Nje o di Kwelele?
Ka dinako tsa Bhayibele ne ba balela dikgwedi le mengwaga ka mokgo mang?
MAHEBERU ya ne ma le ku ga Naga yo yi Tshepisiwweng ne ba tseya gore mongwaga wo thomisa mo ba lema ba boya ba gaša, go leng tso ne di makega ga dikgwedi tso gana byalo di tšibegang go le September le October.
Batho ke mo ba thogo balela gore kgwedi yi lefiye go segela kaye ka go lebelela ngwedi gore wo šele wo tla kaye, kgwedi yone ke mo yi segela ga 29 kela 30 ya matšatši. Fote ne ba di tšiba tsa gore ngwaga wone wo lefiye go segela kaye ka gore ba lebelele letšatši. Mara mongwaga wa gore ba wo balela ka go lebelela gore ngwedi wo tla kaye ke wo mo kopana go phala wo ba wo balelang ka go lebelela letšatši gore le sepela byang. Byalo ba yye ba liketsa go kraya dipolane tsa go maka gore mekgwa yowa ka mmedi ya go balela nako yi tshwane. Ba kgonne go di maka tsotsone mo ba yeketsa matšatši kela ba fela ba yeketsa ka kgwedi ye nngwana mo mongwaga wa go latela o soko thomisa. Ka mokgonone, khalenda ne yi thogo sepidisana le dinako tsa go gaša kela go buna.
Mara ka dinako tsa bo Moše, Modimo ke mo a butsiye batho Bage gore kgwedi ya mathomo ya mongwaga wa Maisrayele ke Abhibhi, kela Nisani. (Ek. 12:2; 13:4) Ke mo yi nyoko ba gana hala ga March kela April. Ga kgwedi yone ya Nisani, go nyoko ba le monyanya, di nyaka ba neyela ga Jehova ka korong yo ba yi bunneng la mathomo.—Ek. 23:15, 16.
“Ye mo ngwana wa go tšhuta ye ba reng ke Emil Schürer, ga puku yage ya The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ, (175 B.C.–A.D. 135) o ngwadiye gore, “Ke mo di le lula go tšiba gore ke leng mo di nyakang ba yeketsa kgwedi ye nngwana ga khalenda. Paseka ya gore ke mo di nyaka yi makege mo ngwedi wo felegelele ga kgwedi ya Nisani ka di 14, ke mo yi tshwanele yi dule yi wela ga letšatši ka nthago ga mo dihlare di thomisiye go hluga, mo le letšatši le lekana le bošego ka go lefa. . . Mara, mo di ka makega gore mo mongwaga wo kene wo ya mafelelong ke mokane ba di bona tsa gore Paseka yi nyoko wela ga nako ya mo dihlare di soko thomisa go hluga ke mo ba yeketsa ka kgwedi ye nngwana [ya bo 13], go soko segela Nisani.”
Dihlatse Tsa Jehova di tseyela molawo wowa gedimo mo ba hlawola gore ke letšatši lefeng la gabutši la gore Selalelo sa Morena se nyoko tshwariwa ka lona, la gore le ko ba go le la mo dihlare di thomisa go hluga fote le yelana le Nisani 14 ga khalenda ya Seheberu. Diphutego lefaseng ka mokana ga lona ba di botsa go sa na le nako gore letšatši lone go nyoko ba lefeng. *
Mara Maheberu ne ma di tšiba byang tsa gore kgwedi yi fela neng fote ya nyuwane yi nyoko thomisa leng? Tsone lekgono ke mong meetši ya ma nyana ka taba la gore o fo lebelela khalenda ya gore ba yi phrinthiye kela o ka fo yi lebelela ga so o se berekisang sa elekthroniki. Mara ka dinako tsa Bhayibele ke mo go ro ba mong ntshitshire.
Ka dinako tsa Mogogola, dikgwedi ke mo di na le 30 ya matšatši. (Gen. 7:11, 24; 8:3, 4) Mo goya-goya, ga khalenda ya Maheberu kgwedi ke mo yi sa duli yi na le 30 ya matšatši. Phela ga khalenda ya Seheberu, kgwedi ke mo yi thomisa mo sekopa sa ngwedi wa nyuwane se thomisa go nyarela. Tsotsone ne di makega gana hala ga 29 kela 30 matšatši ka nthago ga mo go thomisiye kgwedi.
Neng-neng, Dafita le Jonathane mo ba bolabola ka kgwedi ba yitseri: “Ka motshwana ke ngwedi wa nyuwane.” (1 Sam. 20:5, 18) Di šupa nkare ka dinako tsa bona, ke mo ba balela dikgwedi go sa le nako. Mara motho wa gore go fo ba Leisrayele ke mo a nyoko di tšibela kaye tsa gore byalo se ke kgwedi ya nyuwane? Mishnah, go leng molawo wa Sejuda wa gore ne wo fo hlayiwa ka molomo le setšo ke mo wo yi thuletsela gabutši taba yone. Wo šupetsa gore nakwela Majuda ma tšwa bobhantiting ku Bhabhilona, khota ya Sanhendrini go leng (khota ye kgolo ya Majuda) ke mo yi tšhela letsogo ga taba yone. Ga ka šupa ya dikgwedi tsa mo go makiwa menyanya, bo ba leng ga khota yone ne ba gahlana ka letšatši la bo 30 la kgwedi. Banna bone ne go le bona bo ba segelelang sepheto sa gore kgwedi ya nyuwane yi nyoko thomisa leng. King so ne ba se lebelela mo ba segelela sepheto sone?
Ke mo ba beyye banna ga dipoleke tsa gore ke mmoto hone Jerusalema gore ba dule ba lebelele ku gedimo mo go nyarela setlopo sa ngwedi wa nyuwane. Mo di makega ke mo ba yakgoswa ba botsa ba khota ya Sanhendrini. Mo banna ba khota yone ba bona gore di tlele tso di šihlelang taba ya gore nnete go nyarele ngwedi wa nyuwane, ba thomisa go sabalatsa gore byalo kgwedi ya nyuwane šele yi thomme. Mara ne go makiwa byang mo nkare maru kela kgudi ye tlemme ke mokane
yi šitisa bo ba ghatiyeng gore ba thogo bona mo setlopo sone sa ngwedi wa nyuwane se nyarela? Ne ba napa ba sabalatsa gore kgwedi yone yi na le 30 ya matšatši, fote kgwedi ya nyuwane yi ka napa yi thomisa ga letšatši la go latela.Molawo wa Mishnah ke mo o hlatolla gore sepheto so se segeleleng ke khota ya Sanhendrini ke mo se sabalatsiwa ka gore go tšhubiwe mollo Thabeng ya Diolivi, thina le Jerusalema. Fote ga dipoleke tse dingwana tsa gore di na le memmoto mone Israyele, le gona ke mo go tšhubiwa mollo gore molayetsa o thogo sabalala. Mo nako yi kene yi ya ne ba berekisa barumiwa gore ba sabalatse taba yone. Ka mokgonone, Majuda ya ma leng Jerusalema le ga dipoleke tse dingwana tsa Israyele ke mo ba thogo go di tšiba mo šele go thomme kgwedi ya nyuwane. Ke mokane, ka mokana ga bona ne ba nyoko jabolela menyanya ka nako ka yyoši.
Tšhate yo yi leng howa yi ka go gelepa gore o thogo kwisisa dikgwedi, menyanya le dinako tsa khalenda ya Seheberu.
^ Lebelela Sewokamelo sa February 15, 1990, leph. 15, le “Diputsiso Tsa bo ba Šeleng ba Badiye” ga makazini wa June 15, 1977.