1, 2. Ko e heigoa ne hūhū he tau tagata tokologa?

KO E tsunami po ke peau kula ne malona kelea e maaga. Taha e tagata ne fana e tau tagata i loto he fale tapu, ti tokologa ne pakia mo e mamate. Mate e matua fifine he gagao kenesā, tokolima e tama haana.

² Ka tutupu e tau matematekelea pihia, tokologa e tagata ne hūhū, “Ko e ha?” Tokologa ne hūhū ke he kakano ne puke e lalolagi he vihiatia mo e matematekelea. Fa manamanatu nakai a koe ke he mena ia?

3, 4. (a) Ko e heigoa e hūhū ha Hapakuka? (e) Fēfē e tali ha Iehova ki a Hapakuka?

³ I loto he Tohi Tapu, iloa e tautolu na pihia foki e tau hūhū he tau tagata taane ne malolō e tua ke he Atua. Ma e fakatai, ne hūhū e perofeta ko Hapakuka ki a Iehova: “Ko e ha kua fakakite mai ai e koe kia au e mahani kelea, mo e kitekite a koe ke he matematekelea? ha ha i mua haku e moumou mo e favale; ha i ai foki e taufetoko, kua tupu ai foki e latau.”​—Hapakuka 1:3.

⁴ Ia Hapakuka 2:2, 3, totou e tautolu e tali he Atua ke he hūhū ha Hapakuka mo e maveheaga Haana ke fakahako e tuaga. Fakaalofa lahi mahaki a Iehova ke he tau tagata. Pehē e Tohi Tapu: “Kua manatu [po ke, leveki] e ia a mutolu.” (1 Peteru 5:7) Lahi atu e nakai fiafia he Atua ke kitia e matematekelea ka fakatatai ke he nakai fiafia ha tautolu. (Isaia 55:8, 9) O mai a tautolu mogonei ke fakatutala ke he hūhū, Ko e ha kua lahi mahaki e matematekelea he lalolagi?

5. Ko e heigoa e talahauaga he tokologa he tau faiaoga he lotu hagaao ke he matematekelea? Ko e heigoa ne fakaako he Tohi Tapu?

⁵ Ko e tau akoako, tau takitaki lotu, mo e tau faiaoga he lotu ne fa pehē ko e finagalo he Atua ke matematekelea e tau tagata. Liga pehē e falu ko e tau mena oti ne tupu ke he tagata, putoia e tau mamahi, ne fitā e fifili he Atua ti nakai maeke a tautolu ke maama e kakano. Liga pehē foki e falu ko e tau tagata, putoia e tau tama ikiiki, ne mamate ke maeke a lautolu ke fakalataha mo e Atua i luga he lagi. Ka e nakai mooli e tau mena ia. Nakai fakatupu e Iehova e tau mena kelea. Pehē e Tohi Tapu: “Kia mamao mo e Atua ke mahani kelea ai a ia, mo Ia hana e malolo oti kana ke mahani hepehepe a ia.”​—Iopu 34:10.

6. Ko e ha kua tokologa e tagata ne tukupau ko e Atua ne fakatupu e tau matematekelea oti he lalolagi?

⁶ Tokologa e tagata ne tukupau ko e Atua ne fakatupu e tau matematekelea oti he lalolagi ha kua manatu a lautolu ko e Atua ne pule ke he lalolagi. Ka kua fakaako e tautolu he Veveheaga 3, ko Satani ko e Tiapolo ne pule mooli ke he lalolagi.

7, 8. Ko e ha kua lahi mahaki e matematekelea he lalolagi?

⁷ Tala mai e Tohi Tapu ki a tautolu “ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.” (1 Ioane 5:19) Ko e pule he lalolagi nei ko Satani kua ita lahi mo e favale. Ko ia “kua fakahehe e lalolagi oti.” (Fakakiteaga 12:9) Ti tokologa e tagata ne fifitaki a ia. Ko e taha ni anei he tau kakano ati puke lahi e lalolagi he tau pikopiko, vihiatia, mo e favale.

⁸ Fai kakano foki ati lahi mahaki e matematekelea he lalolagi. He mole e totoko ha Atamu mo Eva, ne tuku age foki e laua e agahala ke he tau fanau ha laua. Ha kua agahala mogoia, ne fakamatematekelea he tau tagata e falu  tagata. Fa manako a lautolu ke mua hake ke he falu. Ti latau, felakutaki, mo e hemu a lautolu ke he falu tagata. (Fakamatalaaga 4:1; 8:9) Falu magaaho kua matematekelea e tau tagata ha ko e “vaha mo e tau mena ke tutupu ai.” (Fakamatalaaga 9:11) Ka haia a lautolu he matakavi hepe he magaaho hepe, ne liga lauia a lautolu he tau pakia mo e falu mena kelea.

