Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDA NGƆ 24

Yehova, zo mɛ aɔ azi zu na omɛ aba kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale

Yehova, zo mɛ aɔ azi zu na omɛ aba kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale

“Oo Yehova, mɔ du nzɔ̃ zo wa mɔ ndo du dã ti kangɔ lɛ mɔ na ndo siɔ kpale, songo ti mbilimbili mɛ mɔ ndo fa na azi mɛ ndo to to ka tɛ mɔ adu gba nvɛ̃ni.”​—NZ. 86:5.

BIA 42 Libondeli ya mosaleli ya Nzambe

NA NDUNU NI *

1. Bɛta tɛnɛ mɛ Gbia Salomo tɛnɛ kaya Mosakoli 7:20 nɛ?

 GBIA Salomo sundó ya: “Na ndo lɛ gigi zu, ta zo kɔi mɛ lo du zo ti mbilimbili mɛ lo ndo li tɛ lo ngoi zu anzɔ̃ ye, wa ta lo ndo li tɛ lo siɔ kpale da ma.” (Mos. 7:20) Ni du biani! E zu e du awa siɔ kpale. (1 Yoanɛ 1:8) E zu, e ndo li siɔ kpale tɛrɛ Yehova nga na ayata e awakristo, na lo ni la, e na gwɛ̃ ya, ala ka lɛ la na ndo siɔ kpale tɛ e.

2. Se nyita kɔi ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ mɔ na bɛ lo kɔi, mɔ na mangɔ tɛrɛ mɔ ngasia?

2 Ta kitɛ da ma, mɔ ndo da bɛ mɔ na ngoi mɛndó mɔ li siɔ kpale tɛrɛ nyita kɔi. Mɔ gindó lége ti lɛkɛngɔ kpale ti nɛngɔ ya, ĩ du na mangbi ti nzɔ̃ni, ni la mɔ yɔndó pardɔ̃ ka ti lo na bɛ mɔ zu. Mɔ mandó tɛrɛ mɔ ngasia na ngoi mɛndó lo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ mɔ na bɛ lo kɔi nɛ? Bɛ mɔ zundó? Ĩi, ni hɛ̃ ngandó mɔ dengɔ bɛ!

3. Ahũnda mɛ ndɛ e na hɛ̃ngɔ gbinya ni nɛ?

3 Gwɛ̃ tɛ e zu adu ya, Yehova du kwa e, kanda na ya ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti tɛnɛngɔ bere lingɔ aye mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ lo pɛnɔ. Nda mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, Yehova ndo du dã ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e nɛ? Ngasia la se mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale aɔ madãma se mɛ e azi e ndo ka lɛ e na ndo siɔ kpale nɛ? Wa azi mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ la na? E na hɛ̃ngɔ gbinya ti ahũnda ni na ya tɛnɛ mɛ ndɛ e na mandangɔ.

YEHOVA NDO DU DÃ TI KANGƆ LƐ LO NA NDO SIƆ KPALE

4. Nda mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, Yehova ndo du dã ti kangɔ lɛlo na ndo siɔ kpale nɛ?

4 Ngbangɔ pa hɛ̃ e yangondo ya, Yehova ndo du dã ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale. Na ngoi mɛndó Yehova fa tɛrɛ lo na Moizɛ ka ndo lɛ Ngomba ti Sinai na lége tɛ angelo kɔi ko, lo pandó hɛ̃ lo ya: “Yehova, Yehova, Nzapa mɛ na nzɔ̃ bɛ nga na bɛ ti vundu, ta lo ndo ma ngɔnzɔ iɔ ma, lo sĩ sĩngɔ na songo ti mbilimbili nga na mbilimbili, lo ndo fa songo ti mbilimbili na akoto tɛ azi, lo ndo ka lɛlo na ndo yungɔ ndo, kongɔ nyɔ ndia nga na siɔ kpale.” (Kob. 34:6, 7) Yehova du nzɔ̃ zo nga Nzapa mɛ ndo ma vundu sĩ, lo ndo du ngoi zu dã ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ azi mɛ agbinya bɛ la.​—Ne. 9:17; Nz. 86:15.

