1. Ko e ha e Tau Fakamoli a Iehova ko e tau tagata fiafia? (Kikite fakatino he kamataaga.)

KO E Tau Fakamoli a Iehova ko e tau tagata fiafia. Ka fakalataha a lautolu ke he feleveiaaga, toloaga, po ke fakafiafiaaga, kua tutala mo e fekī fakalataha a lautolu. Ko e ha kua fiafia lahi a lautolu? Kakano ni kua iloa e lautolu a Iehova ko e ‘Atua fiafia.’ Fekafekau a lautolu mo e lali ke fifitaki a ia. (1 Timoteo 1:11; Salamo 16:11) Ko Iehova ko e Punaaga he fiafia, ti manako a ia ki a tautolu ke fiafia, ti foaki e ia ki a tautolu loga e kakano ke fiafia lahi. * (Kikite matahui tala.)​—Teutaronome 12:7; Fakamatalaaga 3:12, 13.

2, 3. (a) Ko e heigoa e kakano ke fiafia? (e) Ko e ha kua liga uka ke fiafia?

² Ka e kua a koe? Fiafia nakai a koe? Ke fiafia kua kakano ke logona hifo e mitaki, ke makona po ke olioli lahi e moui haau.  Fakakite he Tohi Tapu ko lautolu ne fakamonuina e Iehova ka fiafia mooli. Ka ko e ha mogoia ne liga uka ke fiafia he lalolagi mogonei?

³ To uka ke fiafia ka lauia a tautolu he tau tutūaga tupetupe, tuga ka mate e fakahele po ke tuku ki tua, ka fakaoti e fakamauaga ha tautolu ke he tau vevehe, po ke ka nakai fai gahua. Uka foki ke fiafia ka nakai fai mafola i kaina ha ko e latau tumau, ka vaiga mai e tau tagata gahua po ke tau kapitiga aoga, po ke favale po ke tuku he fale puipui ha ko e ha tautolu a fekafekau ki a Iehova. Po ke holo ki mua e kelea he malolō tino, ti leva e gagao, po ke liga matematekelea ha ko e gagao fakaatukehe. Ka e manatu ko Iesu Keriso, “ko ia kua monuina [fiafia] mo e Iki tokotaha,” po ke Pule ne fiafia ke fakamafana e tau tagata mo e taute a lautolu ke fiafia. (1 Timoteo 6:15; Mataio 11:28-30) He Lauga he Mouga, ne talahau e Iesu falu mahani ka lagomatai a tautolu ke fiafia pete ka loga e tau lekua ha tautolu ha kua nonofo he lalolagi ha Satani.

4, 5. Ko e heigoa ka taute e tautolu ke fiafia mo e tumau e fiafia?

⁴ Ko e mena fakamua ne talahau e Iesu kua aoga pauaki. Pehē a ia: “Fiafia a lautolu ne manamanatu ke he tau mena fakaagaaga kua lata ma lautolu, ha ko e ha lautolu e kautu he lagi.” (Mataio 5:3, NW) Ka manamanatu ke he manako fakaagaaga ha tautolu, mailoga e tautolu kua lata ke iloa e Atua ti lata ke moua e lagomatai mo e takitakiaga haana. Fakakite fēfē e tautolu e mena ia? He fakaako e Tohi Tapu, omaoma ke he Atua, ti eke e tapuakiaga haana mo mena ne mua ke he tau momoui ha tautolu. He taute e tau mena nei ka lagomatai a tautolu ke fiafia. To malolō lahi e tua ha tautolu ke he tau maveheaga he Atua ka nakai leva ti fakamooli. Ko e ‘amaamanaki ke fiafia’ kua moua e tautolu he Tohi Tapu to atihake a tautolu.​—Tito 2:13.

