Fakahiku, kua fakanonono e tau tagata taane he mogonei. Ko e mena ni ne logona ko e havili tote he matagi mafana mai he tutakale i Arapi. Nakai fai kupu foki a Iopu he lolelole he loloa e tau vagahau fetoko. Manamanatu ki a ia ne fakakikila e tau mata ke he haana tau kapitiga tokotolu ko Elifasa, Pilitati, mo Sofara​—tuga kua totoko a ia ki a lautolu ke matutaki. Nakai manako a lautolu ke ono ki a ia ha ko e tau kupu “fakateaga” mo e kelea ha lautolu ki a Iopu kua kaumahala. (Iopu 16:3) Ko e mena ne mua, kua eketaha a Iopu ke puipui e mahani fakamooli haana.

Liga logona hifo e Iopu ko e mahani fakamooli ni haana ne toe. Kua galo e haana tau koloa, fanau ne hogofulu, ko e lalago mo e fakalilifu he tau kapitiga mo e tau katofia, mo e malolō tino. Uli e kili haana ha ko e gagao, pela mo e totolo ai e tau uaga he tau matamotu. Mo e elo foki e fafagu haana. (Iopu 7:5; 19:17; 30:30) Ko e tau totoko he tau tagata tokotolu nei ne fakaita aki a Iopu. Eketaha a ia ke fakakite nakai ko e tagata mahani kelea a ia tuga ne talahau e lautolu. Ko e tau kupu fakahiku ha Iopu kua fakanonono aki a lautolu. Ti nakai fai kupu kelea a lautolu ke vagahau foki. Ka e mamahi agaia a Iopu. Manako lahi agaia a ia ke fai lagomatai mafiti!

Maama ai kua nakai hako e manamanatuaga ha Iopu. Kua lata ke fai takitakiaga mo e fakahako a ia. Lata foki a ia ke moua e lalago mo e mafanatia mooli mai he tau kapitiga tokotolu haana. Kua logona hifo nakai e koe e manako lahi ke moua e takitakiaga mo e fakamafanatia? Kua fakalolelole kia e lautolu ne tuga ko e tau kapitiga a koe? Ko e puhala ne lagomatai he Atua ko Iehova e fekafekau haana ko Iopu mo e tali atu ha Iopu ka lagomatai a tautolu ke fai amaamanakiaga.

Fai mena fakaofo foki ne fakakite he tohi ha Iopu. Ko e fuata ko Elihu he naia mo lautolu. Ko ia ne fanogonogo fakaeneene ke he tau tagata momotua ne fetokoaki. Kua nakai fiafia a ia ke he tau mena kua logona.

Nakai fiafia a Elihu ki a Iopu. Fakaatukehe a ia he kitia e tagata tututonu ko Iopu kua fakaatā e pule lahi ha lautolu “he talahaua e ia a ia kua tututonu, ka e nakai ko e Atua.” Ka e fakaalofa hofihofi a Elihu ki a Iopu​—logona mooli e ia e mamahi ha Iopu, mahani fakamooli haana, mo e lata a ia ke fakatonu mo e fakamafana. Ko e mena ia ne nakai fai fakauka a ia ma e tau tagata tokotolu ne fakamafana pikopiko! Kua logona e ia e tau vagahau mamahi ha lautolu ki a Iopu he lali ke fakalolelole e tua, lilifu, mo e mahani fakamooli haana. Ka e mua atu e kelea he talahau e lautolu e tau tala pikopiko na mahani kelea e Atua. Ko e tau mena oti ne logona e Elihu, ti manako lahi a ia ke vagahau!​—Iopu 32:2-4, 18.