Yehova hĩnga nzɔ̃ni aye zu mɛndó asi na dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e mɛ ali ya, e du na selieye ti ngaso (Ba paragrafɛ ti 5)

5. Na bangɔ Nzembo 103:13, 14, na lo mɛ ya, Yehova hĩnga e nzɔ̃ni, ni ndo li ya, lo li nɛ?

5 Na lo mɛ ya, Yehova du Wa lingɔ e ko, lo hĩnga akpale zu mɛ aba e. Binga li mɔ ĩ! Lo hĩnga akpale ti yakere yakere mɛ aba azi zu mɛ ge lɛ sese. (Nz. 139:15-17) Na lo ni la lo lengbi ti hũngɔ zangangɔ lengbingɔ mɛndó e mu ni ka tɛ awa dungɔ e. Kutu, lo hĩnga nzɔ̃ni aye mɛndó asi na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e mɛ ali ya, e ti na dungɔ lɛ ngɛ̃́ nga na aseliye ti ngaso. Na lo mɛ ya, Yehova hĩnga e nzɔ̃ni, ni ndo li ya, lo li nɛ? Ni ndo to lo ya, lo ma vundu tɛ e.​—Nz. 78:39; di Nzembo 103:13, 14.

6. Ye mɛ fa ya, Yehova na gwɛ̃ ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e nɛ?

6 E na aye mɛ ndo fa ya, Yehova na gwɛ̃ kpengbani ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e. Lo hĩnga nzɔ̃ni ya, na lo ti siɔ kpale tɛ Adamu, e zu e tindó awa siɔ kpale, wa e ndo kpili nga. (Roma 5:12) Ta e na ye kɔi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, e tɔ̃ tɛrɛ e bere azi mɛndɛ̃ ka gbɛ ngba ti siɔ kpale ná kwa ma. (Nz. 49:7-9) Kanda, Nzapa tɛ e ti songo amandó vundu tɛ e, wa lo lindó ye kɔi ti nɛngɔ ya atɔ̃ e. Ye mɛndó lo li nɛ? Yoanɛ 3:16 tɛnɛ ya, Yehova tondó Ngbongi Nyi lo ti nɛngɔ ya, lo kpi na lo tɛ e. (Mat. 20:28; Roma 5:19) Yezo mundó pɛnda e, lo hũndó pɛnɔ tee kwá ti nɛngɔ ya, azi zu ko la aye lo tɛ lo ko, ala lua dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti kaka. (Aeb. 2:9) Adundó ye ti pɛnɔ nvɛ̃ni na lo tɛ Yehova hũngɔ Nyi lo kpingɔ kwá ti siɔni nga ti kamɛnɛ! Ti biani, se ta Yehova dundó na gwɛ̃ ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e ma ko, ta lo lengbindó ti zingɔ lége ya, Nyi lo kpi kwá ti ngaso ma.

