Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 37

“Mbi na yengingɔ lɛ gigi zu”

“Mbi na yengingɔ lɛ gigi zu”

“Mbi na yengingɔ lɛ gigi zu, wa aye ti nzɔ̃ni ti lɛ gigi zu na lingɔ so da olo.”​HAG. 2:7.

BIA 24 Boya na ngomba ya Yehova

NA NDUNU NI *

1-2. Yengingɔ ti sese mɛ wa la Prɔfeta Hagai atɛnɛndó ya, ni na lingɔ tɛrɛ lo na ngoi tɛ e wa?

“NA YA miniti yakere, abutikɛ, akota da ti gã akala sa mabere da gbula bere da wele.” “Azi zu atindó na mbɛtɔ . . . Azi gba atɛnɛ ya, ni lindó miniti sɛ, kanda tɛ mbi ko, mbi hũndó mabere ni mundó ngoi gba.” Ni la adu tɛnɛ mɛ azi mɛndó aso kwa na ngoi ti yengingɔ ti sese mɛndó ali tɛrɛ lo ka Nepal na 2015 atɛnɛ. Se du ya mɔ tengbi na siɔ kpale ti ngaso ko, ta bɛ mɔ na lingɔ na ni iɔ ma.

2 Kanda ndɛ na ngoi tɛ e ko, sese ndo yengi na ya akɔdɔrɔ zu ta bo na ndo kɔi ma, ni li dɛ abulu gba. Prɔfeta Hagai apiandó tɛnɛ tɛnɛ ti yengingɔ ti sese ti yika yika niko, lo sundó ya: “Ba tɛnɛ mɛ Yehova Gbia ti li nɔ tɛ asoda atɛnɛ, ‘na ya ngoi yakere​—mbi na yengingɔ fãni mɛndɛ̃ ndozu, sese, tɛ nga na sese mɛ kuruni.’”​—Hag. 2:6.

3. Ngasia la yengingɔ ti sese mɛ Hagai apiandó tɛnɛ tɛnɛ ni aɔngbi na yengingɔ ti sese ti bɛtani nɛ?

3 Yengingɔ ti sese mɛ Hagai tɛnɛ tɛnɛ ni ta ni du yengingɔ ti sese mɛ a ndo gbɛ̃ bo aye ma, kanda ni du yengingɔ ti sese mɛ ando hɛ̃ anzɔ̃ kpale gba. Yehova nvɛ̃ni tɛnɛ ya: “Mbi na yengingɔ lɛ gigi zu, wa aye ti nzɔ̃ni ti lɛ gigi zu na lingɔ so da olo, mbi na hɛ̃ngɔ ni ndima.” (Hag. 2:7) Ngasia la, tɛnɛ niko atindó na seni na ngoi tɛ Hagai nɛ? Wa ni ndo ti nga na seni ndɛ na ngoi tɛ e ngasia? Na ya tɛnɛ mɛ ndɛ e na mandangɔ, e na hɛ̃ngɔ gbinya na ndo ahũnda niko. E nga na bangɔ se mɛ elengbi ti hɛ̃ngɔ ti e na ya kwa mɛ ando yengingɔ lɛ gigi.

TƐNƐ TI SANGƆ NGUNU BƐ NA NGOI TƐ HAGAI

4. Kumba mɛndó Yehova hɛ̃ Prɔfeta Hagai nɛ?

4 Yehova hɛ̃ndó Prɔfeta Hagai kwa ti ngbondoni ya lo li. Zia e ba kpale mɛndó ali tɛrɛ lo uzu ti nɛngɔ ya, lo banda kwa ni. Hagai dundó kɔi tɛ Ayuda mɛndó alo ka gbɛ ngba ti Babilɔnɛ adiri fãni mɛndɛ̃ ka Yeruzalɛmɛ na bulu ti 537 U.N.E. Ngoi mɛndó ala si ka Yeruzalɛmɛ ko, mbala kɔi awa kwa tɛ Yehova ti mbilimbili akpãndó gugɛrɛ da ti tepelo. (Ezr. 3:8, 10) Kanda ta a ningandó ma, kpale agbinyangbi na kpɛ nvɛ̃ni. Ala tindó na nzɛ̃ngɔ, ala zia ngandó lingɔ kwa ni na lo ti botemeli. (Ezr. 4:4; Hag. 1:1, 2) Na bulu ti 520 U.N.E. Yehova hɛ̃ndó Hagai kumba ti nɛngɔ ya, lo sa ngunu bɛ la, wa ala di ti na ge ge ge ti onzingɔ kwa ti tepelo ni. *Ezr. 6:14, 15.

