiejszych chrześcijan?

¹¹ Dzisiejsi chrześcijanie czują się ogromnie pokrzepieni, wiedząc, że owe prorocze słowa sprawdziły się co do joty! Dlaczego? Ponieważ apostoł Piotr użył podobnych zwrotów w związku z wydarzeniem, które dopiero nastąpi. Wspomniał o szybko nadciągającym dniu Jehowy, „za sprawą którego niebiosa, płonąc, rozpuszczą się, a elementy stopnieją od wielkiego gorąca!” Potem oświadczył: „Są jednak nowe niebiosa i nowa ziemia, których oczekujemy zgodnie z jego obietnicą, i w nich ma mieszkać prawość” (2 Piotra 3:12, 13; Izajasza 34:4; Objawienie 6:12-14). Chociaż potężne narody wraz ze swymi władcami, wyniesionymi wysoko jak gwiazdy, mogą się przeciwstawiać Jehowie, w wyznaczonym przez Niego czasie zostaną unicestwione — zmiażdżone równie łatwo, jakby chodziło o zwykłego komara (Psalm 2:1-9). Tylko sprawiedliwy rząd Boży będzie panował nad prawym społeczeństwem ludzkim na zawsze (Daniela 2:44; Objawienie 21:1-4).

12. Dlaczego słudzy Boży nie powinni się lękać, gdy wrogowie ich szkalują?

¹² Do ludzi ‛dążących do prawości’ Jehowa mówi teraz: „Posłuchajcie mnie, wy, którzy znacie prawość, ludu,  w którego sercu jest me prawo. Nie lękajcie się zniewagi ze strony śmiertelników i nie popadajcie w przerażenie z powodu ich obelżywych słów. Bo mól ich stoczy niby szatę i mól odzieżowy stoczy ich niby wełnę. Lecz moja prawość będzie trwać aż po czas niezmierzony, a moje wybawienie — po niezliczone pokolenia” (Izajasza 51:7, 8). Osoby ufające Jehowie będą za swą odwagę szkalowane i znieważane, ale nie powinny się tego bać. Potwarcy są zwykłymi śmiertelnikami, którzy zostaną ‛stoczeni’ niczym wełniana szata zjedzona przez mole. a Jak dawniej wierni Żydzi, tak obecnie prawdziwi chrześcijanie nie mają powodu lękać się swych przeciwników. Ich ucieczką jest Jehowa, wiekuisty Bóg (Psalm 37:1, 2). Zniewagi, jakich doznają ze strony wrogów Bożych, stanowią dowód, że jako lud Jehowy mają Jego ducha (Mateusza 5:11, 12; 10:24-31).

13, 14. Do czego odnoszą się określenia „Rahab” i „potwór morski” i jak zostaje on ‛roztrzaskany’ oraz ‛przebity’?

¹³ Następnie Izajasz niejako wzywa Jehowę do podjęcia działań na rzecz Jego ludu w niewoli: „Obudź się, obudź, przyoblecz się w siłę, o ramię Jehowy! Obudź się jak za dni dawnych, jak za pokoleń w dawno minionych czasach. Czyś to nie ty roztrzaskało Rahaba, przebiło potwora morskiego? Czyś to nie ty wysuszyło morze, wody ogromnej toni? Ty, któreś uczyniło głębiny morza drogą dla wykupionych, żeby się przeprawili?” (Izajasza 51:9, 10).

¹⁴ Izajasz podaje tu doskonale dobrane przykłady z historii. Każdy Izraelita zna dzieje wyzwolenia swego narodu z Egiptu oraz przejścia przez Morze Czerwone (Wyjścia  12:24-27; 14:26-31). Określenia „Rahab” i „potwór morski” odnoszą się do Egiptu, którym rządził faraon przeciwny exodusowi Izraelitów (Psalm 74:13; 87:4; Izajasza 30:7). Starożytny Egipt rzeczywiście przypominał monstrualnego węża — z głową w delcie Nilu i wydłużonym ciałem ciągnącym się przez setki kilometrów żyznej doliny tej rzeki (Ezechiela 29:3). „Potwór” ten jednak został ‛roztrzaskany’ dziesięcioma plagami zesłanymi przez Jehowę. Ponadto został ‛przebity’ — dotkliwie ugodzony i osłabiony, gdy jego armia zginęła w wodach Morza Czerwonego. W postępowaniu z nim Jehowa naprawdę dowiódł siły swego ramienia. Czy będzie mniej skłonny walczyć o swój lud uwięziony w Babilonie?

15. (a) Kiedy i jak „uciekną” z Syjonu smutek i wzdychanie? (b) Kiedy w czasach nowożytnych ustały smutek i wzdychanie Izraela Bożego?

