Kokonej noneki makinyekana yakaj akin iueyi, akin makimijli kenon nemiskej, niman yejuin intekiyo tajtin. Niman oksekimej akin iuejueyimej noijki uelis kinpaleuiskej mokoneuan.

Ipan miyek países, akin telpokamej xuejkaujtipan nemij imiuan akin iuejueyimej. Xnemili yejuin:

• Ipan escuela kampa kokonej setonalouaj, nemij miyekej akin nomachtiaj xijkon ken akin tlamachtiaj noso akin iuejueyimej.

• Ijkuak kokonej yonomachtitoj niman ajsij inchan, xok yakaj kinextijtajsij pampa intajuan tekipanouaj.

• Yonoitak, ika Estados Unidos, kokonej akin kipiyaj 8 hasta 12 xiuitl uejkauij kanaj 6 horas inpan incelular, intableta noso itlaj okse. *

Se libro tlen kiteneua kenon tikintlajpiyas mokoneuan, kijtoua: “Telpokamej xok kichiuaj tlen kichiuaj intajuan, tlamachtijkej noso oksekimej akin iuejueyimej, nion xok kintlajtlaniliaj makinpaleuikan, aman kintlajtlaniliaj makinpaleuikan [...] okseki telpokamej ken yejuamej”.

Xnemi imiuan mokoneuan

TLEN BIBLIA TECHMACHTIA: “Xmachti mokoneu ken kuajli nouikas aman chika konetl, niman hasta ijkuak ueuentsintias nochipa ijki nouikas” (Proverbios 22:6).

Kokonej nochipa kinekij makinyekanakan intajuan. Sekimej ixtlamatkej kijtouaj ika, hasta ijkuak itelpochtitiuej, kokonej más kipatiojkaitaj tlen kimijliaj intajuan xken tlen kimijliaj akin imiuan nouikaj. Se akin temachtia psicología, akin itoka Laurence Steinberg, ipan ilibro tlen tlajtoua itech telpokamej, okijkuilo yejuin: “Ijkuak itelpochtitiuej niman ijkuak peua más iuejueyixtiuej, kokonej ok kinkakij intajuan niman kichiuaj ijkon ken kinmachtiaj”. Noijki okijkuilo: “Motelpoch kema kipatiojkaita tlen tikijlia, maski xnochipa mitsijlis, niman noijki kikaki tlen tikijlia, maski tla xtlanemilia ken tejua”.

Nochi kokonej kinpatiojkaitaj intajuan, ika yejon xkita kenon tikinpaleuis. Kuakon imiuan xmonojnotsa niman xkimijli tlenon tiknemilia, kenon timoyekana niman tlenon mopan yonochiuj.

 Xkijli yakaj mamitspaleui

TLEN BIBLIA TECHMACHTIA: “Xmouika iuan sen tlamatki niman titlamatki yes” (Proverbios 13:20).

¿Tikimixmati sekimej akin iuejueyimej niman kuajli noyekanaj akin uelis kipaleuiskej motelpoch? ¿Uelis itlaj tikchiuas niman ijkon mokoneuj imiuan manouika? Yejuin xkijtosneki tla tejua xok tikyekanas mokoneuj. San ika, ijkuak mitspaleuiya yakaj akin iueyi niman itech titlaneltoka, akin xkichiuilis tlen xkuajli mokoneuj, uelis kipaleuis maueli okseki tlen itikmachtijtika. Ipan Biblia kijtoua ika apóstol Pablo okistinen iuan se telpochtli akin itoka katka Timoteo niman melak okipaleui, hasta ijkuak oueyiyak, niman Pablo noijki onopaleui pampa okistinen iuan Timoteo (Filipenses 2:20, 22).

Ipan yejuin tonaltin, miyekej familias xok san sekan nemij pampa inabuelos, intíos noso okseki inchanejkauan chantij ipan okseki kalpamej. Tla tejua ijkin nemij mochanejkauan, xkinpaleui mokoneuan mauelikan itech tlen kuajli kichiuaj akin iuejueyimej. Ijkon mokoneuan, noijki uelis kichiuaskej tlen kuajli.