1. No waut kjikjt Jehova bie de Menschen, un wuarom es daut scheen?

WOO wudd die daut gonen, wan aundre die wäajen diene Hutkalia rechten wudden ooda wäajen daut, woo die lat ooda woo groot du best? Secha wurscht du daut nich jleichen. Es daut nich wundascheen, daut Jehova nich no daut butaliche kjikjt? Aus biejlikj Samuel Isai siene Säns sach, docht hee gaunz aundasch aus Jehova. Jehova haud je jesajcht, daut eent von Isai siene Säns en Israel wudd Kjennich woaren. Woona von dee wudd daut sennen? Aus Samuel Isai sienen elsten Sän Eliab sach, säd hee: “Dee, wäm de HAR jesaulft well haben, steit nu secha ver am.” Eliab leet no eenen Kjennich. Oba Jehova säd to Samuel: “Recht die nich no woo am daut lat, ooda doano woo groot hee jewossen es. Disen hab ekj tosied jesat.” Waut lia wie doavon? Jehova säd: “Een Mensch sitt woo eena von buten lat; oba de HAR kjikjt no daut Hoat” (1. Sam. 16:1, 6-7).

2. Wuarom sell wie aundre nich no daut butaliche rechten, soo aus Johanes 7:24 sajcht? Met waut jeit daut to vejlikjen?

² Wiels wie aula onvolkomen sent, recht wie aundre leicht no daut butaliche (läs Johanes 7:24). Oba wie lieren eenen Mensch nich goot kjanen, wan wie doa bloos von buten naunkjikjen. Well wie mol een Jlikjnis seenen. Een gooda Dokta besitt sikj eenen Kranken nich bloos, wan hee uk aul väl Erfoarunk haft. Hee frajcht dän, waut am weedeit un woo dee sikj feelt un waut vonne Krankheiten dee ea mol haud, un horcht dän dan goot too. Veleicht mott hee dän uk derchdachen. Sest kaun hee nich rutfinjen, waut dän krakjt schot. Biejlikj soo lia wie onse Breeda un Sestren nich goot  kjanen, wan wie bloos no daut butaliche kjikjen. Wie motten proowen to vestonen, woo dee ennalich sent. Wie kjennen nich seenen, waut dee em Hoat haben, soo aus Jehova. Oba wie kjennen ons doawäajen aunstrenjen am notodoonen.

3. Woo jinkj Jehova en de Bibeltiet met de Menschen om, un woo kjenn wie am nodoonen?

³ Woo jeit Jehova met siene Deena om? Hee horcht dee too. Hee kjant dee äare Omstend un weet, waut dee aul beläft haben. Un hee haft Metjefeel. Well wie mol seenen, woo Jehova bie Jona, Elia, Hagar un Loot krakjt daut deed. Woo kjenn wie met onse Breeda un Sestren soo omgonen aus hee?

4. Wuarom denkj wie veleicht schlajcht äwa Jona?

⁴ Wäajen wie nich krakjt om Jona siene Loag omweeten, kjenn wie leicht denkjen, daut hee nich opp to veloten wia ooda mau rajcht ontru. Jehova säd, hee sull no Ninive gonen un de Menschen doa sajen, daut Jehova an strofen wudd. Oba Jona deed daut nich. Hee “wull . . . vom HARN wajchkomen” un fua met een Schepp met, waut en eene gaunz aundre Rechtunk fua (Jona 1:1-3). Wurscht du Jona noch eene Jeläajenheit jejäft haben? Veleicht nich. Oba Jehova deed daut (Jona 3:1-2).

5. Waut lia wie äwa Jona, wan wie Jona 2:2-3, 10 läsen?

⁵ Waut fa een Mensch Jona werkjlich wia, es aun eent von siene Jebäda to seenen (läs Jona 2:2-3, 10). Aus hee em Fesch wia un to Jehova bäd, wia kloa to seenen, daut hee deemootich un dankboa wia un Jehova jehorchen wull. Hee wia nich eefach een ojjehuarsoma Mensch, waut bloos wajchrand. Jehova wist daut, un doawäajen es daut nich toom wundren, daut hee no sien Jebäd horcht un daut Jona wieda kunn sien Profeet sennen.

