„Zachowujcie całkowitą trzeźwość umysłu”
„Niedoświadczony daje wiarę każdemu słowu, lecz roztropny rozważa swe kroki” (PRZYSŁÓW 14:15).
1, 2. (a) Czego uczą nas przeżycia Lota związane z Sodomą? (b) Co oznacza ‛zachowywanie trzeźwości umysłu’?
KIEDY Abraham zaproponował Lotowi, by pierwszy dokonał wyboru ziemi, ten zwrócił uwagę na dobrze nawodniony region przypominający „ogród Jehowy”. Najwyraźniej uznał, iż będzie to idealne miejsce dla jego rodziny, toteż „wybrał sobie cały Okręg Jordanu” i rozbił obóz nieopodal Sodomy. Niestety, dał się zwieść pozorom — mieszkańcy tego miasta „byli źli i ciężko grzeszyli przeciwko Jehowie” (Rodzaju 13:7-13). W rezultacie rodzina Lota poniosła niepowetowane straty, a w końcu on sam i jego córki zamieszkali w jaskini (Rodzaju 19:17, 23-26, 30). Coś, co z początku wydawało mu się bardzo dobre, okazało się nic niewarte.
2 Historia Lota stanowi cenną lekcję dla dzisiejszych sług Boga. Kiedy podejmujemy decyzje, musimy dostrzegać ewentualne zagrożenia i nie dawać się zwieść pozorom. Słusznie więc Słowo Boże nawołuje nas: „Zachowujcie całkowitą trzeźwość umysłu” (1 Piotra 1:13). Według biblisty Richarda C. H. Lenskiego taka trzeźwość to „nacechowany spokojem i stabilnością stan umysłu, umożliwiający prawidłową analizę i ocenę danej sprawy, a w konsekwencji podjęcie właściwej decyzji”. Omówimy teraz kilka sytuacji, w których trzeźwość umysłu ma kluczowe znaczenie.
Okazje do wzbogacenia się
3. Dlaczego należy zachowywać ostrożność, gdy ktoś proponuje nam udział w interesach?
3 Załóżmy, że ktoś cieszący się powszechnym szacunkiem — i do tego też będący Świadkiem Jehowy — oferuje ci możliwość zarobienia sporych pieniędzy. Jest pełen entuzjazmu i przekonany o sukcesie, toteż zachęca cię do szybkiego działania, byś nie przepuścił okazji. Zaczynasz myśleć o lepszych perspektywach dla siebie i rodziny albo o tym, że będziesz mógł poświęcać więcej czasu na sprawy duchowe. Jednakże Księga Przysłów 14:15 ostrzega: „Niedoświadczony daje wiarę każdemu słowu, lecz roztropny rozważa swe kroki”. Rozkręcaniu interesu często towarzyszy podniecenie, w którym łatwo zbagatelizować ryzyko i przeoczyć zagrożenia oraz zapomnieć, że w biznesie wielu rzeczy nie da się przewidzieć (Jakuba 4:13, 14). Jakże ważne okazuje się w takiej sytuacji zachowywanie całkowitej trzeźwości umysłu!
4. Jak można ‛rozważać swe kroki’ przy ocenie propozycji wspólnych interesów?
4 Człowiek roztropny starannie rozważy tego typu propozycję, zanim podejmie ostateczną decyzję (Przysłów 21:5). Pozwoli mu to dostrzec ukryte niebezpieczeństwa. Wyobraź sobie następującą sytuację: Ktoś chce pożyczyć od ciebie pieniądze na realizację swych planów biznesowych i obiecuje ci wysoki zysk. Oferta może być kusząca, ale jakie niesie ze sobą ryzyko? Czy pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić pieniądze bez względu na to, jak się powiodą interesy, czy też uzależnia spłatę od swych osiągnięć? Innymi słowy, czy jesteś przygotowany na utratę pieniędzy, jeśli pomysł okaże się chybiony? Mógłbyś się też zastanowić: „Dlaczego ten człowiek zwraca się o pożyczkę do osób prywatnych? Czyżby bank uznał przedsięwzięcie za zbyt ryzykowne?” Spokojne rozważenie wszystkich za i przeciw pozwoli ci realistycznie ocenić propozycję (Przysłów 13:16; 22:3).