Pehē a ia: “Ne gahoa haku tau tau, ka e momotua ni a mutolu, ko e mena ia ne maimaina au mo e matakutaku ai au ke fakakite atu kia mutolu haku a taofi.” Kua nakai maeke a ia ke fakanono. Matutaki e ia: “Nakai ko e tau tagata talahaua, ne iloilo; nakai ko e tau tagata momotua foki ne pulotu ai ke he tau fakafiliaga.” (Iopu 32:6, 9) Kua loa e tala ha Elihu mo e fakakite kua mooli e tau kupu ia. Kehe mai e puhala vagahau haana ia Elifasa, Pilitati, mo Sofara. Fakamafana a Elihu ki a Iopu to nakai vagahau fakateaga po ke fakaauatu e kelea ki a ia. Atihake e ia a Iopu he fakaaoga e haana higoa mo e talahau kua taute he tau tagata tokotolu a ia mo e nakai fakalilifu. * Talahau e ia mo e fakalilifu: “Hanai, Iopu na e, Kia fan[o]gonogo mai a a koe ke he haku a vagahau.”​—Iopu 33:1, 7; 34:7.

Fakahako e Elihu a Iopu: “Kua vagahau mai e koe, kua fanogonogo atu au, . . . Kua meā au; kua noa au mo e holifono kua mahani hakohako au; nakai fai mahani kelea foki au; Kitiala, kua kumi mena a ia [Atua] ke ita mai ai kia au.” Fakakite e Elihu e lekua mooli mo e hūhū: “Kua manatu kia a koe kua tonu e mena nai, ne pehe mai a koe, Kua mua haku a tututonu ke he tututonu he Atua?” Nakai fakaatā e Elihu a Iopu ke manamanatu tumau he puhala nei. “Nakai tututonu a koe ke he mena na,” ne talahau he fuata ia. (Iopu 33:8-12; 35:2) Iloa e Elihu kua ita lahi a Iopu ha kua loga e tau mena haana kua galo mo lautolu kua lata ke fakamafana a ia kua fakamamahi a ia. Hataki e Elihu a Iopu: “A koe neke fakalagalaga ai a koe he ita hāu ke totoko atu ke he akonakiaga.”​—Iopu 36:18.

Mua atu ne fakamaama e Elihu kua hako tumau e tau mena ne taute he Atua ko Iehova. Ko e tau kupu mukamuka ka e malolō ne fakaaoga e ia ma e tala mooli: “Kia mamao mo e Atua ke mahani kelea ai a ia, mo Ia hana e malolo oti kana ke mahani hepehepe a ia. . . . Nakai fakakeu foki a Ia hana e malolo oti kana, e fakafiliaga.” (Iopu 34:10, 12) Lagomatai e Elihu a Iopu ke kitia e fakaalofa noa mo e fakafili tonu ha Iehova, he nakai fakahala e Iehova a Iopu ha ko e tau kupu nakai lilifu haana. (Iopu 35:13-15) Nakai fakatupua a Elihu kua maama oti e ia e tau mena hagaao ke he Atua ka e fakatokolalo a ia mo e pehē: “Kua mua ue atu e Atua, ti nakai iloa e tautolu a ia.”​—Iopu 36:26.

Fakahako mo e totonu e Elihu a Iopu. Talahau e ia e amaamanakiaga ne mua atu to liu a Iehova ke fakamalolō a Iopu. Pehē e Atua hagaao ke he fekafekau fakamooli haana: “Kua liu moui mitaki hana tino ke homo atu ke he tino he tama tote; to liu foki a ia ke he hana vaha fuata.” Ko e taha mena totonu ne taute e Elihu he ole ki a Iopu ke vagahau ka e nakai tala age ki a ia e mena ke taute. Pehē a ia, “Kia vagahau mai a; ha kua loto au kia talahaua tututonu a koe.” (Iopu 33:25, 32) Ka e nakai fai tali a Iopu. Liga ko e tau kupu totonu mo e atihake ha Elihu ne logona e Iopu kua nakai fai kakano a ia ke tali atu. Kua tagi a Iopu he fakaalofa a Elihu ki a ia.

