Hoofdstuk 31

Hoe weet ik of het ware liefde is?

LIEFDE — volgens idealistische romantici is het iets mysterieus dat je zo maar ineens overvalt, een gevoel van pure extase dat je maar eens in je leven ervaart. Liefde, zo geloven zij, is zuiver een zaak van het hart, iets dat je niet kunt begrijpen, alleen maar kunt beleven. Liefde overwint alles en duurt eeuwig . . .

Zo luiden de romantische clichés. En er valt niet aan te twijfelen dat verliefd worden een uitzonderlijk mooie ervaring kan zijn. Maar wat is nu precies ware liefde?

Liefde op het eerste gezicht?

David ontmoette Janet voor het eerst op een feestje. Hij voelde zich onmiddellijk tot haar aangetrokken vanwege haar mooie figuur en de manier waarop haar haar voor haar ogen viel wanneer zij lachte. Janet was weg van zijn diepbruine ogen en zijn geestige conversatie. Het was ogenschijnlijk wederzijdse liefde op het eerste gezicht!

De volgende drie weken waren David en Janet onafscheidelijk. Toen kreeg Janet op een avond van een vroegere vriend een telefoontje waar zij emotioneel kapot van was. Zij belde David om zich door hem te laten troosten. Maar David, die zich bedreigd en verward voelde, reageerde koel. De liefde die naar zij dachten eeuwig zou duren, doofde die avond uit.

Films, boeken en de televisie willen je doen geloven dat liefde op het eerste gezicht eeuwig duurt. Toegegeven, gewoonlijk is een aantrekkelijk uiterlijk het eerste waardoor twee mensen elkaar opmerken. Zoals  een jonge man het zei: „Het valt niet mee om te ’zien’ wat voor persoonlijkheid iemand heeft.” Maar wat is het dan dat je „liefhebt” wanneer je elkaar nog maar een paar uur of een paar dagen kent? Is het niet het beeld dat de ander overbrengt? In werkelijkheid weet je niet veel over zijn of haar gedachten, verwachtingen, angsten, plannen, gewoonten, bekwaamheden of talenten. Je hebt alleen nog maar de buitenkant ontmoet, niet „de verborgen persoon van het hart” (1 Petrus 3:4). Hoe duurzaam zou een dergelijke liefde kunnen zijn?

Een knap voorkomen is bedrieglijk

Bovendien kan een uiterlijke verschijning misleidend zijn. De bijbel zegt: „Charme kan bedrieglijk zijn en schoonheid ijdel.” Het glinsterende papier waarin een cadeautje is verpakt, vertelt je nog niets over de inhoud. Ja, in de smaakvolste verpakking kan een waardeloos geschenk zitten. — Spreuken 31:30.

Het boek Spreuken zegt: „Als een gouden neusring in een varkenssnuit, zo is een vrouw die mooi is maar zich afkeert van verstandigheid” (Spreuken 11:22). Neusringen waren in bijbelse tijden een geliefd sieraad. Ze waren heel fraai en dikwijls van zuiver goud gemaakt. Natuurlijk zou zo’n ring het eerste sieraad zijn wat je aan een vrouw opviel.

Terecht vergelijkt de spreuk een vrouw die schoon van uiterlijk is maar die het aan „verstandigheid” ontbreekt, met een „neusring in een varkenssnuit”. Schoonheid past gewoon niet bij een verstandeloze vrouw; het is een nutteloze  versiering voor haar. Het maakt haar op den duur net zomin aantrekkelijk als een prachtige neusring een varken mooi maakt! Wat een vergissing is het daarom ’verliefd’ te worden op iemands uiterlijk — en je er niet om te bekommeren hoe hij of zij innerlijk is.

„Niets is zo onbetrouwbaar”

Sommigen zijn echter van mening dat het menselijk hart op het gebied van de romantiek een onfeilbare gids is. ’Luister gewoon naar de stem van je hart’, zo beweren zij. ’Dan weet je wanneer het echte liefde is!’ Helaas spreken de feiten deze bewering tegen. Tijdens een enquête berichtten 1079 jonge mensen (in de leeftijd van 18 tot 24 jaar) dat zij tot dan toe gemiddeld zeven romantische ervaringen hadden gehad. De meesten erkenden dat hun vroegere romances louter een bevlieging waren geweest — een voorbijgaande, kortstondige emotie. Toch beschreven deze jongeren „zonder uitzondering hun huidige ervaring als liefde”! Doch waarschijnlijk komt er een dag dat de meesten hun huidige ervaring net zo zullen bezien als hun vroegere — als louter een bevlieging.

