DAUT 2. KAPITEL
Woo weet wie, daut de Schreft Gottes Wuat es?
-
Wuarom es de Schreft een gaunz besondret Buak?
-
Woo kaun de Schreft ons en schwoare Tieden halpen?
-
Wuarom kjenn wie ons opp de Profezeiungen enne Schreft veloten?
1-2. Wuarom es de Schreft een gaunz besondret Jeschenkj?
HAFT een gooda Frint die aul mol waut feinet jeschonken? Woo feelsd du die dan? Freizhd du die nich doaräwa, daut dee die soo väl räakjend? Gaunz secha hast du die sea bedankt doafäa.
2 Gott haft ons uk waut sea wieetvollet jeschonken, un daut es de Schreft. Doa kjenn wie am werkjlich dankboa fa sennen. Woo wudd wie sest weeten, woo Gott dän Himmel, de Stierns un de Ieed muak, uk de ieeschte Menschen? Enne Schreft finj wie uk gooden Rot, waut ons halpt, ons bäta met Trubbels un Sorjen trajchttofinjen. Derch de Schreft kjenn wie uk vestonen, woo Jehova sien Väanämen derchfieren woat un daut dee hia oppe Ieed noch mol aules woat scheen moaken. De Schreft es werkjlich een besondret Jeschenkj.
3. Wuawäajen haft Jehova ons de Schreft noch jejäft?
3 De Schreft es uk doawäajen soo een besondret Jeschenkj, wiels wie doaderch mea äwa Jehova lieren. Hee haft ons dee jejäft, wäajen hee ons väl räakjent un well, daut wie am opp iernst kjanen lieren. Derch de Schreft kjenn wie Jehova noda komen.
4. Woo wiet vebreet es de Schreft?
4 Hast du uk de Schreft em Hus, soo aus väle? De Schreft jeft daut aul opp ojjefäa 2 600 Sproaken, entwäda de gaunze Schreft ooda waut Bieekja doavon un soo kjennen mea aus 95 Prozent von aule Menschen oppe Welt de Schreft läsen. Jieda Wäakj woaren derchwajch mea aus eene Million Biblen vedeelt! Doa sent aul miere dusent Millionen Biblen jemoakt worden. Kjeen aundret Buak es met de Schreft to vejlikjen.
5. Wuaderch haft Gott de Menschen daut enjejäft, waut see schriewen sullen?
5 De Schreft es “von Gott jejäft”, ooda enjejäft (läs 2. Timotäus 3:16). Woo deed hee daut? En 2. Petrus 1:21 sajcht daut: “Daut wia de Heilja Jeist en dise Menschen, dee an jeef, waut see von Gott räden sullen.” Woo mott wie ons daut väastalen? Saj wie mol, een Wieet sajcht sienen Unjawieet väa, waut dee en eenen Breef nenschriewen saul. Von wäm es dan de Breef? Dee es von dän Wieet un nich von dän Unjawieet. Soo es uk de Schreft von Gott un nich von de Menschen, waut dee oppschreewen. Doawäajen es de gaunze Schreft “Gott sien Wuat” (1. Tessalonicha 2:13).
OPP DE SCHREFT JEIT TO VELOTEN
6-7. Wuarom es daut soo toom bewundren, daut de gaunze Schreft äwareenstemt?
6 De Schreft es en eene Tiet von 1 600 Joa jeschräwen worden. De Schriewa läwden en veschiedne Tieden un wieren uk gaunz veschiedne Menschen. Eenje wieren Foarma, aundre wieren Fescha ooda Schophoads. Waut Schriewa wieren uk Profeeten, Rechta un Kjennichs. Daut Buak Lukas wort von eenen Dokta jeschräwen. Uk wan de Schreft von gaunz veschiedne Menschen oppjeschräwen wort, stemt dee doch von Aunfank bat Enj toop. *
7 Daut ieeschte Buak en de Schreft wiest, woo de Trubbels oppe Ieed aunfungen. Un daut latste Buak wiest, daut de gaunze Ieed woat een Paradies woaren. En de Schreft es oppjeschräwen, waut en miere dusent Joa passieet es, un aul daut haft opp irjent eene Wajch doamet to doonen, woo sikj daut erfelt, waut Gott sikj von Aunfank aun väajenomen haft. Daut es werkjlich toom bewundren, woo aules en de Schreft krakjt tooppaust. Es daut nich een kloara Bewies, daut de Schreft von Gott es?