Ko e fakaakoaga mitaki ma tautolu mai he tau tagata tua fakamooli nei. Fakaako e tautolu mai ia Elihu e puhala ne kua lata ke fakatonu mo e fakamafana. Ko e kapitiga mooli kua nakai fakauaua ke tala atu po ke hataki a koe he puhala kelea ne hagaaki a koe ki ai. (Tau Fakatai 27:6) Manako a tautolu ko e kapitiga pihia ne mahani totonu mo e atihake ki a lautolu pete ka vagahau fakateaga a lautolu. He magaaho ka lata a tautolu ma e fakatonuaga, ko e fakafifitakiaga ha Iopu ne fakamanatu mai ke fanogonogo mo e fakatokolalo ka e nakai fakaheu. Kua lata oti a tautolu ke fakatonu mo e fakahako. To momoui a tautolu ka talia.​—Tau Fakatai 4:13.

He vagahau a Elihu ne fa talahau e ia e matagi, tau aolū, pakūlagi, mo e uhila. Pehē a ia hagaao ki a Iehova: “Kia fanogonogo fakamitaki atu a ke he tomumu he hana leo.” He nakai leva ne totoku e Elihu e “hiohio.” (Iopu 37:2, 9) He magaaho ne tutala a ia kua kamata ke havili malolō lahi tuga e afā. Ti tō e afā lahi. Fai mena ofoofogia ne tupu. Kua vagahau mai a Iehova!​—Iopu 38:1.

Fiafia a tautolu ka totou e tohi a Iopu mo e tau veveheaga fuluola he fakatutala a Iehova ki a Iopu. Tuga e malolō he afā ne maeke ke havilia e tau otaota, ti pihia e tau kupu ha Iehova ne fakahavili e tau kupu fakateaga ha Elifasa, Pilitati, mo Sofara. Nakai haga a Iehova ki a lautolu he magaaho nei. Kua hagaaki ni a ia ki a Iopu; fakahako e ia e fekafekau fakahele haana tuga e matua taane ne fakahako e tama taane haana.

Maama e Iehova e mamahi ha Iopu. Fakaalofa hofihofi a ia ki a Iopu, tuga foki ke he tau fanau fakahele haana ka matematekelea. (Isaia 63:9; Sakaria 2:8) Iloa foki e ia kua vagahau a Iopu ke he “tau kupu nakai toka ai e iloilo,” ti fakaauatu e kelea he tau lekua haana. Fakahako e Iehova a Iopu ke he tau hūhū loga ke manamanatu fakalahi a Iopu ki ai. Pehē a ia: “Ko fe kia a koe he fakavē ai e au e lalolagi? Kia talahau mai la, kaeke kua iloa e koe ke manamanatu.” He magaaho ne kamata e tufugatia, ko e “tau fetu he pogipogi,” tau agelu he Atua a ia ne kalaga fiafia ke he tau tufugatia ofoofogia. (Iopu 38:2, 4, 7) Ko e tau mena ne nakai iloa e Iopu anei.

Matutaki a Iehova ke vagahau hagaao ke he haana tau tufugatia. Fakamaama e Iehova ki a Iopu hagaao ke he falu mena tutupu fakasaiene, tuga e tau fetū mo e falu mena he pulagi, tau mena momoui, tau mena he kelekele, mo e fisiki. Totoku e Iehova e tau manu kehekehe he matakavi ne nofo ai a Iopu​—tuga e leona, oreva, koti he mouga, asini vao, rema, renani, solofanua, nesa, aeto, Pehemota (ko e hipotomati), mo e Leviatana (ko e kolokataila). Manamanatu la ke he lilifu ka fakaako he Tufuga he lagi mo e lalolagi katoatoa hagaao ke he tau mena tutupu pauaki he lalolagi! *