6. Wuarom loont sikj daut, aundre goot tootohorchen?

⁶ Wie motten deemootich un jeduldich sennen, daut wie aundre goot toohorchen kjennen. Wuarom loont sikj daut? Ieeschtens woa wie dan nich soo leicht orrajcht äwa aundre denkjen. Tweedens woa wie metfeelenda sennen, wan wie enwoaren, woo onse Breeda sikj feelen un wuarom dee jewesset doonen. Un dreddens kjenn wie dee doaderch halpen, daut dee sikj selfst kjennen bäta kjanen lieren. Eenjemol kaun eena väl bäta vestonen, waut eena selfst feelt, wan eena doaräwa rät  (Spr. 20:5). Een Eltesta en Asien sajcht: “Opp eene Sauz säd ekj mol waut, ea ekj goot toojehorcht haud. Ekj säd to eene Sesta, daut see bie de Toopkomes sull bätre Auntwuaten jäwen. Un lota wort ekj dan en, daut see nich fein läsen kunn un ar daut sea schwoa foll, Auntwuaten to jäwen.” Doawäajen mott een Eltesta emma oppaussen, daut hee nich “auntwuat ea hee horcht”, wan hee eenen Rot jeft! (Spr. 18:13).

7. Waut lia wie doavon, woo Jehova met Elia omjinkj?

⁷ Eenje Breeda un Sestren es daut schwoa, äwa äare Jefeelen to räden. Veleicht es daut wäajen äare Perseenlichkjeit ooda wäajen daut, waut dee ea beläft haben ooda wua dee oppjewossen sent. Woo kjenn wie dee daut leichta moaken, daut dee sikj to ons utschedden kjennen? Daut kjenn wie, wan wie em Denkj hoolen, woo Jehova met Elia omjinkj, aus dee sikj von Isebel fuatbrocht. Daut dieed miere Doag, bat Elia sikj to sienen himlischen Voda utschedd. Jehova horcht dän goot too. Dan spruak hee Elia Moot too un jeef am eene feine Oppgow (1. Kjen. 19:1-18). Veleicht dieet daut uk een Stoot, bat onse Breeda un Sestren een Vetruen opp ons kjrieen. Oba wan wie krakjt soo jeduldich sent aus Jehova, dan woaren dee sikj daut woagen, sikj to ons uttoschedden, un wie woaren enwoaren, woo dee sikj werkjlich feelen. Un dan mott wie dee goot toohorchen.

8. Woo holp Jehova Hagar no 1. Mose 16:7-13 no?

⁸ Sarai äare Kjäakjsche Hagar stald sikj domm opp, nodäm aus Abram sikj met ar befriet haud. Aus Hagar schwanga wort, veacht see Sarai, wiels dee nich kunn Kjinja haben. Daut wort soo oajch, daut Hagar tolatst bloos veloten must (1. Mo. 16:4-6). Veleicht denkj wie, daut Hagar sikj nich waut bätret vedeent haud, wäajen see soo dwautsch jewast wia. Oba Jehova docht nich soo. Hee schekjt sienen Enjel no Hagar. Dee holp ar, äare Enstalunk to endren, un säajend ar. Aun daut kunn Hagar seenen, daut Jehova ar beoobacht haud un krakjt wist, woo ar daut jinkj. Wäajen daut säd see, daut Jehova deejanja es, “dee doa sitt” (läs 1. Mose 16:7-13).

9. Wuarom jinkj Gott leeftolich met Hagar om?

⁹ No waut kjikjt Jehova bie Hagar? Hee wist krakjt, waut see aul beläft haud un waut see aules haud derchjemoakt (Spr. 15:3). Hagar wia von Ägipten un wond met eene hebräische Famielje toop. Feeld see sikj doa veleicht framd? Ooda bangd see sikj no äare Famielje un no äa Launt? See wia uk nich Abram siene eensje Fru. Ieeschtemma leet Jehova daut, daut eenje von siene Deena mea aus eene Fru haben kunnen, wan hee daut uk nich soo enjerecht haud (Mat. 19:4-6). Daut es kjeen Wunda, daut et en soone Famieljes foaken Aufgonst un Striet jeef. Jehova tald daut nich fa goot, daut Hagar Sarai soo schlajcht behaundeld. Oba hee vestunt, woo Hagar sikj feeld un woo daut fa ar wia, un jinkj leeftolich met ar om.