⁵ Ka manako a tautolu ke fiafia pete e tau mena ne tutupu he tau momoui, lata a tautolu ke matutaki ke fakamalolō e fakafetuiaga mo Iehova. Tohi he aposetolo ko Paulo: “Kia fiafia a mutolu ke he Iki, aua neke noa; to liu foki tala atu e au, kia fiafia a mutolu.” (Filipi 4:4) Ke eke mo kapitiga tata ha Iehova, lata a tautolu ke moua e iloilo faka-Atua. Pehē e Kupu he Atua: “Uhoaki [fiafia] e tagata kua moua e iloilo, mo e tagata foki kua moua e pulotu; Ko ia ko e akau he moui kia lautolu kua toto atu kia ia; uhoaki [fiafia] foki a lautolu kua taofi ai a ia.”​—Tau Fakatai 3:13, 18.

6. Ko e heigoa foki e mena kua latatonu ke taute e tautolu ke tumau e fiafia?

⁶ Ke tumau e fiafia ha tautolu, aoga lahi ke matutaki a tautolu ke fakagahua e tau mena ne fakaako mai he Tohi Tapu. Fakamaama e Iesu e aoga he mena nei he pehē a ia: “Kaeke kua iloa e mutolu e tau mena nai, uhoaki [fiafia] a mutolu kaeke kua eke e mutolu.” (Ioane 13:17; totou Iakopo 1:25.) Uho lahi  e mena nei ka manako a tautolu ke fakamakona e manako fakaagaaga ha tautolu mo e tumau e fiafia. Ka e fiafia fēfē a tautolu ka loga lahi e tau mena ka fofō e fiafia ha tautolu? Kia kitekite ke he mena ne talahau foki e Iesu ke he Lauga he Mouga.

7. Maeke fēfē a lautolu ne fakatutuku ke fiafia?

⁷ “Uhoaki [fiafia] a lautolu ne fakatutuku; ha ko e mena ke fakamafanatia a lautolu.” (Mataio 5:4) Liga manatu a tautolu, ‘Maeke fēfē a lautolu ne fakatutuku ke fiafia?’ Nakai tutala a Iesu hagaao ke he tau tagata oti kua fakatutuku. Tokologa e tagata mahani kelea kua fakatutuku, po ke momoko ha kua lauia a lautolu he tau lekua fakatupetupe he “tau aho fakamui” nei kua “uka” lahi. (2 Timoteo 3:1) Ka kua manamanatu a lautolu ki a lautolu ni ka e nakai ki a Iehova, ti nakai feaki e lautolu e fakafetuiaga mo ia, ti nakai fiafia a lautolu. Kua tutala a Iesu hagaao ki a lautolu ne kua manamanatu ke he tau mena fakaagaaga. Fakatutuku a lautolu ha kua kitia e lautolu e tokologa lahi he tau tagata kua tiaki e Atua po ke nakai momoui he puhala ne manako e Atua. Mailoga foki e lautolu kua agahala a lautolu, ti kitia e tau mena fakalialia ne tutupu he lalolagi nei. Mailoga e Iehova a lautolu kua fakatutuku mooli, ti fakamafana a lautolu puhala he Kupu haana, mo e foaki ki a lautolu e fiafia mo e moui.​—Totou Esekielu 5:11; 9:4.

8. Maeke fēfē e mahani molū ke lagomatai a koe ke fiafia?

⁸ “Uhoaki [fiafia] a lautolu ne mahani molu; ha ko e mena to eke ma lautolu e motu.” (Mataio 5:5) Maeke fēfē e mahani molū ke lagomatai a koe ke fiafia? Tokologa e tagata ne hemu mo e vale, ti takitaki atu ke he tau lekua loga. Ka ko e mogo ne fakaako e lautolu e kupu mooli, hiki a lautolu mo e fakatapulu ke he “tagata fou.” Fakakite e lautolu mogonei e “fakaalofa hohofi noa, mo e mahani totonu, mo e loto holoilalo, mo e mahani molu, mo e fakauka.” (Kolose 3:9-12) Ko e fua kua moua e lautolu e mafola, moua e fakafetuiaga mitaki mo e falu, ti fiafia a lautolu. Pihia foki, mavehe he Kupu he Atua “to eke ma lautolu e motu.”​—Salamo 37:8-10, 29.

