Luke 6:1-49
6 Łah hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ azlı̨́įʼgo tłʼoh naadą́ą́ʼ bitahgóó Jesus joogááł, nítʼééʼ hódahoołʼaahii bił jookahgo tłʼoh naadą́ą́ʼ łaʼ deinizhgo, bílákʼeejįʼ deidiniyishgo dayííyą́ą́ʼ.
2 Nidi Férisii danilíinii łaʼ ádadííniid, Haʼátʼéegoshąʼ hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ı̨́ góneʼ doo bee hazʼánígíí baa naahkai?
3 Áádóó Jesus hachʼįʼ haadzíiʼgo ádííniid, Daʼ tʼahásh doo David índa yił naakaígíí dichin daazlı̨́įʼgo ádaadzaa yę́ęgi dayínółtaʼ da?
4 Shą́ą́ʼ, éí Diyin God bikin góneʼ yah ajííyáago, Diyin God bichʼįʼ bááh nááhániihii nízhdiiʼą́ągo jííyą́ą́ʼ, áádóó hoł naakaígíí ałdóʼ łaʼ bazʼníłtsood, éí łaʼda doo yidooyı̨́ı̨́łgóó bee hazʼą́ą́ nítʼééʼ yę́ę, náádaʼiiłniihii tʼéiyá deiyą́ągo bee bá hazʼą́ą́ nítʼééʼ.
5 Áádóó áhodííniid, Diné Silı̨́įʼii hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ ałdóʼ bee bóhólnííh.
Diné bílaʼ bąąh dah hazʼáanii (Mt. 12:9-14; Mk. 3:1-6)
6 Łah hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ nááʼásdlı̨́įʼgo kin biiʼ áłah náʼádleeh góneʼ yah ajííyáago nazʼneeztą́ą́ʼ, nítʼééʼ diné bílaʼ nishʼnáájígo bąąh dah hazʼą́ą́ léiʼ ákweʼé naagháá lá.
7 Áko hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ı̨́ góneʼ daatsʼí nááhozhdidoołááł danízingo bee hazʼáanii yíndaʼniłtinii índa Férisii danilíinii hakʼi dahodidooʼááł biniyé hadahasííd.
8 Nidi baa nitsídadzikeesígíí bił bééhoozin, áko diné bílaʼ bąąh dah hazʼánígíí áyidííniid, Hágo, kodi yiizįįh. Áko nízhdiiʼnaʼgo ákwii dziizįʼ.
9 Áádóó Jesus áhodííniid, Łahgo hazʼą́ nanihídíshkid, Hááʼáyı̨́ı̨́h jı̨́ı̨́ góneʼ daatsʼí yáʼátʼéehgo ázhdooníiłgo bee hazʼą́, éí doodaiiʼ atízhʼdoolííł daatsʼí; hináanii yisdázhdoołtééł, éí doodaiiʼ azhdiyoołhéełgo daatsʼí bee hazʼą́?
10 Áádóó tʼáá ałtso bitah dzideezghalgo diné bílaʼ bąąh dahazʼánígíí ábizhdííniid, Kʼídílchííd. Áko ákódziidzaago hálaʼ bąąh dahazʼáanii hadaałtʼé násdlı̨́ı̨́ʼ.
11 Nidi tʼáá íiyisí bádahazhchįįdgo Jesus atídeidoolíiłgo yaa nídaastʼįįd.
Jesus éí naakitsʼáadahígíí náyiizlááʼ (Mt. 10:1-4; Mk. 3:13-19)
12 Ákweʼé yoołkááł yę́ędą́ą́ʼ sozdidoolzįįł biniyé dayílkʼidgóó ajííyá, áko tłʼééʼ bíighah Diyin God bichʼįʼ sozdilzin.
13 Hoosʼįįdgo hódahoołʼaahii hágo bizhdííniid, áko bitahdóó naakitsʼáadah yiltʼéego nídziizlááʼ, éí ałdóʼ daalʼaadii bee jíízhiʼ;
14 Sáíman, (náánáłaʼ yízhí yee hóózhiʼgo Peter yinílyée doo, hodííniid) índa yił hááʼáázh Andrew índa James áádóó John áádóó Philip áádóó Barthálemew
15 áádóó Matthew áádóó Thomas áádóó James éí Alfíyas biyeʼ áádóó Sáíman éí Zélat* yolyéhígíí,
16 Júdas éí James biyeʼ índa Júdas Iskáriyat, éí nináhodidooʼáłígíí.
Hasłą́ągi Jesus naʼneeztą́ą́ʼ (Mt. 4:23-25)
17 Áádóó bił bidáájookaigo kʼíhoneezláagi dziizįʼ, hódahoołʼaahii tʼóó ahayóí bił, áádóó diné tʼóó ahayóí Judíyadę́ę́ʼ tʼáá átʼé índa Jerúsalemdę́ę́ʼ áádóó Táir índa Sáídan tónteel bibąąhdę́ę́ʼ, éí dahodidootsʼı̨́ı̨́ł áádóó naałniihii bitsʼąą náádabidiʼdooljah biniyé neheeskai,
18 áko níłchʼi danchxǫ́ʼíii yikʼee tiʼdahooníhígíí nááhizhdiiłjééʼ.