¹⁵ W proroctwie nawiązano teraz do przyszłego wyzwolenia Izraela z Babilonu: „Wtedy odkupieni przez Jehowę powrócą i przybędą na Syjon z radosnym wołaniem, a na głowie ich będzie weselenie się po czas niezmierzony. Osiągną radość i wesele. Smutek i wzdychanie uciekną” (Izajasza 51:11). Bez względu na to, w jak opłakanej sytuacji znajdą się w Babilonie ci, którzy na podobieństwo Jehowy starają się być prawi, mają przed sobą wspaniałe perspektywy. Nadejdzie czas, gdy smutek i wzdychanie ustaną. Odkupieni będą wołać z radością i uniesieniem. W dobie nowożytnej te prorocze słowa spełniły się w roku 1919, gdy Izrael Boży został oswobodzony z niewoli babilońskiej. Powrócił wtedy do swych duchowych dóbr z wielką radością — radością, która trwa po dziś dzień.

16. Za jaką cenę zostaną wykupieni Żydzi?

 ¹⁶ Za jaką cenę Żydzi zostaną wykupieni? W proroctwie Izajasza Jehowa już wcześniej wyjawił: „Na okup za ciebie dałem Egipt, w zamian za ciebie — Etiopię i Sebę” (Izajasza 43:1-4). Nastąpi to później. Po zdobyciu Babilonu i uwolnieniu żydowskich jeńców imperium perskie pokona Egipt, Etiopię i Sebę. Otrzyma je w zamian za dusze Izraelitów. Będzie to zgodne z zasadą wyłuszczoną w Księdze Przysłów 21:18: „Niegodziwy jest okupem za prawego, a postępujący zdradziecko zajmuje miejsce prostolinijnych”.

Następne słowa otuchy

17. Dlaczego Żydzi nie muszą się obawiać złości Babilonu?

¹⁷ Jehowa dalej pokrzepia swój lud: „Ja jestem Tym, który was pociesza. Kimże ty jesteś, byś miał się lękać śmiertelnego człowieka, który umrze, i syna ludzkiego, z którym postąpią jak z zieloną trawą? I żebyś miał zapomnieć o Jehowie, twoim Twórcy — Tym, który rozpościera niebiosa i zakłada fundament ziemi — tak iż przez cały dzień ciągle się bałeś złości tego, który cię osacza, jak gdyby był całkowicie zdecydowany obrócić cię wniwecz? I gdzie jest złość tego, który cię osacza?” (Izajasza 51:12, 13). Nadchodzą lata wygnania. Nie ma jednak powodu obawiać się złości Babilonu. Chociaż to państwo, trzecie mocarstwo światowe opisane w Biblii, podbije lud Boży i będzie próbować go ‛osaczyć’, czyli uniemożliwić mu ucieczkę, wierni Żydzi znają proroctwo Jehowy o zniszczeniu tej potęgi przez Cyrusa (Izajasza 44:8, 24-28). W przeciwieństwie do Stwórcy — wiekuistego Boga, Jehowy — mieszkańcy Babilonu zginą jak trawa, która podczas suszy usycha w palącym słońcu. Co się wtedy stanie z ich pogróżkami i złością? Jakże niemądre  jest lękanie się człowieka i zapominanie o Jehowie, który stworzył niebo i ziemię!

18. O czym zapewnia Jehowa członków swego ludu, mimo że czeka ich przejściowa niewola?

¹⁸ Chociaż członkowie ludu Jehowy przez pewien czas będą przebywać w niewoli, ‛uginać się w łańcuchach’, nagle odzyskają wolność. Nie zostaną wytępieni w Babilonie ani nie umrą z głodu jako jeńcy — nie znajdą się martwi w „dole”, w Szeolu (Psalm 30:3; 88:3-5). Jehowa zapewnia ich: „Ten, kto się ugina w łańcuchach, zostanie prędko rozwiązany, żeby nie odszedł w śmierci do dołu i żeby mu nie zabrakło chleba” (Izajasza 51:14).

19. Dlaczego wierni Żydzi mogą bezgranicznie ufać słowom Jehowy?

¹⁹ Wciąż pocieszając Syjon, Jehowa ciągnie: „Lecz ja, Jehowa, jestem twoim Bogiem, Tym, który wzburza morze, by huczały jego fale. Na imię mu Jehowa Zastępów. I włożę swe słowa w twoje usta, i cieniem swej ręki cię zakryję, żeby zasadzić niebiosa i założyć fundament ziemi, i powiedzieć do Syjonu: ‚Ty jesteś moim ludem’” (Izajasza 51:15, 16). Biblia niejednokrotnie wspomina, że Bóg jest w stanie oddziaływać na morze i że panuje nad nim (Hioba 26:12; Psalm 89:9; Jeremiasza 31:35). Ma też całkowitą władzę nad wszelkimi siłami natury, czego dowiódł, wyzwalając swój lud z Egiptu. Któż mógłby choćby w najmniejszym stopniu równać się z „Jehową Zastępów”? (Psalm 24:10).

20. Jakie „niebiosa” i „ziemia” zaczną istnieć, gdy Jehowa umożliwi Syjonowi odrodzenie, i jakie krzepiące słowa On wypowie?

