PRAWIE 150 lat temu Karol Darwin usiłował wyjaśnić złożoność i różnorodność życia doborem naturalnym. Jednakże jego teoria ewolucji i współczesne jej odmiany są dziś krytykowane przez ludzi przekonanych, że zdumiewająca precyzja widoczna w żywych organizmach wskazuje na celowe zaprojektowanie. Nawet wielu wybitnych naukowców nie zgadza się z poglądem, jakoby liczne gatunki pojawiły się za sprawą ewolucji.

Część uczonych podaje inne wytłumaczenie — koncepcję inteligentnego projektu. Ich zdaniem znajduje ona wyraźne potwierdzenie w biologii i matematyce oraz jest zgodna ze zdrowym rozsądkiem. Postulują wprowadzenie jej do programu nauczania w szkołach. Gorące debaty na ten temat toczą się głównie w Stanach Zjednoczonych, ale także w Holandii, Pakistanie, Serbii, Turcji czy Wielkiej Brytanii.

Zaskakujące pominięcie

W skrupulatnie sformułowanej obronie koncepcji inteligentnego projektu można jednak zauważyć rażące pominięcie. Nie ma tam wzmianki o projektancie. Czy twoim zdaniem może istnieć projekt bez projektanta? W gazecie The New York Times Magazine zauważono, że zwolennicy inteligentnego projektu „nie wspominają otwarcie, komu lub czemu można przypisać miano owego projektanta”. Jak to ujęła publicystka Claudia Wallis, „starają się nie wprowadzać do dyskusji tematu Boga”. Podobnie w tygodniku Newsweek Polska napisano, że koncepcja ta „nie mówi nic o tożsamości projektanta”.

Chyba przyznasz, że unikanie tematu projektanta nie ma sensu. Czy wyjaśnienia dotyczące zaprojektowania wszechświata i samego życia można uznać za pełne, jeśli się ukrywa istnienie oraz tożsamość projektanta i nawet o nim nie wspomina?

Wszystkie te dyskusje w jakimś stopniu mają związek z następującymi pytaniami: Czy uznanie nadprzyrodzonego projektanta utrudni ludziom rozwój naukowy i intelektualny? Czy o inteligentnym projektancie powinno się mówić tylko wtedy, gdy brakuje innego wyjaśnienia? I czy w ogóle właściwy jest wniosek, że skoro istnieje projekt, to musi też istnieć projektant? Te i pokrewne kwestie omówiono w następnym artykule.

[Ilustracje na stronie 3]

Karol Darwin wierzył, że skomplikowane formy życia powstały drogą doboru naturalnego

[Prawa własności]

Darwin: From a photograph by Mrs. J. M. Cameron/​U.S. National Archives photo