Het tragische is dat er elk jaar duizenden paartjes trouwen omdat zij in de illusie verkeren dat zij elkaar ’liefhebben’, om er dan kort daarna achter te komen dat zij zich ernstig hebben vergist. Voorbijgaande verliefdheid „leidt argeloze mannen en vrouwen naar een slecht huwelijk als lammeren naar een slachting”, zegt Ray Short in zijn boek Sex, Love, or Infatuation.

„Hij die op zijn eigen hart vertrouwt, is verstandeloos” (Spreuken 28:26). Maar al te vaak wordt ons hart op een  dwaalspoor gebracht of misleid. De bijbel zegt zelfs: „Niets is zo onbetrouwbaar als het hart” (Jeremia 17:9, WV). Toch zegt de bovengenoemde spreuk verder: „Maar hij die in wijsheid wandelt, die zal ontkomen.” Ook jij kunt ontkomen aan de gevaren en frustraties die andere jongeren hebben ervaren, wanneer je te weten komt wat het verschil is tussen voorbijgaande verliefdheid en de in de bijbel beschreven liefde — de liefde die nimmer faalt.

 Liefde contra voorbijgaande verliefdheid

„Verliefdheid is blind en wil dat graag blijven ook. Ze kijkt niet graag naar de werkelijkheid”, geeft de 24-jarige Calvin toe. Kenya, een 16-jarig meisje, voegde eraan toe: „Wanneer je dolverliefd bent op iemand, denk je dat alles wat hij doet volmaakt is.”

Blinde verliefdheid is namaakliefde. Ze is irrealistisch en egocentrisch. Verliefde mensen zeggen vaak: ’Ik voel me werkelijk belangrijk wanneer ik bij hem ben. Ik kan er niet van slapen. Ik kan maar niet geloven hoe fantastisch het is’, of: ’Ze geeft me werkelijk een geweldig gevoel.’ Zie je hoe vaak de woorden ’ik’ of ’mij’ worden gebruikt? Een relatie die op zelfzucht is gebaseerd, is tot mislukking gedoemd! Merk echter op hoe de bijbel ware liefde beschrijft: „De liefde is lankmoedig en vriendelijk. De liefde is niet jaloers, ze snoeft niet, wordt niet opgeblazen, gedraagt zich niet onbetamelijk, zoekt niet haar eigen belang, wordt niet geërgerd. Ze rekent het kwade niet aan.” — 1 Korinthiërs 13:4, 5.

Aangezien de op bijbelse beginselen gebaseerde liefde ’niet haar eigen belang zoekt’, is ze noch egocentrisch noch zelfzuchtig. Een paartje kan weliswaar hevige romantische gevoelens hebben en zich sterk tot elkaar aangetrokken voelen. Maar deze gevoelens vinden een tegenwicht in gezond verstand en een diepe achting voor de ander. Wanneer je echt van iemand houdt, geef je evenveel om het welzijn en  geluk van de ander als om dat van jezelf. Je laat je heldere oordeel niet door overweldigende emoties vertroebelen.

Een voorbeeld van ware liefde

Dit wordt levendig geïllustreerd door het bijbelse verslag van Jakob en Rachel. Deze twee ontmoetten elkaar bij een bron waar Rachel naar toe was gekomen om haar vaders schapen te drenken. Jakob voelde zich onmiddellijk tot haar aangetrokken, niet alleen omdat zij „schoon van gestalte en schoon van gelaat” was, maar ook omdat zij Jehovah aanbad. — Genesis 29:1-12, 17.

Nadat Jakob een volle maand in het huis van Rachels familie had gewoond, maakte hij kenbaar dat hij verliefd was op Rachel en met haar wilde trouwen. Was dit alleen maar een romantische bevlieging? Absoluut niet! Gedurende die maand had hij Rachel in haar natuurlijke omgeving gezien — had hij gezien hoe zij met haar ouders en anderen omging, hoe zij zich van haar taak als herderin kweet, hoe ernstig zij Jehovah’s aanbidding opnam. Hij zag haar ongetwijfeld op haar „best” en op haar „slechtst”. Zijn liefde voor haar was daarom geen ongebreidelde emotie maar een onzelfzuchtige liefde die gebaseerd was op gezond verstand en diepe achting.

