Een blik op de wereld

Mysterieuze overleving

Hoewel de bossen in Frankrijk in december 1999 door hevige stormen ernstige schade opliepen, wijzen recente waarnemingen erop dat het groot wild niet zoveel heeft geleden als verwacht, zo bericht de Parijse krant Le Monde. Er zijn in een gebied van 10.000 hectare in de verwoeste bossen van oostelijk Frankrijk slechts 20 dode dieren gevonden — 10 herten, 5 reeën en 5 wilde zwijnen. Door zich te laten leiden door „mechanismen die nog steeds mysterieus zijn” hebben de dieren manieren gevonden om te ontkomen, misschien door zich onder omgevallen bomen te verschuilen of zich in het open veld te verzamelen. Jean-Paul Widmer van het Franse Nationaal Bosbeheer zegt: „We weten minder van het [gedrag] van herten en wilde zwijnen dan van dat van leeuwen en andere verre wilde dieren.”

’Economy class’-syndroom

In de afgelopen 8 jaar zijn 25 passagiers die op de Japanse luchthaven Narita arriveerden „gestorven aan het zogenoemde ’economy class’-syndroom”, bericht de krant The Daily Yomiuri. Ondanks de naam kan het „’economy class’-syndroom” ook eersteklaspassagiers treffen. Verscheidene uren zitten, kan de bloedcirculatie in de benen belemmeren en er de oorzaak van zijn dat zich bloedstolsels vormen. Als een stolsel zich naar de longen verplaatst, kan het ademhalingsmoeilijkheden en zelfs de dood tot gevolg hebben. Jaarlijks lijden tussen de 100 en 150 reizigers die op de luchthaven Narita arriveren aan een vorm van deze aandoening, zegt Toshiro Makino, hoofd van de New Tokyo International Airport Clinic van de medische faculteit van Nippon. „Passagiers die meer dan zeven of acht uur achtereen vliegen, moeten meer water drinken dan gewoonlijk en enkele voorzorgsmaatregelen nemen, zoals hun benen strekken en buigen”, raadt hij aan.

Tokio wordt warmer

„Het gemiddelde aantal dagen per jaar dat de temperatuur in Tokio onder het vriespunt kwam, is in de loop van de 20ste eeuw met 95 procent afgenomen”, bericht The Daily Yomiuri. In de jaren ’90 waren er in Tokio gemiddeld slechts 3,2 dagen per jaar met temperaturen onder nul, vergeleken met 61,7 dagen in de eerste tien jaar van die eeuw. Een van de oudgedienden van het Japans Meteorologisch Instituut merkte op dat mondiale opwarming er de oorzaak van is dat de temperaturen niet zo ver daalden als voorheen, en hij uitte bezorgdheid over het feit dat „een echte koude winter” in Tokio binnenkort tot het verleden kan gaan behoren. Volgens het instituut wordt, als de uitstoot van broeikasgassen op het huidige niveau blijft, in de 21ste eeuw een stijging in de mondiale temperatuur van 1 tot 3,5 graad Celsius verwacht. Een stijging van 3,5 graad in heel Japan zou tot gevolg hebben dat Tokio zo heet wordt als Nairobi nu is.

Terugkeer van syfilis

Syfilis was tientallen jaren lang bijna volledig uit Frankrijk verdwenen. Maar vorig jaar hebben artsen een nieuwe epidemie van deze seksueel overdraagbare aandoening waargenomen, voornamelijk onder homoseksuelen, bericht het Franse dagblad Le Figaro. Soortgelijke uitbarstingen van syfilis zijn in 2000 ook in Groot-Brittannië en Ierland waargenomen. Syfilis is een bacteriële ziekte die in de beginstadiums huidbeschadigingen en uitslag veroorzaakt en als er geen behandeling volgt tot neurologische en cardiovasculaire schade leidt. De heropleving van syfilis is zorgwekkend, zegt Le Figaro, omdat de ziekte „volledig onbekend is bij nieuwe generaties artsen, die tijdens hun medische opleiding nog nooit een enkel geval hebben onderzocht”. Artsen zouden de aandoening daardoor verkeerd kunnen diagnosticeren, wat een doeltreffende behandeling in de weg staat. Medici die in de ziekte gespecialiseerd zijn, vermoeden dat de heropleving van syfilis te wijten is aan onveilige seksuele praktijken. Zij vrezen bijgevolg dat deze tendens de voorbode kan zijn van „een nieuwe uitbarsting van de aidsepidemie”.

Waarschuwing voor oudere reizigers

Het aantal oudere volwassenen dat naar minder ontwikkelde delen van de wereld reist, neemt toe, en velen worden ziek door het tot zich nemen van voedsel of water dat met bacteriën besmet is, zegt de Tufts University Health & Nutrition Letter. De daardoor veroorzaakte „reizigersdiarree” kan bij mensen boven de 60 tot nog ernstiger gezondheidsproblemen leiden. Tenzij u in een eersteklashotel  of -restaurant in een grote, moderne stad eet, geeft de University Health & Nutrition Letter de waarschuwing:

□ Drink geen leidingwater en poets er ook uw tanden niet mee. Gebruik alleen water dat in flessen zit of dat gekookt of gedesinfecteerd is. Gebruik geen ijsblokjes in drankjes tenzij u zeker weet dat ze van veilig water zijn gemaakt.

