Bowa ba tsa sayense ke botala ba makatsa ke dilo tsowa tsa go lepoga tsa hlapi yo ba reng ke hagfish. King sa go ba jabodisa ka yona? Dilo tsowa tsa go lepoga tsa hlapi yowa, ba di hlatolla go le tse dingwana tsa “dilo tsa go thelela tsa gore fote di ya temeka.”

 Nagana ka sowa ša: Hlapi yowa yi na le mmele wa go lefa wa nkare ke wa noga fote yi dula ka ku tengteng ga lewatle. Mo hlapi yowa yi bona gore go na le dilo tsa gore di nyoko yi ja, yi nyuga dilo tsa go lepoga mo mmeleng wa yona. Dilo tsone di na le dilo tsa nkare ke makgura. Ke mokane makgura yane ma maka gore meetši yawa ma feleletse ma lepoga. Mo selo sone sa gore se nyaka go yi ja se šutela, se napa se tšhaba mo se kwa dilo tsone tsa go lepoga.

 Go na le dilo tsa go tlala tsa go makatsa ka dilo tsowa tsa go lepoga tsa hlapi yowa. Dilo tsone tsa go lepoga di ka feta moriri wa motho ka bokoto fote di tiyye ka matla. Mo yi ntshela dilo tsone tsa go lepoga ka meetšing ya lewatle, di šala di tshwana le sefo ya go ba le kararo ya mahlaya. Selo sone sa nkare ke sefo se kgona go rwala meetši ya gore ma roba go se feta. Gabutšibutši dilo tsone tsa go lepoga ampore go fo ba meetši.

 Bo ba tsa sayense a baa di kgona tsa go maka selo sa go tshwana le dilo tsa go lepoga tsa hlapi yowa. Ye mongwana wa bowa ba go nyakolla o re “di ya hlupa go maka selo sa go yelana le dilo tsowa.” Mara, bo ba tsa sayense ba nyaka go maka dilo tsone tsa go lepoga ba berekisa dilo tse dinyana tsa go phela. Ba nyaka go tipona ba makiye selo sa go fefoga, sa go sa tleroge, sa go raramolloga sa gore ba ka se berekisa ka meetšing. Ba nyaka go kopisela ga selo sowa gore ba make malapi le dilo tsa gore di ka berekisa ke ditogotela le ba go maka diophareyišene. Selo sowa sa gore ba se makiye ba kopisela ga hlapi yowa se ka berekisiwa ka mekgwa ya go tlala.

 O nagana ying? Ayitsano dilo tsa go lepoga tsa hlapi yowa ya nkare ke noga di f’lo timakegela? Kela di ro makiwa?