1, 2. Voor welke uitdagingen staan veel migranten als ze terugkeren naar huis? (Zie beginplaatje.)

„TOEN ik in het buitenland werkte, had ik een verantwoordelijke baan en verdiende ik veel geld”, zegt Eduardo. * „Maar toen ik de Bijbel begon te bestuderen met Jehovah’s Getuigen ging ik inzien dat ik een verantwoordelijkheid had die belangrijker was: in geestelijk opzicht voor mijn gezin zorgen, en niet alleen in fysiek opzicht. Daarom ging ik terug naar huis” (Ef. 6:4).

² Eduardo wist dat het Jehovah’s wil was dat hij naar zijn gezin terugging. Maar net als Marilyn uit het vorige artikel stond hij voor de opgave de band met zijn gezin te herstellen. Hij moest ook een manier vinden om in een veel zwakkere economie voor zijn vrouw en kinderen te zorgen. Hoe zou hij de kost verdienen? Zou hij hulp krijgen van anderen in de gemeente?

3. Welke invloed heeft de afwezigheid van een ouder op de kinderen?

³ „Ik zag in dat ik mijn kinderen verwaarloosd had toen ze mijn leiding en liefde het meest nodig hadden”, geeft Eduardo toe. „Ik was niet bij ze om Bijbelverhalen voor te lezen, met ze te bidden, ze te knuffelen en om met ze te spelen” (Deut. 6:7). Zijn oudste dochter, Anna, herinnert zich: „Ik voelde me onzeker  omdat mijn vader niet bij ons woonde. Toen hij terugkwam, kenden we hem alleen van gezicht en stem. Het voelde onwennig als hij me omhelsde.”

4. Welke invloed heeft de afwezigheid van een echtgenoot op zijn rol als gezinshoofd?

⁴ Als een vader niet bij zijn gezin woont, is het voor hem ook moeilijker om zijn rol als gezinshoofd te vervullen. Eduardo’s vrouw, Ruby, legt uit: „Ik was moeder en vader tegelijk. Ik was eraan gewend geraakt de meeste beslissingen voor het gezin te nemen. Toen Eduardo weer thuiskwam, moest ik leren wat christelijke onderworpenheid precies inhield. Zelfs nu nog moet ik mezelf er af en toe aan herinneren dat mijn man hier is” (Ef. 5:22, 23). Eduardo voegt daaraan toe: „De meisjes gingen altijd naar hun moeder om te vragen of iets mocht. Als ouders beseften we dat we een verenigd front moesten vormen voor de kinderen, en ik moest leren op een christelijke manier de leiding te nemen.”

5. Wat deed Eduardo om de schade te herstellen die door zijn afwezigheid was veroorzaakt, en met welk resultaat?

⁵ Eduardo was vastbesloten er alles aan te doen om de band met zijn vrouw en kinderen te herstellen en ze geestelijk te versterken. „Mijn doel was mijn kinderen door woord en voorbeeld de waarheid bij te brengen — niet alleen door te zeggen dat ik van Jehovah hou, maar door dat ook te laten zien” (1 Joh. 3:18). Heeft Jehovah die daden van geloof gezegend? „Het was een grote hulp te zien dat hij al die moeite deed om een goede vader te zijn en weer een hechte band met ons te krijgen”, zegt Anna. „Toen we zagen dat hij zijn best deed in de gemeente, waren we trots op hem. De wereld probeerde ons bij Jehovah weg te trekken. Maar we zagen dat onze ouders zich op de waarheid concentreerden en dus probeerden wij dat ook. Papa beloofde dat hij ons nooit meer zou verlaten en dat heeft hij ook niet gedaan. Als hij dat wel had gedaan, zou ik nu waarschijnlijk niet meer in Jehovah’s organisatie zijn.”

6. Welke les leerden sommige ouders in oorlogstijd?

⁶ Tijdens de oorlog op de Balkan waren de leefomstandigheden voor de gezinnen daar erg moeilijk. Maar uit sommige ervaringen blijkt dat de kinderen van Getuigen die er woonden gelukkig waren. Hoe kwam dat? Doordat hun ouders, die niet naar hun werk konden, thuisbleven en met ze studeerden, speelden en praatten. Wat leren we hieruit? Voor kinderen is het belangrijk dat hun ouders bij ze zijn. Daar hebben ze meer behoefte aan dan aan geld of cadeaus. Zoals Gods Woord zegt, is het goed voor kinderen als ze aandacht en opleiding van hun ouders krijgen (Spr. 22:6).