8. Waut wia aul lang enne Schreft oppjeschräwen, waut Forscha ieescht mol väl lota rutjefungen haben?
8 En de Schreft räd daut aul von Sachen, waut Natuaforscha ieescht mol väl lota rutjefungen haben, daut daut soo es. Toom Biespel: En daut 3. Buak Mose wort von de Israeliten velangt, see sullen renlich sennen un Kranke oppoat hoolen, daut Krankheiten nich äwaschluagen. Daut wieren Sachen, wua aundre Velkja en dee Tiet noch nuscht von wisten. En de Schreft räd daut uk aul von dän Ieedkjreis, daut meent, daut de Ieed soo runt es aus een Baul (Jesaja 40:22, Friesenbibel). Dit wort jeschräwen, aus de Menschen sikj de Ieed noch gaunz aundasch väastalden. Daut säd don uk aul, daut Gott “de Ieed opp äaren Plauz [helt], onen eenen Foot.” Un daut stemt, wiels dee es noanich wua faustjemoakt (Hiob 26:7). Uk wan de Schreft nich doaropp jeschräwen es, om Forscha uttolieren, es daut doch aules rajcht, waut dee äwa de Natua sajcht. Daut es noch een Bewies, daut de Schreft von Gott es.
9. (a) Aun waut es to seenen, daut de Berechten en de Schreft to vetruen jeit? (b) Fa waut es daut een Bewies, daut de Bibelschriewa soo opprechtich wieren?
9 Uk opp daut, waut de Schreft äwa de ieeschtemmasche Tiet sajcht, kaun eena sikj gaunz veloten. Doa woaren väle Eenselheiten jenant, soo aus de Nomes von Menschen un soogoa von wua dee aufstaumden. * De Bibelschriewa schreewen aules krakjt soo opp, aus daut wia, uk wan daut om äare ieejne Fäla jinkj ooda om de Fäla von äa Volkj. Moses biejlikj schreef doavon, waut hee selfst mol orrajcht jedonen haud un woo hee doafäa trajchtjewäsen wort (4. Mose 20:2-12). Auljemeen wieren Jeschichtsschriewa nich soo opprechtich. Dee hilden daut jieren unjare Dakj, wan äa Volkj biejlikj em Kjrich vespält haud. Oba en de Schreft woat nuscht unjare Dakj jehoolen un daut es uk een Bewies, daut dee von Gott es.
EEN BUAK MET GOODEN ROT
10. Wuarom es daut kjeen Wunda, daut de Schreft gooden Rot haft?
10 Wiels de Schreft von Gott kjemt, es dee “wieetvoll ons to belieren, ons uttobätren, ons trajchttowiesen” (2. Timotäus 3:16). De Schreft haft werkjlich gooden Rot. Waut doa bennen steit, wiest, daut Gott om de menschliche Natua krakjt omweet. Daut es je uk kjeen Wunda, dan hee haft je ons jemoakt. Gott weet, woo wie denkjen un woo wie feelen, soogoa bäta aus wie selfst. Jehova weet uk krakjt, waut wie brucken, daut ons daut scheen jeit. Un dee weet uk, waut wie leewa nich doonen sellen.
11-12. (a) Von waut haundelt Jesus siene Prädicht en Matäus, Kapitel 5 bat 7? (b) Waut fa gooden Rot jeft de Schreft noch, un wuarom es dee emma toom gooden?
11 Denkj wie mol aun Jesus siene Prädicht en Matäus, Kapitel 5 bat 7. Jesus jeef wieetvollen Rot, woo eena kaun mootich un tofräd läwen, woo eena kaun Oneenichkjeit räajlen, woo eena saul äwa daut irdische denkjen un woo eena bäden saul. Daut, waut Jesus don säd, halpt ons vondoag noch krakjt soo goot.