9. (a) Ko e heigoa e kakano ha Iesu he pehē a ia ko lautolu ne mahani molū “to eke ma lautolu e motu”? (e) Ko e ha a lautolu ne “fia kai mo e fia inu ke he mahani tututonu” kua fiafia?

⁹ Ko e heigoa e kakano ha Iesu he pehē a ia ko lautolu ne mahani molū “to eke ma lautolu e motu”? Ko lautolu ne fakauku to eke ma lautolu e motu ka pule ai ko e tau patuiki mo e tau ekepoa. (Fakakiteaga 20:6) Totou miliona a lautolu ne nakai moua e amaamanakiaga he lagi ka fakaatā a lautolu ke momoui tukulagi he lalolagi. To mitaki katoatoa a lautolu mo e to moua e mafola mo e fiafia. Ko e tau tagata nei ko lautolu foki haia ne pehē a Iesu: “Uhoaki [fiafia] a lautolu ne fia kai mo e fia inu ke he mahani tututonu.” (Mataio 5:6) Ko e manako ha lautolu ma e tututonu to fakamakona ka utakehe e Iehova e tau mahani kelea oti kana. (2 Peteru 3:13) He lalolagi foou, to fiafia e tau tagata tututonu mo e to nakai liu ke fakatutuku ha ko e tau mena kelea ne taute he tau tagata mahani kelea.​—Salamo 37:17.

10. Ko e heigoa e kakano ke fakaalofa hofihofi?

¹⁰ “Uhoaki [fiafia] a lautolu ne fakaalofa [hofihofi]; ha ko e mena ofania mai a lautolu.” (Mataio 5:7) Ke fakaalofa hofihofi kua kakano ke mafanatia, hohofi, mo e fakaalofa hofihofi noa, kakano ai ke logona hifo e  fakaalofa ki a lautolu kua matematekelea. Ka ko e fakaalofa hofihofi ne nakai ni ko e logonaaga. Fakaako he Tohi Tapu ko e fakaalofa hofihofi kua putoia e taute taha mena ke lagomatai e falu.

11. Ko e heigoa ne fakaako he fakatai he Samaria totonu ki a tautolu?

¹¹ Totou Luka 10:30-37. Ko e fakatai ha Iesu ke he Samaria totonu kua fakakite e fakatino fulufuluola he kakano ke fakaalofa hofihofi. Ko e Samaria ne logona hifo e lahi he fakaalofa hofihofi noa mo e ofania ke he tagata ne matematekelea, ti fakalagalaga he mena nei a ia ke lagomatai e tagata. Mole e talahau e Iesu e fakatai ia, pehē a ia: “Ati fano a mo e eke pihia e koe.” Ti maeke a tautolu ke hūhū hifo: ‘Taute pihia nakai e au? Taute nakai e au e mena ne taute he Samaria totonu? Ka matematekelea e falu, maeke nakai au ke taute taha mena ke lagomatai a lautolu? Ma e fakatai, maeke nakai au ke lagomatai a lautolu he fakapotopotoaga ne momotua, tau takape, po ke tau fanau ne nakai tapuaki e tau mamatua ki a Iehova? Maeke nakai au ke “fakamafana a lautolu kua manava tote”?’​—1 Tesalonia 5:14; Iakopo 1:27.

12. Ko e ha kua fiafia a tautolu ka fakaalofa hofihofi a tautolu?

¹² Ko e ha kua fiafia a tautolu ka fakaalofa hofihofi? Ka fakakite e tautolu e fakaalofa hofihofi ke he falu kua foaki atu a tautolu, ati pehē a Iesu ko e foaki atu nukua taute a tautolu ke fiafia. Taha kakano kua iloa e tautolu hane fakafiafia e tautolu a Iehova. (Gahua 20:35; totou Heperu 13:16.) Talahau he Patuiki ko Tavita hagaao ki a Ia ne fakakite e fakaalofa hofihofi: “To leveki e Iehova a ia mo e fakamoui; to monuina [fiafia] foki a ia ke he motu.” (Salamo 41:1, 2) Ka fakakite e tautolu e fakaalofa hofihofi mo e fakaalofa hofihofi noa ke he falu, to moua foki e tautolu e fakaalofa hofihofi ha Iehova ti maeke a tautolu ke fiafia tukulagi.​—Iakopo 2:13.

