1, 2. Batho ba re king ka pharadeyisi?

LE WENE ne o ka fo kwa nkare o ka lla. Magageru ba go tšwa ga mafase ya mehlobohlobo ke mo ba yye ga mogahlano wo mogolo ku Seoul, Korea, byalo mo wo fela ke mokane ba sa re ba tšwa gana hone stediyamo, ba yye ba bonghelela ke mogoba wa Dihlatse tsa Jehova tsa thina. Ba go tlala ba yye ba ba tatayisa, ba kene ba yahlamela ba re, “Re ko bonana Pharadeyising!” O bona nkare ke mo ba ra yifeng pharadeyisi ya gona?

² Batho ba go tlala, taba yowa ya pharadeyisi a ba yi tseye go tshwana. Ba bangwana ba re pharadeyisi go fo ba moloro. Ba bangwana ba re ga poleke ya gore mo ba le ga yona ba kwa ba jabodiye kela ba sa šekele ka selo, gana hone ke pharadeyising. Mo motho a kwa di gwayye, ke mokane ba mo leyela tsa go ja tsa mohlobohlobo, o kwa a le mong pharadeyising. Botala, mosadi ye mongwana o yye a vakašela ga poleke ya gore yi na le mabhlomu ya go tlala ya hlaga, mo a bona mabhlomu yane a re: “Yonna yoo, yowa ke mong yona pharadeyisi!” Poleke yone le lekgono ba sa na ba fo re ke Pharadeyisi, le mo go kene go wa kapoko ya go teya 50 ya mafiti (15 ya dimitha) mongwaga wo mongwana le wo mongwana. Wene o tšiba Pharadeyisi go le ying? Mara nje wa tshepa gore yi nyoko tla?

3. Baebele yi re botsa ying ka pharadeyisi?

³ Baebele yi bolabola ka mehlobo ka mmedi ya pharadeyisi, yi re go na le ya ku botala le yo yi sa ga tlang. Taba yowa ya Pharadeyisi yi nyarela ka ku mathomisong ga Baebele. Lengwalo la Genesi 2:8 ga Baebele ye nngwana ya Makhatolika ye ba reng ke Douay Version ya gore yi hlatodiwwe go tšwa ga mmolabolo wa Selathini, yi re: “Go tlugisela mathomisong, Morena Modimo o makiye pharadeyisi ya go jabodisa: ke mokane a  beya [Adamo] wa gore o mo makiye ka boyene mong (Tso tsa gore di kekemme go kekemisiye rune.) Ka Seheberu go bolabodiwa ka tšhomo ya Edeni. Lentsu la gore Edeni le rela “Go jabola,” fote ga tšhomo yone ka nnete ke mo go jabodisa. Tsa go ja ke mo di tlele la go tshosa, poleke yone go le ya go bafala ka matla fote le diphoolwane ke mo di fo tijikajikela di sa hlope ke selo.—Gen. 1:29-31.

4. Ke ntaba re ka re tšhomo ya Edeni ke pharadeyisi?

⁴ Lentsu la Seheberu la “tšhomo,” ka Segerika ba re ke pa·raʹdei·sos. Puku ye nngwana ya go ngwala ke M’Clintock le Strong mo yi bolabola ka pa·raʹdei·sos yowa yi re: “Ke poleke ya go bulega ka matla, ya go bafala, ya go dulega, ya go fo dula yi lebelelega, ya go ba le mašahla ya gabutši, ya go tlala dihlare tsa go yengwa, fote yi kraya meetši ya go tšwa dinokaneng tsa ho thina, ke mokane mo thina le dinokana tsone go sepela merape ya go tlala ya diphala kela dinku—sowa ke mong sona so monna yela wa go tisepelela wa Legerika ne a se naganne—Yi tshwanise le Genesi 2:15, 16.

5, 6. Tsa Pharadeyisi di šašiye byang, byalo tsotsone di maka gore re be le diputsiso difeng?

⁵ Modimo o beyye Adamo le Efa ga pharadeyisi ya mohlobo wonone, mara a baa dula le go dula. Ke ntaba? Bona beng ba tipolayisiye ka go sa theetsele Modimo. Tsa Pharadeyisi ga bona di yye tsa šaša, le bana ba bona a baa yi bona. (Gen. 3:23, 24) Ga tšhomo yone go yye gwa fo šala go yitsa, kela yi šinnye yi suwelanya ke Mogogola wola wa Nnowa mo wo segela.