7. Hɛ̃ se lɛlo tɛ azi ti ya Ngbangɔ mɛndó Yehova ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ la.

7 Ngbangɔ na se lɛlo tɛ azi gba mɛndó Yehova ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ la. (Ef. 4:32) Zo mɛ mɔ da bɛ mɔ na lo na? Ngoi mɛndɛ̃ mɔ da bɛ mɔ na Gbia Manase. Gbia niko ti siɔni alindó asiɔ kpale gba tɛrɛ Yehova. Lo vɔrɔndó angbilondo, wa lo tondó azi mɛndɛ̃ ya, ala li nga ngaso. Lo hɛ̃ndó ayati lo mbeka hɛ̃ anzapa tɛ apaganɔ. Kutu, lo kpãndó ngbilondo tɛ nzapa kɔi ti nvɛ̃nɛ tee kaya tepelo tɛ Yehova mɛ santo. Ngbangɔ tɛnɛ na lo tɛ lo ya: “Lo lindó aye ti siɔni nvɛ̃ni na lɛ Yehova so hɛ̃ngɔ lo ngɔnzɔ.” (2 Nt. 33:2-7) Kanda, ngoi mɛndó Manase gbinya bɛ lo bɛtani ko, Yehova kandó lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ lo. Kutu Yehova dirindó na lo ka ndo kiti ti lo-lengɔ gbia tɛ lo. (2 Nt. 33:12, 13) Ngoi mɛndɛ̃ mɔ da nga bɛ mɔ na gbia Davidi, lo lindó aye ti siɔni nvɛ̃ni na gbɛ lɛ Yehova, lo tindó kɔmbɛ, wa lo ho ngandó zo. Ngoi mɛndó Davidi ye lo ti siɔ kpale tɛ lo, wa lo gbinya ngandó bɛ lo bɛtani ko, Yehova kandó lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ lo. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, Yehova ndo du na gwɛ̃ kpengbani ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale. Wa na ngoi mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale ko, ando ɔ madãma se mɛ e azi ndo ka lɛ e na ndo siɔ kpale tɛ afɔ̃ e.

SE MƐ YEHOVA NDO KA LƐLO NA NDO SIƆ KPALE AƆ MADÃMA SE MƐ AZI NDO KA LƐ LA NA NDO SIƆ KPALE

8. Na lo nɛ la, Yehova du Wa fangɔ Ngbanga mɛ aɔ awa fangɔ ngbanga zu nɛ?

8 Yehova du “Wa fangɔ ngbanga [tɛ azi] ti lɛ sese zu.” (Eb. 18:25) Ti nɛngɔ ya, zo du nzɔ̃ wa fangɔ ngbanga ko, ayɔ ya, lo hĩnga andia nzɔ̃ni. Adu ngaso na lo tɛ Yehova na lo mɛ ya, hãngɔ dungɔ wa fangɔ ngbangɔ zingɔ ko, lo du nga zo mɛ ndo hɛ̃ e andia wa lo hĩnga andia ni nzɔ̃ni. (Yis. 33:22) Ta zo kɔi mɛ ahĩnga nzɔ̃ ye nga na siɔ ye aɔ Yehova da ma. Ye mɛndɛ̃ mɛ ayɔ ya, wa fangɔ ngbanga hĩnga nɛ? Ti nɛngɔ ya, lo fa ngbanga na seni ko, ayɔ ya, lo hĩnga akpale zu na seni. Na ya kpale niko, Yehova la du Wa fangɔ Ngbanga mɛ aɔ awa fangɔ ngbanga zu na lo mɛ ya, lo ndo hĩnga ngoi zu akpale na seni.

9. Ti nɛngɔ ya, Yehova ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ zo bere ta lo ka lɛ lo na ndo ni ma, aye mɛ lo ndo ba ni uzu nɛ?

9 Ɔngbingɔ na agbia mɛ ndo fa ngbanga, na ndenge ti lengbingɔ, Yehova ndo hĩnga akpale zu nzɔ̃ni uzu ti lo fangɔ ngbanga, abɛse kpale ni adu ngasia. (Eb. 18:20, 21; Nz. 90:8) Ta azi alengbi ti hũngɔ bere mangɔ akpale zu ma, kanda ta adu ngaso na lo tɛ Yehova ma. Lo hĩnga nzɔ̃ni aye mɛ alengbi ti tongɔ zo ya lo li ye kɔi ngaso, na ndakisa: aseliye mɛndó lo mu ka tɛ awa dũngɔ lo, se mɛndó akã na lo, ndo mɛndó lo mai na ni nga na se mɛ lo ndo ma na tɛrɛ lo. Hãngɔ ni zingɔ, Yehova ndo hĩnga akpale mɛ kaya bɛ zo. Lo ndo hĩnga nzɔ̃ni nvɛ̃ni aye mɛ ato zo ya, lo ye kɔi ngaso, lo ndo hũ nga akpale mɛ kaya bingangɔ li tɛ zo. Ta ye kɔi mɛ alengbi ti hɔndɛngɔ tɛrɛ lo ka lɛ Yehova da ma. (Aeb. 4:13) Na lo ni la, se Yehova ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ zo ko, afa ya, lo hĩnga akpale zu na ndenge ti lengbingɔ.