Aangezien dit het geval was, kon Jakob zich bereid verklaren zeven jaar voor haar vader te werken om haar tot vrouw te kunnen nemen. Louter verliefdheid zou het beslist niet zo lang hebben uitgehouden! Alleen ware liefde, een onzelfzuchtige belangstelling voor de ander, zou kunnen bewerkstelligen dat die jaren „slechts enkele dagen” schenen. Wegens die ware liefde waren zij in staat tijdens die periode hun eerbaarheid te bewaren. — Genesis 29:20, 21.

Er is tijd voor nodig

Ware liefde wordt daarom niet door de tijd geschaad. Integendeel, vaak kun je je gevoelens voor iemand het beste toetsen door er wat tijd overheen te laten gaan. Bovendien,  zo merkte een jonge vrouw genaamd Sandra op: „Iemand geeft je zijn persoonlijkheid niet op een presenteerblaadje door gewoon te zeggen: ’Zo ben ik. Nu weet je alles over mij.’” Nee, er is ook tijd nodig om iemand in wie je geïnteresseerd bent, beter te leren kennen.

Tijd stelt je ook in de gelegenheid je romantische belangstelling in het licht van de bijbel te onderzoeken. Bedenk dat de liefde ’zich niet onbetamelijk gedraagt en niet haar eigen belang zoekt’. Wil jouw vriend of meisje graag dat jouw plannen slagen — of alleen die van hem of haar? Toont hij of zij respect voor jouw standpunt, jouw gevoelens? Heeft hij of zij druk op je uitgeoefend om dingen te doen die in werkelijkheid „onbetamelijk” zijn, teneinde zelfzuchtige hartstochten te bevredigen? Heeft de persoon in kwestie de neiging je in het bijzijn van anderen te kleineren of laat hij of zij zich lovend over je uit? Vragen als deze kunnen je helpen je gevoelens objectiever te beoordelen.

Een onstuimige romance leidt vaak tot rampspoed. „Ik werd gewoon smoorverliefd”, legde de twintigjarige Jill uit. Na een stormachtige romance van twee maanden trouwde zij. Maar toen begonnen tot dan toe verborgen tekortkomingen aan het licht te treden. Jill begon iets van haar onzekerheid en egocentriciteit te verraden. Haar echtgenoot, Rick, verloor zijn romantische charme en werd zelfzuchtig. Na ongeveer twee jaar getrouwd geweest te zijn, schreeuwde Jill op een dag dat haar man „waardeloos”, „lui” en als echtgenoot een „flop” was. Rick antwoordde door haar met zijn vuist in het gezicht te slaan. In tranen rende Jill hun huis — en hun huwelijk — uit.

Het opvolgen van de raad uit de bijbel zou ongetwijfeld een hulp voor hen zijn geweest om hun huwelijk in stand te houden (Efeziërs 5:22-33). Maar wat had alles anders kunnen lopen als zij elkaar voor hun huwelijk beter hadden  leren kennen! Zij zouden niet een „geïdealiseerd beeld” hebben liefgehad, maar een werkelijke persoonlijkheid — een persoonlijkheid met zowel zwakke als sterke kanten. Zij zouden reëlere verwachtingen hebben gekoesterd.

Ware liefde ontstaat niet van de ene dag op de andere. En ook is de persoon die een goede huwelijkspartner voor je zou zijn niet noodzakelijkerwijs iemand die je buitengewoon aantrekkelijk vindt. Barbara ontmoette bijvoorbeeld een jonge man tot wie zij zich, zoals zij toegeeft, aanvankelijk niet zo sterk aangetrokken voelde. „Maar”, zo vertelt zij, „toen ik hem beter leerde kennen, veranderde dat. Ik zag Stephens belangstelling voor andere mensen en hoe hij steeds de belangen van anderen vóór die van hemzelf stelde. Ik wist dat dit de eigenschappen waren die hem tot een goede echtgenoot zouden maken. Ik voelde me tot hem aangetrokken en begon van hem te houden.” Een goed huwelijk was het resultaat.