9. Ko e ha ne iloa mooli e tautolu kua fai kakano mitaki lahi ati fakaatā e Iehova e matematekelea ke matutaki?

⁹ Nakai fakatupu e Iehova e matematekelea. Ti nakai lata ke tukupau a ia ha ko e felakutaki, matahavala, mo e ekefakakelea. Nakai ko e Atua ne fakatupu e tau matematekelea tuga e tau mafuike, tau afā, mo e puke lahi he vai. Ka e liga manamanatu a koe, ‘Kaeke kua mua ue atu e malolō ha Iehova he lagi mo e lalolagi katoa, ko e ha ne nakai taofi e ia e tau mena kelea he tutupu?’ Iloa e tautolu na leveki mooli he Atua a tautolu, ti liga fai kakano mitaki lahi ati fakaatā e ia e matematekelea ke matutaki.​—1 Ioane 4:8.

10. Puhala fe ne totoko a Satani ki a Iehova?

¹⁰ He kaina ko Etena, ne fakahehē he Tiapolo a Atamu mo Eva. Ne tukupau e Satani ko e Pule kelea e Atua. Pehē a ia kua fai mena mitaki e Atua ne taofi mai ia Atamu mo Eva. Manako a Satani ke talitonu a laua na maeke a ia ke mitaki atu e pule ke he ha Iehova ti nakai lata a laua ke fai vala mo e Atua.​—Kenese 3:2-5; kikite Tala he Matahiku 26.

11. Ko e heigoa e hūhū kua lata a tautolu ke tali?

¹¹ Ne nakai omaoma a Atamu mo Eva ki a Iehova ti totoko ki a Ia. Manatu a laua kua ha ha ia laua e tonuhia ke fifili ma laua ni e tau mena kua hako mo e hepe. Fakakite fēfē e Iehova kua hepe a laua mo e ko Ia ne iloa e tau mena kua mitaki lahi ma tautolu?

12, 13. (a) Ko e ha ne nakai utakehe e Iehova a laua nei ne totoko he magaaho ia ni? (e) Ko e ha ne fakaatā e Iehova a Satani ke pule ke he lalolagi nei mo e ke pule e tau tagata ki a lautolu ni?

 ¹² Ne nakai utakehe e Iehova a Atamu mo Eva he magaaho ia ni. Ka e fakaatā e ia a laua ke fanafanau. Ti taute e Iehova ke maeke he tau fanau ha Atamu mo Eva ke fifili ko hai ka pule ki a lautolu. Ko e finagalo he Atua ke fakapuke e lalolagi aki e tau tagata mitaki katoatoa, to fakamooli e mena ia pete e tau mena ne lali e Tiapolo ke taute.​—Kenese 1:28; Isaia 55:10, 11.

¹³ Ne paleko a Satani ki a Iehova i mua he tau agelu ne totou miliona. (Iopu 38:7; Tanielu 7:10) Ti tuku age e Iehova ki a Satani e magaaho ke fakakite kua mooli nakai e paleko haana. Fai magaaho foki ne foaki e Ia ke he tau tagata ke fakatutū e tau fakatufono ha lautolu ni i lalo hifo he takitakiaga ha Satani ke fakakite to kautū nakai a lautolu ka nakai lagomatai he Atua.

14. Ko e heigoa ne fakamooli tali mai he magaaho loa ia?

¹⁴ Ke he afe e tau tau, ne lali e tau tagata ke pule ki a lautolu ni, ka e nakai kautū ai. Kitia ai e pikopiko ha Satani. Kua lata mooli e tau tagata ma e lagomataiaga he Atua. Ne hako e perofeta ko Ieremia he pehē a ia: “Iehova na e, kua iloa e au, kua nakai ha i ai ke he tagata hana puhala, nakai ha ha he tagata kua fano ke fakatonu e mena ke fano a ia ki ai.”​—Ieremia 10:23.

15, 16. (a) Ko e ha ne fakaatā e Iehova ke leva lahi e matematekelea? (e) Ko e ha ne nakai utakehe e Iehova e tau lekua ne fakatupu e Satani?

¹⁵ Ko e ha ne fakaatā e Iehova ke leva lahi e matutaki he matematekelea? Ko e ha ne nakai taofi e ia e tau mena kelea ne tutupu? Kua fai magaaho ke fakakite kua nakai kautū e pule ha Satani. Ne lali e tau tagata ke fakatutū e tau fakatufono kehekehe, ka e nakai kautū. Ti pete kua  holo ki mua e tau puhala fakasaiene mo e tau matini foou ha lautolu, kua lahi atu foki e nakai fakafili tonu, mativa, matahavala, mo e felakutaki. Nakai maeke a tautolu ke kautū he pule ki a tautolu ni ka nakai ha ha i ai e Atua.