5. Nda mɛndó tɛnɛ tɛ Hagai asa ngunu bɛ Ayuda nɛ?

5 Nda mɛndó Hagai pa tɛnɛ hɛ̃ Ayuda, adundó ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ la na ndo Yehova ati kpengbani. Na lo mɛ ya, ala nzɛ̃ndó ko, lo sandó ngunu bɛ ala na tɛnɛ mɛ: “‘Ĩ du kpengbani, ĩ azi ti ya kɔdɔrɔ zu,’ Yehova la tɛnɛ, ‘wa ĩ li kwa. Na lo mɛ ya, mbi ndoni kɔi na ĩ,’ Yehova gbia ti linɔ tɛ asoda la tɛnɛ.” (Hag. 2:4) Tɛnɛ mɛ “Yehova gbia ti linɔ tɛ asoda,” adundó tɛnɛ ti gbɔ̃ngɔ bɛ nvɛ̃ni. Yehova la du gbia ti linɔ mɛ kotani tɛ asoda mɛ ala du aangelo. Na lo ni la ale azi ti Yuda akpã bɛ la ka tɛ lo ti nɛngɔ ya, ala longa na kwa mɛ ala ndo li.

6. Ye mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na lo ti yengingɔ ti sese mɛndó Hagai tɛnɛ tɛnɛ ni nɛ?

6 Yehova hɛ̃ ngandó Hagai kumba ya, lo tɛnɛ hɛ̃ azi ti Yuda ya, ni na yengingɔ na ndenge ti yika yika lɛ gigi zu. Tɛnɛ niko asandó ngunu bɛ azi ti Yuda mɛndó azia kwa ti kĩngɔ Tepelo. Prɔfesi niko apandó ya, Yehova na yengingɔ kɔdɔrɔ ti Pɛrsɛ, mɛndó ando le gbia na ndo lɛ gigi zu na ngoi niko. Wa ye mɛ yengingɔ niko na singɔ na ni nɛ? Ti uzu, azi tɛ Nzapa na onzingɔ kĩngɔ Tepelo. Wa azi mɛndó ta ala Ayuda ma na gangɔ so vɔrɔngɔ Yehova ndoni kɔi na ala. Tɛnɛ niko asandó nvɛ̃ni ngunu bɛ azi tɛ Nzapa!​—Zek. 8:9.

KWA KƆI MƐ NDO YENGI LƐ GIGI NA NGOI TƐ E

Mɔ ndo hɛ̃ tɛrɛ mɔ na ge ge ge zu na ya kwa mɛ ando yengi lɛ gigi zu, mɛ ando li tɛrɛ lo ndɛ? (Ba paragrafɛ 7-8) *

7. Kwa mɛ ando yengi lɛ gigi zu, mɛ e ndo li ni ndɛ nɛ? Kambisa.

7 Ngasia la, tɛnɛ mɛndó Hagai pia tɛnɛ, ando li tɛrɛ lo ndɛ na ngoi tɛ e nɛ? Ndɛ nga na ngoi tɛ e, Yehova ndo yengi fãni mɛndɛ̃ lɛ gigi zu, wa e nga na kwa ti lingɔ. Na bulu ti 1914 Yehova kpãndó Yezo Kristo Gbia ti Lo-lengɔ Gbia tɛ lo ka ndozu. (Nz. 2:6) Ta bɛ agbia ti gigi olo adendó na ngoi mɛ ala ma ya, Lo-lengɔ Gbia ni abanda lengɔ gbia ma. Ni ndo fa ya, “bi mɛ Nzapa ako hɛ̃ la alengbi,” afa ngoi mɛndó ge lɛ sese ta gbia kɔi mɛ Yehova pɔna lo ya lo le gbia da ma. (Lk. 21:24) Hĩngangɔ ni ato awa kwa tɛ Yehova ya, ala pa hɛ̃ azi zu bandangɔ na bulu ti 1919 ya, bo Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa la, adu nzɔ̃ dangɔ bɛ kɔi na lo tɛ azi zu. Pangɔ “nzɔ̃ pa ti Lo-lengɔ Gbia” niko ayengi lɛ gigi zu.​—Mat. 24:14.

