Czy w religii prawdziwej jest miejsce na palenie kadzidła?

„BOGOWIE kochają wonności”. Tak zwykli mawiać starożytni Egipcjanie. Palenie kadzidła było nieodłącznym elementem ich religii. Wierząc, że bogowie przebywają pośród nich, codziennie spalali wonne żywice w swych świątyniach oraz na domowych ołtarzach, a nawet przy prowadzeniu interesów. Podobne zwyczaje miały też inne narody.

Czym jest kadzidło? Wyraz ten może się odnosić do spalanej substancji lub do powstającego z niej dymu. W skład kadzidła wchodzą aromatyczne żywice, balsamy i gumy naturalne. Substancje te rozciera się na proszek i na ogół miesza z przyprawami, korą drzewną oraz kwiatami, by z myślą o konkretnych zastosowaniach uzyskać określone zapachy.

W starożytności kadzidło było tak pożądanym i cennym produktem, że jego składniki stanowiły ważny przedmiot handlu. Z odległych krajów sprowadzały je karawany przemierzające szlaki handlowe. Zapewne pamiętasz, że młodego Józefa, syna Jakuba, sprzedano ismaelickim kupcom, którzy ‛przybywali z Gileadu, a ich wielbłądy niosły labdanum i balsam, i korę żywiczną, by to zanieść do Egiptu’ (Rodzaju 37:25). Popyt na kadzidło wzrósł tak bardzo, że szlakami, którymi kupcy je przywozili, zaczęto powszechnie podróżować między Azją i Europą.

Wiele religii po dziś dzień wykorzystuje kadzidło w ceremoniach i obrzędach. Poza tym coraz więcej osób pali tę substancję w domach po prostu ze względu na jej przyjemny zapach. Jak więc na używanie kadzidła powinni się zapatrywać chrześcijanie? Czy jest ono dopuszczalne w wielbieniu Boga? Zobaczmy, co na ten temat mówi Biblia.

„Coś świętego dla Jehowy”

W starożytnym Izraelu palenie kadzidła stanowiło istotny element obowiązków, które kapłani mieli w przybytku. W pewnym dziele powiedziano: „Wygląda na to, iż Hebrajczycy do tego stopnia uważali palenie kadzidła za akt wielbienia lub świętą ofiarę, że nie ma żadnej wzmianki o używaniu go w innym celu” (Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature pod redakcją J. McClintocka i J. Stronga).

Jehowa Bóg nakazał spalać w przybytku mieszankę czterech składników: „Weź sobie wonności: krople stakte i onychę, i wonne galbanum oraz czystą wonną żywicę. Wszystkiego ma być taka sama ilość. I sporządzisz z tego kadzidło, wonną mieszaninę, jak to robi wytwórca maści, posoloną, czystą — coś świętego. Część z niej rozetrzesz na drobny proszek i trochę usypiesz przed Świadectwem w namiocie spotkania” (Wyjścia 30:34-36). Zdaniem badaczy w późniejszym okresie Żydzi pod wpływem rabinów zaczęli do kadzidła stosowanego w świątyni dodawać jeszcze inne składniki.

 Kadzidło spalane w przybytku było święte i używano go wyłącznie do wielbienia Boga. Jehowa stanowczo powiedział: „Kadzidła, które sporządzisz o takim składzie, nie wolno ci sporządzać dla siebie. Masz to uważać za coś świętego dla Jehowy. Kto sporządzi podobne, żeby się rozkoszować jego zapachem, ten zostanie zgładzony ze swego ludu” (Wyjścia 30:37, 38). Kapłani dwa razy dziennie spalali kadzidło na wyznaczonym ołtarzu (2 Kronik 13:11). A w Dniu Przebłagania arcykapłan spalał je w Miejscu Najświętszym (Kapłańska 16:12, 13).

Jednakże nie wszystkie ofiary z kadzidła podobały się Bogu. Kiedy zuchwale składały je osoby spoza grona kapłanów, śmiałków dosięgała kara Boża (Liczb 16:16-18, 35-40; 2 Kronik 26:16-20). Dla Jehowy czymś ohydnym było również kadzidło ofiarowane Mu przez Żydów uwikłanych w fałszywy kult i mających ręce splamione krwią. Z powodu ich obłudy Jehowa oświadczył: „Kadzidło — to dla mnie coś odrażającego” (Izajasza 1:13, 15). Izraelici tak zaniedbali nakazany przez Jehowę sposób wielbienia Go, że zamknęli świątynię i spalali kadzidło na innych ołtarzach (2 Kronik 28:24, 25). Z biegiem lat zaczęli nawet wykorzystywać święte kadzidło w zdeprawowanym kulcie fałszywych bogów. Takie praktyki budziły w Jehowie odrazę (Ezechiela 16:2, 17, 18).

