Ipatnag so Maaron-Kaabigan ed Saramay Mankaukolan

“Ipatnag yo so kaabigan na linawa ed sinansakey.”​—ZACARIAS 7:9.

1, 2. (a) Akin a nepeg tayon ipatnag so maaron-kaabigan? (b) Antoran tepet so konsideraen tayo?

 BIBILINEN itayo na Salita nen Jehova a Dios ya aroen so “maaron-kaabigan.” (Miqueas 6:8, paimano’d-leksab, NW) Mangiiter met itan na saray rason no akin a nepeg tayon gawaen itan. Sakey lan rason et “say mapangasi [“walaan na maaron-kaabigan,” NW] a too manggawa na maong ed dili a kamarerwa to.” (Uliran 11:17) Agaylan tua itan! Say pangipatnag na maaron-kaabigan, odino matoor ya aro, so mamawala na ampetang tan magnayon iran relasyon ed arum. Bilang resulta, nawalaan itayo na matoor a kakaaro​—peteg a mabmablin tumang!​—Uliran 18:24.

² Niarum ni, ibabaga ed sikatayo na Kasulatan: “Say ontumbok ed kaptekan tan kaabigan [“maaron-kaabigan,” NW] makaromog na bilay.” (Uliran 21:21) On, say panggegemtan tayo ed maaron-kaabigan so mamaapit na relasyon tayo ed Dios tan mangiter ed sikatayo na pankanawnawan manggayaga ed saray bendisyon ed arapen, kalaktip lay bilay ya andi-anggaan. Balet panon tayon nipatnag so maaron-kaabigan? Diad siopa so nepeg tayon pangipanengnengan ed satan? Tan kasin say maaron-kaabigan so miduma ed sipor lan kamaongan ed too odino ed kaslakan lan kamaongan?

Say Kamaongan ed Too tan Maaron-Kaabigan

3. Panon a mandumaan so maaron-kaabigan tan kamaongan ed too?

³ Say gendat lan kamaongan ed too tan say  maaron-kaabigan so mandumaan ed nanduruman dalan. Alimbawa, saramay mangipapatnag na kamaongan ed too so mabetbet a manggagawa ed satan ya andian na aralem tan personal a pisisiglaotan, odino relasyon, ed saramay indibidual a maabig dan tratratoen. Balet, no ipanengneng tayo so maaron-kaabigan ed sakey, simamaaro tayon isiglaot so inkasikatayo ed satan a too. Diad Biblia, saray panangipatnag na maaron-kaabigan ed baetan na saray totoo so nayarin nibase ed sipor la iran relasyon. (Genesis 20:13; 2 Samuel 3:8; 16:17) Odino nayarin niletneg iratan ed saray impisiglaotan a makasengeg ed apalabas iran gawa na maaron-kaabigan. (Josue 2:1, 12-14; 1 Samuel 15:6; 2 Samuel 10:1, 2) Pian niyilustra iyan pandumaan, pankomparaen tayo so duaran alimbawa ed Biblia nipaakar ed kamaongan tan maaron-kaabigan a nipatnag ed baetan na totoo.

4, 5. Panon a say duaran alimbawa na Biblia a nidalatdat dia so mangiyilustra ed pandumaan na kamaongan ed too tan maaron-kaabigan?

⁴ Sakey ya alimbawa na kamaongan ed too et say nipaakar ed grupo na totoo a nakneb ed bapor, a kaiba si apostol Pablo. Sikara so sinmadsar ed isla na Malta. (Gawa 27:37–28:1) Anggaman saray taga-Malta et andian ni na akadkauna lan obligasyon odino siglaotan ed saray nisakdan manbabaroy, saray taga-isla so maparawes ya angawat ed saray estranghero tan impatnag da ed sikara so “sankaabigan a linawa.” (Gawa 28:2, 7) Kamaongan so impamarawes da, balet satan so nibanbana tan nipatnag ed saray estranghero. Kanian, satan so kamaongan ed too.