10. Woo kjenn wie onse Breeda un Sestren bäta kjanen lieren?

¹⁰ Wie kjennen Jehova nodoonen, wan wie aundre proowen to vestonen. Lia diene Breeda un Sestren bäta kjanen. Vetal ver un no de Toopkomes met dee un go met dee toop em Deenst un kroag dee to eene Moltiet, wan du kaust. Dan woascht du veleicht enwoaren, daut eene Sesta, waut  nich soo leeftolich sach, en Werkjlichkjeit bloos bleed wia. Ooda daut een Brooda, wua du dochst, daut dee nom tieteljen hinjaraun wia, sea friejäwrich es, ooda daut eene Famielje, waut foaken too lot no de Toopkomes kjemt, väl Jäajenstaunt haft (Hiob 6:29). Oba wie wellen nich “aus Schneppanäsen romgonen”, waut sikj mank aundre äare Sachen menjen (1. Tim. 5:13). Wie wellen bloos onse Breeda un Sestren bäta kjanen lieren un een bät weeten, waut dee aul beläft haben, daut wie dee bäta vestonen kjennen.

11. Wuarom motten Eltestasch äare Schop goot kjanen?

¹¹ Besonda de Eltestasch motten de Breeda un Sestren goot kjanen, wua see äwa aunjestalt sent. Daut es aun daut to seenen, waut de Kjreisoppsechta Artur beläwd. Hee un een aundra Eltesta besochten eene Sesta, waut bleed wia un sikj een bät oppoat hilt. Artur sajcht: “Wie worden en, daut äa Maun jestorwen wia, aus see noch goanich lang befriet wieren. Daut wia nich leicht, oba see haud äare beid Mejalen jeistlich oppjetrocken un dee deenden Jehova tru. See kunn nu emma schlajchta seenen un wia mete Narfen rauf. Oba see leewd Jehova doawäajen sea un haud eenen stoakjen Gloowen. Wie worden en, daut wie väl von dise true Sesta lieren kunnen” (Filip. 2:3). Dis Kjreisoppsechta deed Jehova no. Jehova kjant siene Schop un weet, waut dee derchgonen motten (2. Mo. 3:7). Wan Eltestasch äare Schop goot kjanen, dan kjennen dee dee bäta halpen.

12. Woo holp eene Sesta, waut Yip Yee heet, daut, daut see eene aundre Sesta bäta kjanen lieed?

¹² Wan wie soone Gloowesbreeda bäta kjanen lieren, wua wie ons aun stieren, dan woa wie dolla kjennen met dee metfeelen. Yip Yee, waut en Asien wont, sajcht: “Eene Sesta en miene Vesaumlunk vetald emma sea lud. Ekj docht, dee wia sea onbelieet. Oba aus ekj met dee toop em Deenst wia, wort ekj en, daut see äare Elren emma holp, oppem Moakjt Fesch to vekjeepen. Doa must see sea lud räden toom de Kunden enjankren.” Yip Yee sajcht noch: “Ekj lieed, daut ekj de Breeda un Sestren kjanen lieren must toom dee vestonen.” Eena mott sikj aunstrenjen, om de Breeda bäta kjanen to lieren. Oba wan wie dän biblischen Rot nokomen un ons Hoat wiet opmoaken, dan doo wie Jehova  no, waut “aule [Sorten] Menschen” leeft (1. Tim. 2:3-4; 2. Kor. 6:11-13).