8. Na bangɔ Nzembo 2:1-3, ye mɛ azi gba ndo li na ngoi mɛ ala ndo ma pa mɛ e ndo pa hɛ̃ la nɛ?

8 Ye mɛ azi gba ndo li na ngoi mɛ ala ndo ma pa mɛ e ndo pa hɛ̃ la nɛ? Azi gba ndo kɛ̃ ni. (Di Nzembo 2:1-3.) Azi ti lɛ gigi ati yenge yenge. Ala ndo kɛ̃ zo mɛ Yehova pɔna lo ya, lo le gbia. Ta ala ndo hũ “nzɔ̃ pa ti Lo-lengɔ Gbia” mɛ e ndo pa ya, adu nzɔ̃ pa ma. Kutu aguvɛrnɛma mɛndɛ̃ agbanzi kwa tɛ e ti fangɔ tɛnɛ kaya akɔdɔrɔ tɛ la. Agbia gba ndo tɛnɛ ya, ani ndo vɔrɔ Nzapa, kanda ta la ndo ye ziangɔ lo gbia tɛ la ma. Ni la, nga ma se mɛndó agbia ti ngoi tɛ Yezo ali na ni, ala ndo kɛ̃ zo mɛ Yehova hĩni lo na kpɔ̃ na ndenge mɛ ala ndo hɛ̃ ava lo ti mbilimbili pɛnɔ.​—Aw. 4:25-28.

9. Ye mɛ Yehova zia ngoi hɛ̃ awa kɛ̃ngɔ tɛnɛ ti Lo-lengɔ Gbia ya, ala li nɛ?

9 Ye mɛ Yehova li na ngoi mɛ azi kɛ̃ tɛnɛ niko nɛ? Nzembo 2:10-12 tɛnɛ ya: “Nga na olo ĩ agbia, ĩ li ye na ndara, awa fangɔ ngbanga ti lɛ sese, ĩ ye ya, a lonzi ĩ. Ĩ le kwa hɛ̃ Yehova na mbɛtɔ, ĩ du na dengɔ bɛ ti kpɛngɔ mbɛtɔ tɛ lo. Ĩ hɛ̃ nyingambi ndima, se ta ĩ li ngaso ma ko, ngɔnzɔ na gbɔ̃ngɔ Nzapa wa lo na kpɔngɔ ĩ, na lo mɛ ya, lo ndo ma ngɔnzɔ iɔ. Dengɔ bɛ na azi zu ko la ndo kpɛ, ndo bata tɛrɛ la ka tɛ lo.” Na nzɔ̃ bɛ zu, Yehova hɛ̃ awa kɛ̃ngɔ lo ngoi ti nɛngɔ ya, ala mu ekateli ti nzɔ̃ni. Ala lengbi ti gbinyangbingɔ bingangɔ li tɛ la, wa ala ye nga Lo-lengɔ Gbia tɛ lo. Kanda ngoi ngbã bo yakere. E na olo na “ndangba bi” ti akpale ti gigi olo. (2 Tim. 3:1; Yis. 61:2) Na olo mɛ la adu ngoi mɛ yɔ ya, azi hĩnga mbilimbili iɔ, wa ala pɔna nga lingɔ kwa hɛ̃ Yehova.

AZI MƐNDƐ̃ NDO YE TƐNƐ NI

10. Kpale ti nzɔ̃ni mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na lo ti yengingɔ ti sese mɛ Hagai 2:7-9 atɛnɛ tɛnɛ ni nɛ?