⁵ Diad pangikompara, konsideraen so impamarawes nen Arin David ed si Mefiboset, say ilalak na kaaro ton Jonatan. Inkuan nen David ed si Mefiboset: “Mangan ka na tinapay ed dulang ko lawas.” Diad impangipaliwawa to no akin a ginawa to itan a probisyon, oniay kuan nen David ed sikato: “Petepeteg ya ipatnag ko ed sika so abig na linawa lapu ed kakanaan nen Jonatan ya amam.” (2 Samuel 9:6, 7, 13) Say ag-onsaew ya inkamaparawes nen David so manepeg a tukoyen a balikas na maaron-kaabigan, aliwan kamaongan labat, lapud pakapatnagan itan na inkamatoor to ed sakey ya abayag lan relasyon. (1 Samuel 18:3; 20:15, 42) Mipadpara natan, saray lingkor na Dios so mangipapanengneng na kamaongan ed too diad inkalapagan. Ingen, ipapatnag da so magnayon a maaron-kaabigan, odino matoor ya aro, ed saramay kapara ran walaan na naabobonan na Dios a siglaotan.​—Mateo 5:45; Galacia 6:10.

6. Antoray pakabidbiran ed maaron-kaabigan a nipatnag ed baetan na saray totoo so nipabitar ed Salitay Dios?

⁶ Pian nibiig so pigaran kaaruman a pakabidbiran ed maaron-kaabigan, ikonsidera tayo pan magano so taloran salaysay na Biblia a mangipaparungtal ed sayan kalidad. Manlapud saraya et naimano tayon say maaron-kaabigan ed totoo so (1) nipatnag panamegley na espesipikon kiwakiwas, (2) mabulos ya inagamil, tan (3) nipanengneng a nagkalalo ed saramay walaan na pankaukolan. Niarum ni, iyiilustra na sarayan salaysay no panon tayon agamilen so maaron-kaabigan natan.

Impanengneng na Sakey ya Ama so Maaron-Kaabigan

7. Anto so imbaga na lingkor nen Abraham ed si Batuel tan si Laban, tan anton isyu so pinalesa na lingkor?

⁷ Isasalaysay na Genesis 24:28-67 so kaaruman ya istorya na lingkor nen Abraham, ya asalambit ed inmunan artikulo. Kayari ton akabat si Rebeca, sikato so inimbitaan ed abung na ama nen Rebeca, si Batuel. (Ge 24 Bersikulo 28-32) Diman et indetalye na lingkor so panaanap to ed asawaen na ilalak nen Abraham. (Ge 24 Bersikulo 33-47) Indanet to a say intalona to et sakey a tandan nanlapud si Jehova, “a sikato imbasbas toak ed maptek a dalan a mangala na bii ya anak na laki ya agi nen katawan ko a nipaakar ed laki ya anak to.” (Ge 24 Bersikulo 48) Andi-duaruwan inilaloan na lingkor a say masimoon ya impangisalaysay to ed agawa so mangombinse ed si Batuel tan say ilalak ton Laban a si Jehova so amendisyon ed sayan pegdat. Diad saginonor, inkuan na lingkor: “No gawaen yo so maabig a linawa tan inkamatua ed katawan ko, ibaga yo ed siak: et no andi, ibaga yo ed siak met; pian makaiwas ak ed nikawanan odino nikawigi.”​—Bersikulo 49.

