Toeval of ontwerp?
De sensoren van de Melanophila-kever
De meeste dieren laten zich door een bosbrand verjagen, maar de Melanophila-kever wordt er juist door aangetrokken. Hoe komt dat? Voor deze insecten is nasmeulend hout een ideale plaats om eitjes te leggen. Verder verjaagt een brand ook roofdieren, waardoor de kever ongestoord kan eten, paren en eitjes leggen. Maar hoe lukt het deze kever eigenlijk om een bosbrand op te sporen?
Wetenswaardigheid: De kever heeft onder zijn oksels orgaantjes die fungeren als sensoren waarmee hij de infraroodstraling van een bosbrand kan waarnemen. De straling veroorzaakt warmte in die orgaantjes en zet de kever ertoe aan in de richting van de vlammen te gaan.
Maar de kever heeft nog meer sensoren om branden op te sporen. Als zijn favoriete bomen in brand staan, kan de kever met zijn antennes minuscule hoeveelheden waarnemen van bepaalde chemische stoffen die bij brand vrijkomen. Volgens sommige onderzoekers kan de Melanophila-kever met zijn antennes één enkele smeulende boom op bijna een kilometer afstand ontdekken. Deze combinatie van sensoren zorgt ervoor dat het insect een bosbrand op een afstand van zo’n 50 kilometer kan opsporen!
Onderzoekers bestuderen de sensoren van de Melanophila-kever om de apparatuur te verbeteren die gebruikt wordt voor het opsporen van infraroodstraling en branden. Traditionele infraroodsensoren met een hoge resolutie moeten gekoeld worden, dus de kever kan wetenschappers helpen betere sensoren te ontwikkelen die functioneren bij kamertemperatuur. De antennes van de kever hebben technici ertoe geïnspireerd branddetectiesystemen te ontwikkelen die gevoeliger zijn en die onderscheid kunnen maken tussen de stoffen die vrijkomen bij een bosbrand en andere chemische verbindingen.
Wetenschappers staan versteld van de unieke manier waarop de Melanophila-kever een plek vindt om eitjes te leggen. „Hoe komen deze kevers aan dit vermogen?”, vraagt E. Richard Hoebeke, keverexpert aan de Cornell-universiteit (VS). „Eigenlijk weten we maar heel weinig over insecten met ongelofelijk gevoelige en complexe sensoren.”
Wat denkt u? Is het vermogen van de Melanophila-kever om bosbranden op te sporen door evolutie ontstaan of is het ontworpen?