NIEKTÓRE pytania są niczym góry lodowe — najważniejsza ich część kryje się pod powierzchnią. Od samego pytania często istotniejsze jest to, co leży u jego podstaw.

Nawet więc jeśli pytający bardzo pragnie usłyszeć odpowiedź, powinieneś wiedzieć, jak jej udzielić, to znaczy ile powiedzieć i w jaki sposób (Jana 16:12). Zdarza się bowiem — o czym Jezus musiał przypomnieć apostołom — że ktoś prosi o informacje, do których nie jest upoważniony albo z których nie odniesie pożytku (Dzieje 1:6, 7).

Pismo Święte radzi nam: „Niech wasza wypowiedź zawsze będzie wdzięczna, przyprawiona solą, abyście wiedzieli, jak powinniście każdemu odpowiedzieć” (Kol. 4:6). Dlatego zanim damy odpowiedź, musimy się zastanowić nie tylko nad tym, co powiemy, ale też jak to zrobimy.

Saduceusze usiłowali zastawić na Jezusa pułapkę, pytając go o wskrzeszenie kobiety, która kilkakrotnie wychodziła za mąż. Jezus jednak dobrze wiedział, że tak naprawdę ludzie ci nie wierzą w zmartwychwstanie. Dlatego swą odpowiedzią starał się obalić fałszywy pogląd leżący u podstaw ich pytania. Posługując się mistrzowską argumentacją oraz znanym fragmentem Pism, przedstawił im coś, czego nigdy przedtem nie brali pod uwagę — niezbity dowód, że Bóg faktycznie zamierza wskrzesić zmarłych. Jego odpowiedź tak zdumiała tych przeciwników, że zaniechali zadawania dalszych pytań (Łuk. 20:27-40).

Podobnie ty, jeśli chcesz udzielić właściwej odpowiedzi, musisz się zorientować, jakie poglądy ma pytający i co go niepokoi. Załóżmy, że ktoś w szkole lub w pracy dopytuje się, dlaczego nie obchodzisz sylwestra. Czemu o to pyta? Czy naprawdę chce znać powód? A może tylko się zastanawia, czy w ogóle wolno ci korzystać z rozrywek? Niewykluczone, że najpierw będziesz musiał poprosić o wyjaśnienie, co go skłoniło do takiego pytania. Potem stosownie do tego odpowiedz. Przy okazji możesz wskazać, że trzymanie się zasad biblijnych chroni nas przed tymi aspektami danego święta, które stały się dla ludzi ciężarem.

 Przypuśćmy, że zaproszono cię, byś opowiedział o Świadkach Jehowy grupie uczniów lub studentów. Po twoim wystąpieniu zapewne padną jakieś pytania. Jeżeli uznasz je za szczere, stosowne będą odpowiedzi proste i bezpośrednie. Gdyby jednak pytania były wyrazem uprzedzeń rozpowszechnionych w danym rejonie, lepiej będzie poprzedzić odpowiedź krótkim wyjaśnieniem, skąd się mogły wziąć takie wyobrażenia i dlaczego Świadkowie Jehowy kierują się miernikami biblijnymi. Często korzystniej jest potraktować tego rodzaju pytania nie jako zarzuty — nawet jeśli są stawiane w takiej formie — lecz jako kwestie nurtujące słuchaczy. Twoja odpowiedź umożliwi im spojrzenie na sprawę z szerszej perspektywy, dostarczy dokładnych informacji i uzasadni biblijnie nasze wierzenia.

A jak zareagujesz, gdy pracodawca nie zechce dać ci urlopu na zgromadzenie? Przede wszystkim spójrz na sprawę z jego punktu widzenia. Czy nie warto zaproponować, że kiedy indziej zostaniesz po godzinach? A może zmieni nastawienie, gdy mu wyjaśnisz, iż pouczenia udzielane na naszych zgromadzeniach pomagają nam być rzetelnymi, godnymi zaufania pracownikami? Jeżeli dasz dowód, że bierzesz pod uwagę jego interesy, zapewne będzie bardziej skłonny uwzględnić to, co ma istotne znaczenie dla ciebie. A co powiesz, gdy zażąda, byś postąpił nieuczciwie? Oczywiście mógłbyś od razu przedstawić swoje stanowisko — zdecydowanie odmówić, podpierając się cytatem z Pisma Świętego. Ale czy nie osiągniesz więcej, jeśli najpierw wytłumaczysz mu, że ktoś gotowy skłamać lub ukraść dla niego może też okłamać lub okraść jego samego?

