Jonge mensen vragen . . .

Wat is er verkeerd aan spieken?

„Iedereen weet dat spieken verkeerd is, maar het is makkelijk.” — Jimmy, 17 jaar.

BEN JE weleens in de verleiding gekomen tijdens een proefwerk stiekem op het papier van een klasgenoot te kijken? Als dat zo is, ben je niet de enige. Jenna, die in de laatste klas van de middelbare school zit, zegt over de schaamteloze houding waarmee veel van de jongeren in haar klas oneerlijke methoden gebruiken: „Ze scheppen erover op hoe ze het doen. Als je geen trucs uithaalt, ben je in hun ogen niet helemaal lekker!”

Bij een Amerikaanse enquête gaf 80 procent van de tieners met de beste cijfers van de klas toe dat ze spiekten, en 95 procent van die „presteerders” werd nooit betrapt. Na een enquête onder meer dan 20.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs kwam het Josephson Institute of Ethics tot de conclusie: „Wat eerlijkheid en integriteit betreft, gaat het van kwaad tot erger.” Leraren staan er versteld van dat spieken en andere oneerlijke methoden zo gewoon zijn geworden! Gary J. Niels, directeur van een school, zei zelfs: „Degenen die niet smokkelen, zijn in de minderheid.”

De meeste ouders verwachten van hun kinderen dat ze zich fatsoenlijk gedragen als het op hun schoolwerk aankomt. Maar helaas laten veel jongeren hun eerlijkheid varen door de boel te flessen. Welke nieuwe methoden gebruiken ze? Waarom nemen sommige jongeren hun toevlucht tot oneerlijke methoden? Waarom moet je die vermijden?

Hightechmethoden

Tegenwoordig worden er allerlei slinkse methoden gebruikt om aan goede cijfers te komen. Feitelijk valt bedrog door huiswerk over te schrijven of spiekbriefjes te gebruiken in het niet wanneer je het vergelijkt met de hightechtactieken die tegenwoordig in zijn. Zoals het via sms-berichten ontvangen van de antwoorden van een proefwerk; rekenmachientjes die voorgeprogrammeerd zijn met „extra” informatie; miniatuurcamera’s die verstopt zitten in kleding waarmee je een helper elders je vragen kunt voorleggen; apparaatjes die infraroodboodschappen doorseinen aan klasgenoten die bij je in de buurt zitten; en zelfs internetsites waar je complete scripties kunt vinden over vrijwel elk onderwerp!

Leraren proberen een keer te brengen in de verontrustende trend van oneerlijkheid, maar dat is niet eenvoudig. Tenslotte is niet elke leerling — of leraar — het erover eens wat nu precies oneerlijk is. Wanneer een groepje leerlingen bijvoorbeeld samen aan een project werkt, is het verschil tussen eerlijke en oneerlijke samenwerking wellicht niet zo duidelijk. Dan heb je nog mensen die misschien misbruik maken van de inspanningen van de groep  door anderen al het werk te laten doen. „Sommige van die studenten zijn erg lui — ze doen geen fluit!”, zegt Yuji, die een hbo-opleiding volgt. „Vervolgens krijgen ze hetzelfde cijfer. Dat noem ik ook oneerlijk!”

Waarom gaan leerlingen op de oneerlijke toer?

In een onderzoek bleek gebrek aan voorbereiding de voornaamste reden te zijn. Andere leerlingen kwamen tot de slotsom dat ze, gedwongen door een klimaat van wedijver op school of door de hoge verwachtingen van hun ouders, geen andere keus hadden. „Mijn ouders vinden cijfers het allerbelangrijkste”, zegt Sam van dertien. „Ze vragen me: ’Wat voor cijfer heb je voor je wiskundeproefwerk gekregen? Wat voor cijfer heb je voor je Engelse proefwerk gekregen?’ Daar baal ik van!”

Bij sommigen leidt de constante druk om goede cijfers te halen ertoe dat ze op de oneerlijke toer gaan. Het boek The Private Life of the American Teenager zegt: „Er klopt iets niet in een systeem waar de druk zo hevig is dat het plezier van het leren vaak wordt verdrongen door de druk om te presteren, soms ten koste van eerlijkheid.” Veel leerlingen zijn het daarmee eens. Per slot van rekening wil niemand zakken voor een examen, laat staan een heel schooljaar overdoen. „Sommigen zijn heel erg bang dat ze het niet zullen halen”, zegt Jimmy, een middelbare scholier. „Zelfs als ze de antwoorden weten, spieken ze gewoon voor de zekerheid.”

Het grote aantal mensen dat bereid is maatstaven van eerlijkheid op te offeren, kan het doen lijken alsof zulk bedrog onschuldig is. En soms lijkt het misschien regelrechte voordelen te hebben. „Gisteren zag ik iemand in mijn klas spieken bij een proefwerk”, zegt de zeventienjarige Greg. „Toen we vandaag het proefwerk terugkregen, had hij een hoger cijfer dan ik.” Velen worden beïnvloed door het feit dat vrijwel al hun leeftijdgenoten op een oneerlijke manier aan goede cijfers proberen te komen. „Sommige leerlingen hebben zoiets van ’als anderen het doen, moet ik het ook doen’”, zegt Yuji. Maar is dat zo?

