Eizooba rimwe, omugyenyi akabuuza omwojo ogwo ati: “Torikumanya ngu ekinushu ekikozirwe omu zaabu nikikira ekikozirwe omu feeza emirundi ebiri?” Omwojo akamwenya reero yaagira ati: “Eego, ekyo niinkimanya.” Omugyenyi akamubuuza ati: “Mbwenu shi ahabw’enki nootwara ekikozirwe omu feeza? Waatwara ekikozirwe omu zaabu, noija kuba oine esente ezirikukira eky’efeeza emirundi ebiri!” Omwojo akagarukamu ati: “Naatwara ekinushu ekikozirwe omu zaabu, abantu nibaija kurekyera aho kuzaana naanye omuzaano ogu. Noomanya ebinushu by’efeeza ebi mbaasize kurundaana?” Omwojo ogwo omu kitebyo eki akooreka obwengye obuhikire omutwarize ogu abantu bakuru barikubaasa kugasirwamu.

Baibuli neegira eti: “Guma n’obwengye obuhikire, n’okwerinda; otaribireka bikakurugaho. Nibwo origyenda omu muhanda gwawe buhooro, n’ekigyere kyawe kitateere ntsibo.” (Enf. 3:21, 23) N’ahabw’ekyo okumanya eki ‘obwengye obuhikire’ kirikumanyisa n’oku orikubaasa kubukoresa n’eky’oburinzi bwaitu. Eki nikituhwera kwetantara okuteera entsibo omu by’omwoyo, tukarinda “n’ekigyere” kyaitu kikaguma kihami.

Obwengye obuhikire nibutaana aha kumanya n’okwetegyereza. Omuntu oine okumanya naaba naamanya ebintu bingi omu mutwe. Orikuba aine okwetegyereza naabaasa kureeba oku ekintu kirikutaana aha kindi. Ogwo orikuba aine obwengye naabaasa kugaita okumanya n’okwetegyereza kandi abikorese omu muringo oguhikire.

Nk’eky’okureeberaho, omu bwire bukye omuntu naabaasa kushoma kandi ayetegyereze ebiri omu katabo, Niki Eki Turikwega omu Baibuli? Omu kwega Baibuli, naabaasa kuba naagarukamu ebihikire. Naabaasa kutandika kwija omu nteerane kandi agarukyemu omu muringo murungi. Ebi byona nibibaasa kworeka ngu ariyo naatunguuka. Kwonka shi eki nikimanyisa ngu atungire obwengye? Nikibaasa kutamanyisa ekyo. Naabaasa kuba ari omuntu orikurahuka kumanya ebintu. Kwonka, ku arikutandika kugyendera aha mazima arikukoresa okumanya n’okwetegyereza omu muringo murungi, naaba ariyo naaba omunyabwengye. Ebi arikucwamu ku birikurugamu ebirungi, nikyeyoreka gye ngu aine obwengye obuhikire.

Omuri Matayo 7:24-27 harimu eky’okureeberaho kya Yesu eky’abashaija babiri abaayombekire enju. Omwe aha bashaija abo naagambwaho ‘nk’ow’obwengye.’ Omushaija ogwo akateekateeka aha kyabaire nikibaasa kubaho omu biro by’omumaisho, yaayombeka enju ye aha rukiri. Akareeba hare kandi yaagira eki yaakora. Tarateekateekire ngu nikiija kutwara esente nkye nari obwire bukye yaayombeka aha musheenyi. Omu muringo gw’obwengye, akateekateeka aha birikubaasa kuruga omu bi araakore. N’ahabw’ekyo eihunga ku ryaizire, enju ye terahikirweho kabi. Hati ekibuuzo kiri ngu, nitubaasa kugira tuta obwengye kandi tukaburinda?