5. (a) Jakie mądre kroki poczynił Jeremiasz, gdy kupował pole? (b) Dlaczego dobrze jest sporządzać pisemne umowy?
5 Kiedy prorok Jeremiasz nabywał pole od swego kuzyna, też będącego czcicielem Jehowy, sporządził przy świadkach pisemny akt kupna (Jeremiasza 32:9-12). Podobnie dzisiaj mądrze jest upewnić się, czy w trakcie zawierania umów i prowadzenia interesów — nawet z krewnymi i współwyznawcami — dopełniono wszystkich formalności i właściwie je udokumentowano. * Sporządzenie na piśmie precyzyjnej umowy zapobiegnie nieporozumieniom i pozwoli zachować jedność. Czasami między sługami Jehowy dochodziło do problemów właśnie z powodu braku pisemnej umowy. Niestety, takie kłopoty często wzbudzają żal, rozgoryczenie, a nawet mogą nadszarpnąć zdrowie duchowe.
6. Dlaczego musimy się wystrzegać chciwości?
6 Ponadto musimy się wystrzegać chciwości (Łukasza 12:15). Obietnica krociowych zysków może zaślepić do tego stopnia, że nie dostrzeżemy ryzyka związanego z niepewnymi przedsięwzięciami finansowymi. Zdarzało się, iż w takie sidło wpadały nawet osoby, którym powierzono odpowiedzialne zadania w służbie dla Jehowy. Słowo Boże nawołuje nas: „Prowadźcie życie wolne od umiłowania pieniędzy, zadowalając się tym, co jest obecnie” (Hebrajczyków 13:5). Kiedy chrześcijanin zastanawia się nad udziałem w jakimś interesie, powinien zadać sobie pytanie: „Czy naprawdę jest mi to potrzebne?” Prowadzenie prostego życia skoncentrowanego na służeniu Jehowie ustrzeże nas przed „wszelkimi szkodliwymi rzeczami” (1 Tymoteusza 6:6-10).
Z czym muszą się zmagać chrześcijanie w stanie wolnym
7. (a) Z czym musi się zmagać wielu chrześcijan w stanie wolnym? (b) Jaki związek z lojalnością wobec Boga ma wybór współmałżonka?
7 Niemało sług Jehowy pragnie zawrzeć małżeństwo, ale jak dotąd nie znalazło odpowiedniego partnera. W niektórych krajach na osoby w stanie wolnym wywierana jest silna presja, by wstąpiły w związek małżeński. Ktoś może jednak nie mieć zbyt wielu okazji, by wśród współwyznawców wyszukać upragnionego towarzysza życia (Przysłów 13:12). Mimo to chrześcijanie zdają sobie sprawę, że usłuchanie biblijnego nakazu, by pobierać się „tylko w Panu”, dowodzi lojalności wobec Jehowy (1 Koryntian 7:39). Chcąc niezłomnie trwać w obliczu nacisków i pokus, chrześcijanie w stanie wolnym muszą zachowywać całkowitą trzeźwość umysłu.
