Łaʼdaásh nighan hazʼą́ągi náásgóó haitʼéego ádeelʼı̨́į doo nínízin łeh? Ní béesoósh daatsʼí tʼóó ahayóí éí doodaiiʼ tʼóó bikiinígo íníłʼį? Nighan hazʼánígíísh kʼé bił hazʼą́? Nízáágóosh hinishnáa nínízin? Díí ndaʼídíkidígíí haashı̨́ı̨́ nízaadę́ę́ʼ hoolzhishgo ląʼí diné yaa nitsídaazkééz.

Łaʼ diné nahasdzáán bikáaʼgo ádahooníiłii hazhóʼó hadeesííd. Díí ákótʼéego hadeesíidgo náásgóó áhodooníłígíí yaa nídaatı̨́ı̨́h łeh. Łahda éí bikʼehgo áhootʼįįh. Łahda éí ndagaʼ. Guglielmo Marconi éí telegraph wirelessgo áyiilaa. 1912 yihah yę́ędą́ą́ʼ, ájiilaago ájíní, “Níłchʼi bee haneʼé hazlı̨́įʼgo anaʼí ádooldįįł.” 1962 yihah yę́ędą́ą́ʼ hastiin léiʼ Decca Record Company baa nijilnishgo tʼáadoo Beatles naanish yeidiníʼą́ą da. Díí guitar yee nidaanéhígíí doo ayóó béédahodoolzin da, háálá íídą́ą́ʼ doo baa dahaʼniih da. Hastóí áhodoonííł nínę́ę tʼáadoo bá ákódzaa da.

Ląʼí álílee kʼehgo náásgóó ádahodooníłígíí yichʼįʼ dadéezʼı̨́įʼgo chodayoołʼı̨́. Łaʼ diné horoscopes naaltsoos dabikááʼígíí ałdóʼ chodayoołʼı̨́. Łaʼ éí fortune-teller doodaiiʼ psychic náásgóó áhodooníłígíí éí diné “dayooʼı̨́” ádahodooníiłii yaa dahalneʼgo ádeileʼ. Sǫʼ dóó álátłʼááhdę́ę́ʼ wóltaʼ yee ndaʼałkaah.

Ałkʼidą́ą́ʼ náasdi áhodooníłígíí shił bééhodoozįįł danízingo diné éí oracles yaa nídaakah ńtʼééʼ. Oracles éí hastóí doodaiiʼ sáanii priest danilı̨́įgo óolyé. Éí bidiyin danilínígíí yá haneʼ nideiʼá. Hastiin léiʼ Naatʼáanii Croesus díí kéyah Lídiya hoolyéedi baa haneʼ. Tʼáá íiyisíí naalyéhé ílínígíí oracle Delphi, Gríis wolyéedi bichʼįʼ jiníjaaʼ. Naatʼáanii éí Pérzhadę́ę́ʼ Sáíras bił anaʼí íishłaagoshąʼ haa hodoonííł níigo naʼádíłkid. Croesus bił hólneʼ “ayóó átʼéii nahatʼaʼ” éí Sáíras bikʼeh dadidoodleeł. Croesus éí Sáíras yichʼįʼ deezbaaʼ ákʼeh didiishdleeł nízin. Ákondi, ayóó átʼéii nahatʼaʼ Croesus jílínígíí éí bikʼeh hodeesdlı̨́įʼgo hoʼdiisyı̨́. Sáíras éí ndagaʼ!

Oracle ánínę́ę tʼáadoo násdlı̨́ʼí da. Azhą́ shı̨́ı̨́ tʼáá háida honeesná ndi bee hadzoodzííʼ yę́ę daatsʼí tʼáá aaníigo bihoolyaa doo ńtʼééʼ ní. Croesus tʼáá ałtso hoł ásdįįd oracle jíistsʼą́ąʼgo biniinaa. Áko dííshjı̨́įdi bílaʼashdlaʼiishąʼ? Éísh łahgo átʼéego náásgóó ééhózingo bee naalkaahígíí chodeiyoołʼı̨́?