Eky’okubanza, yetegyereze ebiri omuri Miika 6:9 aharikugira hati: “Okutiina eiziina ryawe [Ruhanga] n’obwengye buhikire.” Okutiina eiziina rya Ruhanga, Yehova nikimanyisa okumuha ekitiinisa. Nikitwariramu n’okuha ekitiinisa eki eiziina rye ririkujwekyera, otwariiremu n’emitindo ye. Kubaasa kuha omuntu ekitiinisa, oine kumanya oku arikuteekateeka. Bwanyima noobaasa kumwesiga kandi oyegye ebirikumukwataho, oyende kuba omusinguzi nkawe. Twateekateeka aha ku ebikorwa byaitu birikubaasa kukwata aha mukago gwaitu na Yehova, kandi tukacwamu turikwihirira aha mitindo ye, obwo nituba nitutunga obwengye obuhikire.

Ekya kabiri, Enfumu 18:1 nihagira hati: “Oyetaanisa n’abandi, aba naasherura ebye wenka; kandi aba ayangire obwengye bwona obuhikire.” Twaba tutegyendesereize, nitubaasa kwetaanisa ahari Yehova n’abaheereza be. Kubaasa kwetantara okwetaanisa nk’okwo, twine kumara obwire n’abo abarikutiina eiziina rya Ruhanga bakarinda n’emitindo ye. Kyaba nikibaasika twine kuba turi aha Kyombeko ky’Obukama, butoosha turi n’abandi omu kibiina Ekikristaayo. Twaba turi omu nteerane, twine kwigura ebiteekateeko n’emitima yaitu tukaikiriza ebirikugambwa kutukwataho.

Okwongyera ahari ekyo, twagambira Yehova ebiri omu mutima gwaitu kurabira omu kushaba, nitwija kumwirira haihi. (Enf. 3:5, 6) Twaigura ebiteekateeko n’emitima yaitu twaba nitushoma Baibuli n’ebitabo ebi  ekibiina kya Yehova kirikutuha, nitumanya ebirikubaasa kuruga omu bikorwa byaitu reero tucwemu gye. Nitwenda n’okwigura emitima yaitu kwikiriza obuhabuzi obu turikuheebwa ab’eishe-emwe abakuzire omu by’omwoyo. (Enf. 19:20) Reero omu mwanya gw’okwanga ‘obwengye bwona obuhikire,’ nitwija kuba nitweyongyera kugira omutwarize mukuru ogu.

Obwengye obuhikire nibubaasa kuhwera amaka. Nk’eky’okureeberaho, Baibuli neehiga omukazi “kutiina iba.” (Efe. 5:33) Omushaija naabaasa kutunga ata ekitiinisa eki? Yaayenda ngu omukazi we amuhe ekitiinisa kifuba, omukazi naabaasa kukikora kumara obwire bukye. Omukazi ahabw’okutiina iba ngu atamutoonganisa, naabaasa kumuha ekitiinisa obu arikuba ariho bwonka. Kwonka shi naija kubaasa kumuha ekitiinisa yaaba atariho? Ekyo nikibaasa kutabaho. Omushaija naaba aine kuteekateeka aha kiraarugyemu bwanyima. Omushaija yaagira emitwarize ei turikugira ahabw’omwoyo gurikwera, nka rukundo n’embabazi, omukazi we naija kumuha ekitiinisa ekihikire. Kwonka nabwo, omukazi Omukristaayo ashemereire kuha iba ekitiinisa yaaba akishemereire nari atakishemereire.​—Gal. 5:22, 23.

Baibuli neegira ngu omushaija aine kukunda omukazi we. (Efe. 5:28, 33) Omukazi ahabw’okwenda ngu iba agume naamukunda, naabaasa kuteekateeka ngu ni kirungi kushereka iba ebintu bibi ebi ashemereire kuba naamanya. Kwonka shi ekyo buzima nikyoreka obwengye obuhikire? Bwanyima ku arikumanya ebi omukazi we atuura omusherekire, nihaija kurugamu ki? Naija kwongyera kumukunda? Ekyo nikibaasa kumugumira. Omu mwanya gw’ekyo, omukazi yaatunga obwire burungi akagambira iba ebintu bibi ebyo, iba naabaasa kumusiima ahabw’obwesigwa bwe. Rukundo ei amwiniire neija kweyongyera.