10 Azi mɛndɛ̃ ayendó tɛnɛ ti yengingɔ ti lɛ gigi mɛndó Hagai tɛnɛ ni. Prɔfeta tɛnɛndó ya, yengingɔ ti sese ni na lingɔ ya, “aye ti nzɔ̃ni zu ti lɛ gigi olo [afa azi mɛ na seliye ti nzɔ̃ni] na gangɔ” vɔrɔngɔ Yehova. * (Di Hagai 2:7-9.) Prɔfeta Yisaya ná Mika apia ngandó tɛnɛ ya, kpale ti ngaso na lingɔ tɛrɛ lo na “ndangba bi.”​—Yis. 2:2-4; Mik. 4:1, 2.

11. Ye mɛndó nyita kɔi ali na ngoi mɛndó lo ma tɛnɛ ti Lo-lengɔ Gbia nɛ?

11 Zia e ba kpale mɛndó asi na nyita Ken mɛ ndo li kwa ka biro ti kotani tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova. Ta bɛ lo ndo li na ngoi mɛndó lo ma na tɛnɛ ti Lo-lengɔ Gbia na mbala ti uzu mɛ ali ndɛ bulu 40 ma. Ken tɛnɛ ya: “Ngoi mɛndó mbi ma tɛnɛ ti mbilimbili ti ya Ngbangɔ na mbala uzu ko, mbi ndó na dengɔ bɛ ti mandangɔ ya, e na ndangba bi ti gigi mɛ siɔni. Mbi gbɔ̃ndó ndani ya, ti nɛngɔ ya Nzapa ye mbi wa mbi lua nga dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka ko, ayɔ ya, mbi zia akpale ti gigi mɛ ti siɔni, wa mbi mu ekateli ti ngbãngɔ na mbage tɛ Yehova bwai. Na pɛ lingɔ sambela hɛ̃ Yehova, mbi mundó ekateli mbala kɔi ti nɛngɔ ya, ta mbi di hɛ̃ ti mbi na ya akpale ti gigi mɛ ma, wa mbi kpã ngandó tɛrɛ mbi na gbɛ libateli ti Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa mɛ ta ni lengbi ti yengingɔ ma.”

12. Ngasia la tepelo tɛ Yehova ti nyingɔ asĩ na aye ti ndima na ya ndangba bi nɛ?

12 Yehova ndo sulu nvɛ̃ni azi tɛ lo. Ndɛ lo mɛ ko, wungɔ tɛ azi mɛ ndo vɔrɔ Nzapa ndo ma bo mangɔ. Na bulu ti 1914 e bondó azi koto kũ gɛgɛrɛ. Ndɛ e ti azi ɔngɔ miliɔ̃ mwambe, bulu na bulu amiliɔ̃ tɛ azi ndo ga so dangɔ bɛ la na bi ti kwá tɛ Yezo ndoni kɔi na e. Na lo ni la, lɛ kɔdɔrɔ ti tepelo ti nyingɔ tɛ Yehova (afa se mɛ lo lɛkɛ na kpale ti nɛngɔ ya, e vɔrɔ lo) ando sĩ na “aye ti nzɔ̃ni ti lɛ gigi zu.” Azi niko ndo hɛ̃ ili Yehova gonda na ngoi mɛ ala ndo gbinyangbi akpale na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la, wa ala ndo mu nga fãna du.​—Ef. 4:22-24.

13. Ngasia la aprɔfesi mɛndɛ̃ mɛ atɛnɛ ngandó tɛnɛ ti wungɔ tɛ awa vɔrɔngɔ Yehova ndo ti ndɛ na seni nɛ? (Ba limɔ ti koko mbeti olo.)

