Een bezoek aan de hete bronnen van Japan

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN JAPAN

WAT komt u voor de geest als u aan Japan denkt? De majestueuze Fuji? De supersnelle kogeltrein? De megastad Tokio? Het land van de rijzende zon heeft echter nog meer te bieden dan die beroemde toeristische attracties. Jaarlijks brengen miljoenen mensen om medische redenen of ter ontspanning een bezoek aan de onsen, de hete bronnen van Japan. Volgens een recente schatting verbleven er in Japan in één jaar tijd 140 miljoen gasten in een herberg of een hotel bij een hete bron. Maar waarom zijn die kuuroorden zo populair?

De geschiedenis van de onsen

De Japanners genieten al eeuwenlang van thermische baden. In geschriften uit de achtste eeuw van onze jaartelling wordt al over het gebruik van hete bronnen gesproken. De zestiende-eeuwse leenheer Takeda Shingen was kennelijk overtuigd van de medicinale waarde van minerale bronnen. Na gevechten nam hij samen met zijn samoeraikrijgers een  bad in een hete bron om zwaardwonden, gebroken botten, schrammen en kneuzingen sneller te laten genezen. De bronnen waren ook nuttig ter ontspanning en om de mannen klaar te stomen voor het volgende gevecht.

Uiteraard was de samoerai tijdens het baden kwetsbaar: bij een plotselinge aanval was hij immers ongewapend. Daarom maakte Shingen gebruik van een groep afgelegen bronnen die later bekend kwamen te staan als de verborgen baden van Shingen. Het is interessant dat profsporters zoals sumoworstelaars en honkbalspelers nu diezelfde baden gebruiken omdat ze geloven dat ze op die manier nieuwe energie kunnen opdoen voor toekomstige sportprestaties.

Unieke geografische kenmerken

De geografische kenmerken van Japan zijn bijzonder geschikt voor hete bronnen. In het gebied van de archipel bevinden zich zo’n 245 vulkanen, waarvan er 86 actief zijn. Die vulkanen herinneren aan de ontzagwekkende processen die zich ver onder het aardoppervlak voltrekken. Wat treffen we daar aan?

De eilanden van Japan liggen op een plaats waar reusachtige schollen of platen uit de lithosfeer, of buitenste laag van de aardbol, op elkaar stoten. Naar men aanneemt, ontstaat er op die plaatsen magma (gesmolten gesteente). Direct daarboven liggen de vulkanen, die als een soort zichtbare uitlaat fungeren. Dit geothermische gebied levert ook de warmte voor de ondergrondse bronnen. Het grondwater wordt door het contact met magma of heet gesteente verwarmd en neemt mineralen op. Zo worden de ideale omstandigheden geschapen voor het ontstaan van onsen. Het boek The Hot Springs of Japan merkt terecht op: „Er is geen land in de wereld dat zo rijk bedeeld is met natuurlijke hete bronnen als Japan.” Volgens een onderzoek uit 1998 zijn het er 2839.

In Japan zijn er hete bronnen in alle mogelijke soorten, maten, vormen en kleuren. De Japanse Milieudienst heeft getracht een overzicht te geven van de geneeskrachtige waarde van de bronnen door ze in te delen in negen chemische categorieën. De namen die aan de hete bronnen zijn gegeven, slaan vaak op hun kenmerken. Bronnen die bijvoorbeeld rijk aan ijzer zijn, kunnen uw handdoek oranjerood kleuren.  Daarom is het woord „rood” een onderdeel van hun naam. Bronnen met een hoog zoutgehalte worden zoutbaden genoemd. En hebt u zin in een palingbad? Dat klinkt misschien niet zo aanlokkelijk, maar maakt u zich geen zorgen. Er zit geen paling in, maar door het alkalische water voelt de huid na het bad net zo glibberig aan als een paling.

Gelegen in een prachtige omgeving

In alle rust genieten van thermische bronnen te midden van een prachtige omgeving met bijvoorbeeld bergen, valleien, rivieren, stranden en vlakten is een bijzonder plezierige ervaring die u niet gauw zult vergeten. Omdat veel van de hete bronnen in Japan zich in de openlucht bevinden, heeft iemand die een bad neemt een onbelemmerd uitzicht op de prachtige natuur om zich heen. De diepblauwe lucht is als het ware het plafond en de omringende bergen vormen de wanden. In deze „buitenkamer” kunt u het morgenlied horen van een vogelkoor of de melodie van een kabbelend beekje. De aantrekkelijke omgeving van de hete bronnen is echt oneindig gevarieerd.

Zou u weleens een bad willen nemen onder een waterval? Dat kan. Het vallende water geeft u een  massage en voegt een extra dimensie toe aan het baden op z’n Japans. U kunt ook baden in een grot waar heet mineraalhoudend water van grote diepte uit de rotsen opborrelt. Sommige bronnen liggen aan een rivier terwijl andere zich op het strand bevinden en een perfect uitzicht bieden op de ondergaande zon.

Maar wat voor soort hete bron u ook kiest, één ding is zeker: door een bad te nemen in een vulkanisch verwarmde bron zult u, al is het maar voor even, de dagelijkse stress vergeten. U komt er echt als herboren uit en misschien bent u dan wat vertrouwder met de Japanse stijl van leven. Dus als u in de gelegenheid bent dit deel van de wereld te bezoeken, dan moet u echt eens genieten van de onsen — de hete bronnen van Japan!

[Kader/Illustratie op blz. 14]

HETE BRONNEN EN SHOGUNS

Tijdens de Edo-periode (1603–1867) was water uit minerale bronnen zeer in trek. Shoguns (militaire dictators) in Edo (Tokio) lieten dit water zelfs uit Atami halen — een afstand van 110 kilometer. Het werd in houten vaten gedaan die met een draagbaar op de schouders werden vervoerd. Op verschillende punten langs de route werd het kostbare water toevertrouwd aan een ander team van dragers, die voor vervoer over hun deel van het traject zorgden. Zo werd het water op een vlotte manier aangevoerd. Op het moment dat het water uit de bron werd gehaald, was het kokendheet. Als het na een zware reis van zo’n vijftien uur bij het kasteel van de shogun in Edo aankwam, was het afgekoeld tot precies de juiste temperatuur voor een heerlijk bad!

[Verantwoording]

A Chronological Table of the History of Atami

[Kader/Illustratie op blz. 16]

Onsen-etiquette

Het is de gewoonte om zich buiten de hete bronnen met zeep te wassen en zich daarna grondig af te spoelen. Daarna stapt men het heldere water in. * Het is het beste om langzaam het water in te gaan, want het water van sommige bronnen kan heel heet zijn. Spoel het mineraalrijke water na afloop niet af. Droog u alleen af. Men denkt dat de huid zachter wordt van de mineralen die erin trekken.

[Voetnoten]

[Illustraties op blz. 17]

De minerale bronnen zijn het hele jaar in trek

[Verantwoording]

Fall: Yubara, Okayama Prefecture; winter: The Mainichi Newspapers

[Illustratieverantwoording op blz. 15]

Hakkoda Onsen Yusen