8. Jaką presję wywierano na młodą Szulamitkę i jakim podobnym próbom mogą dzisiaj być poddawane chrześcijanki?
8 W Pieśni nad Pieśniami Salomon opowiada o prostej wiejskiej dziewczynie, Szulamitce, która przyciąga uwagę króla. Choć ona kocha pewnego młodzieńca, władca próbuje ją oczarować swoim bogactwem i prestiżem (Pieśń nad Pieśniami 1:9-11; 3:7-10; 6:8-10, 13). Zdarza się, że chrześcijanka wbrew swej woli staje się obiektem czyjegoś zainteresowania. Na przykład jakiś współpracownik, może nawet zwierzchnik, zaczyna prawić jej komplementy, darzyć szczególną sympatią czy szukać okazji, by przebywać w jej towarzystwie. W takiej sytuacji koniecznie trzeba zachować ostrożność. Zalotnik może mieć niestosowne, wręcz niemoralne intencje. Wzorem Szulamitki chrześcijanka musi być „murem” (Pieśń nad Pieśniami 8:4, 10). Powinna stanowczo odrzucać takie umizgi. Jak najwcześniej poinformuj współpracowników, że jesteś Świadkiem Jehowy, i wykorzystuj sposobności do dawania im świadectwa. To zapewni ci ochronę.
9. Jakie niebezpieczeństwa grożą osobie, która nawiązuje zażyłe znajomości przez Internet? (Zobacz też ramkę na stronie 25).
9 Popularność zyskują serwisy internetowe pomagające ludziom znaleźć partnera. Niektórzy uważają, że jest to świetny sposób, by poznać kogoś, kogo inaczej nigdy by się nie spotkało. Ale nieostrożne nawiązywanie bliskich znajomości z obcymi naraża na poważne niebezpieczeństwo. W Internecie niełatwo jest odróżnić prawdę od fikcji (Psalm 26:4). Nie każdy podający się za sługę Jehowy rzeczywiście nim jest. Ponadto podczas internetowych randek szybko może się rozwinąć romantyczna więź, co utrudnia trzeźwą ocenę sytuacji (Przysłów 28:26). Nawiązywanie zażyłych znajomości — czy to przez Internet, czy też inną drogą — z kimś, o kim się niewiele wie, jest nieroztropne (1 Koryntian 15:33).
10. Jak chrześcijanie mogą udzielać zachęt współwyznawcom pozostającym w stanie wolnym?
10 Jehowa „jest bardzo tkliwy w uczuciach”, które żywi do swych sług (Jakuba 5:11). Wie, że chrześcijanie, którzy z konieczności pozostają w stanie wolnym, mogą być tym bardzo przygnębieni. Wysoko ceni ich lojalność. Jak inni mogą udzielać im zachęt? Powinniśmy często chwalić takie osoby za posłuszeństwo i ofiarność (Sędziów 11:39, 40). Warto też brać je pod uwagę, planując budujące spotkania towarzyskie. Kiedy ostatnio udało ci się to uwzględnić? Poza tym możemy się za takich współwyznawców modlić, prosząc Jehowę, by pomógł im zachowywać równowagę duchową i odczuwać radość w służbie dla Niego. Okazując tym lojalnym siostrom i braciom szczere zainteresowanie, dowodzimy, że podobnie jak Jehowa bardzo ich cenimy (Psalm 37:28).
Problemy zdrowotne
11. Wobec jakich wyzwań stajemy, gdy zmagamy się z poważnymi problemami zdrowotnymi?
11 Jakież to przygnębiające, gdy nas samych albo naszych bliskich dotykają poważne problemy zdrowotne! (Izajasza 38:1-3). Oczywiście staramy się wówczas korzystać z jak najlepszych form leczenia, ale trzymamy się przy tym zasad biblijnych. Na przykład prawdziwi chrześcijanie skrupulatnie stosują się do biblijnego nakazu powstrzymywania się od krwi, a także wystrzegają się zabiegów diagnostycznych lub terapeutycznych mających jakikolwiek związek ze spirytyzmem (Dzieje 15:28, 29; Galatów 5:19-21). Ale dla osób bez wykształcenia medycznego ocenianie konkretnych metod leczenia może być trudne, wręcz przytłaczające. Co pomoże nam zachowywać całkowitą trzeźwość umysłu?