12 En de Schreft finj wie uk gooden Rot fa de Famielje, fa de Oabeit un fa ons Vehoolen to aundre. Dee es fa aule Menschen jedocht un es emma toom gooden. Jehova säd mol derch dän Profeet Jesaja: “Ekj sie de HAR, dien Gott, un ekj lia die daut, waut goot fa die es” (Jesaja 48:17).
PROFEZEIUNGEN, DEE SIKJ ERFELT HABEN
13. Waut leet Jehova derch dän Profeet Jesaja verutsajen?
13 Enne Schreft jeft daut een Deel Profezeiungen un väle haben sikj aul erfelt. See wie mol eene doavon. Jehova säd derch dän Profeet Jesaja verut, daut de Staut Babel wudd venicht woaren (Jesaja 13:19; 14:22-23). Doa worden Eenselheiten jesajcht, krakjt woo Babel wudd enjenomen woaren: Dee äare Jäajna wudden komen un wudden dän Riefa, waut derch Babel schäld, loten utdrieejen un de Soldoten wudden en de Staut nenkomen onen to kjamfen. Doa wia soogoa de Nomen von dän Kjennich jeprofezeit, waut Babel wudd ennämen. Dee wudd Kierus heeten (läs Jesaja 44:27 bat 45:2).
14-15. Woo erfeld sikj daut, waut äwa Babel wia verutjesajcht worden?
14 Ojjefäa 200 Joa lota kjeem daut krakjt soo rom, aus daut verutjesajcht wia. En de Nacht vom 5. bat dän 6. Oktooba aune 539 v. o. T. * loagad sikj dicht bie Babel een grootet Häa Soldoten. Dee äa Väaschta wia de Kjennich von Persien. Un woo heet dee? Dee heet Kierus. Wudden dän siene Soldoten uk werkjlich en Babel nenkjennen onen to kjamfen, soo aus verutjesajcht wia?
15 De Menschen en Babel hauden dee Nacht een grootet Fast un feelden sikj gaunz secha hinja de groote Mia rom äare Staut. Entweschen deed Kierus dän Riefa aufleiden, waut
derch de Staut schäld. Boolt wia daut Wota soo läach, daut de Soldoten doa kunnen derchgonen, opptoo no de Stautsmia. Oba woo wudden dee en de Staut nenkjennen? De Stautsdäaren wieren dee Nacht onväasechtich opjeloten worden, un soo kunnen de Soldoten jrodsoo enne Staut nenn.16. (a) Waut sull no Jesaja no met de Staut Babel to goodalatst passieren? (b) Woo haft sikj daut erfelt?
16 Von de Staut Babel wort nich bloos verutjesajcht, daut dee wudd enjenomen woaren. Doa wort uk jesajcht, daut “enne komende Tieden doa nienich wada wäa wonen ooda bliewen woat, un kjeene Araba äare Zelten doa oppstalen, ooda Hoads äare Schop doa grosen loten” woaren (Jesaja 13:20). Hia sajcht daut, daut Babel opp emma wudd vewillat sennen. Un daut haft sikj uk erfelt. Ojjefäa 80 Kilomeeta em Sieden von de Staut Bagdad en Irak kaun eena de Städ noch seenen, wua Babel mol wia. Daut kjeem krakjt soo, aus Jehova daut derch Jesaja haud verutjesajcht: “Ekj woa de Staut aus met een Bassem wajchfäajen” (Jesaja 14:22-23). *
17. Wuarom bestoakjt ons daut em Gloowen, wan wie seenen, daut de Profezeiungen ut de Schreft sikj erfelt haben?
4. Mose 23:19). Doaderch kjenn wie “de Hopninj opp eewjet Läwen haben, daut Gott, dee nich lieejen kaun, vesproaken haud” (Titus 1:2). *
17 Wan wie seenen, woo sikj de Profezeiungen ut de Schreft erfelt haben, bestoakjt ons daut sea em Gloowen. Wan Jehova ieeschtemma sien Wuat jehoolen haft, woat dee daut uk fa wieda. Dee haft vesproaken, hee woat de Ieed to een Paradies moaken, un daut woat dee uk doonen (läs“GOTT SIEN WUAT LÄFT”
18. Waut säd de Apostel Paulus äwa “Gott sien Wuat”?
18 En dit Kapitel hab wie jeseenen, daut de Schreft werkjlich een besondret Buak es. Dee stemt von Aunfank bat Enj Hebräa 4:12).