8. Anto so reaksion nen Batuel ed saray pamaakaran a mangilalanor ed si Rebeca?

 ⁸ Si Jehova so angipatnag la na maaron-kaabigan ed si Abraham. (Genesis 24:12, 14, 27) Kasin mabulos si Batuel a mangipatnag met ed satan diad pangiyabuloy to ed si Rebeca a mila ed lingkor nen Abraham? Kasin say maaron-kaabigan na Dios so natekepan met na kamaongan ed too? Odino kasin maapa so andukey ya impanbaroy na lingkor? Segurado makapaligliwa ed lingkor nen Abraham so pakadngel ed inkuan di Laban tan Batuel: “Saya a pamaakaran nanlapu ed Jehova.” (Ge 24 Bersikulo 50) Binidbir da so panangimaneobra nen Jehova ed saray pamaakaran tan mabulos ya angawat ed desisyon to. Insan, imbalikas nen Batuel so maaron-kaabigan to diad impangiyarum na: “Nia, wadia ed arap mo si Rebeca, sikato so alam, insan ka onla, tan nagawa ya asawa na laki ya anak nen katawan mo, unong na sinalita nen Jehova.” (Ge 24 Bersikulo 51) Mabulbulos ya akila si Rebeca ed lingkor nen Abraham, tan agnambayag et nagmaliw a pinabpablin asawa nen Isaac.​—Bersikulo 49, 52-58, 67.

Impatnag na Sakey ya Anak a Laki so Maaron-Kaabigan

9, 10. (a) Anto so inkerew nen Jacob a gawaen na anak ton si Jose? (b) Panon ya impatnag nen Jose so maaron-kaabigan ed ama to?

⁹ Say apo ed pueg nen Abraham a si Jacob so akaawat met na maaron-kaabigan. Diad salaysay na Genesis kapitulo 47, si Jacob so manaayam nen saman diad Ehipto, tan “say panaon ya ipatey [to] . . . inmasingger la.” (Bersikulo 27-29) Sikato so mapaga lapud sikato so ompatey la ed paway na dalin ya insipan na Dios ed si Abraham. (Genesis 15:18; 35:10, 12; 49:29-32) Balet, aglabay nen Jacob so niponpon ed Ehipto kanian imbilin to lan say bangkay to so iponpon ed dalin na Canaan. Siopa ni so walad magmaong a kipapasen pian naseguro a nagawa so kaliktan to noag say maimpluensyan ilalak to, a si Jose?

¹⁰ Oniay kuan na salaysay: “Et tinawag [nen Jacob] si anak to a Jose, tan inkuan to ed sikato, No wala so panangasim natan ed siak, . . . gawam ed siak so panangasi [odino maaron-kaabigan] tan katuaan: pikasik ed sika ya agmoak ipoponpon ed Ehipto. Noag say sano miugip ak ed saray atateng ko, ipaway moak naani ed Ehipto, tan iponpon moak ed ponponan da.” (Genesis 47:29, 30) Insipan nen Jose a gawaen to so kerew nen ama to, tan agnambayag et inatey si Jacob. Si Jose tan saray arum nin ilalak nen Jacob so angawit ed bangkay to “ed dalin a Canaan, tan sikato so imponpon da ed ungib na uma na Macpela, a sinaliw nen Abraham.” (Genesis 50:5-8, 12-14) Kanian inagamil nen Jose so maaron-kaabigan ed si ama to.

Say Maaron-Kaabigan na Manugang a Bii

11, 12. (a) Panon ya impatnag nen Rut so maaron-kaabigan ed si Noemi? (b) Diad anton dalan a say “kaunoran” ya impangipatnag nen Rut na maaron-kaabigan so magmaong nen say “gapo”?

¹¹ Indalatdat na libro na Rut no panon a si Noemi so pinanengnengan na maaron-kaabigan na Moabitan manugang to a si Rut, sakey met lan balo. Sanen denesidi nen Noemi so ompawil ed Betlehem diad Juda, impatnag nen Rut so maaron-kaabigan tan determinasyon, ya ikuanto: “Anggan iner a laen mo, onla ak; tan iner a tundaan mo, ontunda ak; say baley mo sikato so baley ko tan say Dios mo, Dios ko.” (Rut 1:16) Diad saginonor et imbalikas nen Rut so maaron-kaabigan to sanen impaamta to so inkamabulos ton miasawa ed masiken lan kanayon nen Noemi a si Boaz. * (Deuteronomio 25:5, 6; Rut 3:6-9) Oniay inkuanto ed si Rut: “Impatnag mo so laot a kaabigan na linawa ed kaunoran ya anggan nen dia ed gapo, bangta agka tinmumbok ed saray tobonbalo a lalaki, odino duka odino mayaman.”​—Rut 3:10.

