“Say Toon Anggapoy Amta To et Manisia ed Kada Salita”
“Makulangkulang so toon agmanbabasay dyaryo, balet mas makulangkulang so toon basta to labat panisiaan so amin ya nababasa tod dyaryo.”
—August von Schlözer, German ya historian tan writer (1735-1809).
NO NENSAMAN ya 200 a taon lay apalabas et agla napanisiaan na totoo so amin ya nababasa dad dyaryo, lalo la natan ta dakel lay naalan impormasyon diad Internet. Lapud modernon teknolohiya, main-inomay tayon nabasa iratan ya impormasyon. Dakel ed saratan et tua, mausar, tan aliwa met ya makapuy, balet dakel met so impormasyon ya palso, andi-kakanaan, tan mapeligro ni ingen. Kanian, kaukolan ya pilien tayon maong no anto ray basaen tayo. Lalo lad saramay balobalo ni labat ya mangusar na Internet. Ompan isipen da ya amin a balita et tua, anggano mapatpatnag ya singa imposible, lapu labat ta walad Internet odino impawit itan na kaaro da diad e-mail. Balet ipapasakbay na Biblia: “Say toon anggapoy amta to et manisia ed kada salita, balet samay makabat et dadalepdepen toy kada gawaen to.”
Panon itayon magmaliw a “makabat” pian nibiig tayo no say impormasyon ya babasaen tayod Internet et katilaan, is-istorya labat, panagloko, tan arum ni? Unona, tepetan moy sarilim: ‘Kasin sayan impormasyon et nanlapud napanmatalkan tan official ya website, odino nanlapu labat ed blog o website ya naisulat na anggan siopa so opinyon to, odino anggapo ni ingey akaiyan no iner so nanlapuan to itan? Kasin satan ya istorya et sakey ed saray apaneknekan ya aliwan tua unong ed saray anti-hoax ya website?’ * Usar moy “maong a pakatebek.” (Uli. 7:7, NW) No say sakey ya balita et mairap ya panisiaan, ompan aliwan tua. Sakey ni, no say impormasyon ya abasam et dederalen toy reputasyon na arum, isip mo no siopay minabang no ikayat mo itan tan ompan walay mauges ya motibo na nanlapuan na satan.
PASA KA LAN PASA NA E-MAIL?
Wala ray totoon labalabay day mangala na atension, kanian labay da ya sikaray unonan panlapuay balita tan ipasa da itan ed amin ya contact da anggano agda ni akompirma ya tua itan. Agda met iisipen so resulta no ikayat da itan. (2 Sam. 13:) Balet no “makabat” itayo, isipen tayo ni no antoy epekto na gawaen tayo ed reputasyon na sakey a too odino organisasyon. 28-33
Kaukolan so panaon pian naseguro no kasin tua so sakey a balita. Kanian iisipen na arum ya akauley la may pangipasaan da ya mankompirma. Siempre nadarak so panaon da. Balet agta mabmabli so panaon? (Efe. 5:15, 16) Imbes ya isipen mon, “No manduaruwa ka, ipasam la,” mas maabig no isipen mon, “No manduaruwa ka, i-delete mo la!”
Tepetan moy sarilim: ‘Kasin bastabasta ak labat ya mangipapasa na e-mail? Kasin asalik lay kinmerew na pasensia ed saray angipawitan koy impormasyon ya aliwa manayan tua? Kasin wala lay angibagad siak ya agko la ra papawitan na e-mail?’ Tandaan ya saray papawitan mo na e-mail et wala met so access dad Internet, kanian agmo la ra kaukolan ya pawitan na dakerakel ya e-mail nipaakar ed makapalek iran istorya, video clip, odino litrato. Makapuy met no mangipawit tayoy inrekord odino manuskrito na saray paliwawa. * Tan tandaan ya no mangipasa tayoy a-research tayo ran impormasyon ed saray publikasyon tayo, pati saray teksto ed Biblia, odino ebat ya usaren ed aral, ompan saray pangipasaan tayo et agla napaseseg ya manparaan.
Tan antoy nepeg mon gawaen no walay anengneng mon balita ed Internet ya papaugesen toy organisasyon nen Jehova? Agmo la itan babasaen. Wala ray mangibabaga ya kaukolan dan ipaamta itan ed arum pian laey opinyon da, balet diad tua et nikakayat da laingen so aliwan impormasyon. No negatiboy epektod sika na abasam ed Internet, kerew kay karunongan ed si Jehova tan itongtong mo itan ed saray maespiritual ya brother. (Sant. 1:5, 6; Jud. 22, 23) Agtayo la pankelawan no wala ray totoon mangikakayat na katilaan nipaakar ed sikatayo. Nensaman et pinauges na totoo si Jesus tan pinasakbayan to ray disipulo to ya sikara met et ‘pasegsegangen na totoo tan palsaan da ira na amin a klase na mauges a bengatla.’ (Mat. 5:11; 11:19; Juan 10:19-21) Kaukolan tayon usaren so “abilidad a mannonot” tan “pakatebek” pian nibiig tayo so “toon mansasalita na mabanday iran bengatla” tan “saramay onsisian ed maptek iran basbas.”
IPANENGNENG SO RESPETO
Kaukolan ya manalwar tayo met ed pangipasa na saray balita odino eksperiensya na saray agagi tayo ya nadngelan tayo labat. Anggano tua ni itan, agto labay ya ibagan kaukolan tayon ikayat. Wala ray pankanawnawa ya agtayo itan kanepegan ya gawaen tan aliwan panangipanengneng na panangaro no ikayat tayo itan. (Mat. 7:12) Alimbawa, aliwan makapaseseg no mangikayat tayoy negatibon impormasyon nipaakar ed arum anggano tua ni itan. (2 Tes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Wala ray impormasyon ya kompidensyal, tan nepeg tayon respetoen so kanepegan na arum no kapigan tan no panon dan ipaamta itan. Makapuy so resulta no makauna tayo lan mangikayat ed satan.
Diad panaon tayo, mapmaples ya onkayat so balita