toop, un daut, waut dee äwa de Natua uk äwa de ieeschtemmasche Tiet sajcht, es werkjlich soo. Uk opp dän Rot un opp de Profezeiungen en de Schreft kjenn wie ons faust veloten. Un doa es noch waut, wuarom de Schreft besonda es. De Apostel Paulus schreef: “Gott sien Wuat läft un es kjraftich un schoapa aus daut schoapste dobbelt schniedende Schwieet, un schnitt derch bat daut Seel un Jeist uteneen deelt, uk Jläda un Moakjt frie lajcht. Daut Wuat recht de Jedanken un Enstalungen em Hoat” (19-20. (a) Woo halpt ons de Schreft ruttofinjen, waut wie ennalich fa een Mensch sent? (b) Woo kjenn wie wiesen, daut wie fa de Schreft dankboa sent?
19 Wan wie en Gott sien Wuat läsen, kaun ons daut em Läwen sea halpen. Doaderch kjenn wie weeten, waut fa een Mensch wie ennalich sent. Wie sajen veleicht, wie haben Leew to Gott, oba woo wie werkjlich denkjen un woo wie em Hoaten enjestalt sent, kjemt doaderch verendach, aus wie daut aunnämen, waut de Schreft lieet, ooda nich.
20 De Schreft es werkjlich von Gott. Wie sellen dee läsen un studieren un dee väl räakjnen. Wan wie emma doabennen forschen, wies wie Gott, daut wie fa dit Jeschenkj dankboa sent. Soo woa wie emma bäta vestonen kjennen, waut Gott fa de Menschen em Senn haft. En daut näakjste Kapitel woa wie seenen, waut daut es un woo sikj daut erfellen woat.
^ Varsch 6 Eenje sajen, daut de Schreft sikj opp Städen wadasprakjt, oba doafäa jeft daut kjeenen Bewies. En daut Buak Die Bibel – Gottes oder Menschenwort? kaun eena en daut säwende Kapitel mea doaräwa noläsen. Daut es bie Jehova siene Zeijen to haben.
^ Varsch 9 Toom Biespel es en Lukas 3:23-38 krakjt oppjeschräwen, wäa Jesus siene Väafoaren wieren.
^ Varsch 14 V. o. T. bediet “ver onse Tieträakjninj” un e. o. T. bediet “en onse Tieträakjninj”. Eenje sajen doatoo uk “ver Christus” un “no Christus”.
^ Varsch 16 En daut Heft Ein Buch für alle Menschen opp de Sieden 27-29 jeit noch mea notoläsen äwa de Profezeiungen en de Schreft. Daut es bie Jehova siene Zeijen to haben.
^ Varsch 17 Daut Babel venicht wort, es bloos eent von väle Profezeiungen ut de Schreft, waut sikj aul erfelt haben. Doa wort uk verutjesajcht, daut de Städa Tierus un Ninive wudden venicht woaren (Hesekiel 26:1-5; Zefanja 2:13-15). De Profeet Daniel säd verut, daut doa no Babel noch wudden aundre Weltmachten komen, soo aus Medien un Persien, un Griechenlaunt (Daniel 8:5-7, 20-22). Un daut jeft uk väle Profezeiungen äwa dän Messias, waut sikj aun Jesus Christus erfelt haben. En dän Artikjel “Jesus Christus: De Messias, waut verutjesajcht wia” em Aunhank von dit Buak jeit mea doaräwa notoläsen.