Een misleidende verslaving

Vergelijk dit bedrog eens met stelen. Maakt het feit dat veel mensen zich eraan overgeven diefstal aanvaardbaar? Natuurlijk niet, zeg je misschien — vooral niet als het jouw geld is dat wordt gestolen! Door trucs uit te halen voor een goed cijfer eis je de eer op voor iets wat je niet verdient — misschien maak je zelfs misbruik van degenen die eerlijk zijn (Efeziërs 4:28). „Het is gewoon niet goed”, zegt Tommy, die onlangs van de middelbare school af kwam. „Je zegt: ’Ik ken deze stof’, terwijl dat eigenlijk niet zo is. Je staat dus te liegen.” De bijbelse zienswijze op dit punt wordt duidelijk aangegeven in Kolossenzen 3:9: „Liegt niet tegen elkaar.”

Spieken kan als een verslaving worden waar je moeilijk van afkomt. „Mensen die spieken, ontdekken dat ze niet eens hoeven te studeren om ergens voor te slagen,” zegt Jenna, „dus vertrouwen ze gewoon op het spieken. En als ze het dan eenmaal zelf moeten doen, redden ze het niet.”

In Galaten 6:7 staat een ernstig stemmend beginsel: „Wat een mens zaait, dat zal hij ook oogsten.” Enkele gevolgen van sjoemelen op school zijn misschien de pijn van een geplaagd geweten, het verlies van vertrouwen van vrienden, en een leerachterstand, omdat je het leerproces uit de weg bent gegaan. Net als kanker die kwaadaardig wordt, kan dit patroon van bedrog andere terreinen van het leven aantasten en de verhoudingen die voor jou het belangrijkst zijn verzieken. Het zal geheid je band met God beïnvloeden, want hij is niet blij met bedrog. — Spreuken 11:1.

Jongeren die zich verlaten op oneerlijke methoden houden alleen zichzelf voor de gek (Spreuken 12:19). Door oneerlijk te zijn wat hun schoolwerk betreft, stellen ze zich net zo op als de verdorven heersers in de stad Jeruzalem in de oudheid: „Wij hebben leugen tot onze toevlucht gemaakt en in bedrog hebben wij ons verborgen” (Jesaja 28:15).  Maar de bedrieger kan zijn daden in wezen niet voor God verbergen. — Hebreeën 4:13.

Doe er niet aan mee!

In veel gevallen kosten de trucs die jongeren bij proefwerken en examens gebruiken veel moeite en vindingrijkheid — inspanningen die ze beter zouden kunnen investeren in het op een eerlijke manier opdoen van kennis. Het is zoals de achttienjarige Abby zegt: „Als ze van het leren net zo veel werk zouden maken als van het spieken, zouden ze waarschijnlijk goede cijfers halen.”

Nu kan de verleiding om oneerlijke methoden te gebruiken natuurlijk groot zijn. Maar je moet deze morele valkuil vermijden! (Spreuken 2:10-15) Hoe kun je dat doen? Bedenk om te beginnen waarom je op school zit — om te leren. Het is waar dat het nauwelijks nuttig kan lijken om feiten te leren die je misschien nooit zult gebruiken. Maar door dit proces met trucs te omzeilen, wordt je vermogen om nieuwe dingen te leren en een praktisch gebruik van kennis te maken belemmerd. Echt begrip komt je niet aanwaaien; je moet er wat voor doen. De bijbel zegt: „Koop wáárheid en verkoop ze niet — wijsheid en streng onderricht en verstand” (Spreuken 23:23). Ja, je moet leren en huiswerk maken serieus nemen. „Je moet je huiswerk doen”, raadt Jimmy aan. „Dat geeft je het zekere gevoel dat je de antwoorden zult weten.”

Weliswaar zul je misschien af en toe niet alle antwoorden weten en dat kan dan een lager cijfer opleveren. Maar als je niet schippert met je principes, zie je misschien wat je moet doen om vooruit te gaan. — Spreuken 21:5.

De eerder genoemde Yuji is een van Jehovah’s Getuigen. Hij legt uit wat hij doet wanneer klasgenoten hem onder druk zetten om hen te helpen bij het spieken: „Om te beginnen vertel ik gewoon dat ik een Getuige ben”, zegt hij. „Dat heeft me enorm geholpen omdat ze weten dat Jehovah’s Getuigen eerlijke mensen zijn. Als iemand me vraagt om hem tijdens een proefwerk een antwoord te geven, zeg ik gewoon nee. Later leg ik dan uit waarom ik dat niet kan doen.”

Yuji is het eens met wat de apostel Paulus tegen de Hebreeën zei: ’We wensen ons in alle dingen eerlijk te gedragen’ (Hebreeën 13:18). Wanneer je vasthoudt aan de hoge maatstaven van eerlijkheid en weigert te schipperen door te spieken, verleent dat echte waarde aan de goede cijfers die je krijgt. Je neemt een van de beste cadeaus mee naar huis die je je ouders maar kunt geven — een goed ’rapport’ wat je christelijke rechtschapenheid betreft (3 Johannes 4). Bovendien houd je een goed geweten en ben je blij omdat je weet dat je Jehovah’s hart verheugt. — Spreuken 27:11.

Daarom, hoe gewoon bedrog ook mag zijn, doe er niet aan mee! Door het te vermijden zul je een goede band met anderen behouden en wat het belangrijkste is, met de God van waarheid, Jehovah. — Psalm 11:7; 31:5.

[Inzet op blz. 14]

Iemand die spiekt, heeft meestal niet door dat hij eigenlijk steelt

[Inzet op blz. 14]

Spieken leidt vaak tot ernstiger vormen van oneerlijkheid

[Inzet op blz. 15]

Oneerlijkheid kun je niet voor God verbergen

[Illustratie op blz. 15]

Als je je voldoende voorbereidt op een proefwerk geeft dat je zelfvertrouwen