¹² Say “gapo” na maaron-kaabigan nen Rut so anukoy ed samay panaon sanen tinaynan to so totoo to tan nansiansia ed si Noemi. (Rut 1:14; 2:11) Satan a kiwas et apalumbasan ni ingen na “kaunoran” ya impangipatnag ed maaron-kaabigan​—say inkamabulos nen Rut a miasawa ed si Boaz. Si Rut so makapangiyanak la na sakey a  mananawir parad si Noemi, ya akulaw lan tuloy pian manlukon. Agawa so impanasawa, tan sanen nananak la si Rut, kinmelyaw iray bibii ed Betlehem: “Wala so sakey ya anak a laki a nianak ed Noemi.” (Rut 4:14, 17) Si Rut so peteg a “magalang a bii,” a tinumangan nen Jehova na alay abig a pribilehyo a magmaliw ya inmunan ateng nen Jesu-Kristo.​—Rut 2:12; 3:11; 4:18-22; Mateo 1:1, 5, 6.

Nipatnag Panamegley na Kiwakiwas

13. Panon ya inagamil di Batuel, Jose, tan Rut so maaron-kaabigan da?

¹³ Kasin naimano yo no panon so impangipatnag di Batuel, Jose, tan Rut ed maaron-kaabigan da? Aliwa labat a diad maong iran salita noagta diad espesipiko iran kiwas. Aglabat inkuan nen Batuel a, “Nia, wadia ed arap mo si Rebeca” balet sikato so peteg ya ‘amasipot ed si Rebeca.’ (Genesis 24:51, 59) Aglambengat inkuan nen Jose a, “Gawaen ko naani so unong na imbagam” balet ta ginawa ran sanaagi “so unong na imbilin [nen Jacob] ed sikara.” (Genesis 47:30; 50:12, 13) Aglabat inkuan nen Rut ya “anggan iner a laen mo, onla ak” balet ta tinaynan to so totoo to tan akila ed si Noemi, a “sikaran dua linma ra angga ed sinmabi ra ed Betlehem.” (Rut 1:16, 19) Diad Juda, kinmiwas lamet si Rut “unong [ed] amin ya imbilin nen katulangan to ed sikato.” (Rut 3:6) On, say maaron-kaabigan nen Rut, a singa met ed arum, so nipatnag diad saray kiwas.

14. (a) Panon ya ipapatnag na saray lingkor na Dios natan so maaron-kaabigan panamegley na kiwakiwas? (b) Antoran kiwas na maaron-kaabigan so amta yon nipapatnag ed limog na saray Kristiano diad lugar yo?

¹⁴ Makapaligsay-puso a naimatonan no panon a saray lingkor na Dios natan so mantutultuloy a mangipapatnag ed maaron-kaabigan da panamegley na kiwakiwas. Alimbawa, isipen pa iramay andi-tundan ontutulong ed saray mansasakit, nagogonigon, odino maneermen iran kapanisiaan diad emosyonal a paraan. (Uliran 12:25) Odino nonoten pa so dakel a Tastasi nen Jehova a matoor a manasamar ed saray matakken la, ya awiten ira ed Kingdom Hall pian makaatendi ed saray sinimban miting ed kongregasyon. Si Anna, a manedad lay 82 tan walaan na arthritis, so angibalikas ed liknaan na dakel met ni ra sanen inkuanto: “Say pansamar pian makaatendi ed amin a miting et sakey a bendisyon manlapud si Jehova. Sikato so masimoon a pisalamatan ko lapud impangiter to ed siak na maaron agagin lalaki tan bibii.” Kasin mibibiang kayo ed ontan iran gawa diad kongregasyon yo? (1 Juan 3:17, 18) No mibibiang kayo, napaseguroan kayo a papablien a tuloy so maaron-kaabigan yo.