Hoe kom je er derhalve achter of het ware liefde is? Je hart mag dan spreken, maar vertrouw op je door de bijbel geoefende verstand. Zorg ervoor dat je meer van de ander te weten komt dan alleen zijn of haar uiterlijke „beeld”. Gun de relatie de tijd om tot bloei te komen. Bedenk dat verliefdheid in korte tijd zeer hevig wordt maar dan geleidelijk verdwijnt. Ware liefde wordt met het verstrijken van de tijd sterker en wordt „een volmaakte band van eenheid”. — Kolossenzen 3:14.

Vragen ter bespreking

◻ Welk gevaar schuilt erin verliefd te worden op iemands uiterlijk?

◻ Kun je op je hart afgaan om te weten of het ware liefde is?

◻ Wat zijn enkele verschillen tussen liefde en voorbijgaande verliefdheid?

◻ Waarom raken veel verkeringen uit? Is dit altijd verkeerd?

◻ Hoe kun je als een romance stukloopt, over het gevoel heen komen aan de kant gezet te zijn?

◻ Waarom is het belangrijk er de tijd voor te nemen elkaar te leren kennen?

[Inzet op blz. 242]

Ben je verliefd op de persoon of alleen maar op een „geïdealiseerd beeld”?

[Inzet op blz. 247]

„Verliefdheid is blind en wil dat graag blijven ook. Ze kijkt niet graag naar de werkelijkheid.” — Een 24-jarige man

[Inzet op blz. 250]

„Mijn omgang met iemand kan nu niet verder meer gaan dan: ’Hallo, hoe gaat het?’ Ik houd iedereen op een afstand”

 [Kader/Illustratie op blz. 248, 249]

Hoe kom ik over mijn liefdesverdriet heen?

Je weet gewoon dat je de ware hebt gevonden. Je vindt elkaars gezelschap fijn, je hebt dezelfde interesses en je voelt een wederzijdse aantrekkingskracht. Dan, plotseling, is de verkering uit, geëindigd in een woedeuitbarsting — of versmolten in tranen.

In zijn boek The Chemistry of Love vergelijkt dr. Michael Liebowitz het ontkiemen van liefde met de stimulerende werking van een krachtige drug. Maar net als in het geval van een drug, kan zo’n liefde hevige ’ontwenningsverschijnselen’ tot gevolg hebben wanneer ze uitdooft. En het maakt weinig verschil of het nu gaat om verliefdheid of ’echte liefde’. In beide gevallen kan iemand in de zevende hemel zijn — of diep in de put zitten als de verkering uit raakt.

De emoties die je daarna verscheuren omdat je je aan de kant gezet of diep gekwetst voelt of omdat je razend bent van woede, kunnen aldus je hele kijk op de toekomst verzuren. Een jonge vrouw zegt dat ze ’gewond’ was omdat ze de bons had gekregen. „Mijn omgang met iemand [van het andere geslacht] kan nu niet verder meer gaan dan: ’Hallo, hoe gaat het?’”, verzucht zij. „Ik houd iedereen op een afstand.” Hoe meer de band voor jou betekende, hoe harder de klap aankomt als de verkering uit raakt.

Het is een feit dat aan de vrijheid om zelf te kiezen met wie je verkering wilt hebben een groot risico vastzit, namelijk de kans dat je de bons krijgt. Niets garandeert dat er ware liefde zal groeien. Dus als iemand met oprechte bedoelingen verkering met je heeft gezocht maar later tot de conclusie is gekomen dat het onverstandig zou zijn een huwelijk aan te gaan, ben je niet noodzakelijkerwijs unfair bejegend.

Het probleem is dat ook al wordt een verkering met de uiterste tact en vriendelijkheid uitgemaakt, je je ongetwijfeld nog gekwetst en aan de kant gezet voelt. Dit is echter geen reden om je gevoel van eigenwaarde te verliezen. Dat je in de ogen van deze persoon niet de „ware” bent, wil nog niet zeggen dat je in de ogen van iemand anders niet precies de juiste persoon zult zijn!

Probeer de stukgelopen romance nuchter te bekijken. Het is heel goed mogelijk dat het uit raken van de verkering verontrustende dingen in verband met degene met wie je omging, aan het licht heeft gebracht — emotionele onvolwassenheid, besluiteloosheid, onbuigzaamheid, onverdraagzaamheid, gebrek aan consideratie voor jouw gevoelens.  Dit zijn beslist geen wenselijke eigenschappen in een huwelijkspartner.

