HOOFDSTUK 26

Hoe kan ik mijn emoties onder controle houden?

 WAT denk jij: is vuur iets goeds of iets slechts? Waarschijnlijk zou je zeggen dat dat van de omstandigheden afhangt. Als het in de winter koud is, kunnen brandende houtblokken in een open haard voor de nodige warmte zorgen. Maar als de vlammen niet onder controle worden gehouden, kunnen ze zich snel verspreiden en kan het hele huis afbranden.

Hetzelfde geldt voor je emoties. Als ze onder controle worden gehouden, zijn ze heel waardevol en helpen ze je goede vriendschappen op te bouwen. Maar als ze niet onder controle worden gehouden, kun je er niet alleen zelf onder gaan lijden, maar ook de mensen om je heen.

Als jongere kun je je af en toe ontzettend boos of heel down voelen. Hoe kun je zulke sterke emoties in de hand houden? We gaan ze een voor een bespreken.

Boosheid

Het is best moeilijk goed te reageren als je je gekwetst voelt omdat je slecht behandeld wordt. Sommigen verliezen dan hun zelfbeheersing. De Bijbel heeft het erover dat iemand een „heethoofd” of een „driftkop” kan zijn (Spreuken 22:24; 29:22, NBV). Daar moet je niet te makkelijk over denken. Als je je boosheid niet in bedwang houdt, kun je iets doen waar je later spijt van krijgt. Hoe kun je dus je emoties onder controle houden wanneer iemand je iets aandoet?

Denk eerst eens objectief over de situatie na om te zien of je over het probleem heen kunt stappen (Psalm 4:4). * Bedenk dat kwaad met kwaad vergelden het alleen maar erger zal maken (1 Thessalonicenzen 5:15).  Als je erover nagedacht en gebeden hebt, merk je misschien dat je je wrokgevoelens van je af kunt zetten. Als je dat doet, maak je je los uit de greep van je woede. — Psalm 37:8.

Wat moet je doen als je je gekwetst blijft voelen? De Bijbel zegt dat er ’een tijd is om zich stil te houden en een tijd om te spreken’ (Prediker 3:7). Kun je de persoon die je gekwetst heeft erop aanspreken? Wanneer dat niet verstandig is, helpt het misschien om met je ouders of een volwassen vriend over je gevoelens te praten. Als iemand je echt het leven zuur probeert te maken, doe dan extra moeite om vriendelijk tegen hem of haar te zijn.  De tabel op bladzijde 221 kan je helpen te bedenken hoe je verstandig kunt reageren op situaties waar je tot nu toe impulsief op hebt gereageerd.

Je moet vooral tot Jehovah bidden en hem vragen je te helpen geen wrok te koesteren tegen de persoon die je gekwetst heeft. Onthoud: je kunt niet ongedaan maken wat er gebeurd is, maar je kunt wel iets doen aan je reactie erop. Als je toelaat dat je verteerd wordt door wrok, word je net zo hulpeloos als een vis die aan de haak zit. Je laat je gedachten en emoties door iemand anders bepalen. Wil je die niet liever zelf in de hand houden? — Romeinen 12:19.

 Somberheid

„De laatste tijd ben ik humeurig en extreem kritisch op mezelf”, vertelt Laura (16). „Ik vind het leven niet leuk. Ik huil mezelf in slaap.” Net als Laura hebben veel jongeren het gevoel dat ze de spanningen van het leven niet aankunnen. De eisen die ouders, vrienden en leraren aan je stellen, de lichamelijke en emotionele veranderingen van de puberteit of het gevoel dat je een mislukkeling bent omdat je een kleine tekortkoming hebt — door al die dingen kun je je ellendig voelen.

Sommige jongeren doen zelfs aan zelfverwonding om de pijn te verzachten. * Als jij die gewoonte hebt, probeer dan de oorzaak te achterhalen. Vaak is zelfverwonding bijvoorbeeld een manier om een vorm van stress af te reageren. Is er een situatie, misschien in verband met je familie of vrienden, waar je veel stress van hebt?