13, 14. Ko e ha kua aoga lahi ke “loto mea”?

¹³ Pehē a Iesu: “Uhoaki [fiafia] a lautolu ne loto mea; ha ko e mena kitia atu e lautolu e Atua.” (Mataio 5:8) Ke loto meā, lata a tautolu ke tumau e tau manatu mo e tau manako ha tautolu ke meā. Aoga lahi e mena nei ka  manako a tautolu ke talia e Iehova e tapuakiaga ha tautolu.​—Totou 2 Korinito 4:2; 1 Timoteo 1:5.

¹⁴ Ko lautolu ne loto meā ka moua e fakafetuiaga mitaki mo Iehova ne pehē: “Uhoaki [fiafia] a lautolu kua unu ha lautolu a tau tapulu.” (Fakakiteaga 22:14) Ko e heigoa e kakano ke “unu ha lautolu a tau tapulu”? Ma e tau Kerisiano fakauku, kakano ai kua onoono a Iehova ki a lautolu kua meā, to foaki e ia ki a lautolu e moui tukulagi ke he lagi, mo e to fiafia tukulagi a lautolu. Ma e moto tagata tokologa ne amaamanaki ke momoui ke he lalolagi, kakano ai kua fakaatā e Iehova a lautolu ke eke mo tau kapitiga haana ha kua onoono a ia kua tututonu a lautolu. Pehē e Tohi Tapu “kua unu foki ha lautolu a tau tapulu, mo e fakahina ha lautolu a tau tapulu ke he toto he Punua mamoe.”​—Fakakiteaga 7:9, 13, 14.

15, 16. Maeke fēfē a lautolu ne loto meā ke ‘kitia e Atua’?

¹⁵ Pehē a Iehova: “Kua nakai kitia he tagata au mo e moui.” (Esoto 33:20) Ti maeke fēfē a lautolu ne loto meā ke ‘kitia e Atua’? Ko e kupu Heleni ne fakaliliu “kitia” kua kakano ke manamanatu, ke maama, po ke iloa. Ke ‘kitia e Atua’ kua kakano ke maama mooli a ia mo e ke fiafia ke he tau mahani haana. (Efeso 1:18) Fifitaki katoatoa e Iesu e tau mahani he Atua, ti maeke a ia ke pehē: “Ko ia kua kitia au, kua kitia foki e ia e Matua.”​—Ioane 14:7-9.

¹⁶ Lafi ki ai, kua ‘kitia e Atua’ ka iloa e tautolu e puhala kua lagomatai e ia e tau momoui ha tautolu. (Iopu 42:5) Maeke foki a tautolu ke “kitia,” po ke hagaaki ke he tau mena homo ue atu ne mavehe e Iehova ke taute ma lautolu kua tumau e meā mo e fekafekau fakamooli ki a Ia. To kitia mata e lautolu ne fakauku a Iehova ka fakaliu tu mai a lautolu ti o hake ke he lagi.​—1 Ioane 3:2.

17. Ko e ha a lautolu ne taute e mafola kua fiafia?

¹⁷ Matutaki atu a Iesu ke talahau: “Uhoaki [fiafia] a lautolu ke fakatupu e fakafeilo.” (Mataio 5:9) Ka fakailoilo a tautolu ke taute e mafola mo e falu, to fiafia a tautolu. Tohi e aposetolo ko Iakopo: “Kua gana foki e tau fua he tututonu mo e mafola e lautolu kua fakatupu ai e mafola.” (Iakopo 3:18) Kaeke ke taufetului a koe ke femataaki mo e taha he fakapotopotoaga po ke magafaoa haau, olelalo ki a Iehova ke lagomatai a koe ke eke mo tagata taute mafola. Foaki atu mogoia e Iehova ki a koe e agaaga tapu haana, to lagomatai a koe ke fakakite e tau mahani Kerisiano, mo e to lahi e fiafia haau. Fakamaama e Iesu e aoga lahi he fakailoilo ke taute e mafola he mogo ne pehē a ia: “Kaeke foki ke ta atu e koe hau a poa ke he fatapoa, ti manatu ai a koe ke he hau a matakainaga ha i ai taha mena kua mamahi ai kia koe. Kia toka ai hau a poa i mua he fatapoa, ka e fano a a koe ke fakafeilo fakamua mo e hau a matakainaga, ti hau ai a koe, mo e ta atu hau a poa.”​—Mataio 5:23, 24.