Teraz inna sytuacja — jesteś uczniem i nie chcesz wziąć udziału w pewnych zajęciach szkolnych, sprzecznych z Biblią. Pamiętaj, że nauczyciel prawdopodobnie nie podziela twoich poglądów, a jego obowiązkiem jest utrzymanie dyscypliny w klasie. Powinieneś więc: 1) odnieść się z szacunkiem do tego, co niepokoi nauczyciela, 2) taktownie wyjaśnić swoje stanowisko i 3) zdecydowanie obstawać przy tym, o czym wiesz, że podoba się Jehowie. Samo otwarte przedstawienie swych wierzeń przypuszczalnie nie  byłoby najlepszym sposobem załatwienia tej sprawy (Prz. 15:28). W przygotowaniu się do takiej rozmowy z nauczycielem mogą ci pomóc rodzice.

Czasami zachodzi potrzeba odparcia zarzutów wysuniętych przez przedstawiciela władzy. Policjant, urzędnik państwowy lub sędzia może zażądać na przykład, żebyś mu odpowiedział na pytania dotyczące przestrzegania określonego prawa, twojej chrześcijańskiej neutralności albo twego stosunku do udziału w uroczystościach patriotycznych. Jak należałoby odpowiedzieć? „W łagodnym usposobieniu i z głębokim respektem” — radzi Biblia (1 Piotra 3:15). Zastanów się także, dlaczego dana kwestia budzi niepokój władz, i taktownie to uwzględnij. A co potem? Apostoł Paweł odwołał się do prawa rzymskiego, więc ty również mógłbyś się powołać na odpowiednie przepisy (Dzieje 22:25-29). Niewykluczone też, że urzędnik spojrzy na sprawę z nieco szerszej perspektywy, gdy mu opowiesz o postawie pierwszych chrześcijan oraz Świadków Jehowy na całym świecie. Ponadto mógłbyś mu wyjaśnić, jak uznawanie władzy Boga skłania nas do sumiennego przestrzegania stosownych praw ludzkich (Rzym. 13:1-14). Jeżeli w ten sposób naświetlisz sprawę, twój rozmówca może przychylniej zareagować na biblijne uzasadnienie twego stanowiska.

Zanim zdecydujesz się na odpowiedź, warto wziąć pod uwagę stosunek osoby pytającej do Pisma Świętego. Jezus tak zrobił, gdy odpowiadał na pytanie saduceuszy o zmartwychwstanie. Wiedział, że uznają tylko pisma Mojżesza, więc w trakcie argumentacji powołał się na fragment Pięcioksięgu, wprowadzając go słowami: „A że umarli są wskrzeszani, wyjawił nawet Mojżesz” (Łuk. 20:37). Ty na pewno też się przekonasz, że warto przytaczać wersety z tej części Pisma Świętego, którą twój rozmówca zna i akceptuje.

A co zrobić, jeśli dla kogoś Księga ta nie jest autorytetem? Zwróć uwagę, jak postąpił apostoł Paweł w przemówieniu na Areopagu, utrwalonym w Dziejach Apostolskich 17:22-31. Przedstawił prawdy z Pism, ale nie cytował z nich bezpośrednio. Jeżeli zachodzi taka konieczność, uczyń podobnie. Niekiedy dopiero po kilku rozmowach będziesz mógł otwarcie sięgnąć do Biblii. Gdy już zechcesz się na nią powołać, może na początek — zamiast stanowczo twierdzić, że jest to  Słowo Boże — mądrze będzie podać kilka powodów, dla których zasługuje ona na uwagę. Powinieneś jednak dążyć do tego, by dać jasne świadectwo o zamierzeniu Bożym i by z czasem słuchacz osobiście zaczął sprawdzać, co mówi Biblia. Ma ona znacznie większą moc przekonywania niż to, co moglibyśmy powiedzieć sami (Hebr. 4:12).

Jehowa to Bóg łaskawy — życzliwy i wielkoduszny — więc najzupełniej słuszna jest zachęta do tego, by mowa Jego sług była ‛zawsze wdzięczna, przyprawiona solą’ (Kol. 4:6; Wyjścia 34:6). Oznacza to, że powinniśmy zwracać się do ludzi życzliwie, nawet jeśli odnosimy wrażenie, iż na to nie zasługują. Nasze wypowiedzi mają być w dobrym guście — nigdy szorstkie czy nietaktowne.