Maar als de verkering nu eens slechts van één kant wordt uitgemaakt en jij ervan overtuigd bent dat die wel tot een goed huwelijk zou hebben geleid? Welnu, je hebt beslist het recht om de ander te laten weten wat jouw mening is. Misschien zijn er eenvoudig wat misverstanden geweest. Emotioneel geraas en getier heeft weinig succes. En als hij of zij erbij blijft de verkering uit te maken, dan hoef je je niet te vernederen en onder tranen om de genegenheden te smeken van iemand die kennelijk niets voor je voelt. Salomo zei dat er „een tijd [is] om te zoeken en een tijd om iets als verloren op te geven”. — Prediker 3:6.

En als je nu een sterke reden hebt om te vermoeden dat de ander het alleen maar leuk vond met je om te gaan maar van meet af aan nooit oprecht geïnteresseerd was in een huwelijk? Je hoeft niet je toevlucht te nemen tot represailles. Wees ervan verzekerd dat zijn of haar slinkse handelwijze niet onopgemerkt blijft bij God. Zijn Woord zegt: „De wreedaard brengt de banvloek over zijn eigen organisme.” — Spreuken 11:17; vergelijk Spreuken 6:12-15.

Van tijd tot tijd kun je nog steeds door eenzaamheid of romantische herinneringen worden gekweld. Als dat gebeurt, is het helemaal niet verkeerd om eens flink uit te huilen. Het is ook een hulp als je wat gaat doen, misschien wat lichamelijke activiteit ontplooit of aan de christelijke bediening deelneemt (Spreuken 18:1). Houd je geest gericht op dingen die opbeurend en opbouwend zijn (Filippenzen 4:8). Stort je hart uit bij een intieme vriend (Spreuken 18:24). Ook je ouders kunnen een grote troost zijn, zelfs al meen jij dat je oud genoeg bent om onafhankelijk te zijn (Spreuken 23:22). En neem bovenal Jehovah in vertrouwen.

Je realiseert je nu misschien dat je aan bepaalde aspecten van je persoonlijkheid moet werken. Ook heb je misschien een duidelijker beeld dan ooit van de eigenschappen die je graag in een huwelijkspartner zou zien. En aangezien je hebt liefgehad en de verliezer bent geweest, zul je wellicht besluiten de verkering wat voorzichtiger aan te pakken indien er weer een wenselijke persoon op je weg zou komen — een kans die groter is dan je misschien denkt.

[Tabel op blz. 245]

Is het liefde of een voorbijgaande verliefdheid?

LIEFDE BLINDE VERLIEFDHEID

1. Een zich onzelfzuchtig 1. Is zelfzuchtig, beperkend.

bekommeren om de belangen van Je denkt: ’Wat voor een gevoel

de ander geeft het mij?’

2. De romance begint vaak 2. De romance begint snel,

langzaam, misschien pas na misschien wel binnen een

maanden of jaren paar uur of enkele dagen

3. Je wordt aangetrokken door 3. Je bent helemaal weg van

de totale persoonlijkheid en de uiterlijke verschijning van

de geestelijke hoedanigheden de ander. (’Hij heeft zulke

van de ander dromerige ogen.’ ’Ze heeft

een geweldig figuur’)

4. De uitwerking die het op 4. Een negatieve, verwarrende

je heeft: het maakt je tot een uitwerking

beter mens

5. Je beziet de ander 5. Niet realistisch. De ander

realistisch, ziet zijn of haar lijkt volmaakt. Je negeert

fouten, maar houdt toch van hardnekkige twijfels over

hem of haar ernstige tekortkomingen in de

persoonlijkheid

6. Er zijn meningsverschillen, 6. Veelvuldige

maar je bemerkt dat je ze kunt meningsverschillen. Niets wordt

uitpraten en oplossen echt opgelost. Veel wordt

„opgelost” met een kus

7. Je wilt geven en met de 7. De nadruk ligt op nemen of

ander delen ontvangen, vooral als het gaat

om de bevrediging van seksuele

verlangens

[Illustratie op blz. 244]

Een fysiek aantrekkelijke, maar verstandeloze man of vrouw is ’als een gouden ring in een varkenssnuit’

[Illustratie op blz. 246]

Iemand die je in het bijzijn van anderen voortdurend kleineert, koestert waarschijnlijk geen ware liefde voor je