⁶ Batho ba bangwana ba ka fo tiputsisa gore, ‘Mara nje go na le motho le ka wweši ye a ka tlang a phela Pharadeyising ho lefaseng?’ Nnete ke yifeng? Mo nkare o nabela go tl’le phela le bagenu Pharadeyising, o maka king gore o nape o tshepa gore tsotsone di nyoko makega? Ayitsano o ka mo hlatollela motho ye mongwana gore nnete Pharadeyisi yi nyoko tla?

7, 8. (a) Modimo o mo tshepisiye ying ga Abrahama? (b) Abrahama a ka fo ba a yye a nagana ka ying ga so Modimo a mo tshepisiyeng sona?

⁷ Ye a makiyeng Pharadeyisi yela ya mathomisong, o ngwadiye puku ya gore re ka thogo kraya diphetolo ga yona. Nagana ka so Modimo a yyeng a se botsa monghanage Abrahama. Modimo o yitseri o nyoko maka gore bana ba Abrahama ba tlale “tsa nkare ke dithoro tsa santa ya lewatle.” Jehova fote o mo tshepisiye taba yowa ya go kwagala, ya gore: “Ka taba la bana bago, ditšhaba ka mokana ga tsona tsa lefase di nyoko rufiwa ka gore wene o ntheetsele.” (Gen. 22:17, 18) Tso Modimo a di tshepisiyeng Abrahama, o yye a boya a di tshepisa le bana bage ka mokana ga bona le ditlogolwane tsage.—Bala Genesi 26:4; 28:14.

⁸ Ka ho Baebeleng, a se šiyo le ka ssoši sa go šupetsa gore Abrahama o yye a yi nagana taba ya gore batho ba nyoko rufiwa ka go ye phela pharadeyising ku legedimong. Mo Modimo a bolabola ka taba ya gore “ditšhaba ka mokana ga tsona tsa lefase” di rufegiye, Abrahama o yye a fo nagana ka morufo wa ho lefaseng. Taba yone ke mo yi tshepisiye ke Modimo, ke mo yi rela gore “ditšhaba ka mokana ga tsona tsa lefase” di nyoko ba le lephelo la go natefela. Tso di makegiyeng ga malata ya Modimo ya ku botala, di yi thega byang taba yo?

9, 10. Tso di hlayiwweng ku botala di kgahlisela byang tso re nyoko rufiwang ka tsona ku mahlong?

⁹ Motlogolo wa Abrahama ye ba reng ke Dafita o hlayye botala gore “ba dipelo tsa go befa” le “ba go maka tsa go sa loka,” go nyoko fela ka bona. Go nyoko felela kaye? “Go ka sa sa ba le motho wa go ba le lešidi.” (Pis. 37:1, 2, 10) Mara, “ba go loka go nyoko dula bona ho lefaseng, fote ba nyoko jabola ka matla ka taba la gore go ko ba go bebiye.” Fote moya wa Modimo o yye wa maka gore Dafita a bolabole go sa le botala gore: “Go nyoko dula ba go loka ho lefaseng, fote ba nyoko phela go ya go yye ho ga lona.” (Pis. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) O bona nkare bo ba gore ga Modimo ba mo nyaka ka matla ba yye ba re king mo ba kwa mantsu yawa? Tsotsone ke mo di ka maka gore ba bone gore mo nkare ho lefaseng go nyoko ba le batho bobone ba go loka fela, di ra gore le pharadeyisi ya go tshwana le yela ya Edeni, ke mo yi nyoko ba gona.

¹⁰ Mo nako yi kene yi ya, Maisrayele ya go tlala ya gore ke mo ma tipotsa gore wona ma rapela Jehova, ma yye ma mo jikela fote le nnete yo yage  ke mo ma sa sa yi nyaka. Modimo o yye a lesetsa Mabhabhilona gore ma hlule batho bage, ma sinyanye poleke ya bona ma boye ma ye nabo ma ye ba maka mabhantiti. (2 Dikor. 36:15-21; Jer. 4:22-27) Mara, bo ke mo go le maporofeta ya Modimo ka dinako tsotsone ba yye ba hlaya gore batho bage ke mo ba nyoko boya gaye ka nthago ga 70 ya mongwaga. Seporofeto sone se yye sa makega. Mara le ga rune di ya re tikisa. Mo re kene re nagana ka dilo tsowa, a di nyake re lebala gore gale re yemele ying—re yemele gore go segele nako ya pharadeyisi ya gana ho lefaseng.