Een van de beste manieren om de gevoelens waar je mee zit te verwerken, is met een van je ouders of een volwassene in de gemeente te praten, die kan zijn als iemand die „geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is” (Spreuken 17:17). Liliana (16) nam een paar zusters uit de gemeente in vertrouwen. Ze vertelt: „Omdat ze ouder zijn dan ik, geven ze me verstandig advies. Het zijn mijn vriendinnen geworden.” * Dana (15) zegt dat het ook beter ging toen ze meer in de velddienst ging. „Dat was het beste wat ik had kunnen  doen”, vertelt ze. „Zo gelukkig had ik me nog nooit gevoeld!”

Als je je ellendig voelt, moet je vooral niet ophouden met bidden. De psalmist David, die ook heel wat tegenslag heeft gehad, schreef: „Werp uw last op Jehóvah, en hijzelf zal u schragen” (Psalm 55:22). Jehovah weet wat je doormaakt. Hij geeft echt om je (1 Petrus 5:7). Als je hart je veroordeelt, bedenk dan: „God is groter dan ons hart en weet alle dingen” (1 Johannes 3:20). Hij begrijpt nog beter dan jijzelf waarom je van streek bent, en hij kan de emotionele last wegnemen.

Als je down blijft, kan het zijn dat je een gezondheidsprobleem hebt, zoals een depressie. * Dan zou het verstandig  zijn eens naar de dokter te gaan. De situatie negeren is net zoiets als de radio harder zetten wanneer de motor van de auto een ratelend geluid maakt. Het is veel beter er iets aan te doen. Je hoeft je echt niet te schamen. Veel jongeren die aan een depressie of een vergelijkbare aandoening lijden zijn door een medische behandeling geholpen.

Houd in gedachte dat je emoties te vergelijken zijn met vuur. Als ze in de hand worden gehouden zijn ze nuttig, maar als je ze de vrije loop laat zijn ze destructief. Doe je best om je emoties onder controle te houden. Waarschijnlijk zul je af en toe iets zeggen of doen waar je later spijt van hebt. Maar wees geduldig. Na verloop van tijd zul je je emoties onder controle leren te krijgen in plaats van je erdoor te laten beheersen.

IN HET VOLGENDE HOOFDSTUK

Ben jij een perfectionist? Hoe kun je dan met je fouten leren omgaan?

[Voetnoten]

SLEUTELTEKST

„Laat u niet overwinnen door het kwade, maar blijf het kwade overwinnen met het goede.” — Romeinen 12:21.

TIP

Vertel je ouder(s) elke dag iets leuks wat je hebt meegemaakt, ook al is het iets kleins. Als er dan een echt probleem ontstaat, zul je het makkelijker vinden om met ze te praten. En zij zullen eerder naar jou luisteren.

WEETJE

Als je niet voldoende rust en goede voeding krijgt, is het moeilijker om goed met je gevoelens om te gaan.

ACTIEPUNTEN

Het gevoel waar ik het meest mee worstel, is ․․․․․

Ik ga er het volgende tegen doen: ․․․․․

Wat ik mijn ouder(s) over dit onderwerp wil vragen: ․․․․․

WAT DENK JIJ?

● Waarom is God niet blij als iemand zijn woede niet in bedwang houdt?

● Welke vervelende gevolgen kan het hebben als je snel boos wordt?

● Wat zijn een paar manieren om somberheid tegen te gaan?

[Inzet op blz. 223]

„Het belangrijkste was dat ik wist dat iemand echt om me gaf, dat er iemand was om mee te praten als ik het totaal niet meer zag zitten.” — Jennifer

 [Tabel/Illustraties op blz. 221]

 Werkblad

Houd je woede in bedwang

Vul de tabel in

gebeurtenis

Een klasgenoot maakt me belachelijk

impulsieve reactie

Iets gemeens terugzeggen

betere reactie

De opmerking negeren en me niet laten provoceren

gebeurtenis

Mijn zus heeft mijn lievelingsschoenen ’geleend’ zonder het te vragen

impulsieve reactie

Haar terugpakken door iets van haar te ’lenen’

betere reactie

․․․․․

gebeurtenis

Mijn ouders geven me huisarrest

impulsieve reactie

․․․․․

betere reactie

․․․․․

[Illustratie op blz. 220]

Iemand die wrok koestert is als een vis aan de haak — iemand anders heeft hem in zijn macht