12. Co pomoże chrześcijaninowi zachować równowagę przy wyborze metody leczenia?
12 „Roztropny rozważa swe kroki”, szukając wskazówek w Biblii i chrześcijańskich publikacjach (Przysłów 14:15). W krajach, w których brakuje lekarzy i szpitali, dostępna może być jedynie medycyna tradycyjna, wykorzystująca lecznicze właściwości ziół. W takiej sytuacji warto zajrzeć do wskazówek zamieszczonych w Strażnicy numer 19 z 1987 roku, na stronach od 19 do 22. Ostrzeżono nas tam przed potencjalnymi zagrożeniami. Na przykład moglibyśmy postarać się zdobyć następujące informacje: Czy uzdrowiciel zajmuje się spirytyzmem? Czy leczenie oparte jest na wierze, że choroby i śmierć to skutki działania zagniewanych bóstw (lub duchów przodków) albo wrogów, którzy rzucili urok? Czy przygotowanie lub zażywanie lekarstwa związane jest z używaniem zaklęć, składaniem ofiar lub innymi rytuałami spirytystycznymi? (Powtórzonego Prawa 18:10-12). Rozważenie takich pytań pozwoli nam usłuchać natchnionej rady: „Upewniajcie się o wszystkim; mocno trzymajcie się tego, co szlachetne” (1 Tesaloniczan 5:21). * Łatwiej będzie nam wtedy zachować równowagę.
13, 14. (a) Jak możemy okazać rozsądek, gdy w grę wchodzi troska o zdrowie fizyczne? (b) Dlaczego musimy zachowywać rozsądek, gdy rozmawiamy z innymi na temat zdrowia i metod leczenia?
13 Rozsądek jest niezbędny we wszystkich dziedzinach, również w kwestii troski o zdrowie fizyczne (Filipian 4:5). Dbałość o nie świadczy o docenianiu cennego daru życia. Gdy chorujemy, słusznie szukamy pomocy. Jednak doskonałym zdrowiem będziemy się cieszyć dopiero wtedy, gdy nadejdzie wyznaczony przez Boga czas „leczenia narodów” (Objawienie 22:1, 2). Musimy się strzec, by nadmierna dbałość o zdrowie fizyczne nie przeszkodziła nam w zaspokajaniu znacznie ważniejszych potrzeb duchowych (Mateusza 5:3; Filipian 1:10).
14 Musimy także zachowywać równowagę i rozsądek, gdy rozmawiamy z innymi o kwestiach zdrowotnych i medycznych. Nie powinny one stać się dominującym tematem rozmów ze współwyznawcami, których spotykamy na chrześcijańskich zebraniach i zgromadzeniach. Ponadto przy podejmowaniu decyzji w sprawie leczenia trzeba brać pod uwagę zasady biblijne, swoje sumienie i osobistą więź z Jehową. Dlatego też narzucanie komuś swego stanowiska lub nakłanianie go do zignorowania głosu sumienia nie świadczyłoby o miłości. I chociaż nie ma nic złego w zasięganiu rady u dojrzałych członków zboru, to jednak każdy chrześcijanin „poniesie swój własny ciężar” odpowiedzialności za podejmowane decyzje. „Każdy z nas sam za siebie zda sprawę Bogu” (Galatów 6:5; Rzymian 14:12, 22, 23).
Gdy zmagamy się ze stresem
15. Na jaką próbę może nas wystawić stresująca sytuacja?
15 Trudne sytuacje mogą sprawić, że nawet lojalny sługa Jehowy powie lub zrobi coś niemądrego (Kaznodziei 7:7). Ciężka próba wytrąciła z równowagi Hioba, który musiał potem skorygować swój sposób myślenia (Hioba 35:2, 3; 40:6-8). Chociaż Mojżesz „był najpotulniejszy ze wszystkich ludzi, którzy byli na powierzchni ziemi”, pewnego razu dał się sprowokować do nierozważnej wypowiedzi (Liczb 12:3; 20:7-12; Psalm 106:32, 33). Dawid przejawiał wyjątkowe panowanie nad sobą, gdy powstrzymał się od podniesienia ręki na króla Saula. Ale kiedy Nabal go obraził i obrzucił obelgami jego ludzi, Dawid wpadł w gniew i przestał zachowywać się rozsądnie. Dopiero dzięki interwencji Abigail opamiętał się i uniknął tragicznego błędu (1 Samuela 24:2-7; 25:9-13, 32, 33).