7, 8. (a) Welke fout maken sommige ouders die bij hun gezin terugkomen? (b) Wat kunnen ouders doen om hun kinderen te helpen negatieve gevoelens te overwinnen?

⁷ Helaas hebben sommige ouders die bij hun terugkeer merkten dat hun kinderen wantrouwend of onverschillig deden, als volgt gereageerd: „Hoe kun je zo ondankbaar zijn na al die offers die ik voor je heb gebracht?” Maar de negatieve houding van hun kinderen is misschien vooral te wijten aan het feit dat hun vader of moeder er een tijdlang niet was. Wat kan een ouder doen om de breuk te herstellen?

⁸ Vraag Jehovah of hij je wil helpen om extra begrip te tonen voor je gezinsleden. Praat met je gezin. Erken en aanvaard dat jij gedeeltelijk verantwoordelijk bent voor het probleem. Oprechte excuses kunnen helpen. Als je partner en kinderen merken dat je consequent probeert de dingen recht te zetten, zullen ze voelen dat je het meent. Als je vastbesloten en geduldig bent, kun je misschien geleidelijk de liefde en het respect van je gezin terugwinnen.

9. Betekent voor je gezin zorgen dat je materiële rijkdom na moet streven? Leg dit uit.

⁹ Paulus wees erop dat als oudere christenen niet kunnen rondkomen, het de verantwoordelijkheid van de kinderen en kleinkinderen is om „een passende vergoeding aan hun ouders en grootouders te blijven betalen”. Maar hij vervolgde met de aansporing aan alle christenen om tevreden te zijn met voedsel, kleding en onderdak. We moeten niet constant streven naar een hogere levensstandaard of toekomstige financiële zekerheid. (Lees 1 Timotheüs 5:4, 8; 6:6-10.) Voor je gezin zorgen betekent niet dat je materiële rijkdom na moet streven in deze wereld, die binnenkort voorbij zal gaan (1 Joh. 2:15-17). We moeten voorkomen dat „de bedrieglijke kracht van de rijkdom” en de „zorgen des levens” voor ons gezin een obstakel vormen om „het werkelijke leven” in Gods rechtvaardige nieuwe wereld stevig vast te grijpen! — Mark. 4:19; Luk. 21:34-36; 1 Tim. 6:19.

10. Hoe denkt God over geld en schulden?

¹⁰ Jehovah weet dat we wat geld nodig hebben om te kunnen leven. Maar geld biedt niet dezelfde bescherming als de wijsheid van Jehovah, die ons in het leven kan houden (Pred. 7:12; Luk. 12:15). In veel gevallen onderschatten mensen wat het kost om in het buitenland te gaan werken, en er zijn geen garanties dat ze daar geld zullen verdienen. In feite zijn er ernstige gevaren. Veel migranten komen zelfs met meer schulden terug dan waarmee ze vertrokken. In plaats dat ze meer vrijheid hebben om God te dienen, worden ze „een knecht” van degene aan wie ze geld verschuldigd zijn. (Lees Spreuken 22:7.) Het is dus verstandig om te voorkomen dat we schulden maken.

11. Waarom is het goed als een gezin zich aan een budget houdt?

¹¹ Eduardo wist dat zijn beslissing om bij zijn gezin te blijven alleen kon slagen als hij praktisch met geld om zou gaan. Samen met zijn vrouw stelde hij een budget op dat gebaseerd was op de dingen die ze echt nodig hadden. Uiteraard was het budget krapper dan ze gewend waren. Maar ze werkten er allemaal aan mee en gaven geen geld uit aan onnodige dingen. * Hij vertelt: „Mijn kinderen gingen bijvoorbeeld niet meer naar een particuliere school maar naar een goede openbare school.” Hij en zijn gezin vroegen of God hem wilde helpen bij het vinden van werelds werk dat hun geestelijke routine niet in de weg zou staan. Hoe heeft Jehovah hun gebeden verhoord?

12, 13. Wat deed Eduardo om voor zijn gezin te zorgen, en hoe zegende Jehovah zijn beslissing om een eenvoudig leven te leiden?

