Nicolas ná Céline tengbi ngandó na akpengba kpale ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃. Ala yendó kumba mɛ filial ti France hɛ̃ la kaya bombi ti fãnani. Ala tɛnɛ ya: “Na ebandeli, ni dundó pɛnɔ na lo tɛ e na lo mɛ ya, ta e di e dɛndó ndoni kɔi na akwa e ma. Ta mangbi tɛ e ná ayata ti ya bombi ti fãnani mɛndó e gwe ka da dɛndó ti kpengbani ma.” a Na bangɔ pɛnɔ niko, ngasia la mɔ lengbi ti longangɔ dungɔ kaya bombi ti fãnani nɛ? Ye mɛ azi mɛndɛ̃ lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya ala za mɔ nɛ? Wa ngasia la mɔ ná azi ti ya bombi tɛ mɔ ti fãnani ĩ lengbi ti sangbingɔ ngunu bɛ ĩ nɛ?

ANDIA SIƆ MƐ LENGBI TI ZANGƆ MƆ YA MƆ MƐSƐNƐ NA BOMBI TI FÃNANI

1. Kpã bɛ mɔ ndo Yehova. (Nz. 37:5) Na pɛ lingɔ bulu 20 kaya bombi kɔi, Kazumi mɛ ndo du ka Japon ziandó bombi tɛ lo na lo mɛ ya, atondó kɔ lo ka kɔdɔrɔ mɛndɛ̃ na lo ti kwa. Ngasia la lo “ziandó ya Yehova tambwisa lo nɛ?” Lo tɛnɛ ya: “Mbi ndo kpãndó bɛ mbi zu ka tɛ Yehova na lo ti mbɛtɔ mɛ mbi ndo ma, ngbãngɔ mbi kɔi na bɛ mbi nga na pɛnɔ mɛndó mbi ndo ma. Ngoi zu mɛndó mbi ndo li ngaso ko, lo ndo hɛ̃ndó mbi ngunu mɛ mbi na gwɛ̃ ni.”

Ngasia la mɔ lengbi ti kpãngɔ bɛ mɔ gba na ndo Yehova nɛ? Ngama se mɛ kɛkɛ ndo du na gwɛ̃ ti ngu ná tɛ ti nɛngɔ ya amai nzɔ̃ni ko, ayɔ nga ya, e ndo tɛ tɛ ti nyingɔ ti nɛngɔ ya, loyengɔ tɛ e ti kpengbani. Nicolas, mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo na ebandeli gbɔ̃ndó li lo na ndo se lɛlo tɛ Abrahama, Yezo nga na Polo akɔli mɛndó agbanzi tɛrɛ la na aye gba ti nɛngɔ ya, ala li dangɔ bɛ tɛ Nzapa, ni lindó ya, ala di kpã bɛ la fãni mɛndɛ̃ gba na ndo lisalisi tɛ Yehova. Ta mɔmɛsɛnɔ tɛ mɔ ti dingɔ Ngbangɔ  na zangɔ bo mɔ na gbinyangbi ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ ma, kanda ni nga na zangɔ mɔ ya, mɔ ti na aseliye ti nyingɔ mɛ na tongɔ mɔ ya, mɔ za na ayata ti ya bombi ti fãnani mɛ mɔ gwe ka da.

