Een blik op de wereld

Een maatje kleiner

In een tijd waarin alles steeds groter moet, worden sommige producten zowaar kleiner, merkt het blad Time op. „Nauwelijks merkbaar verminderen fabrikanten de inhoud van hun verpakte producten, variërend van yoghurt en ijs tot wasmiddelen en luiers, en meestal laten ze de prijzen niet evenredig dalen.” Deze tactiek is niet nieuw, maar omdat de economie achteruitgaat en de consumenten voorzichtiger en prijsbewuster worden, reduceren veel fabrikanten de inhoud van hun producten steeds onbeschaamder om hun winstmarge te behouden. De meeste kopers merken het niet als iets een paar gram lichter is of een paar centimeter kleiner, maar het gevolg is dat klanten uiteindelijk meer betalen voor minder. „Consumenten beseffen eigenlijk niet dat ze bij elke aankoop de inhoud of hoeveelheid moeten controleren”, zegt Edgar Dworsky, oprichter van een website voor consumentenbescherming. „Het is de perfecte oplichterij: wanneer de consumenten niet weten dat ze zijn bedrogen.”

 Zeep redt levens

Volgens Val Curtis, docent aan de Londense School voor Hygiëne en Tropische Geneeskunde, kunnen jaarlijks een miljoen levens gered worden als mensen simpelweg hun handen wassen met zeep, aangezien dit ziekten kan helpen voorkomen die diarree veroorzaken. Op het Derde Wereld Water Forum in Kyoto (Japan) noemde Curtis de ziektekiemen in menselijke ontlasting „volksvijand nummer één”, aldus The Daily Yomiuri. „In sommige streken”, zegt de krant, „is het heel normaal dat vrouwen hun kinderen wassen nadat die hun behoefte hebben gedaan en daarna gaan koken zonder hun eigen handen te wassen.” Handen wassen met water en zeep kan de verspreiding van dodelijke virussen en bacteriën voorkomen. En in ontwikkelingslanden, aldus Curtis, zou men door de handen met zeep te wassen het risico op diarroïsche ziekten kunnen verlagen voor slechts een derde van het bedrag dat nodig zou zijn om de waterkwaliteit te verbeteren.

De Alpenweg

In 2002 vond de opening plaats van de Via Alpina, een serie wandelpaden. „De Alpenweg biedt wandelaars 5000 kilometer aan traditionele wandelpaden in het prachtigste landschap van Europa”, zegt de Londense Independent. De wandeling begint op zeeniveau in Triëst aan de noordoostkust van Italië, doorkruist acht alpenlanden en eindigt weer op zeeniveau in Monte Carlo (Monaco). In de bergen stijgt het pad geleidelijk tot een maximumhoogte van 3000 meter, waardoor de hoogste bergtoppen vermeden worden. De zorgvuldig gekozen paden lopen „langs de beroemdste bezienswaardigheden op het gebied van natuur en cultuur”, zegt het Franse toeristenbureau La Grande Traversée des Alpes. Naar verwachting zullen maar weinig wandelaars het hele traject afleggen. In plaats daarvan, zegt de krant, „kunt u met het hele gezin een stukje proberen en dan weer naar huis gaan. In ieder geval biedt de Via Alpina nieuwe mogelijkheden voor degenen die er even tussenuit willen voor een gezonde, rustige vakantie dicht bij huis.” Wandelaars kunnen overnachten in een van de 300 hotels, pensions of berghutten langs de route.

Vissoorten verdwijnen

De wereldzeeën zijn niet langer een maagdelijk gebied met onuitputtelijke vispopulaties, aldus de marien biologen dr. Ransom Myers van Dalhousie University in Halifax (Canada) en dr. Boris Worm van het Instituut voor Mariene Wetenschappen in Kiel (Duitsland). Ze zeggen dat de vissoorten in de oceanen een voor een met uitsterven bedreigd worden. Dit verschijnsel wordt veroorzaakt door de vooruitgang in satelliet- en sonartechnologie, die door vissersvloten op de oceanen gebruikt wordt om de vis te lokaliseren. The Globe and Mail van Toronto bericht dat „alle soorten grote, wilde vis de afgelopen 50 jaar zo stelselmatig gevangen zijn dat 90 procent van elke soort verdwenen is”. Dr. Myers denkt dat het verlies van deze vissen, waaronder soorten die men bijzonder graag eet, zoals tonijn, kabeljauw, heilbot, marlijn en zwaardvis, een diepgaande invloed op het ecosysteem van de wereldzeeën zal hebben. Dr. Worm zegt verder: „We zijn aan het knoeien met het systeem dat het leven op deze planeet in stand houdt, en dat is niet zo slim.”

Afrika steeds verder in de greep van malaria

De Franse krant Le Figaro bericht dat er „elke dag 3000 kinderen op het Afrikaanse continent” aan malaria sterven. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn er jaarlijks meer dan 300 miljoen acute malaria-infecties in Afrika, wat tot de dood van minstens een miljoen mensen leidt. In 2000 werd Boeroendi geteisterd door een van de ergste malaria-aanvallen ooit. Binnen zeven maanden was de helft van de bevolking besmet — zo’n 3,5 miljoen mensen. Het probleem is dat veel parasieten resistent zijn geworden, waardoor een kininebehandeling niet meer werkt. Uit angst voor de hoge kosten weigeren veel Afrikaanse landen kinine te vervangen door nieuwere medicijnen tegen malaria, die afkomstig zijn van Artemisia annua, een Chinese plant. Het gevolg is dat „Afrika steeds verder in de greep van malaria raakt”, aldus een WHO-functionaris.

Latijn levend houden

Hoewel velen Latijn als een dode taal zien, probeert het Vaticaan de taal levend en up-to-date te houden. Waarom? Omdat Italiaans er weliswaar de gesproken taal is, maar Latijn als officiële voertaal geldt en nog steeds in pauselijke zendbrieven en andere documenten wordt gebruikt. In de jaren 70 nam het gebruik van Latijn drastisch af nadat er was bepaald dat de mis ook in de plaatselijke taal mocht worden gedaan. In die periode richtte paus Paulus VI een stichting op om het Latijn als taal levend te houden. Eén stap was de uitgave van een tweedelig Italiaans-Latijns woordenboek, dat uitverkocht raakte. Nu is er een nieuwe editie uitgegeven: de twee delen in één band voor de prijs van 100 euro. Er staan ongeveer 15.000 Latijnse termen in voor moderne begrippen, waaronder „escariorum lavator” (afwasmachine). Binnen twee à drie jaar wordt er een nieuw deel verwacht, zegt The New York Times. De toegevoegde woorden zullen grotendeels „uit de computer- en informaticawereld” komen.

Uitleg niet begrepen

„Patiënten vergeten wel 80 procent van wat de arts hun vertelt als ze in het ziekenhuis zijn, en bijna de helft van wat ze onthouden, klopt niet”, bericht de wetenschappelijke nieuwsbrief wissenschaft.de over een onderzoek in een aantal landen. Volgens Roy Kessels, een onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, zijn de hoofdoorzaken voor de vergeetachtigheid een gevorderde leeftijd, een vooropgezette mening, stress en het ontbreken van visuele uitleg. Om de patiënten te helpen belangrijke informatie te onthouden, wordt artsen aangeraden duidelijk en ondubbelzinnig te spreken, de belangrijkste informatie het eerst te noemen en visuele hulpmiddelen te gebruiken zoals röntgenfoto’s.