¹² „De eerste twee jaar konden we het nauwelijks redden”, weet Eduardo nog. „Mijn spaargeld werd steeds minder, mijn schamele inkomen dekte niet altijd de uitgaven en ik was lichamelijk moe. Maar we konden alle vergaderingen bijwonen en samen in de velddienst gaan.” Eduardo was vastbesloten geen werk te accepteren waarvoor hij maanden of jaren bij zijn gezin weg zou zijn, en zo’n baan niet eens in overweging te nemen. „In plaats daarvan leerde ik allerlei werkzaamheden te verrichten zodat als het ene soort werk er niet was, ik het andere kon doen.”

¹³ Omdat Eduardo zijn schulden geleidelijk moest afbetalen, moest hij meer rente betalen over het geld dat hij had geleend. Maar hij bracht dat offer graag, want daardoor kon hij in alle aspecten van het leven met zijn gezin samen zijn, zoals Jehovah dat van ouders vraagt. „Ik verdien nu minder dan 10 procent van wat ik in het buitenland verdiende,” zegt Eduardo, „maar we lijden geen honger. ’De hand van Jehovah is niet te kort.’ We besloten zelfs in de pioniersdienst te gaan. Het was opmerkelijk dat de financiële druk daarna afnam en  dat het veel makkelijker werd om in onze materiële behoeften te voorzien” (Jes. 59:1).

14, 15. Wat kunnen gezinnen doen als ze onder druk worden gezet om materiële zaken voor geestelijke zaken te plaatsen, en wat kan het resultaat zijn van hun goede voorbeeld?

¹⁴ In veel landen voelen mensen zich verplicht om geld en cadeaus aan familieleden en vrienden te geven. „Het hoort bij onze cultuur en we vinden het leuk om dingen te geven”, legt Eduardo uit. Maar hij voegt eraan toe: „Er zijn grenzen. Ik leg tactvol aan mijn familie uit dat ik zo veel zal geven als ik kan, zolang het de geestelijke behoeften en routine van mijn gezin niet in gevaar brengt.”

¹⁵ Migranten die terugkeren en ook personen die ervoor kiezen niet zonder hun gezin naar het buitenland te vertrekken, krijgen vaak te maken met de woede, spot en teleurstelling van familieleden die hen als broodwinners hadden gezien. Soms krijgen ze te horen dat ze liefdeloos zijn (Spr. 19:6, 7). „Maar”, zegt Anna, de dochter van Eduardo, „als we weigeren geestelijke dingen op te offeren voor materieel voordeel, zullen sommige familieleden misschien uiteindelijk inzien hoe belangrijk de christelijke levenswijze voor ons is. Want hoe zullen ze dat ooit begrijpen als we aan hun eisen tegemoetkomen?” — Vergelijk 1 Petrus 3:1, 2.

16. (a) Hoe zou iemand zichzelf „met valse overleggingen” kunnen bedriegen? (Jak. 1:22) (b) Wat voor beslissingen zegent Jehovah?

¹⁶ Toen een zuster zonder haar man en kinderen in een welvarender land aankwam, zei ze tegen de ouderlingen: „We hebben grote offers moeten brengen zodat ik hier kon komen. Mijn man heeft zelfs zijn ambt als ouderling ervoor moeten teruggeven. Ik hoop dus echt dat Jehovah deze stap zal zegenen.” Jehovah zegent altijd beslissingen die gebaseerd zijn op geloof in hem. Maar hoe kan hij een beslissing zegenen die in strijd is met zijn wil, en waarbij iemand onnodig dienstvoorrechten opgeeft? — Lees Hebreeën 11:6; 1 Johannes 5:13-15.

17. Waarom moeten we Jehovah om hulp vragen voordat we beslissingen nemen, en hoe kunnen we dat doen?

¹⁷ Vraag Jehovah om hulp voordat je beslissingen neemt en toezeggingen doet, niet erna. Bid om zijn heilige geest, wijsheid en leiding (2 Tim. 1:7). Vraag jezelf af:  ’Onder welke omstandigheden ben ik bereid Jehovah te gehoorzamen? Zelfs onder vervolging?’ Als dat zo is, ben je dan ook bereid hem te gehoorzamen als dat misschien inhoudt dat je je levensstandaard moet verlagen? (Luk. 14:33) Vraag de ouderlingen om Bijbelse raad en pas die toe. Daarmee laat je zien dat je vertrouwen hebt in Jehovah’s beloften om je te helpen. De ouderlingen kunnen geen beslissingen voor je nemen, maar ze kunnen je wel helpen keuzes te maken die op de lange termijn tot geluk zullen leiden (2 Kor. 1:24).

