Pytania czytelników
Czy na pustkowiu Izraelici mieli coś do jedzenia oprócz manny i przepiórek?
Podczas 40-letniej wędrówki po pustkowiu Izraelici jedli głównie mannę (Wyjścia 16:35). Dwukrotnie Jehowa zapewnił im także przepiórki (Wyjścia 16:12, 13; Liczb 11:31). Jednak mieli też niewielką ilość innej żywności.
Na przykład Jehowa czasami prowadził Izraelitów do „miejsca na odpoczynek”, w którym znajdowały się zasoby naturalne mogące im służyć za pokarm (Liczb 10:33). Do takich miejsc zaliczała się oaza w Elim, „gdzie było 12 źródeł i 70 palm” — niewątpliwie palm daktylowych (Wyjścia 15:27). W pewnej książce zauważono, że palma daktylowa, która „ma rozległy zasięg geograficzny, (...) jest najważniejszą rośliną jadalną na pustyni, zapewniającą żywność, olej i schronienie milionom ludzi” (Plants of the Bible).
Izraelici mogli się również zatrzymać w jednej z większych oaz, znanej dzisiaj jako Feiran, która jest częścią Wadi Feiran a. W pewnej książce czytamy, że ta wadi, czyli dolina, „ciągnie się 81 mil [130 km] i jest jedną z najdłuższych, najpiękniejszych i najbardziej znanych wadi na Synaju”. Czytamy w niej także: „Około 28 mil [45 km] od ujścia tej wadi znajduje się piękna, długa na 3 mile [4,8 km], pełna palm oaza Feiran, położona jakieś 2 000 stóp [610 m] nad poziomem morza. Jest to Eden Synaju. Już od czasów starożytnych tysiące palm daktylowych przyciąga tu osadników” (Discovering the World of the Bible).
Palmy daktylowe w oazie Feiran
Opuszczając Egipt, Izraelici wzięli ze sobą ciasto, misy do jego wyrabiania i prawdopodobnie trochę zboża i oleju. Ale z pewnością nie starczyło im to na długo. Poza tym „zabrali ze sobą wielkie stada owiec, kóz i bydła” (Wyjścia 12:34-39). Ze względu na trudne warunki panujące na pustkowiu sporo zwierząt prawdopodobnie zdechło. Izraelici mogli też przeznaczyć część zwierząt na pokarm, a inne złożyć w ofierze, być może nawet fałszywym bogom (Dzieje 7:39-43) b. Najwyraźniej jednak dalej hodowali jakieś zwierzęta. Wynika to ze słów, które Jehowa wypowiedział, gdy okazali rażący brak wiary: „Wasi synowie przez 40 lat będą na pustkowiu pasterzami” (Liczb 14:33). Możliwe, że stada zapewniały Izraelitom mleko i czasami też mięso, ale z pewnością nie tyle, żeby wyżywić trzy miliony osób przez 40 lat c.
Skąd brała się woda i pożywienie dla zwierząt? d W tamtych czasach na pustkowiu mogła występować większa ilość opadów i dzięki temu więcej roślinności. W leksykonie Wnikliwe poznawanie Pism, pod hasłem „Arabia”, czytamy, że 3500 lat temu wody było tam „trochę więcej niż obecnie. Istnienie wielu głębokich suchych dolin rzecznych (wadi) poświadcza, iż w przeszłości padały tam wystarczająco obfite deszcze, by dolinami tymi płynęła woda”. Mimo wszystko pustkowie było jałowym i przerażającym miejscem (Powt. Pr. 8:14-16). Bez wody, którą cudownie zapewnił Jehowa, Izraelici i ich zwierzęta z pewnością by poumierali (Wyjścia 15:22-25; 17:1-6; Liczb 20:2, 11).
Mojżesz powiedział Izraelitom, że Jehowa żywił ich manną, żeby dać im „poznać, że człowiek żyje nie samym chlebem, ale każdym słowem wychodzącym z ust Jehowy” (Powt. Pr. 8:3).
a Zobacz Strażnicę z 1 maja 1992 roku, strony 24 i 25.
b Biblia wspomina o dwóch sytuacjach, kiedy na pustkowiu ofiarowano Jehowie zwierzęta. Pierwsza z nich była związana z wprowadzeniem na urząd kapłanów, a druga ze świętem Paschy. Oba te wydarzenia miały miejsce w roku 1512 p.n.e., jakiś rok po wyjściu Izraelitów z Egiptu (Kapł. 8:14 do 9:24; Liczb 9:1-5).
c Pod koniec 40-letniej wędrówki po pustkowiu Izraelici zdobyli setki tysięcy zwierząt jako łupy wojenne (Liczb 31:32-34). Mimo to dalej jedli mannę, dopóki nie weszli do Ziemi Obiecanej (Joz. 5:10-12).
d Nic nie wskazuje na to, że manną żywiły się zwierzęta. Ludzie mieli ją zbierać tylko dla siebie, stosownie do tego, ile każdy mógł zjeść (Wyjścia 16:15, 16).