16. Co może nas uchronić przed pochopnym działaniem?
16 My też możemy znaleźć się w trudnej sytuacji i zatracić trzeźwy osąd. Jeśli jednak wzorem Dawida uwzględnimy wtedy punkt widzenia innych osób, łatwiej nam będzie uniknąć nieprzemyślanych posunięć i popełnienia grzechu (Przysłów 19:2). Poza tym Słowo Boże napomina nas: „Bądźcie wzburzeni, lecz nie grzeszcie. Wypowiedzcie swe zdanie w swoim sercu, na swym łożu, i milczcie” (Psalm 4:4). Jeśli to tylko możliwe, mądrze jest poczekać z działaniem lub podjęciem decyzji, aż emocje opadną (Przysłów 14:17, 29). Warto też zwrócić się w żarliwej modlitwie do Jehowy, ‛a pokój Boży, który przewyższa wszelką myśl, będzie strzegł naszych serc i władz umysłowych przez Chrystusa Jezusa’ (Filipian 4:6, 7). Bóg pomoże nam odzyskać spokój wewnętrzny i zachować całkowitą trzeźwość umysłu.
17. Dlaczego musimy polegać na Jehowie, jeśli chcemy zachować całkowitą trzeźwość umysłu?
17 Mimo najszczerszych wysiłków, by unikać niebezpieczeństw i postępować mądrze, wszyscy popełniamy błędy (Jakuba 3:2). Możemy całkiem nieświadomie być bliscy uczynienia kroku zgubnego w skutkach (Psalm 19:12, 13). Jako istoty ludzkie, nie potrafimy pokierować swoim życiem niezależnie od Jehowy — ani nie mamy takiego prawa (Jeremiasza 10:23). Jakże wdzięczni jesteśmy za to, że dał nam obietnicę: „Obdarzę cię wnikliwością i pouczę cię o drodze, którą masz iść. Udzielę ci rad, mając oko zwrócone na ciebie” (Psalm 32:8). Doprawdy, tylko dzięki pomocy Jehowy możemy zachowywać całkowitą trzeźwość umysłu.
[Przypisy]
^ ak. 5 Dodatkowe informacje na temat sporządzania umów można znaleźć w Strażnicy z 1 sierpnia 1997 roku, strony 30, 31, oraz w Strażnicy numer 13 z 1987 roku, strony 14, 15.
^ ak. 12 Opisany tu sposób postępowania może nam też pomóc w podjęciu decyzji, czy skorzystać z alternatywnych metod leczenia wzbudzających kontrowersje.
Jak byś odpowiedział?
Jak można zachowywać całkowitą trzeźwość umysłu:
• gdy ktoś proponuje nam udział w interesie?
• gdy szukamy partnera małżeńskiego?
• gdy mamy kłopoty ze zdrowiem?
• gdy zmagamy się ze stresem?
[Pytania do studium]
[Ramka na stronie 25]
Czy można ufać takim stronom?
Na niektórych stronach internetowych dla osób w stanie wolnym można znaleźć następujące ostrzeżenia:
„Mimo naszych najszczerszych starań nie możemy zagwarantować, że użytkownik jest tym, za kogo się podaje”.
„Nie możemy zagwarantować, że podane informacje są rzetelne, kompletne i przydatne”.
„Opinie, rady, twierdzenia, propozycje oraz inne informacje lub treści pochodzą od ich autorów (...) i nie zawsze można im ufać”.
[Ilustracja na stronie 23]
„Roztropny rozważa swe kroki”
[Ilustracje na stronach 24, 25]
Jak chrześcijanki mogą naśladować Szulamitkę?
[Ilustracja na stronie 26]
„Upewniajcie się o wszystkim; mocno trzymajcie się tego, co szlachetne”