11. So se leng ga Jesaya 11:6-9 se makegiye byang, mara go nyarela putsiso yifeng?

¹¹ Bala Jesaya 11:6-9. Modimo o bolabodiye botala a berekisa Jesaya gore mo batho bage ba boyela gaye, ba nyoko phela gabutši go se na tsa go ba kwaletsanya, tsa go ba tshosanya tsa go tshwana le diphoolwane kela go hlagasedisa ke batho ba go phela tsa nkare ke bona diphoofolo. Ka mokana ga bona ba nyoko kwa dipelo tsowa di yitseri tswee. Nje tsotsone a di go gopotse tso Modimo a yyeng a di makela batho hala tšhomong ya Edeni? (Jes. 51:3) Seporofeto sone sa gore se bolabodiye ke Jesaya se yitseri ‘go tšiba Jehova go nyoko sabalala lefaseng ka mokana ga lona go fo tshwana le meetši mo ma tlalaganne ma yenetsiye lewatle’—tsotsone ke mo di sa rele Maisrayele ma ntoši. Di nyoko makega leng mara tsotsone?

12. (a) Batho bo ne ba tšwa bobhantiting ku Bhabhilona ba yye ba rufiwa byang? (b) Re bona ka ying gore tso di bolabolang ke Jesaya 35:5-10 di sa nyoko makega le ku mahlong?

¹² Bala Jesaya 35:5-10. Jesaya o yye mahlong a kgahlisela taba yowa ya gore batho bone mo ba boya gaye, ba nyoko phela ba sa tšhabe selo, ba sa tshosanye ke diphoolwane, kela batho ba bangwana. Go fo tshwana le ku tšhomong ya Edeni, naga ya bona ke mo yi nyoko ba le diyengwa tsa go tladisa mohlolo, ka taba la gore ke mo di nyoko kraya meetši ya go di yenetsa. (Gen. 2:10-14; Jer. 31:12) Ayitsano ke mo go nyoko felela gana hone? A go na so re ka tshwarelelang ga sona sa go šupetsa gore batho bala ba go tšwa bobhantiting ba yye ba fodisiwa ka mohlolo. Mo re beyisa, ba go popela mahlo a sanka ba bona fote. Modimo ke mo a šupetsa gabutši gore tsa go yalafiwa ke mo di sa nyoko makega ku mahlong.

13, 14. Tso di bolabodiwang ke Jesaya 65:21-23 di yye tsa makega byang nakwela Maisrayele ma boya bobhantiting, mara ke difeng tse dingwana tsa seporofeto sone tsa gore di sa nyoko makega ku mahlong? (Lebelela sethombhe sa ku mathomisong.)

¹³ Bala Jesaya 65:21-23. Mo Majuda ma boyela gaye, a sanka ma kraya dintlo tsa majabajaba kela dibaya le mašemo ya didrhiva ya gore ma limiwwe. Mara go se botala dilo ke mo di nyoko tšhentšha, ka taba la gore Modimo ke mo a le thina le go ba rufa. Di šupa nkare ba yye ba jabola ka matla mo se ba yaga dintlo tsa bona ba boya ba dula ga tsona! Ke mo ba ka tigašela tsa go ja tsa bona tsa go natefa, ke mokane ba tikwisa ka tsona.

¹⁴ Go na le taba ye nngwana ho ga seporofeto sowa. Nje yi nyoko segela ka nnete nako ya gore matšatši ya batho “ma nyoko lefa go tshwana le ya sehlare.” Dihlare tse dingwana di phela mengwagangwaga. Gore batho ba thogo phela nako ya go lefa go tshwana le ya dihlare, di nyaka ba philege gabutši, ba sa kenakene ke malwele. Mola di ka kgonega gore ba phele ga seyemo so Jesaya a bolabodiyeng ka sona, ka nnete yonone ke mo go nyoko ba go le mong yona pharadeyisi! Le mo go ka teya leduma la mošaga mang, pharadeyisi yi nyoko segela ka mokgonola go hlayyeng seporofeto sone!

15. Re hlatollele ka go nyana dilo tso di bolabodiwang ga puku ya Jesaya tsa go šupetsa gore go nyoko makega ying ku mahlong?

