Toeval of ontwerp?

De bacteriële flagel

● Zelfs onder een krachtige microscoop lijkt een bacteriële flagel klein en onbeduidend. Hij is wel vergeleken met de krachtige buitenboordmotor van een boot. Wat maakt hem zo bijzonder?

Er bestaan verschillende soorten flagellen, maar de bacteriële flagel of zweepdraad is waarschijnlijk het meest bestudeerd. De flagel is in de celwand van een bacterie verankerd en roteert, wat de bacterie in staat stelt zich voorwaarts te bewegen, te stoppen, achteruit te gaan en van richting te veranderen. Volgens schattingen is de helft van alle bekende bacteriën uitgerust met een flagellenvariant.

Het DNA in de bacterie bevat de ’instructies’ voor de flagel en zijn voortstuwingsmechanisme. Het geheel bestaat uit ongeveer veertig eiwitten, die te vergelijken zijn met de onderdelen van een motor. En dan te bedenken dat de flagel zichzelf in niet meer dan twintig minuten kan bouwen!

De publicatie The Evolution Controversy zegt: „De bacteriële flagel bevat een rotatiemotor die ronddraait met snelheden van tussen de 6000 en 17.000 omwentelingen per minuut. Wat nog opmerkelijker is, is dat hij in een vierde van een omwenteling van richting kan veranderen en dan met 17.000 omwentelingen per minuut de andere kant op kan draaien.” Het tijdschrift New Scientist noemt de bacteriële flagel „een goed voorbeeld van een complex moleculair systeem — een ingewikkelde nanomachine die menselijke ingenieurs niet zouden kunnen maken”.

Wetenschappers verbazen zich erover dat de minuscule bacteriële flagel zichzelf bouwt, en daarbij precies de juiste volgorde aanhoudt om alle veertig onderdelen ervan in elkaar te laten passen en goed te laten functioneren.

Wat denkt u? Is de bacteriële flagel door toeval ontstaan of is hij ontworpen?

[Diagram/Illustratie op blz. 24]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

rotor

huls

kruiskoppeling

propeller

flagellen

[Illustratie]

Uitvergroting van een bacterie

[Verantwoording]

Bacterium inset: © Scientifica/Visuals Unlimited, Inc.; flagellum diagram: Art source courtesy of www.arn.org