13. Waut deeden de Enjel no 1. Mose 19:15-16 no, aus Loot noch schluad, un wuarom?

¹³ Aus Loot mol en eene schwieeje Loag wia, jehorcht hee Jehova nich fuaz. Twee Enjel kjeemen no am un säden, hee sull siene Famielje von ut Sodom rutbrinjen. Wuarom? Dee säden: “Wie sent reed dise Städ to venichten” (1. Mo. 19:12-13). Oba dän näakjsten Dach zemorjes wieren dee noch emma tus. Doawäajen woarnden de Enjel Loot wada. Oba hee schluad noch emma. Veleicht wudd wie jedocht haben, daut Loot endoontich ooda ojjehuarsom wia. Oba Jehova proowd wada, dän to raden. “Wiels de HAR an jenstich wia”, ooda metfeelent wia, neemen de Enjel de Famielje aune Haunt un brochten an ut de Staut rut (läs 1. Mose 19:15-16).

14. Wuarom haud Jehova woomäajlich Metjefeel met Loot?

¹⁴ Daut kaun miere Uasoaken jäwen, wuarom Jehova Loot Metjefeel wees. Veleicht wia Loot daut schwoa, sien Tus to veloten, wäajen hee fa de Menschen Angst haud, waut buta de Staut wieren. Un daut jeef doa noch aundre Jefoaren. Secha wist Loot, daut doa dicht bie en een Tol mol twee Kjennichs en Täa-Lajcha nenjefollen wieren (1. Mo. 14:8-12). Hee wia een Ehemaun un Voda un muak sikj secha Sorjen om siene Famielje. Un hee wia uk em tieteljen sea goot auf un haud woomäajlich en Sodom een feinet Hus (1. Mo. 13:5-6). Aul daut wia nich een Grunt toom Jehova nich fuaz jehorchen. Oba Jehova kjikjt nich bloos no Loot sienen Fäla un tald am doawäajen aus “dän jerajchten Loot” (2. Pet. 2:7-8).

15. Waut sell wie doonen, enne Städ fonnich äwa eenen aundren to denkjen?

¹⁵ Wie sellen ons aunstrenjen aundre to vestonen, enne Städ fonnich äwa dee to denkjen. Veronica, eene Sesta en Europa, deed daut. See sajcht: “Eene Sesta sach emma ommootich. Dee hilt sikj von aundre oppoat. Eenjemol wuach ekj mie nich  mol, met dee to räden. Oba dan docht ekj soo: ‘Wan ekj en dee äare Städ wia, dan wudd mie eene Frind fälen.’ Ekj wort mie eenich, dee to froagen, woo see sikj feeld. Un see funk aun, äa Hoat uttoschedden! Nu kaun ekj dee väl bäta vestonen.”

16. Wuarom sell wie bäden, daut wie kjennen metfeelenda sennen?

¹⁶ Jehova es de eensja, waut ons gaunz vestonen kaun (Spr. 15:11). Doawäajen sell wie am no Help froagen, daut wie aundre soo seenen kjennen, aus hee dee sitt, un daut wie weeten, woo wie dee kjennen Metjefeel wiesen. Daut Jebäd holp eene Sesta, waut Angela heet, metfeelenda to sennen. En äare Vesaumlunk wia eene Sesta, met dee nich leicht foadich to woaren wia. Angela sajcht: “Daut wudd leicht jewast sennen, äwa dise Sesta bloos to grunzen un ar utem Stich to gonen. Oba ekj bäd Jehova om Help, daut ekj met ar metfeelen kunn.” Beauntwuad Jehova Angela äa Jebäd? See sajcht: “Wie deeden toop prädjen un no daut hab wie lang toop jerät. Ekj horcht ar metfeelent too. Nu räakjen ekj dee väl mea un ekj well dee halpen.”

17. To waut well wie ons gaunz eenich sennen?

¹⁷ Wie sellen nich mau bloos met een poa Breeda un Sestren Metjefeel haben. Dee haben aula Trubbels, soo aus Jona, Elia, Hagar un Loot hauden. Un eenje Breeda haben sikj daut mau rajcht selfst enjerieet. Oba hab wie ons nich mol aula selfst Trubbel enjerieet? Doawäajen es daut nich too väl velangt, wan Jehova well, daut wie metfeelent sent (1. Pet. 3:8). Wan wie Jehova jehorchen, dan halp wie met, daut onse besondre jeistelje Famielje oppe gaunze Welt veeent blift. Doawäajen well wie ons eenich sennen, onse Breeda tootohorchen un dee bäta kjanen to lieren un metfeelent to sennen.