13 Mbeti ti Yisaya Shapitrɛ 60 apia ngandó tɛnɛ tɛnɛ ti wungɔ tɛ awa vɔrɔngɔ Yehova. Verse 22 atɛnɛ ya: “O mɛ yakere na tingɔ koto kɔi (1 000), wa o mɛ gɛgɛrɛ na tingɔ kɔdɔrɔ ti ngunu. Mbi Yehova na lingɔ ya, ni mai iɔ na ngoi mɛ alengbi.” Na lo mɛ ya, azi gba ndo ga so vɔrɔngɔ Yehova ko, ni li ya, ye kɔi ti kpɛ̃nɛ ali tɛrɛ lo. “Aye ti nzɔ̃ni ti gigi” bere azi mɛ ndo ga so vɔrɔngɔ Yehova, ala na kɔdɛ na ngunu, ala nga na gwɛ̃ kpengbani ti lingɔ kwa ti “pangɔ nzɔ̃ pa ti Lo-lengɔ Gbia.” Na lo ni la, nga ma se mɛ Yisaya tɛnɛ na ni, azi tɛ Yehova ndo nyɔ “miliki tɛ azi ti gigi” na ndenge mɛ ala ndo salela makoki tɛ azi niko. (Yis. 60:5, 16) Na lége ti lisalisi tɛ ayata kɔli na ayata wali niko ti mbilimbili, e ndo li na olo kwa ti pangɔ nzɔ̃ pa kaya akɔdɔrɔ nga na teritoirɛ 240, wa e kangbi nga ambeti na ayanga ɔngɔ 1 000.

NGOI TI MUNGƆ EKATELI LO MƐ

Na ndo lɛ gigi zu awa kwa tɛ Yehova na dengɔ bɛ ti zangɔ azi mɛndɛ̃ ya, ala hĩnga tɛnɛ ti Lo-lengɔ Gbia (Ba paragrafɛ 13)

14. Ekateli mɛ ayɔ ya, azi zu amu ni na olo nɛ?

14 Na ya ndangba bi mɛ e da, yengingɔ ti gigi mɛ ndo to azi ya, ala mu ekateli. Ala na hɛ̃ngɔ ti la hɛ̃ Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa, bere ala na kpãngɔ bɛ la na ndo guvɛrnɛma ti gigi mɛ? Ni la adu ekateli ti ngbondoni mɛ ayɔ ya, azi zu amu ni. Awa kwa tɛ Yehova ndo tɔndɔ andia ti ya kɔdɔrɔ mɛ ala ka da, kanda ta la ndo li na ya kpale ti politikɛ ti gigi mɛ ma. (Rom. 13:1-7) Ala hĩnga ya, bo Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa la na onzingɔ pɛnɔ tɛ azi. Wa ta Lo-lengɔ Gbia ni adu ti gigi olo ma.​—Yn. 18:36, 37.

15. Na bangɔ mbeti ti Suma, tara mɛ ngasia la azi tɛ Nzapa na tengbingɔ na ni nɛ?

15 Mbeti ti Suma ndo tɛnɛ hɛ̃ e ya, loyengɔ tɛ awa kwa tɛ Nzapa ti mbilimbili na tingɔ na tara na ndangba bi. Pɛnɔ mɛ azi na hɛ̃ngɔ e na tingɔ kpengbani na bi mɛ na gangɔ. Aguvɛrnɛma ti gigi mɛ na tongɔ azi na ngunu ya, ala hɛ̃ ti la hɛ̃ ani, wa ala na hɛ̃ngɔ azi ko la na kɛ̃ngɔ lingɔ ni pɛnɔ. (Sum. 13:12, 15) Ala na tongɔ azi zu na ngunu, “ambumbusɛ azi na akota azi . . . awa nwa na awa yɛlɛ . . . ambɛ na abɔrɔ ya, aminya ye na ndo kɔti ti la nga na ndo lɛ la zu.” (Sum. 13:16) Na ngoi ti gã ando kpãndó nzɔlɔkɔ ka tɛrɛ ambɛ ti fangɔ zo mɛ ala du ambɛ tɛ lo. Na ngoi tɛ e, na yɔngɔ ka ti azi zu ya, ala lua nzɔlɔkɔ ti yika yika na ndo ti la, bere na ndo lɛ la. Na yɔngɔ ka ti azi zu ya, ala fa na lége ti tɛnɛ nga na kwa tɛ la ya, ala na mbage ti kpale ti politikɛ ti kɔdɔrɔ tɛ la, wa ala ndo hɛ̃ nga ti la na ya ni.