18, 19. Ko e ha ne maeke e tau Kerisiano ke fiafia pete ka favale ki a lautolu?

 ¹⁸ “Uhoaki [fiafia] a mutolu ka faikupu kelea a lautolu, mo e favale kia mutolu, mo e tukumale pikopiko a lautolu kia mutolu ke he tau mena kelea oti ha ko au.” Ko e heigoa e kakano ha Iesu? Lafi e ia: “Kia kolikoli a mutolu mo e fiafia ni; ha ko e ha ha he lagi ha mutolu a palepale kua lahi; ha ko e mena favale pihia a lautolu ke he tau perofeta ne mumua ia mutolu.” (Mataio 5:11, 12) Ko e mogo ne fahi e tau aposetolo mo e poaki ke nakai fakamatala, ne “o ai a lautolu mai mua he fakapotopotoaga mo e fiafia.” Mooli, nakai fiafia a lautolu ha kua fahi. Ka e fiafia “ha kua eke ni kua aoga a lautolu ke eke fakakelea” ha ko e higoa ha Iesu.​—Gahua 5:41.

¹⁹ He vahā nei, fakauka mo e olioli foki e tau tagata ha Iehova ka favale ki a lautolu ha ko e higoa ha Iesu. (Totou Iakopo 1:2-4.) Tuga e tau aposetolo, nakai fiafia a tautolu he matematekelea po ke favale ki a tautolu. Kaeke ke fakatumau e mahani fakamooli ha tautolu ki a Iehova, to foaki mai e ia e loto malolō kua lata mo tautolu ke fakauka. Manamanatu ke he mena ne tupu ki a Henryk Dornik mo e taokete haana. Ia Aokuso 1944, ne fakafano a laua ke he kemuaga pagotā. Pehē e tau tagata favale ha laua: “Nakai fakaai ke fakaohooho a laua ke taute ha mena taha. Tamai he tamateaga ha laua e fiafia ki a laua.” Fakamaama e Henryk: “Pete ne nakai manako au ke mate, ko e matematekelea mo e loto malolō mo e fakalilifu mo e mahani fakamooli haaku ki a Iehova ne tamai e fiafia ki a au.” Lafi e ia: “Ko e tau liogi fakamakamaka kua fakatata lahi au ki a Iehova, ti eke mooli a ia mo Lagomatai mauokafua.”

20. Ko e ha kua fiafia a tautolu ke fekafekau ke he ‘Atua fiafia’?

²⁰ Ko e magaaho ne fiafia a Iehova ko e ‘Atua fiafia’ ki a tautolu, maeke a tautolu ke fiafia foki ka favale mai, ka totoko mai e magafaoa, ka gagao, po ke ka fuakau. (1 Timoteo 1:11) Maeke foki a tautolu ke fiafia ha ko e ha tautolu a Atua kua “nakai maeke ke pikopiko” ne mavehe ki a tautolu e tau mena loga ne mitaki ue atu. (Tito 1:2) Ka fakamooli e Iehova e tau maveheaga haana, to nakai manatu foki e tautolu e tau lekua ne lauia a tautolu mogonei. Ko e fēfē la mogoia e ofoofogia he mena nei ke he Parataiso mo e fiafia ka moua e tautolu! Ē, to “fakafiafia foki e [tautolu] a [tautolu] ha ko e monuina kua lahi.”​—Salamo 37:11.