Ko e heigoa e kakano he tau mena nei? Kua lata a Iopu ke holo ki mua e fakatokolalo. Ne gūgū a Iopu he nakai leveki e Iehova a ia, ti au atu e mamahi haana mo e vevehe kehe mai he haana Matua fakaalofa. Lagaloga e hūhū e Iehova ki a Iopu ko fe a ia he magaaho ne tufugatia e Iehova e tau mena fulufuluola he lagi mo e lalolagi katoatoa, mo e maeke nakai a Iopu ke fagai mo e leveki e tau mena momoui ne taute e Ia. Ka nakai maeke a Iopu ke leveki e tau mena ne tufugatia e Iehova to maeke fēfē a ia ke fakafili e Tufuga? Nakai kia mua ue atu e tau puhala mo e tau manatu ha Iehova ke he mena tote ne iloa e Iopu?

Ko e tau mena oti ne vagahau e Iehova kua fakakite e fakaalofa hokulo haana ki a Iopu. Tuga kua fakamaama a Iehova ki a Iopu: ‘Haaku tama na e, ka maeke au ke tufugatia mo e leveki e tau mena oti nei, kua manatu kia a koe to nakai leveki e au a koe? To tiaki kia e au a koe, utakehe e haau fanau, haau a mauokafua ma e vahā i mua, mo e haau a malolō tino? Ko hai ka liuaki atu ki a koe e tau mena kua galo mo e fakamaulu e haau a mamahi?’

Lagaua ni e vagahau ha Iopu ke tali e tau hūhū kumikumi ha Iehova. Kua nakai taufetoko a ia po ke fai tala foki. Ne fakatokolalo mo e talahau na tote e mena haana ne iloa mo e kua tokihala ke he tau kupu fakateaga haana. (Iopu 40:4, 5; 42:1-6) Kitia e tautolu e fakafifitakiaga mitaki lahi he tua ha Iopu. He mole e tau mena ne fakauka a ia ki ai ne tumau e tua malolō haana ki a Iehova. Talia e ia e fakahakoaga ha Iehova mo e hiki e mahani haana. Lata a tautolu ke hūhū hifo, ‘Kua fakatokolalo nakai au ke talia ka fakahako mo e fakatonu?’ Latatonu a tautolu oti mo e lagomataiaga pihia. Ka talia e tautolu, kua fifitaki e tautolu e tua ha Iopu.

Iloa e Iehova e matematekelea ha Iopu ti fai mena ne taute e ia ke fakamafana a Iopu. Kua vagahau a Iehova ki a Elifasa, ko ia ne motua lahi he tau tagata tokotolu ne fakamafana pikopiko: “Kua tupu haku a ita kia koe, mo e hau a tau kapitiga tokoua; he nakai vagahau mo e tonu kia au a mutolu, tuga e fekafekau haku ko Iopu.” (Iopu 42:7) Manamanatu ke he tau kupu ia. Kua pehē kia a Iehova ko e tau mena oti ne talahau he tau tagata tokotolu kua pikopiko po ke mooli oti e tau kupu ne vagahau e Iopu? Nakai pihia. * Ka e kehe lahi a Iopu mai he haana tau kapitiga pikopiko. Matematekelea lahi a Iopu he maanu mo e hukia e logonaaga he tau tala fakavai. Maama ai he vagahau fakateaga a ia he falu magaaho. Ko Elifasa mo e tau kapitiga tokoua haana ne nakai tatai e tau tutūaga uka tuga ha Iopu. Ne vagahau pauaki mo e fakatokoluga a lautolu he lolelole e tua ha lautolu ke he Atua. Kua nakai ni tukupau e lautolu e tagata fakamooli, ka e muitui e kelea he taute e lautolu a Iehova tuga na favale mo e kelea a ia!