¹⁵ Nagana ka dilo tso re bolabodiyeng ka tsona tsa go šupetsa gore ku mahlong go nyoko ba le pharadeyisi: Modimo o tshepisa gore o nyoko rufa batho lefaseng ka mokana ga lona. A go na motho wa gore o ko hlagasedisa ke diphoolwane kela ke batho ba go phela tsa nkare ke diphoofolo. Go nyoko yalafiwa ba go sa bone, ba gore a ba kwe le ba gore ba thwadiye. Batho ba nyoko tiyagela dintlo tsa bona, ba boya ba tikwisa ka tsa go ja tsa go yaga mmele. Ba nyoko phela go feta dihlare. Eya, ke Baebele yi ntoši yo yi re hlayiselang gore dilo tsowa di kene di ya šutela. Mara, ba bangwana ba ka nagana gore re ro napa re tlatsa le meetši ga tso di bolabolang ke seporofeto sowa.  Wene o re king? O tshepa ka ying gore nnete pharadeyisi yi nyoko ba gona ho lefaseng? Jeso o yye a re neya taba yo re ka tshwarelelang ga yona.

16, 17. Ke mo go ro rebeng mo Jeso a šinya a bolabola ka Pharadeyisi?

¹⁶ Jeso ke mo a lukiye, mara ba yye ba fo mo kokotela phateng le dikgohlane tsela tsa Majuda ka dipedi. Mo ba soko bane ba kgwa, sekgohlane ka ssoši se yye sa di bona gabutši tsa gore Jeso ke kgoši, ke mokane sa mo kgopela sa re: “Jeso, o sa n’lebale barena mo o kena Mmušong wago. (Luk. 23:39-42) Le rune mantsu yawa ya Jeso ya ma leng ho ga Luka 23:43 maa re yama. Ba bangwana ba go tšhutega ba matšatši yawa ba hlatolliye taba yowa ba yi beya lentsu ka lentsu ba re: “Nnete ke ya go botsa, lekgono o nyoko ba le nna Pharadeyising.” Lebelela lentsu lowa la gore “lekgono.” Anthe Jeso ke mo ra ying gana howa? Batho ba bolabola dilo tsa mehlobohlobo.

¹⁷ Mebolabolo ya go tlala lekgono, yi berekisa dikhoma gore taba yi thogo kwagala gabutši. Mara ku botaleng mo go ngwadiwa Segerika, dilo tsa mohlobo wonone ke mo di sa berekisiwi. Byalo putsiso ke yowa: Ayitsano Jeso ke mo a re, “Ke ya go botsa, lekgono o nyoko ba le nna Pharadeyising”? Kela ke mo a re, “Ke ya go botsa lekgono, o nyoko ba le nna Pharadeyising”? Bo ba hlatollang ba ka fo tšhela khoma go ya ka mokgo ba naganang gore Jeso o bolabodiye ka gona, fote o ka di kraya ga Dibaebele tsa mohlobohlobo tsa matšatši yawa.

18, 19. Re ka yi hlatolla byang taba ya gore Jeso ke mo a ra gore king?

¹⁸ Mara, o fo nagana ka so Jeso a yyeng a se botsa bo ba mo latelelang, o yitseri: “Morwayi wa motho o nyoko dula ka lebitleng go segela go fela matšatši ka mararo le mašego ya gona.” O yeketsiye gana hone a re: “Batho ba nyoko mo sepela ka fase ga Morwayi wa motho ba boya ba mmolaya, ke mokane o nyoko tsusiwa ka letšatši la boraro.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mar. 10:34) Petro wa lepostola le yene wa hlaya gore nnete taba yone yi makegiye (Meber. 10:39, 40) Byalo taba yowa yi šupetsa gabutši gore a go na pharadeyisi yo Jeso le sekgohlane sela ba yyeng ga yona ka tšatši lolone ba kgwileng ka lona. Matšatši yananeng ka mokana ga wona Jeso ke mo a le ‘ka lebitleng’ go segela mo Modimo a mo tsosa.—Meber. 2:31, 32. *

¹⁹ Mo re lebelela mantsu ya Jeso ya a ma butsiyeng sekgohlane sela, re thogo bona gore gabutšibutši ke mo a re: “Nnete ke ya go botsa lekgono.” Le ka dinako tsa Moše mantsu ya mošaga wonone ke mo ba ma berekisa ka matla. Le yene o yye a re: “Mantsu yawa ke go botsang wona lekgono o ma beye pelong yago.”—Dot. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. King so se thegeletsang taba ya rune ya go kwisisa tso Jeso a di bolabodiyeng?