¹⁶ Ti kua nakai utakehe e Iehova e tau lekua ne fakatupu e Satani. Ane mai utakehe e ia, to kakano ai kua lalago he Atua e pule ha Satani, ti nakai fakaai a Ia ke taute pihia. To talitonu foki e tau tagata na maeke a lautolu ke kautū he pule ki a lautolu ni. Ka ko e pikopiko e mena ia, ti nakai lalago foki e Iehova. Kua nakai pikopiko a ia.​—Heperu 6:18.

17, 18. Ko e heigoa ka taute e Iehova hagaao ke he tau lekua oti kana ne fakatupu e Satani?

¹⁷ Maeke nakai a Iehova ke fakahako e tau lekua oti kana ne fakatupu he totokoaga ha Satani mo e tau tagata? Ē. Maeke e tau mena oti kana ke he Atua. Iloa e Iehova e magaaho ka tali katoatoa e tau paleko oti kana ha Satani. Ti taute mogoia e Ia e lalolagi mo parataiso, tuga ne finagalo ki ai. Ko lautolu oti he “tau [“tuagamau fakamanatu,” NW]” to fakaliu tu mai. (Ioane 5:28, 29) To nakai gagao po ke mamate e tau tagata. To fakahako e Iesu e tau lekua oti kana ne fakatupu e Satani. To fakaaoga e Iehova a Iesu ke “moumou . . . e tau gahua he tiapolo.” (1 Ioane 3:8) Kua loto fakaaue a tautolu mogonei ki a Iehova he fakauka mai ki a tautolu ke maeke a tautolu ke iloa a ia mo e fifili ke eke a ia mo Pule ha tautolu. (Totou 2 Peteru 3:9, 10.) Pete foki ka matematekelea a tautolu, lagomatai e ia a tautolu ke fakauka.​—Ioane 4:23; totou 1 Korinito 10:13.

¹⁸ Nakai peehi e Iehova a tautolu ke fifili a ia mo Pule ha tautolu. Age e ia ke he tau tagata e mena fakaalofa  ko e atāina ke fifili. To kumikumi a tautolu ko e heigoa e kakano he mena fakaalofa uho nei ma tautolu.

19. Ko e heigoa e mena fakaalofa mitaki lahi ne foaki mai e Iehova ki a tautolu? Ko e ha kua lata a tautolu ke loto fakaaue ke he mena fakaalofa nei?

¹⁹ Ko e mena fakaalofa mitaki lahi ha Iehova ko e atāina ke fifili kua taute a tautolu ke kehe lahi mai he tau manu. Gahua ni e tau manu ha ko e iloilo ne age he Atua, ka ko tautolu kua maeke ke fifili e puhala kua manako ke takitaki e tau momoui ha tautolu mo e fifili ke fakafiafia a Iehova po ke nakai. (Tau Fakatai 30:24) Ti nakai tatai a tautolu mo e tau matini ne taute ni e tau gahua kua talaga ai ke taute. Ha ha ia tautolu e atāina ke taute e tau fifiliaga hagaao ke he foliaga ha tautolu, ko hai e tau kapitiga ha tautolu, mo e tau mena ne manako a tautolu ke taute he moui. Manako a Iehova ki a tautolu ke moui fiafia.

20, 21. Ko e heigoa e fifiliaga mitaki lahi haau ka taute mogonei?

²⁰ Manako a Iehova ke fakaalofa a tautolu ki a ia. (Mataio 22:37, 38) Kua tuga e matua taane a ia ne fiafia ke logona e tama haana ne pehē “Fakaalofa au ki a koe” ka talahau he tama mai he loto ka e nakai he fekau ke talahau pihia. Foaki mai e Iehova ki a tautolu e atāina ke fifili ke fekafekau ki a ia po ke nakai. Ne fifili a Satani, Atamu, mo Eva ke tiaki a Iehova. To fakaaoga fēfē e koe e mena fakaalofa haau ko e atāina ke fifili?

²¹ Fakaaoga e atāina haau ke fifili ke fekafekau ki a Iehova. Totou miliona kua fifili ke fakafiafia e Atua mo e tiaki a Satani. (Tau Fakatai 27:11) Ko e heigoa haau ka taute mogonei ke haia a koe he lalolagi foou he Atua he magaaho ka utakehe e ia e tau matematekelea oti kana? To tali he veveheaga ka mui mai e hūhū ia.