Yehova du mbilimbili, lo ndo li ye na seni, ta lo ndo pɔna lɛ ma. Ta zo lengbi ti vɔ̃ngɔ nyɔ lo ma (Ba paragrafɛ ti 10)

10. Nda mɛ elengbi ti tɛnɛngɔ ya, Yehova ndo fa ngbangɔ ngoi zu na ndenge ti nzɔ̃ni nga na mbilimbili nɛ? (Kolimbola Mibeko 32:4)

10 Yehova ndo fa ngbanga ngoi zu na ndenge ti nzɔ̃ni nga na mbilimbili. Ta Yehova ndo pɔna lɛ ma. Ta Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ zo na lo mɛ ya, lo du wa ngenza, lo du zo ti ndima bere lo na kɔdɛ gba ma. (1 Sam. 16:7; Zaki 2:1-4) Ta zo kɔi lengbi ti vɔ̃ngɔ nyɔ Yehova bere tongɔ lo na ngunu ya, lo fa ngbanga ma. (2 Nt. 19:7) Ta lo ndo mu ekateli na lo mɛ ya, lo ma ngɔnzɔ bere akpale aɔ ndo lo ma. (Kob. 34:7) Yehova du Gbia mɛ aɔ agbia zu na omɛ aba fangɔ ngbanga na lo mɛ ya, lo hĩnga akpale zu mɛ aba e.​—Di Kolimbola Mibeko 32:4.

11. Ngasia la, Yehova du zo mɛ aɔ azi zu na omɛ aba kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale nɛ?

11 Awa sungɔ Ngbangɔ ti yanga ti Ebre ayendó lo ni ya, Yehova la du zo mɛ aɔ azi uzu na omɛ aba kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale. Na ya tɛnɛ tɛ la mɛndɛ̃, ala salelandó tɛnɛ ti Ebre mɛ spesialistɛ kɔi mɛ ndo ba kpale ti Ngbangɔ atɛnɛ na lo ni ya: “tɛnɛ niko ndo fa kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale mɛ Nzapa ndo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ azi, ta ni lengbi ti fangɔ bɛ fãni kɔi kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale mɛ azi ndo li ni na popo tɛ la nvɛ̃ni ma, na lo mɛ ya, tɛ azi adu yakere nvɛ̃ni na tɛ Nzapa.” Bo Yehova kɔi la du zo mɛ lo lengbi ti kangɔ lɛ lo bwai ndo siɔ kpale tɛ zo mɛ agbinya bɛ lo. Anzɔ̃ kpale mɛ e ndo lua se Yehova ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ e nɛ?

12-13. (a) Anzɔ̃ kpale mɛ zo ndo lua na ngoi mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ lo nɛ? (b) Se Yehova ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ zo, ando du ti pɛ ngoi kɛ̃?

12 Na ngoi mɛ e ndo ye na bɛ e kɔi ya, Yehova ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e ko, e na sepalangɔ na ‘ngoi ti wɔngɔ tɛrɛ’ afa ya, e na dungɔ na siriri ti bɛ nga na bingangɔ li ti vuruni. Ta kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale mɛ alo ka tɛ azi alengbi ti hɛ̃ngɔ e siriri ti ngaso ma, bo omɛ alo ka tɛ Yehova nvɛ̃ni la alengbi ti hɛ̃ngɔ e. (Aw. 3:19) Na ngoi mɛ Yehova ndo ka lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e ko, mangbi tɛ e na lo ndo diri nzɔ̃ni nvɛ̃ni mabere ta e dɛndó e li siɔ kpale kɔi tɛrɛ lo ma.