Mabulos ya Inagamil

15. Anton pakabidbiran ed maaron-kaabigan so nagkalalon nipabitar diad taloran salaysay ed Biblia a kinonsidera tayo?

¹⁵ Saray salaysay na Biblia a kinonsidera tayo so mangipanengneng met a say maaron-kaabigan so mabunlok tan mabulos ya impatnag, aliwan apilitan. Si Batuel so mabulos ya akikoopera ed lingkor nen Abraham, tan ontan met ed si Rebeca. (Genesis 24:51, 58) Impatnag nen Jose so maaron-kaabigan to ya anggapo so manadagdag ed sikato. (Genesis 50:4, 5) Si Rut so “malmalet a maparaan a mila ed [si Noemi].” (Rut 1:18) Sanen insuheri nen Noemi ya asinggeran nen Rut si Boaz, say maaron-kaabigan so amakiwas  ed Moabita a mangiyabawag: “Amin ya inkuan mo gawaen ko.”​—Rut 3:1-5.

16, 17. Anto so manggawan makabkabaliksan so maaron-kaabigan nen Batuel, Jose, tan Rut, tan anto so amakiwas ed sikara a mangipatnag ed sayan kalidad?

¹⁶ Say maaron-kaabigan ya impatnag nen Batuel, Jose, tan si Rut so makabkabaliksan lapud sikara so agnayarian a dagdagen di Abraham, Jacob, tan Noemi. Anggaman kuan, si Batuel so andian na legal ya obligasyon a mangibulos ed marikit to. Mainomay to komon ya ibaga ed lingkor nen Abraham ya: ‘Andi, agko ibaki so makulin marikit ko.’ (Genesis 24:18-20) Ontan met, bulos si Jose a mandesidi no tooren toy kerew nen ama to odino andi, lapud inatey lay Jacob tan agto la naobliga si Jose a manumpal ed imbaga to. Si Noemi a mismo so angipabitar a bulos si Rut a manayam ed Moab. (Rut 1:8) Bulos met si Rut a miasawa ed sakey ed ‘saray kalangweran ni’ imbes ed masiken lan Boaz.

¹⁷ Mabulbulos ya impatnag di Batuel, Jose, tan Rut so maaron-kaabigan; apakiwas ira a manggawa ed satan manlapud puso ra. Walaan ira na moral a responsabilidad a mangipatnag ed sayan kalidad diad saramay walay pisisiglaotan da, anggan si Arin David et naobliga diad kaunoran a mangipatnag ed satan diad biang nen Mefiboset.

18. (a) Anton awawey so walad saray Kristianon mamatatken diad ‘pampapastol da ed pulok’? (b) Panon ya imbalikas na sakey a matatken so liknaan to nipaakar ed pananulong ed saray kapananisiaan?

¹⁸ Say maaron-kaabigan so siansia nin pakabidbiran ed totoo na Dios, kaiba so lalakin manpapastol ed pulok na Dios. (Salmo 110:3; 1 Tesalonica 5:12) Saratan a mamatatken, odino manangasikaso, so walaan na responsabilidad a manbilay unong ed nimatalek ed sikara lapud inkaturo ra. (Gawa 20:28) Anggaman ontan, say panagpastol a kimey da tan arum niran gawa na maaron-kaabigan nisesengeg ed kongregasyon so gagawaen da, ya “aliwan napipilitan, noagta mabulbulos.” (1 Pedro 5:2, NW) Saray mamatatken so manpapastol ed pulok lapud walaan ira na responsabilidad tan pilalek a manggawa ed satan. Ibabalikas da so maaron-kaabigan ed saray karnero nen Kristo lapud nakaukolan tan labay dan gawaen itan. (Juan 21:15-17) “Panliketan ko so ibisita ed kaabungan na saray agagi odino mantelepono ed sikara pian nipatnag ko labat a sankanonot ko ira,” so kuan na sakey a Kristianon matatken. “Say panulong ed agagi so panliliketan kon maong tan makapnek ed siak!” Sigpot-puson mipakna iray mangiyaansakit a mamatatken ed inerman a pasen.