18. (a) Wie heeft de verantwoordelijkheid om voor het gezin te zorgen? (b) In welke omstandigheden kunnen anderen misschien helpen?

¹⁸ Jehovah geeft gezinshoofden de dagelijkse verantwoordelijkheid om voor hun gezin te zorgen. Degenen die ondanks druk weigeren hun partner of kinderen te verlaten om ergens anders te gaan werken, verdienen het geprezen te worden. We kunnen ook voor ze bidden. Onverwachte omstandigheden, zoals rampen en medische noodsituaties, zijn een gelegenheid om ware christelijke liefde en medegevoel te tonen (Gal. 6:2, 5; 1 Petr. 3:8). Kun je bij een noodsituatie financiële steun geven of een geloofsgenoot helpen plaatselijk werk te vinden? Als je dat doet, voelt hij of zij misschien minder druk om het gezin te verlaten om ergens anders werk te zoeken (Spr. 3:27, 28; 1 Joh. 3:17).

19, 20. Waarom kunnen we er zeker van zijn dat Jehovah ons zal helpen?

¹⁹ De Bijbel geeft ons de aansporing: „Laat uw levenswijze vrij zijn van de liefde voor geld, en weest tevreden met de tegenwoordige dingen. Want hij [God] heeft gezegd: ’Ik wil u geenszins in de steek laten noch u ooit verlaten.’ Dus kunnen wij goede moed hebben en zeggen: ’Jehovah is mijn helper; ik wil niet bevreesd zijn. Wat kan een mens mij doen?’” (Hebr. 13:5, 6) Hoe werkt dat in de praktijk?

²⁰ „Mensen merken vaak op dat Jehovah’s Getuigen heel gelukkig zijn”, zegt een ouderling in een ontwikkelingsland. „Het valt ze ook op dat zelfs arme Getuigen altijd netjes gekleed zijn en beter af lijken te zijn dan anderen.” Dat komt overeen met de belofte die Jezus deed aan degenen die het Koninkrijk op de eerste plaats stellen (Matth. 6:28-30, 33). Je hemelse Vader houdt van je en wil alleen het beste voor jou en je kinderen. „Wat Jehovah aangaat, zijn ogen gaan de gehele aarde rond om zijn sterkte te tonen ten behoeve van hen wier hart onverdeeld is jegens hem” (2 Kron. 16:9). Hij heeft ons geboden gegeven die goed voor ons zijn, zoals over het gezinsleven en materiële behoeften. Als we die geboden opvolgen, laten we zien dat we van hem houden en op hem vertrouwen. „Dit betekent de liefde tot God, dat wij zijn geboden onderhouden; en toch zijn zijn geboden geen drukkende last” (1 Joh. 5:3).

21, 22. Waarom ben jij vastbesloten om te laten zien dat je op Jehovah vertrouwt?

²¹ „Ik weet dat ik de tijd dat ik ver van mijn vrouw en kinderen woonde niet kan terugdraaien”, zegt Eduardo. „Maar ik blijf niet stilstaan bij de dingen waar ik spijt van heb. Veel van mijn ex-collega’s zijn rijk maar ongelukkig. Hun gezinnen hebben ernstige problemen. Maar ons gezin is heel gelukkig! En ik vind het indrukwekkend te zien dat andere broeders en zusters in dit land ondanks armoede geestelijke zaken voorop stellen in hun leven. We ervaren allemaal dat Jezus’ belofte waar is.” (Lees Mattheüs 6:33.)

²² Houd goede moed! Kies ervoor Jehovah te gehoorzamen en vertrouw op hem. Laat je liefde voor God, voor je huwelijkspartner en voor je kinderen de motivatie zijn om je van je geestelijke verantwoordelijkheid tegenover je gezin te kwijten. Als je dat doet, zul je ervaren dat Jehovah je Helper is.