Een kat met grappige oren

WILLIAM ROSS was een herder die geïnteresseerd was in raskatten. Toen hij op een dag in 1961 op de boerderij van zijn buren in Perthshire (Schotland) kwam, zag hij hun kat, Susie. Maar Susie zag er niet uit als een gewone huiskat. Ze was een kruising en had een witte vacht, maar haar oren waren ongeveer vanaf de helft naar voren en naar beneden gevouwen waardoor ze er nogal grappig uitzag. In de ban van zijn vondst kocht Ross een van de kittens met gevouwen oortjes uit het nest dat Susie ongeveer een jaar later wierp.

Vervolgens nam Ross contact op met een fokker in Londen die geïnteresseerd was in kattengenetica, en samen hielpen ze bij het opzetten van een fokprogramma met de nakomelingen van Susie. Het wekt geen verbazing dat het ras de naam Scottish Fold (Schotse vouw) kreeg. Vanaf die tijd zijn de katten erg populair. Door de Britse kattenverenigingen zijn ze echter niet erkend. Sommigen zijn bezorgd dat de katten vatbaar zijn voor bepaalde kwalen die veroorzaakt worden door het gen dat verantwoordelijk is voor de vouw. Maar die bezorgdheid stond een registratie van de Scottish Fold in de Verenigde Staten niet in de weg. Begin jaren zeventig ging daar een fokprogramma van start en tegen het eind van de jaren zeventig waren deze katten er zelfs showkampioenen geworden.

Hoe komen ze aan die vouw in hun oren?

„Wat is er met de oren van je kat gebeurd?”, vragen mensen vaak als ze voor het eerst een Scottish Fold zien. De vouw in de oren is het resultaat van een mutatie in wat wetenschappers een dominant gen noemen. Zelfs als een kitten dit gen van slechts één ouder erft, wordt het een Scottish Fold.

De mate waarin de oren gevouwen zijn, varieert echter sterk, van helemaal geen vouw tot een enkele, een dubbele of een drievoudige vouw. Susie, de oorspronkelijke Scottish Fold, had een enkele vouw. Showkatten hebben meestal een drievoudige vouw, waarbij de oren plat tegen de kop liggen. Het is interessant dat elke Scottish Fold bij de geboorte staande oren heeft. Maar als het nest een week of drie oud is, kunnen fokkers al zien welke kittens gevouwen oren zullen krijgen.

 Roekeloos fokken met Scottish Folds kan gezondheidsproblemen opleveren. Als de poes en de kater bijvoorbeeld allebei gevouwen oren hebben, kunnen hun jongen genetische afwijkingen krijgen zoals aangeboren botdystrofie, wat tot vergroeiingen van de botten leidt. Om die reden zullen gerenommeerde fokkers Scottish Folds altijd kruisen met rassen die staande oren hebben. Fokkers gebruiken hiervoor vaak de Brits of de Amerikaans Korthaar.

Nog een mogelijk gezondheidsprobleem heeft te maken met de hygiëne van de oren, vooral bij katten met een drievoudige vouw. Omdat hun oren zo dicht tegen hun kop gevouwen zijn, worden ze vanbinnen snel vies. The Illustrated Encyclopedia of Cat Breeds geeft de eigenaar het advies „met een vochtig wattenstaafje voorzichtig de binnenkant van de vouw” schoon te maken. Gelukkig zijn gezonde katten „niet bijzonder vatbaar voor oorinfecties of oormijt, zoals een paar jaar geleden werd gevreesd”, zegt The Cat Site, een website voor kattenbezitters.

Een gezellig beest

Scottish Folds zijn zachtaardige, aanhankelijke en intelligente katten. Ze worden ongeveer vijftien jaar oud en schijnen dol te zijn op een gerieflijk, huiselijk leven. „De Scottish Fold is een lieve, rustige en gezellige kat die van mensen en van andere huisdieren houdt”, zegt de eerder genoemde encyclopedie. Ze hebben een zachte, levendige stem die ze zelden laten horen. Zelfs als ze honger hebben, zullen ze je vaak alleen maar aanstaren totdat je ze te eten geeft.

Scottish Folds zijn er, net als andere katten, in veel kleuren en kleurencombinaties en in zowel langharige als kortharige variëteiten. Maar hun toenemende populariteit hebben ze te danken aan hun gevouwen oren, ronde kop, korte nek, uilachtige gezicht en grote ronde ogen. De Scottish Fold is zelfs een van de meest gewilde rassen ter wereld geworden. Potentiële kopers moeten vaak zes maanden of langer wachten voordat er een kitten beschikbaar is. Als een klant specifieke wensen heeft in verband met vachtlengte, kleur of geslacht, zal hij misschien nog wel langer moeten wachten.

Toen William Ross in 1961 op Susie stuitte, had hij er waarschijnlijk geen idee van dat de nakomelingen van deze bescheiden boerderijkat nog eens zo geliefd zouden worden. Dat is vooral bijzonder als men bedenkt dat die populariteit niet te danken is aan de een of andere aangeboren kwaliteit, maar aan een genetische mutatie die voornamelijk aan de oren te zien is.