Ipatnag so Maaron-Kaabigan ed Saramay Mankaukolan

19. Anton katuaan nipaakar ed maaron-kaabigan so impabitar na saray salaysay na Biblia a siningbat ed sayan artikulo?

¹⁹ Idadanet met na saray salaysay ed Biblia ya asingbat tayo so katuaan a say maaron-kaabigan so nepeg ya ipatnag ed saramay walaan na pankaukolan ya agda nagegemtan ed inkasikaran dili. Ta pian mantultuloy so linya na pamilya to, nakaukolan nen Abraham so pikoopera nen Batuel. Pian nitarok so bangkay to ed Canaan, nakaukolan nen Jacob so tulong nen Jose. Tan pian nawalaan na sakey a mananawir, nakaukolan nen Noemi so tulong nen Rut. Saratan a pankaukolan so agniiter nen Abraham, Jacob, nisay si Noemi no anggapo so tulong. Mipadpara natan, say maaron-kaabigan so nepeg a nagkalalon nipanengneng ed saramay mankaukolan. (Uliran 19:17) Nepeg tayon aligen si patriarkan Job, ya angasikaso ed “duka a naningel, say ulila met, ya andian na ontulong ed sikato” ontan met ed saramay “natawtaw” la. ‘Pinaliket met nen Job so puso na balo a bii’ tan nagmaliw a ‘mata na bulag tan salisali na piley.’​—Job 29:12-15.

20, 21. Siopa iray mankaukolan na panangipatnag tayo na maaron-kaabigan, tan anto so nepeg a determinadon gawaen na balang sakey ed sikatayo?

²⁰ Diad tua et walaray ‘duka a maniingel parad tulong’ diad kada Kristianon kongregasyon. Saya so nayarin epekto na kaermenan, inkadismaya, liknaan na inkaandiay-kana, inkadismaya ed arum, graben sakit, odino impatey na inad-aro. Antokaman iray sengegan, amin na saratan a papablien so walaan na saray pankaukolan a nayarian tan nepeg ya ipatnag diad mabulos tan magnayon iran gawa na maaron-kaabigan.​—1 Tesalonica 5:14.

²¹ Kanian, itultuloy tayo sirin ya aligen si Jehova a Dios, a “daakan ed maaro ya abig na linawa [“maaron-kaabigan,” NW].” (Exodo 34:6; Efeso 5:1) Nagawaan tayo itan diad mabulos a panggawa na espesipikon bengatla, nagkalautla ed saramay mankaukolan. Tan maseguron napagalangan tayo si Jehova tan nalikna tayo so baleg a liket legan tayon ‘ipapatnag so kaabigan na linawa ed sinansakey.’​—Zacarias 7:9.

[Paimano ed Leksab]

Panon Yon Ebatan?

• Panon a miduma so maaron-kaabigan diad kamaongan ed too?

• Diad antoran dalan ya inagamil nen Batuel, Jose, tan Rut so maaron-kaabigan?

• Tekep na anton awawey ya ipatnag tayo so maaron-kaabigan?

• Siopa so mankaukolan na saray panangipatnag tayo na maaron-kaabigan?

 [Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 18]

Panon ya impatnag nen Batuel so maaron-kaabigan?

[Litrato ed pahina 21]

Say matoor ya aro nen Rut et bendisyon ed si Noemi

[Saray litrato ed pahina 23]

Say maaron-kaabigan ed too so mabulos ya aagamilen, ipapanengneng panamegley na espesipikon kiwas, tan ipapatnag ed saramay mankaukolan