□ Eet geen vis of vlees dat niet door en door gaar is.

□ Gebruik geen ongepasteuriseerde melkproducten of rauwe groenten.

□ Eet geen fruit dat u niet zelf hebt geschild na het in schoon water gewassen te hebben. Was na het schillen uw handen voordat u het fruit eet.

□ Eet geen voedsel dat op straat wordt verkocht, ook al wordt het misschien heet geserveerd.

Massa’s vluchtelingen in eigen land

„Er zijn er net zo veel als er mensen met hiv besmet zijn, en tweemaal zoveel als er vluchtelingen zijn. Ze zijn wat de internationale hulpverlening de ’internally displaced persons’ noemt”, bericht de Londense Independent. Hoewel ze door oorlog gedwongen worden hun huis te ontvluchten, blijven ze in hun eigen land. De VN schatten dat er wereldwijd 25 tot 30 miljoen van zulke ontheemden zijn. De meesten wonen niet in vluchtelingenkampen maar bij andere gezinnen of op straat. Dennis McNamara, speciaal VN-coördinator voor het probleem, zegt dat velen in plaats van naar een ander land te vluchten, „proberen zo dicht mogelijk bij huis te blijven: daar is het land dat ze bebouwen”. Hulporganisaties krijgen soms geen toegang tot zulke mensen. Wel 90 procent bestaat uit vrouwen en kinderen. „Het zijn de mannen die de oorlogen voeren”, voegt McNamara toe. „De vrouwen en de kinderen zijn de slachtoffers. Ontheemde vrouwen lopen voortdurend het gevaar verkracht te worden door de strijdkrachten die hen vervolgen.”

Zuignap-tong

Hoe kan een kameleon andere hagedissen en zelfs vogels vangen die wel 10 procent van zijn eigen gewicht kunnen hebben? Tot nu toe dacht men dat de prooi bleef plakken aan het ruwe en kleverige oppervlak van de tong van de kameleon. Maar dat verklaarde niet hoe dit dier een betrekkelijk zware prooi kan vangen. Om daar achter te komen hebben wetenschappers in Antwerpen met een hogesnelheidscamera video-opnames gemaakt van de bliksemsnelle tong van de kameleon in actie, bericht de Duitse wetenschapsnieuwsdienst Bild der Wissenschaft-Online. De wetenschappers ontdekten dat de tong van de kameleon wanneer hij naar buiten schiet aan het uiteinde bolvormig wordt. Vlak voordat hij zijn prooi raakt, trekken twee spieren in de tong zich samen, en geven het topje de vorm van een zuignap die zich aan de prooi hecht.

De oprukkende woestijn

„De Sahara is de Middellandse Zee overgestoken”, bericht de Londense Guardian, „doordat een fatale combinatie van bodemdegradatie en klimaatveranderingen delen van Zuid-Europa in woestijn verandert.” Op een in december 2000 gehouden conferentie van de VN over het bestrijden van woestijnvorming weet een deskundige dit ten dele aan mondiale landbouw, die het voor veel kleine boeren moeilijk heeft gemaakt te concurreren. Boeren geven daarom land op dat duizenden jaren behouden is gebleven door terrassering en zorgvuldige irrigatie, en de grond spoelt uiteindelijk weg. De situatie is acuut in het zuiden van Italië, Spanje en Griekenland. Ook Bulgarije, Hongarije, Roemenië, Moldavië, Rusland en China hebben te maken met toegenomen woestijnvorming. Klaus Töpfer, directeur van het Milieuprogramma van de VN, zei: „Grond is een natuurlijke hulpbron die niet minder belangrijk is voor het welzijn van de mens en voor het milieu dan schoon water en schone lucht.”

Bron van de Amazone aangewezen

Een team van 22 onderzoekers heeft bevestigd wat „de bron [is] van de grootste rivier ter wereld, en daarmee een eind gemaakt aan tientallen jaren van speculatie en tegenstrijdige bevindingen”, bericht de Londense Times. De Amazone begint als een stroompje vanaf de Nevado Mismi, een 5000 meter hoge top in het zuiden van de Peruaanse Andes. Vandaar kronkelt hij door een dal van gras en mos, waar hij samenvloeit met andere stromen en rivieren, waarna hij zijn 6000 kilometer lange reis naar de Atlantische Oceaan voortzet. In een beschrijving van de bron van de rivier zei Andrew Pietowski, de leider van het team: „Het is een mooi plekje. Je staat in een groen dal aan de voet van een indrukwekkende, bijna zwarte, steile rots van zo’n 40 meter hoog. Het is er heel stil en sereen.”