19 Áádóó diné tʼáá yílʼáá nítʼééʼ hodadidiilchił chʼééh daniizı̨́ı̨́ʼ, háálá hatsʼą́ą́dóó adziil hólónígíí bee tʼáá ałtso hadaałtʼé áńdajiidlaa.
Akʼihojidlí índa doo hojoobaʼ áháʼníinii (Mt. 5:1-12)
20 Áádóó hódahoołʼaahii bichʼįʼ hajííghalgo ázhdííniid:
Nihadahojoobáʼíígíí nihikʼidahojidlí, háálá Diyin God beebóhólníihgo bił hazʼáanii éí danihííʼ.
21 Kʼad dichin danohłínígíí nihikʼidahojidlí, háálá hwiih dadoohłeeł. Kʼad daahchaígíí nihikʼidahojidlí, háálá anídaahdloh dooleeł.
22 Diné Silı̨́įʼii biniinaa diné nihikʼee dadiniihgo, áádóó tʼáá sahdii nidanihinilgo áádóó danihódziihgo, índa danihízhiʼ baaʼihgo yaa yádaałtiʼgo nihikʼidahojidlí!
23 Éí beiníłką́ągo nihił dahózhǫ́ǫ leʼ, áádóó ił hózhóonii baa nidaałgeed leʼ, háálá yáʼąąshdi nihaa dahidoolyéełii ayóó ádaatʼé éí bąą, háálá nihikʼee dadiniihii dabizhéʼé yę́ę Diyin God yá dahalneʼii ákódayííłʼįįd.
24 Nidi daʼohtʼínígíí doo hojoobaʼ ájíníi da, háálá nihí tʼáá íídą́ą́ʼ atʼı̨́ bee ákidasoohdlaʼ.
25 Kʼad hwiih danohłínígíí doo hojoobaʼ ájíníi da, háálá dichin dadoohłeeł. Kʼad daahdlohígíí doo hojoobaʼ ájíníi da, háálá yínííł danohłı̨́į doo áádóó daahcha dooleeł.
26 Diné tʼáá ałtso yáʼátʼéehgo nihaa yádaałtiʼgo doo hojoobaʼ ájíníi da, háálá ákódanihiłʼíinii dabizhéʼé yę́ę tʼáá ákótʼéego tʼóó ádahodilʼı̨́įgo dahalneʼii yaa yádaałtiʼ nítʼééʼ.
Eʼanaʼí ayóóʼóʼóʼní (Mt. 5:38-48; 7:12)
27 Nidi daʼdoohtsʼaʼígíí ádanihidishní, Nihidaʼanaʼí ayóóʼádeínóhʼní, nihikʼee dadiniihígíí bá yáʼátʼéhígi ádaahtʼı̨́,
28 danihódziihígíí hózhǫ́ǫgo bá hadahohdziih, tʼáá bitaʼígi ádanihoołʼįįłígíí bá sodadołzin.
29 Łaʼda niniitsįʼ néidííłtsʼingo, łahjígo bee bichʼįʼ dah náádíníítʼááł, áádóó nibeeldléí nighayíltsoozii niʼééʼ ałdóʼ tʼáadoo bichʼįʼ baa níchįʼí.
30 Nídaʼdókeedígíí tʼáá ałtso baʼiyínííł, áádóó ninaalyeʼé nighayiiʼníiłii tʼáadoo bínéíníkeedí.
31 Áádóó tʼáá diné hachʼįʼ ádaaníił leʼ danohsinígi átʼéego, nihí ałdóʼ tʼáá ákótʼéego bichʼįʼ ádaahnííł.
32 Ayóóʼádanihóʼnínígíí tʼéí ayóóʼádeínóhʼníigo, éísh bee nihaa dahaʼniih doo? Háálá bąąhági ádaaníiłii nidi ayóóʼádabóʼníinii ayóóʼádayóʼní.
33 Áádóó nihichʼįʼ yáʼátʼéehgo ádaaníiłii bichʼįʼ yáʼátʼéehgo ádaahníiłgo, éísh bee nihaa dahaʼniih doo? Háálá bąąhági ádaaníiłii nidi tʼáá ákódaatʼı̨́.
34 Áádóó kʼééshididoodlííł wóhʼníinii baʼayohłéego, éísh bee nihaa dahaʼniih doo? Bąąhági ádaaníiłii nidi ałhadaʼiiʼnííł, tʼáá éigi átʼéego kʼéédaʼahidilʼı̨́.
35 Nidi nihidaʼanaʼí ayóóʼádeínóhʼní, áádóó yáʼátʼéehgo ádaahtʼı̨́, áádóó tʼáadoo leʼé adaʼiyohnííł, tʼáadoo kʼééshidiʼdoolnííł danohsiní, áko yáʼąąshdi nihaa dahidoolyéełii ayóó ádaatʼée dooleeł, áádóó nihí Tsʼídá Aláahgo Átʼéii baʼáłchíní danohłı̨́į dooleeł, háálá éí doo ahééh danízinii índa doo yáʼádaashóonii yaa joobaʼ.