2. Ta mɔ haka bombi tɛ mɔ ti gã na bombi tɛ mɔ ti fãnani ma. (Mos. 7:10) Jules tengbindó na kpengba kpale na omɛ aba mimɛsɛnɔ na ngoi mɛndó lo ló ka kɔdɔrɔ ti Benin lo gwe du ka États-unis. Lo tɛnɛ ya: “Mbi ndó na dangɔ bɛ ti kambisangɔ pandɛ ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mbi hɛ̃ zo kɔi kɔi mɛ mbi na tengbingɔ na lo.” Na lo mɛ ya, kpale tɛ lo kɛsɛnɛndó na tɛ ayata ti ya bombi ko, lo bandandó kpɛngɔ ala. Na gesi, ngoi mɛndó lo hĩnga ayata kɔli ná ayata wali ti ya bombi nzɔ̃ni ko, lo gbinyangbindó dangɔ bɛ tɛ lo. Lo tɛnɛ ya: “Mbi ndo dandó bɛ mbi ya, abɛse e ndo du kawa ko, azi ndo du bo lɛ ni kɔi. Bo se tɛ la ti tɛnɛngɔ na tɛnɛ la kɛsɛnɛ. Ni du ngbondoni ya mɔ ye azi ndenge mɛ mɔ tã na ala.” Zia hakangɔ bombi tɛ mɔ ti gã na bombi ti fãnani. Nyita wali Anne-Lise tɛnɛ ya: “Ta mbi ziandó bombi tɛ mbi ti gã ti nɛngɔ ya, mbi lua aye kwɛ kɔi na omɛndó mbi zia ka pɛko mbi ma, kanda ti nɛngɔ ya, mbi manda akpale ti fãnani.”

Ayɔ nga ya, abiazi zia hakangɔ bombi tɛ la ti gã na bombi ti fãnani mɛ ala ka da. Ta se ti lingɔ na akpale na ndenge mɛ akɛsɛnɛ du siɔni ma. Ni du ye ti ndara hĩngangɔ akpale ti ndo mɛ mɔ ka da uzu ti nɛngɔ ya, mɔ hɛ̃ dangɔ bɛ tɛ mɔ. (Mos. 3:1, 7b) Adu nzɔ̃ni hangɔ ayata na ye na lége ti se lɛlo tɛ mɔ ti nzɔ̃ni na nɛngɔ ya, mɔ to ala na ndo ngunu ya ala li ye ngama se mɛ mɔ ndo li na ni.​—2 Kɔr. 1:24.

3. Hɛ̃ tɛrɛ mɔ gba kaya bombi. (Fil. 1:27) Ziangɔ bombi tɛ mɔ ti gã gwengɔ kaya bombi ti fãnani ndo yɔ ngoi gba nga na ngunu, kanda na dungɔ ngbondoni ya, mɔ banda mbala kɔi gwengɔ kaya bombi ti fãnani mɛ mɔ gwe ka da se alengbi. Se du ya, ta ayata ti ya bombi ti fãnani mɛ mɔ gwe ka da ndo hũ mɔ ma, bere ala ndo hũ mɔ bo na ya angoi kɔi ngaso ko, ngasia la ala lengbi ti zangɔ mɔ nɛ? Lucinda ná ayati lo sɛ ti wali mɛndó azia bombi tɛ la ti gã agwe du ka gbata ti Sud ti Afrique, lo ndo da bɛ lo na wangɔ mɛndó ahɛ̃ lo, lo tɛnɛ ya: “Ahɛ̃ndó mbi wangɔ ya, mbi hɛ̃ tɛrɛ mbi gba kaya bombi, mbi li kwa ti fangɔ tɛnɛ ndoni kɔi na ayata wa mbi ndo gwe nga abombi zu. E hɛ̃ ngandó da tɛ e ti nɛngɔ ya, ati ndo ti lingɔ na bombi ti fangɔ tɛnɛ.”

“Hɛ̃ngbingɔ ti” na ya kwa ti Lo-lengɔ Gbia ndoni kɔi na ayata kɔli ná ayata wali ti ya bombi tɛ mɔ ti fãnani adu se ti nzɔ̃ni ti hɛ̃ngɔ ti na ya “loyengɔ na lége ti pangɔ nzɔ̃ pa.” Abiazi sandó ngunu bɛ Anne-Lise, mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo ka uzu ya, lo hɛ̃ tɛrɛ lo gba na fangɔ tɛnɛ ndoni kɔi na ayata zu ti ya bombi tɛ lo ti fãnani. Ye mɛndó li tɛrɛ lo na pɛni nɛ? Lo tɛnɛ ya: “Mbi gbɔ̃ndó ndani iɔ ya, lingɔ aye niko zandó mbi ya, mbi mɛsɛnɛ na bombi ti fãnani mɛndó mbi gwe ka da.” Hãngɔ ni zingɔ, se mɔ hɛ̃ tɛrɛ mɔ ti lingɔ akwa mabere kpongɔ nga na lɛkɛngɔ da ti bombi ko, mɔ na fangɔ ya, mɔ ndo hũ bombi tɛ mɔ ti fãnani ngama bombi tɛ mɔ ti gã. Se mɔ hɛ̃ tɛrɛ mɔ gba ko, na yengɔ mɔ iɔ, wa mɔ na hũngɔ ya, mɔ li kaya ndasewa tɛ mɔ ti fãnani ti nyingɔ.