Ko e mena ia ne poaki a Iehova ke fai totogi mai he tau tagata taane nei. Lata a lautolu ke poa fitu e povi taane mo e fitu e mamoe taane​—ko e mena lahi anei, na fakaaoga e povi taane he Fakatufono faka-Mose ke poa he ekepoa ne mua ke fakamagalo e agahala haana ka lauia e motu katoa. (Levitika 4:3) Ko e tau manu ne mua atu e tauuka anei ne fakaaoga mo poa i lalo hifo he Fakatufono. Pehē foki a Iehova ka liogi mua e Iopu e poa ha lautolu tokotolu to talia agataha e ia. * (Iopu 42:8) Mafanatia e loto ha Iopu he lalago mai he Atua haana mo e kitia e fakafili tonu ha Iehova kua kautū!

Mauokafua a Iehova to taute e Iopu e mena ne ole e ia ke taute he fakamagalo a lautolu ne fakamamahi a ia. Mo e nakai fakatolalo e Iopu e haana Matua. (Iopu 42:9) Ko e omaoma ha Iopu ne fakakite e mahani fakamooli kua mua atu e malolō ke he tau kupu hokoia haana. Ha ko e omaoma ha Iopu ati fakamonuina lahi e Iehova a ia.

Ko Iehova “kua fakaalofa fakalahi mai . . . mo e hofihofi noa” ki a Iopu. (Iakopo 5:11) He puhala fe? Kua liu a Iehova fakamalolō a Iopu. Manamanatu la ke he logonaaga ha Iopu he kitia e ia e tino haana kua liu “homo atu ke he tino he tama tote” tuga ne fitā e talahau e Elihu! Ko e magafaoa mo e tau kapitiga haana mogonei kua maeke ke lalago, fakamafana, mo e foaki e tau mena fakaalofa ki a ia. Liu a Iehova fakamonuina a Iopu mo e foaki ki a ia fakalahiua e tau koloa. Ka e kua e matematekelea lahi​—mamate e tau fanau haana? Moua e Iopu mo e hoana haana e mafanatia he liliu a laua fanau hogofulu foki e tama! Mo e fakaloa fakamana e Iehova e moui ha Iopu. Moui atu foki a Iopu ke he 140 e tau tau mo e kitia e ia fā e atuhau he haana magafaoa. “Ti mate a Iopu, kua motua, kua katoatoa foki hana tau aho” he totou e tautolu. (Iopu 42:10-17) He Parataiso, to liliu a Iopu mo e hoana fakahele haana ke fakalataha mo e magafaoa ha laua pihia mo e tau fanau tokohogofulu ne tamate e Satani.​—Ioane 5:28, 29.

Ko e ha ne fakamonuina e Iehova a Iopu he puhala mua ue atu? Tali mai he Tohi Tapu: “Kua fanogonogo a mutolu ke he fakauka a Iopu.” (Iakopo 5:11) Loga e tau mena ne fakauka a Iopu ki ai. Ko e kupu “fakauka” ne talahau ki a tautolu ko e ha kua tumau a Iopu ke he tau kamatamata ia. Fakauka a ia ha ko e tua malolō mo e fakaalofa haana ki a Iehova. He nakai ita mo e kona e loto haana, kua fakamagalo e ia a lautolu ne fakamamahi pauaki a ia. Kua nakai tiaki e ia e amaamanakiaga ofania haana po ke palepale ne mua ue atu, ko e haana mahani fakamooli.​—Iopu 27:5.

Lata a tautolu oti ke fakauka. Iloa e tautolu to lali a Satani ke fakalolelole a tautolu tuga a Iopu. Ka fakauka a tautolu mo e tua, fakatumau e fakatokolalo, fakamagalo atu foki e falu, mo e mauokafua ke puipui e mahani fakamooli ti moua e tautolu e amaamanakiaga homo ue atu ke he vahā i mua. (Heperu 10:36) Ka mahani fakamooli a tautolu tuga a Iopu, to fakaita e tautolu a Satani ka e fakafiafia a Iehova ne fakaalofa ki a tautolu!