36 Éí bąągo tʼáá nihiTaaʼ joobaʼígi átʼéego dajiinohbaʼ.
Aa hwiinítʼı̨́ (Mt. 7:1-5)
37 Tʼáadoo aa nídaahtʼíní, áko nihí ałdóʼ doo nihaa nídahódóotʼįįł da; tʼáadoo átʼéégóó tʼáadoo diné bá hadahohdziihí, áko nihí ałdóʼ tʼáadoo átʼéégóó diné doo nihá hadadoodzih da; bąąhági átʼéii ahá yóóʼadahidohʼaah, áko nihí ałdóʼ nihibąąhági átʼéii nihá yóóʼadahididootʼááł;
38 nihił dahadleeʼ, áko nihadaʼdoodił; leʼdółtʼeʼgo daneelʼą́ągo áádóó níłkʼíbíʼneesʼniiʼgo áádóó yaa yisdzidgo índa wóʼąhazhóoshgo bił áłká dasoołzaaz doo. Háálá tʼáá łaʼ bá ídaʼnóołʼąąd yę́ęgi ánéeltʼeʼgo nihá ínídadíʼnóolʼąął.
39 Áádóó haneʼ bee akʼidiʼdootı̨́įłii bee hachʼįʼ hadzoodzííʼ, Daʼ doo ooʼíiniísh tʼáá bí naʼahidlóozgo bíighah? Daʼ doósh tʼáá áłah ąʼádínóodah da?
40 Íhoołʼaahii éí nabinitinii doo yiláahgo átʼée da, nidi ałtso íhoołʼą́ąʼgo índa nabineeztą́ąʼii tʼáá yił aheełtʼée doo.
41 Áko haʼátʼíí biniyé nikʼis binákʼeʼooltsʼidígíí níníłʼı̨́, nidi tʼáá ni nástáán ninákʼee sitánígíísh doo baa ákonínízin da?
42 Éí doodaiiʼ tʼáá ni nástáán ninákʼee sitánígíishąʼ éí doo yíníʼı̨́ı̨́góó, haʼátʼéego nikʼis ábididííniił, Shikʼis, ninákʼeʼooltsʼidígíí ná haashʼaah? Tʼóó áhodílʼíinii, áłtsé nástáán ninákʼee sitánígíí hantįįh, áko índa hazhóʼó ííníʼı̨́įgo nikʼis binákʼeʼooltsʼidígíí bá hadííʼááł.
Ajéí biiʼ daahéełii hahwiileeh baa haneʼ (Mt. 7:16-20; 12:33-35)
43 Tsin yáʼátʼéehii éí aneestʼąʼ nichxǫ́ʼígíí doo bąąh haleeh da, doodaiiʼ tsin nichxǫ́ʼígíí éí aneestʼąʼ yáʼátʼéehii doo bąąh haleeh da,
44 háálá tsin tʼáá ałtso bineestʼąʼ bee béédahózin. Chʼil deeníní fig doo bąąh wóbée da, éí doodago tsin dadeeníinii chʼil naʼatłʼoʼii doo bąąh wóbée da.
45 Diné yáʼátʼéehgo hináanii éí bijéí biiʼ yáʼádaatʼéehii hólóonii bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ yáʼátʼéehii hahwiileeh, áádóó diné doo yáʼáshóonii éí doo yáʼádaatʼéehii bijéí biiʼ hólóonii bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ doo yáʼátʼéehii hahwiileeh, háálá tʼáá hajéí biiʼ hólónígíí tʼáá éí bee yájíłtiʼ łeh.
Kin bitłʼááh nástłʼin naaki tʼáá ałʼąą átʼéii (Mt. 7:24-27)
46 Haʼátʼíishąʼ biniyé, Bóhólníihii, Bóhólníihii, dashidohní, nidi ádíshnínígíí doo bidaʼołʼı̨́į da?
47 Tʼáá háiida shaazhníyáago shizaad jidiiztsʼą́ąʼgo biʼjiłʼínígíí, éí bił ahijíłtʼéhígíí bee nihił hodeeshnih:
48 jó, diné éí kin ííléehii níléí wóyahdę́ę́ʼ tséʼéłkáaʼgi haʼíítłʼinígíí nahojílin, áko tó dááląądgo bízdeesxał, nidi doo hidóʼnááł átʼée da, háálá tséʼéłkáaʼgi bidziilgo ályaa éí bąą.
49 Nidi jidiiztsʼą́ąʼgo doo biʼjiłʼínígíí éí kin ájíléehgo atłʼááh nástłʼinii tʼáágééd tʼáá łeeshtahdóó kin nizhníʼánígíí nahojílin, áko tó bízdeesxałgo tʼáá áko ahiih nááłdááz, áko tʼáá íiyisí yóóʼiʼíídéél.
Footnotes
^ Sáíman éí kéyah tʼáá íiyisí bił danilı̨́įgo yaa nitsídaakeesii yáʼatsʼákaii áádóó Roman binahatʼaʼ bił hazʼánígíí nahjįʼ kódoolnííł nízinii bił ajítahgo bąą Zélat joolyéé nítʼééʼ.