 4. Gi tingɔ na akwa ti fãnani. (2 Kɔr. 6:11-13) Lége ti nzɔ̃ni ti nɛngɔ ya, mɔ ti kwa zo adu fangɔ na lo yangondo ya, mɔ ndo ye lo. Na lo ni la, ndo mu ngoi gba uzu ti bombi bandangɔ bere na pɛ bombi ti nɛngɔ ya, mɔ tɛnɛ tɛnɛ na ayata wa gi nga hĩngangɔ ala. Li kpengbani ti nɛngɔ ya mɔ hĩnga ili ala. Se mɔ ndo da bɛ mɔ na ili azi ko, mɔ du bɛta kwa wa se mɔ ndo dɔ nga dã ti sololangɔ na ala ko, ala nga na gingɔ ti hĩngangɔ mɔ wa mɔ ná ala na yengɔ ti nɛngɔ ya, ĩ ti akwa ti nzɔ̃ni.

Na esika ti nɛngɔ ya, bɛ mɔ sɔ ko aye mɔ ko, zi lége hɛ̃ ayata kɔli ná ayata wali ti ya bombi tɛ mɔ ti fãnani ya, ala manda hĩngangɔ se mɛ mɔ ndo du na ni. Li ngama se mɛndó Lucinda li na ni, lo tɛnɛ ya: “E na olo na anzɔ̃ akwa na lo mɛ ya e lindó kpengbani ti ilingɔ azi mɛndɛ̃ ka da tɛ e.”

“Ĩ NDO YAMBA AFƆ̃ Ĩ”

Lingɔ ka da ti Lo-lengɔ Gbia mɛ asĩ na azi mɛ ta mɔ hĩnga lɛ la ma ko, ando du mbɛtɔ ka tɛ azi mɛndɛ̃. Kanda, ngasia la elengbi ti zangɔ azi mɛ aga fãnani kaya bombi nɛ? Toma Polo sa ngunu bɛ e ya, “Ĩ ndoyamba afɔ̃ ĩ nga ma se mɛ ndo Yezo Kristo ayamba na ĩ.” (Roma 15:7) Na landangɔ se lɛlo tɛ Yezo, abiazi lengbi ti zangɔ azi mɛ ga fãnani hũ ya, ayamba ala nzɔ̃ni. (Ba Ãkadre “ Ye mɛ na zangɔ mɔ ya, mɔ longa gwe dungɔ ka ndo mɛndɛ̃”) Na lo ni la, azi zu ti ya bombi abɛse ayangambi alengbi nga ti zangɔ mɔ ya, mɔ lua akwa ti nzɔ̃ni.

Yambangɔ azi mɛndɛ̃ ndo fa ilingɔ ala ka da tɛ mɔ bere zangɔ ala na ya kpale ti mi. Se lɛlo tɛ nyita wali kɔi mɛ mu ngoi tɛ lo ti zangɔ nyita wali mɛndɛ̃ mɛ ga kaya kɔdɔrɔ tɛ la ti nɛngɔ ya, lo hĩnga kɔdɔrɔ wa lo kambisa nga hɛ̃ lo se mɛ lo lengbi ti mungɔ na kamiɔ̃ bere moto se lo ye singɔ fãna. Seliye niko dɛ̃ndó na bɛ nyita wali wa ni za ngandó lo ya, lo mɛsɛnɛ na kɔdɔrɔ ti fãnani mɛndó lo gwe ka da.