Wielu ludzi żyje w ogromnym napięciu i na co dzień spotyka się z obraźliwą mową. Kiedy ich odwiedzamy, nieraz odzywają się do nas nieuprzejmie. Jak mamy reagować? Biblia mówi: „Odpowiedź łagodna odwraca złość”. Może też zmienić nastawienie osoby sprzeciwiającej się naszym poglądom (Prz. 15:1; 25:15). Jeżeli ktoś codziennie znosi złe traktowanie, nasze życzliwe zachowanie i wypowiedzi mogą go tak ująć, że wysłucha głoszonej przez nas dobrej nowiny.

Nie chcemy spierać się z ludźmi nieokazującymi szacunku dla prawdy. Pragniemy raczej prowadzić rozmowy na podstawie Biblii z tymi, którzy nam na to pozwalają. Bez względu na okoliczności pamiętajmy, że z naszych odpowiedzi powinna przebijać życzliwość oraz przekonanie o niezawodności wspaniałych obietnic Bożych (1 Tes. 1:5).

A jak odpowiedzieć zainteresowanemu lub współwyznawcy, gdy pyta, co ma zrobić w określonej sytuacji? Być może wiesz, jak ty byś się zachował. Ale każdy sam ponosi odpowiedzialność za swe życiowe decyzje (Gal. 6:5). Apostoł Paweł zachęcał ludzi, którym głosił, do „posłuszeństwa dzięki wierze” (Rzym. 16:26). Jest to dla nas wspaniały wzór. Jeżeli ktoś podejmuje jakieś decyzje głównie po to, by zadowolić swego nauczyciela Biblii czy innego człowieka, to służy ludziom i nie kieruje się w życiu wiarą (Gal. 1:10). Z tej przyczyny dla osoby, która zadaje takie pytanie, odpowiedź prosta i bezpośrednia wcale nie musi być najlepsza.

 Jak więc odpowiedzieć, żeby to było zgodne z radami biblijnymi? Skieruj uwagę na stosowne zasady i przykłady zawarte w Piśmie Świętym. W niektórych wypadkach warto pokazać pytającemu, jak mógłby samodzielnie poszukać potrzebnych informacji. Możesz nawet omówić z nim pewne zasady czy wartość przykładów, ale sam nie odnoś ich do jego sytuacji. Zapytaj, czy dostrzega coś, co mu się przyda w podjęciu mądrej decyzji. Zachęć go, by w świetle tych zasad i przykładów przemyślał, jakie postępowanie będzie się podobać Jehowie. W ten sposób pomożesz mu ‛ćwiczyć władze poznawcze, aby umiał odróżniać to, co właściwe, od tego, co niewłaściwe’ (Hebr. 5:14).

Zebrania zboru chrześcijańskiego często dają nam możliwość publicznego poświadczania naszej wiary. Jedną z takich sposobności jest odpowiadanie na pytania. Jak to robić? Kieruj się pragnieniem błogosławienia Jehowy, czyli wyrażania się o Nim z uznaniem. Właśnie tak czynił psalmista Dawid „pośród zebranych rzesz” (Ps. 26:12). Ponadto nasze wypowiedzi powinny zachęcać współwyznawców, pobudzać ich — jak radził apostoł Paweł — „do miłości i do szlachetnych uczynków” (Hebr. 10:23-25). Pomoże nam w tym wcześniejsze przestudiowanie materiału przewidzianego do omówienia na zebraniu.

Kiedy zostaniesz zapytany, wypowiadaj się prosto, jasno i zwięźle. Nie omawiaj całego akapitu; porusz tylko jedną myśl. Udzielając częściowej odpowiedzi, dajesz innym szansę ją uzupełnić. Szczególną wartość ma uwzględnienie wersetów podanych w materiale. Staraj się zwrócić uwagę na ten fragment wersetu, który dotyczy rozważanej myśli. Nie odczytuj całych zdań z akapitu, ale naucz się mówić własnymi słowami. Nie denerwuj się, jeśli się pomylisz. Może się to zdarzyć każdemu.

W rozdziale tym przekonaliśmy się, że aby wiedzieć, jak udzielić odpowiedzi, nie wystarczy ją znać. Potrzebne jest jeszcze rozeznanie. Ale gdy twoja płynąca z serca odpowiedź poruszy serca innych, odczujesz niekłamane zadowolenie! (Prz. 15:23).