Abaana baine kworobera abazaire baabo kandi bakahanwa omu miringo ei Yehova arikwenda. (Efe. 6:1, 4) Mbwenu shi eki nikimanyisa ngu abazaire baine kuhamya ngu omwana yaatunga omushororongo gw’ebi aine kukora n’ebi ataine kukora? Eki nikitwariramu bingi ebirikukira aha biragiro ebi omwana aine kworobera, nari ebifubiro ebi araatungye yaatwaza kubi. Omuzaire oine obwengye obuhikire naahwera omwana we kwetegyereza ahabw’enki aine kworoba.

Nk’eky’okureeberaho, ka tugire ngu omwana yaagambira omwe aha bazaire be omu muringo ogutarikworeka ngu naamuha ekitiinisa. Okugamba kubi nari okufubira omwana oine ekiniga nikibaasa kumuhemura nari kimureetere kuhunama. Kwonka, omwana omu mutima gwe naabaasa kuba aine enziika, ekirikubaasa kumureetera kwetaanisa aha bazaire be.

Abazaire abaine obwengye obuhikire nibateekateeka aha muringo ogu barikuhanamu abaana baabo n’oku ekyo kirikubaasa kukwata aha baana baabo omu biro by’omumaisho. Abazaire tibashemereire kurahuka kuhana abaana baabo ahabw’okugira ngu nibahurira nibahemuka. Baaba bari omu mwanya ogwehereire, nibabaasa kushoboororera omwana omu muringo gwa rukundo, ngu Yehova naayenda ngu ayorobere abazaire be, ahabw’oburungi bwe obw’ebiro byona. Bwanyima omwana naabaasa kureeba ngu yaaha abazaire be ekitiinisa, naaba ariyo naakiha na Yehova. (Efe. 6:2, 3) Okutwaza omu muringo nk’ogu nikibaasa kuhika aha mutima gw’omwana. Naija kureeba ngu abazaire be nibamufaho, kandi naija kwongyera kubakunda. Hati omwana naaba yaatunga ah’okwihirira kushaba obuhwezi haabaho enshonga nkuru nyentsya.

Abazaire abamwe nibeetantara kuhana abaana baabo barikuteekateeka ngu nibaija kubagwisa kubi. Kwonka shi niki ekirikwija kubaho omwana yaakura? Naija kutiina Yehova kandi amanye obukuru bw’okwikiriza emitindo ya Yehova? Naija kuba naamanyisa Yehova ebiri omu mutima gwe, nari naija kwetaanisa omu by’omwoyo?​—Enf. 13:1; 29:21.

Orikubaija ebishushani naatebeekanisa kare eki arikuba naayenda kubaija. Tarikukikora arikurahutsya akateekateeka ngu nikiija kubonera. Abazaire abaine obwengye obuhikire nibamara obwire bwingi barikwega kandi bakagyendera aha misingye ya Yehova, kubaasa kutiina eiziina rye. Baaba bateetaaniise ahari Yehova n’ekibiina kye, nibatunga obwengye obuhikire kandi babukoresa kwombeka eka yaabo.

Buri izooba, nitucwamu ebintu ebirikubaasa kutukwataho hati n’omu myaka erikwija. Omu mwanya gw’okugira ekiteekateeko reero okarahukiiriza kucwamu, nikiba kiri kirungi kwemerera okateekateeka. Teekateeka aha birikubaasa kurugamu obwire buraingwa. Shaba Yehova kukuha obuhabuzi, kandi ogyendere aha bwengye bwa Ruhanga. Obwo noija kuba waarinda obwengye obuhikire, kandi nibwija kukuhwera kutunga amagara agatahwaho.​—Enf. 3:21, 22.