Pierwsi chrześcijanie a kadzidło

Przymierze Prawa, w tym także spoczywający na kapłanach obowiązek ofiarowania świętego kadzidła, dobiegło końca w roku 33 n.e., gdy Chrystus wprowadził w życie nowe przymierze (Kolosan 2:14). Nie ma żadnej wzmianki o tym, by chrześcijanie z I wieku palili kadzidło w celach religijnych. W pewnym dziele napisano: „Nie ulega wątpliwości, że (...) [pierwsi chrześcijanie] nie używali kadzidła. Posługiwanie się nim było w gruncie rzeczy charakterystycznym elementem pogaństwa (...) Szczypta kadzidła wrzucona przez wiernego na ołtarz stanowiła akt oddania czci” (Cyclopedia).

Pierwsi chrześcijanie odmawiali też palenia kadzidła dla uznania „boskości” cesarza rzymskiego, mimo iż mogli przypłacić to życiem (Łukasza 4:8; 1 Koryntian 10:14, 20). Ponieważ w tamtym okresie używano kadzidła do celów bałwochwalczych, więc nic dziwnego, że ówcześni chrześcijanie nawet nim nie handlowali.

Palenie kadzidła w dobie obecnej

Jaki użytek robi się z kadzidła w dzisiejszych czasach? W wielu kościołach chrześcijaństwa jest ono wykorzystywane w liturgii i różnych ceremoniach. W Azji dużo rodzin pali kadzidło w świątyniach lub przed ołtarzami domowymi, aby czcić bogów i chronić zmarłych. Podczas nabożeństw kadzidło służy rozmaitym celom, na przykład okadzaniu, uzdrawianiu, oczyszczaniu i ochronie.

Ostatnio kadzidło znowu zyskuje popularność nawet wśród osób niewyznających żadnej  religii. Niektórzy palą kadzidło w trakcie medytacji. Pewna książka zaleca używanie tej substancji dla osiągnięcia „wznioślejszych poziomów świadomości” oraz dla uzyskania „energii” spoza świata materialnego. A jako antidotum na problemy życiowe poleca rytuały palenia kadzidła obejmujące kontaktowanie się z „nadludzkimi bytami”. Czy chrześcijanie mogą się zajmować czymś takim?

Jehowa otwarcie potępia każdego, kto usiłuje łączyć prawdziwe wielbienie z praktykami religii fałszywej. Apostoł Paweł zachęcił chrześcijan, by trzymali się z dala od jej nieczystego wpływu, i skierował do nich słowa z proroctwa Izajasza: „‚Dlatego wyjdźcie spośród nich i się oddzielcie — mówi Jehowa — i przestańcie dotykać tego, co nieczyste’; ‚a ja was przyjmę’” (2 Koryntian 6:17; Izajasza 52:11). Prawdziwi chrześcijanie starają się wystrzegać wszystkiego, co ma związek z religią fałszywą lub okultyzmem (Jana 4:24).

Czy okoliczność, że kadzidła używa się w ceremoniach religijnych i spirytyzmie, oznacza, iż wszelkie palenie tej substancji jest złe? Niekoniecznie. Ktoś może to robić jedynie po to, żeby w mieszkaniu przyjemnie pachniało (Przysłów 27:9). Ale przy podejmowaniu decyzji w tej sprawie chrześcijanin powinien rozważyć pewne kwestie. Czy w danej okolicy używanie kadzidła jest powszechnie kojarzone z jakąś praktyką religii fałszywej albo z rytuałami spirytystycznymi? A może na ogół jest wykorzystywane do celów niezwiązanych z religią?

Jeśli ktoś postanawia palić kadzidło, powinien brać pod uwagę własne sumienie oraz odczucia innych (1 Koryntian 10:29). Znajdują tu zastosowanie słowa, które apostoł Paweł skierował do Rzymian: „Dążmy więc do tego, co służy pokojowi i wzajemnemu zbudowaniu. Przestańcie burzyć dzieło Boże tylko ze względu na pokarm. Wprawdzie wszystko jest czyste, ale szkodliwe jest dla człowieka, który spożywa, gdy istnieje powód do zgorszenia. Dobrze jest nie jeść mięsa ani nie pić wina, ani nie czynić niczego, czym twój brat się gorszy” (Rzymian 14:19-21).

Modlitwy ‛przygotowane niczym kadzidło’

Kadzidło ofiarowane w Izraelu było stosownym symbolem modlitw wysłuchiwanych przez Boga. Dlatego psalmista Dawid śpiewał Jehowie: „Oby moja modlitwa była przygotowana niczym kadzidło przed tobą” (Psalm 141:2).

Wierni Izraelici nie uważali ofiarowania kadzidła za czczy rytuał. Starannie je przygotowywali i palili w sposób nakazany przez Jehowę. Obecnie chrześcijanie nie posługują się literalnym kadzidłem, lecz zanoszą modlitwy odzwierciedlające ich głęboką wdzięczność i szacunek dla niebiańskiego Ojca. Słowo Boże zapewnia, że „modlitwa prostolinijnych sprawia mu przyjemność” niczym wonne kadzidło, które niegdyś kapłani ofiarowali w świątyni (Przysłów 15:8).

[Ilustracje na stronie 29]

Kadzidło spalane w przybytku oraz w świątyni było święte

[Ilustracja na stronie 30]

Jak chrześcijanie powinni się zapatrywać na palenie kadzidła połączone z medytacjami?