²⁰ Żydzi dalej są ludem sprzymierzonym z Bogiem, toteż On ich zapewnia, że powrócą do ojczyzny i znowu będą żyć według Jego Prawa. Odbudują Jerozolimę wraz ze świątynią i ponownie zaczną wypełniać obowiązki wynikające z przymierza, które zawarł z nimi za  pośrednictwem Mojżesza. Kiedy żydowscy repatrianci ze swymi zwierzętami domowymi powtórnie zasiedlą kraj, zacznie istnieć „nowa ziemia”. Pojawią się też „nowe niebiosa”, czyli nowy system rządów (Izajasza 65:17-19; Aggeusza 1:1, 14). Jehowa po raz kolejny powie do Syjonu: „Ty jesteś moim ludem”.

Wezwanie do czynu

21. Jakie wezwanie rzuca teraz Jehowa?

²¹ Pokrzepiwszy Syjon, Jehowa rzuca wezwanie do czynu. Przemawia do Jerozolimy tak, jakby jej cierpienia już się skończyły: „Ocknij się, ocknij, powstań, Jerozolimo, która wypiłaś z ręki Jehowy jego kielich złości. Puchar, kielich zataczania się, wypiłaś, wysączyłaś” (Izajasza 51:17). Jerozolima istotnie musi się podźwignąć po klęsce, tak by odzyskać dawną pozycję i świetność. W pewnym momencie wychyli do dna symboliczny kielich Bożej odpłaty. Po gniewie Boga przeciw niej nie zostanie ani śladu.

22, 23. Co spotka Jerozolimę, zmuszoną wypić kielich gniewu Jehowy?

 ²² Kiedy jednak na Jerozolimę spadnie kara, żaden z jej mieszkańców, jej „synów”, nie zdoła temu zapobiec (Izajasza 43:5-7; Jeremiasza 3:14). Proroctwo brzmi: „Ze wszystkich synów, których urodziła, żaden jej nie poprowadził, i ze wszystkich synów, których wychowała, żaden nie ujął jej za rękę” (Izajasza 51:18). Ileż cierpień zadadzą jej Babilończycy! „Spotkały cię te dwie rzeczy. Kto będzie ci współczuł? Złupienie i upadek, a także głód i miecz! Kto będzie cię pocieszał? Synowie twoi pomdleli. Legli u wlotu wszystkich ulic jak dzika owca w sieci, jak ci, którzy są pełni złości Jehowy, nagany twego Boga” (Izajasza 51:19, 20).

²³ Nieszczęsna Jerozolima! Czeka ją „złupienie i upadek”, a także „głód i miecz”. Jej „synowie”, bezradni, wycieńczeni, niezdolni do odparcia babilońskich najeźdźców, opuszczą ręce — nie zdołają zapewnić jej  przewodnictwa ani uchronić od upadku. Jawnie legną u wlotu ulic, na ich rogach, będą bowiem omdlali, słabi i wyczerpani (Lamentacje 2:19; 4:1, 2). Wypiją kielich złości Boga i okażą się równie bezsilni jak zwierzęta złapane w sieć.

24, 25. (a) Czego Jerozolima nie doświadczy powtórnie? (b) Kto po Jerozolimie będzie pił z kielicha gniewu Jehowy?

²⁴ Jednakże ta smutna sytuacja się skończy. Izajasz mówi pocieszająco: „Dlatego, proszę, posłuchaj tego, niewiasto uciśniona i pijana, ale nie winem. Tak rzekł twój Pan, Jehowa, twój Bóg, który toczy spór w obronie swego ludu: ‚Oto zabiorę z twej ręki kielich zataczania się. Puchar, mój kielich złości — już nigdy więcej nie będziesz z niego piła. I włożę go w rękę drażniących cię, którzy powiedzieli do twej duszy: „Nachyl się, żebyśmy przeszli”, tak iż ze swych pleców czyniłaś jakby ziemię i jakby ulicę dla przechodzących’” (Izajasza 51:21-23). Po ukaraniu Jerozolimy Jehowa będzie gotów okazać jej współczucie i przebaczyć.

²⁵ Przestanie wtedy wywierać gniew na Jerozolimę, a zacznie wylewać go na Babilon, który ją zburzył i upokorzył (Psalm 137:7-9). Ani Babilon, ani jego sojusznicy nie zmuszą jej do powtórnego picia z takiego kielicha. Przeciwnie, kielich ten zostanie zabrany z jej ręki i wręczony tym, którzy cieszyli się z jej hańby (Lamentacje 4:21, 22). Babilon runie, pijany do nieprzytomności (Jeremiasza 51:6-8). Tymczasem Syjon się podźwignie! Cóż za niezwykła zmiana sytuacji! Widoki takie niewątpliwie są dla Syjonu pokrzepiające. Słudzy Jehowy mogą być pewni, że On uświęci swe imię, dokonując aktów wybawienia.

[Przypis]

[Pytania do studium]

[Ilustracja na stronie 167]

Jehowa, Większy Abraham, jest „skałą”, z której został ‛wykuty’ Jego lud

[Ilustracja na stronie 170]

Przeciwnicy ludu Bożego zostaną unicestwieni, będą niczym szata zjedzona przez mole

[Ilustracja na stronach 176, 177]

Jehowa dowiódł, że ma władzę nad siłami natury

 [Ilustracja na stronie 178]

Kielich, z którego będzie pić Jerozolima, zostanie przekazany Babilonowi i jego sojusznikom