NZƆ̃ TANGƆ LIGƐRƐ TI MAINGƆ

Ngoi ko la kalagba ndo mai ko, pɔlɔ tɛrɛ lo lengbi ti gbinyangbingɔ fãni gba uzu ti nɛngɔ ya, kpangi ti lo kpengba wa lo banda hulungɔ. Kwɛ kɔi ngoi ko la mɔ gwe kaya bombi kɔi ti fãnani ko, na yɔngɔ ya, mɔ hã mbɛtɔ mɛ na gbanzingɔ mɔ  ya, mɔ li kwa hɛ̃ Yehova. Nicolas ná Céline tɛnɛ ya: “Gwe dungɔ ka ndo mɛndɛ̃ adu fɔrmasiɔ̃ kɔi ti nzɔ̃ni.” “Mɛsɛnɛngɔ na azi ti fãnani nga na ando ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ azandó e ya, e ti na aseliye ti nzɔ̃ni.” Jean-Charles, mɛ fale e tɛnɛ tɛnɛ tɛ lo ka bɛli ni kambisa se mɛndó ndasewa tɛ lo lua na nzɔ̃ kpale na ndo tɛnɛ niko: “Gbinyangbi niko lindó ya, ayati e mai na ya nyingɔ kaya bombi ti fãnani mɛndó e gwe ka da. Na pɛ anzɛ yakere nyi e ti wali bandandó lingɔ devuar ka bombi ti ya pɔsɔ, kanda nyi e ti kɔli tindó wa fangɔ tɛnɛ mɛ ta dɛ mu batisimɔ ma.”

Ye mɛ mɔ na lingɔ se du ya, ta kpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ zi lége ya, mɔ gwe mɔ du ka ndo mɛndɛ̃ mɛ na gwɛ̃ tɛ awa fangɔ tɛnɛ da kpengbani ma nɛ? Mɔ lengbi ti hũngɔ bombi tɛ mɔ ti gã mabere bombi ti fãnani nga bandangɔ lingɔ aye mɛ e na tɛnɛngɔ tɛnɛ ni ge gbɛndani. Kpãngɔ bɛ mɔ zu na ndo Yehova, hɛ̃ngɔ tɛrɛ mɔ gba na ya akwa mɛ kaya bombi, kpãngɔ mɔkanɔ ti fangɔ tɛnɛ ndoni kɔi na ayata mɛndɛ̃ ti ya bombi, na lingɔ ya mɔ ti na akwa ti fãnani bere mangbi tɛ mɔ ná akwa mɔ ti gã ati kpengbani. Mɔ lengbi ti zangɔ afãna azi bere azi mɛ na gwɛ̃ ya aza ani. Songo adu seliye mɛ ndo fa awakristo ti bɛtani, zangɔ azi mɛndɛ̃ lengbi ti lingɔ ya, mɔ dɔ dã na Yehova. (Yn. 13:35) Hĩnga ya “Nzapa ndo sepala na akwa zu mɛ mɔ ndo li.”​—Aeb. 13:16.

Abɛse na ya akpengba kpale ko, awakristo gba ndo longa gwe dungɔ kaya bombi ti fãnani, mɔ lengbi nga ti lingɔ ngaso! Anne-Lise tɛnɛ ya: “Ziangɔ bombi tɛ mbi ti gã gwe dungɔ kaya bombi ti fãnani zandó mbi ya, mbi hĩnga amimɛsɛnɔ mɛndɛ̃.” Kazumi ye na olo na bɛ lo kɔi ya, gwe dungɔ kaya bombi mɛndɛ̃ na lingɔ ya: “mɔ hũ se mɛ Yehova na zangɔ na mɔ na ndenge mɛndó ta mɔ dɛ hũ na ni uzu ma.” Wa Jules mandó tɛrɛ lo ngasia? Lo tɛnɛ ya: “Akwa mbi zandó mbi ya, ta mbi hũ ya, mbi du wa ndɛ̃ ma. Na olo, mbi ndo ma tɛrɛ mbi ya, mbi du kɔi tɛ ayata ti ya bombi ti fãnani kanda na dungɔ kpengbani ya, mbi zia ni mbi gwe kaya bombi mɛndɛ̃.”