16. Nda mɛ ayɔ ya, e li ya, mbilimbili tɛ e na mbage tɛ Yehova ati kpengbani na olo nɛ?

16 E na yengɔ nzɔlɔkɔ niko ti yika yika wa e nga na hɛ̃ngɔ ti e hɛ̃ guvɛrnɛma ti gigi olo? Azi ko la na kɛ̃ngɔ luangɔ nzɔlɔkɔ ni ko, ala na tengbingɔ na pɛnɔ wa dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la nga na tingɔ na kaka. Mbeti ti Suma kambisa ya: “Zo ko la ta aminya ye ni ko na ndo ti lo ma ko, ta lo lengbi ti vɔ̃ngɔ ye, bere kangɔ ye ma.” (Sum. 13:17) Kanda e hĩnga ye mɛ Nzapa na lingɔ na azi mɛ na luangɔ nzɔlɔkɔ niko. Na se lɛ luangɔ nzɔlɔkɔ ni ko, e na sungɔ ka ndo ti e ya: “E du azi tɛ Yehova.” (Yis. 44:5) Na olo mɛ la adu ngoi mɛ ayɔ ya, e li zu ti nɛngɔ ya, mbilimbili tɛ e na mbage tɛ Yehova adu kpengbani. Se adu ngaso ko, Yehova na dungɔ na dengɔ bɛ ti tɛnɛngɔ ya, e du azi tɛ lo!

YENGINGƆ TI NDANI

17. Ye mɛ e hĩnga na ndo yɔngɔrɔ bɛ tɛ Yehova nɛ?

17 Yehova ndo fa yɔngɔrɔ bɛ na ndangba bi mɛ. Ta lo ye ya, zo kɔi kpi ma. (2 Pet. 3:9) Lo hɛ̃ azi zu nzɔ̃ tangɔ ligɛlɛ ti nɛngɔ ya, ala gbinya seliye tɛ la, wa ala mu nga ekateli ti lingɔ kwa hɛ̃ lo. Kanda yɔngɔrɔ bɛ tɛ lo nga na maka. Azi ko la na kɛ̃ngɔ hɛ̃ngɔ ti la hɛ̃ Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa ko, ala tengbingɔ na kpale ndenge ni kɔi na tɛ Faraon na ngoi tɛ Moizɛ. Yehova tɛnɛndó hɛ̃ Faraon ya: “Ale mbi ya ti mbi na olo, wa mbi to hɛ̃ mɔ ná azi tɛ mɔ ngã ti siɔni ti nɛngɔ ya, ta mɔ di du ge lɛ sese ma. Kanda mbi zia mɔ ya, mɔ du na dungɔ lɛ ngɛ̃́ na lo ti kpale mɛ: ti nɛngɔ ya mbi fa na mɔ ngunu tɛ mbi, nga ti nɛngɔ ya, apa ili mbi na lɛ sese zu.” (Kob. 9:15, 16) Azi ti lɛ gigi zu na hĩngangɔ ya, Yehova la du bɛta Nzapa. (Ezk. 38:23) Ala na hĩngangɔ ni ngasia?

18. (a) Yengingɔ ti sese mɛndɛ̃ mɛ atɛnɛ tɛnɛ ni kaya mbeti ti Hagai 2:6, 20-22 nɛ? (b) E hĩnga ngasia ya, tɛnɛ tɛ Hagai na tingɔ na seni na bi mɛ na gangɔ nɛ?

18 Abulu gba na pɛ kwá tɛ Hagai, Polo tɛnɛndó na lége ti Nyingɔ vurú tɛ Nzapa ya, tɛnɛ mɛ kaya Hagai 2:6, 20-22 na lingɔ tɛrɛ lo na bi mɛ na gangɔ. (Di.) Lo su ya: “Na olo ko, [Yehova] kokapa hɛ̃ e ya: ‘Ta bo sese kɔi gbanda la ni na yengingɔ fani mɛ ndɛ̃ ma, kanda ni yingi nga gbanda ndozu. Tɛnɛ ko lo tɛnɛ ya, “fani mɛ ndɛ̃” ko, tɛnɛ ni afa ya, aye mɛ ndo lo li ko, lo yingi ni gbanda, ko aye ni amina. Wa aye mɛ ta alengbi ti yingingɔ ni ma angbã buai.” (Aeb. 12:26, 27) Ɔngbingɔ na yengingɔ ti sese mɛ atɛnɛ tɛnɛ ni kaya Hagai 2:7 ko, yengingɔ ti sese ni na kpɔngɔ azi mɛ mabere Faraon, ala kɛ̃ Lo-lengɔ Gbia tɛ Yehova ti mbilimbili, ala na kpilingɔ bwai na bwai.

