Czy o tym wiedziałeś?
Jak Żydzi w I wieku przygotowywali zmarłych do pogrzebu?
Żydzi grzebali zmarłych szybko, zazwyczaj tego samego dnia. Były ku temu dwa powody. Po pierwsze, gorący klimat Bliskiego Wschodu przyśpiesza rozkład ciała. Po drugie, pozostawienie zwłok bez pogrzebu choćby na kilka dni uważano wtedy za hańbę dla zmarłego oraz jego rodziny.
W Ewangeliach i Dziejach Apostolskich opisano co najmniej cztery pogrzeby, które odbyły się od razu w dniu czyjejś śmierci (Mateusza 27:57-60; Dzieje 5:5-10; 7:60 do 8:2). Kiedy wiele stuleci wcześniej zmarła podczas podróży ukochana żona Jakuba, Rachela, mąż nie zabrał jej ciała do rodzinnego grobowca, lecz pochował ją w grobie „przy drodze do (...) Betlejem” (Rodzaju 35:19, 20, 27-29).
Biblijne opisy pogrzebów ukazują też, że Żydzi przykładali wielką wagę do przygotowywania zwłok do pochówku. Rodzina i przyjaciele obmywali ciało zmarłego, nacierali je oliwą z dodatkiem wonnych korzeni i owijali pasami płótna (Jana 19:39, 40; Dzieje 9:36-41). Inni, na przykład sąsiedzi, mogli przyjść i wyrazić swój żal oraz współczucie dla rodziny (Marka 5:38, 39).
Czy Jezusa pochowano zgodnie z żydowskimi zwyczajami?
Rodziny żydowskie zwykle składały zmarłych w jaskiniach i grobowcach wykutych w miękkiej skale, jaka występowała w wielu rejonach Izraela. Naśladowano w ten sposób patriarchów. Abraham, Sara, Izaak, Jakub i inni zostali pochowani w jaskini Machpela w pobliżu Hebronu (Rodzaju 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13).
Ciało Jezusa złożono w grobowcu wyciosanym w masywie skalnym (Marka 15:46). Do takiego miejsca pochówku na ogół wchodziło się przez wąski otwór. Wewnątrz wydrążone były nisze, w których umieszczano zmarłych członków rodziny. W czasach Jezusa zazwyczaj czekano, aż ciało się rozłoży, po czym zbierano suche kości i wkładano je do kamiennej urny zwanej ossuarium. Dzięki temu w grobowcu mogły być potem pochowane kolejne osoby z danej rodziny.
Ponieważ Żydzi w myśl Prawa Mojżeszowego mieli w sabat odpoczywać, w tym dniu nie zajmowali się pogrzebami. Jezus umarł trzy godziny przed nastaniem sabatu, toteż niektóre zaprzyjaźnione osoby, w tym Józef z Arymatei, pochowały go, nie dopełniwszy wszystkich zwyczajowych przygotowań (Łukasza 23:50-56). Właśnie dlatego pewne kobiety po sabacie przyszły do grobowca, aby zająć się resztą zabiegów (Marka 16:1; Łukasza 24:1).