²⁰ Motho ye mongwana wa go hlatolla Baebele wa go tšwa ku Middle East mo a bolabola ka mantsu ya Jeso, o yitseri: “Tabataba ga temanyana yowa ke lentsu ‘lekgono,’ fote le tshwanele le badiwe ka mokgo, ‘Nnete ke ya go botsa lekgono, o nyoko ba le nna Pharadeyising.’ Taba yone o mo tshepisiye yona ka letšatši lolone, mara go le yo yi sa ga tlang. Go fo ba go le ka mokgo batho ga dipoleke tsotsone ba bolabolang ka gona fote go ya ka bona, ma šupetsa gore so motho a se tshepisiyeng se nyoko makega. Baebele ye nngwana ya Sesiriya, yo yi ngwadiwweng gana hala ga mengwaga ya 401 go segela ga 500, mo yi hlatolla mantsu yawa ya Jeso yi re: “Amene, ke re gago lekgono o nyoko ba le nna Tšhomong ya Edeni.” Ka mokana ga rune di nyaka tshepiso yone yi re tiyise.

21. King sa gore a se ya makega ga sekgohlane sela, fote ke ntaba?

²¹ Sekgohlane sone ke mo se sa di tšibi tsa gore Jeso ke mo a šele a kwanne le mapostola yage ya go tshepega, gore o nyoko ba nabo Mmušong wa legedimong. (Luka 22:29) Fote sekgohlane sone ke mo se soko bane se kolobetsiwa. (Joh. 3:3-6, 12) Re napa re ro di kwisisa gore pharadeyisi yo  Jeso ne a bolabola ka yona, ke ya ho lefaseng. Pawulo wa lepostola o yye a bolabola ka mmono wo mongwana go šele go fediye mengwaga ya go tlala, mmono wone ke wa motho “wa go yisiwa pharadeyising.” (2 Makor. 12:1-4) Sekgohlane sela sa gore ke mo se le thina le go kgwa ke mo se sa tshwane le Pawulo le mapostola ya mangwana ya go tshepega, ka taba la gore bona ke mo ba ba hlawodiye gore ba ye lawola le Jeso ku legedimong. Byalo, Pawulo ke mo a bolabola ka selo so se sa ga tlang—“pharadeyisi” ya ku mahlong. * Nje di nyoko makega gana ho lefaseng? Nje le wene o ko ba gona?

22, 23. King so o ka tshepang gore se nyoko makega?

²² O sa lebale gore Dafita o yye a di bona di soko makega tsa gore batho “ba go maka tsa go loka ba nyoko dula ho lefaseng.” (Pis. 37:29; 2 Pet. 3:13) Dafita mowa ke mo a bolabolela ka dinako tsa ho batho lefaseng ka mokana ga lona ba nyoko bang ba phela ka ditsela tsa gabutši tsa Modimo. Seporofeto so se leng ga Jesaya 65:22 se re: “Matšatši ya batho baka ma nyoko lefa go tshwana le matšatši ya sehlare.” Sosone se šupetsa gabutši gore batho ba nyoko phela mengwagangwaga. Nje di ko makegeng tsotsone? Nnete di ko makegeng, ka taba la gore Kutullo 21:1-4 yi re Modimo o nyoko lebelela batho, ke mokane a ba makela selo se sengwana sa gore o tshepisiye go se maka, selo sa gona ke sa gore “likgu le ko ba le sa sa šiyo” ga batho bo ba berekelang Modimo ga lefase lage la go loka la nyuwane.

²³ Gana byalo taba yowa yi yediye gabutši. Tsa go phela Pharadeyising ga Adamo le Efa ku Edeni di yye tsa šaša, mara a gwa napa go fela ka Pharadeyisi yone. Dafita o bolabodiye mantsu ya gore ba go loka le ba go maka tsa gabutši ba nyoko dula ho lefaseng ke mokane ba phela ga lona go ya go yye. Di nyaka seporofeto so se leng ga Jesaya se re nabetse dilo tsa gabutši tso di nyoko tlang di makega. Di nyoko makega leng? Di nyoko makega mo go segela nako ya selo sela Jeso a se tshepisiyeng sekgohlane sela sa Lejuda. Le wene o ka kena ga Pharadeyisi yone. Ka nako yonone, go nyoko makega tsetsela ba yyeng ba di botsa magageru ya ku Korea gore: “Re ko bonana Pharadeyising!”