19. Ye mɛ ta na yengingɔ ma nɛ, wa e hĩnga ni ngasia?

19 Ye mɛ ta na yengingɔ ni ma bere ta na hongɔ ni ma nɛ? Polo tɛnɛ ya: “Ale e ndohɛ̃ sia kɔli hɛ̃ Nzapa na lo mɛ ya, e lua [Lo-lengɔ Gbia, NWT] mɛ ta alengbi ti yingingɔ ni ma. Ale e ndo fa na lo ya, e ndohɛ̃ lo sia kɔli, na lege ti vɔrɔngɔ lo na se kɔdɛ mɛ alengbi ti dengɔ bɛ lo. É tɔndɔ lo, é kpɛ nga lo.” (Aeb. 12:28) Biani, ngoi mɛ gbanda butu na mungɔ lɛ gigi zu na lo ti yengingɔ ti sese ti ndani ko, bo Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa la ta ni na yengingɔ ma. Ni na ngbãngɔ bo kpengbani so pɛnda lo!​—Nz. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Ye mɛ ayɔ ya, azi pɔna lingɔ nɛ, wa ngasia la, elengbi ti zangɔ ala nɛ?

20 Ta ngoi di dɛ gba ma! Ayɔ ya, azi pɔna: Ala na ngbãngɔ lá kwɛ hɛ̃ngɔ ti la hɛ̃ gigi, ye mɛ na tongɔ la na kwá? Bere ala na lingɔ ya, dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la amangbi na dangɔ bɛ tɛ Nzapa ye mɛ na hɛ̃ngɔ la dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti bwai na bwai? (Aeb. 12:25) Na lége ti kwa tɛ e ti fangɔ tɛnɛ, elengbi ti zangɔ azi ya, ala mu ekateli ti ngbondoni. Ni la, e ili azi gba ti nɛngɔ ya, ala du na mbage ti Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa. Wa ta bɛ e ali na tɛnɛ tɛ Yezo mɛ ma: “Apa gbanda nzɔ̃ pa ti lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa na lɛ sese zu ya, azi zu ama tɛnɛ ni uzu, wadila sese awɛ.”​—Mat. 24:14.

BIA 40 Nzambe na yo nani?

^ par. 5 Tɛnɛ mɛ ndɛ e manda, ni na kambisangɔ se ti fãnani mɛ, e gbɔ̃ na nda tɛnɛ mɛ kaya Hagai 2:7. E nga na mandangɔ se mɛ elengbi ti hɛ̃ngɔ ti e na ya kwa mɛ ndo yengi lɛ gigi zu. E nga na hũngɔ ya, azi mɛndɛ̃ ndo ye tɛnɛ ti kwa ni, ala mɛndɛ̃ ndo kɛ̃ nga ni.

^ par. 4 E hĩnga ya, kwa mɛndó Yehova hɛ̃ Hagai ko, lo lindó ni na lo mɛ ya, azi ti Yuda a honzindó kĩngɔ Tepelo na bulu ti 515 U.N.E.

^ par. 10 Ni la adu se ti fãnani mɛ e gbɔ̃ na nda tɛnɛ mɛ kaya vɛrse mɛ. E ndo e tɛnɛndó uzu ya, ta yengingɔ ti lɛ gigi zu la ndo li ya, azi ti mbilimbili aga vɔrɔ Yehova ma. Ba “Mituna ya batángi” mɛ kaya Linɔ́ngi ya Mosɛnzɛli 15/05 2006.

^ par. 63 KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ: Hagai sandó ngunu bɛ azi ti Yuda ya, ala diri kĩ tepelo na ge ge ge. Ndɛ na ngoi tɛ e, awa kwa tɛ Nzapa ndo pa nga tɛnɛ tɛ lo na ge ge ge na ya ndangba bi mɛ. Nyita kɔli kɔi ná ya lo a hɛ̃ ti la na kwa mɛ ando yengi lɛ gigi na pangɔ hɛ̃ azi yengingɔ ti ndani mɛ na gangɔ.