Ołtarz dla „Nieznanego Boga”

W POŁOWIE I wieku n.e. apostoł Paweł odwiedził Ateny. Napotkał tam ołtarz poświęcony „Nieznanemu Bogu”. Później nawiązał do niego, dając piękne świadectwo o Jehowie.

Rozpoczynając przemowę na Areopagu, czyli Wzgórzu Aresa, Paweł rzekł: „Mężowie ateńscy, widzę, że we wszystkim zdajecie się żywić większą niż inni bojaźń przed bóstwami. Na przykład przechodząc i uważnie oglądając wasze przedmioty kultu, znalazłem także ołtarz, na którym napisano: ‚Nieznanemu Bogu’. Co więc — nie znając — traktujecie ze zbożnym oddaniem, to wam ogłaszam” (Dzieje 17:22-31).

Co prawda w Atenach nie odnaleziono tego ołtarza, ale podobne odkryto w innych miejscach na terenie Grecji. Na przykład Pauzaniasz, grecki geograf z II wieku n.e., wspomniał o ołtarzach „bogów zwanych Nieznanymi”, stojących w Faleronie niedaleko Aten (Przewodnik po Helladzie, Attyka I, 4). Według tego samego źródła również w Olimpii znajdował się „ołtarz poświęcony Nieznanym bogom” (Elida I, XIV, 8).

Grecki pisarz Filostrat (ok. 170-ok. 245 n.e.) w dziele Żywot Apolloniosa z Tyany wspomniał, że w Atenach „wznosi się ołtarze nawet ku czci nieznanych bogów”. W swej pracy Żywoty i poglądy słynnych filozofów (1,110) Diogenes Laertios (ok. 200-250 n.e.) pisał o „bezimiennych ołtarzach” w różnych częściach Aten.

Także Rzymianie wznosili ołtarze bezimiennym bóstwom. Na zdjęciu obok przedstawiono ołtarz z I lub II wieku p.n.e. przechowywany w muzeum Antiquarium Palatino w Rzymie. Umieszczony na nim łaciński napis wskazuje, że poświęcono go „jakiemuś bogu lub bogini”. Zwrot ten „często pojawiał się w modlitwach, formułach dedykacyjnych, inskrypcjach oraz tekstach literackich”.

„Bóg, który uczynił świat i wszystko, co na nim”, dla wielu nadal pozostaje nieznany. Jednakże jak wyjaśnił Ateńczykom Paweł, ten Bóg — Jehowa — ‛nie jest daleko od nikogo z nas’ (Dzieje 17:24, 27).

[Prawa własności do ilustracji, strona 32]

Ołtarz: Soprintendenza Archeologica di Roma