13 Se Yehova ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ e ko, bɛ lo ndo li na ni bwai, afa ya, ta lo na diringɔ gbanda hɛ̃ngɔ e fotɛ bere etumbu na lo ni ma. (Yis. 43:25; Yir. 31:34) Yehova ndo gãna siɔ kpale tɛ e ka yɔngɔrɔ ni nga ma se ko la “ndo mɛ lá ndo si na ni ndo du yɔngɔrɔ ni na ndo mɛ ni ndo ti na ni.” * (Nz. 103:12) Na ngoi mɛ e ndo gbɔ̃ li e na ndo se mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ e ko, ni ndo li ya, e hɛ̃ lo sia kɔli wa e kpɛ nga lo. (Nz. 130:4) Kanda, azi mɛ Yehova lengbi ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ la na?

AZI MƐ YEHOVA NDO KA LƐLO NA NDO SIƆ KPALE TƐ LA NA?

14. Aye mɛ e manda na omɛ aba se mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ azi nɛ?

14 Nga ma se mɛ e lo ti mandangɔ na ni, ta Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ zo na lo mɛ ya, ni du kotani bere yakere ma. E manda nga ya, Yehova ndo salela ndara mɛ lo na ni mabere tɛ Wa lingɔ e, Wa hɛ̃ngɔ andia, nga Wa fangɔ ngbanga na ngoi mɛ lo ndo mu ekateli ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e. Kanda aye mɛ Yehova ndo ba uzu ti lo yengɔ bere kɛ̃ngɔ kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ zo nɛ?

15. Na bangɔ Luka 12:47, 48, ye ti uzu mɛ Yehova ndo ba uzu ti lo kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale nɛ?

15 Ye ti uzu mɛ Yehova ndo ba adu ya, zo mɛ ali siɔ kpale ahĩnga uzu ya, aye mɛ ni ndo li adu siɔni? Yezo kambisandó ni yangondo kaya Luka 12:47, 48. (Di.) Zo ko la ndo li aye mɛ lo hĩnga ya, adu siɔni, wa lo li bo ni na sãna ko, lo li kota siɔ kpale. Yehova lengbi ti kɛ̃ngɔ kangɔ lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ lo. (Mar. 3:29; Yoanɛ 9:41) Ti biani ko, alengbi ti singɔ na e ya, e li aye mɛ e hĩnga nzɔ̃ni ya, adu siɔni. Elengbi ti dungɔ na dangɔ bɛ ya, Yehova na kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e? Ĩi! Zia e ba na olo ye ti sɛ mɛ Yehova ndo ba na ngoi mɛ lo ye kangɔ lɛ lo bere kɛ̃ngɔ kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale.

Elengbi ti dungɔ na loyengɔ ya, Yehova na kangɔ lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ e se e gbinya bɛ e biani (Ba paragrafɛ ti 16-17)

16. Gbinyangɔ bɛ alengbi na nɛ, wa nda mɛ ni du ngbondoni ka tɛ Yehova nɛ?

16 Ye mɛndɛ̃ mɛ Yehova ndo ba adu ya: Zo mɛ li siɔ kpale, agbinya bɛ lo biani? Gbinyangɔ bɛ alengbi na nɛ? Alengbi na gbinyangɔ bingangɔ li, seliye nga na dangɔ bɛ. Afa ya, ale zo ma vundu, lo ma nga tɛrɛ lo siɔni na lo ti siɔ kpale mɛ lo li nga na ndenge mɛ ta lo li nzɔ̃ kpale ma. Ta zo mɛ gbinya bɛ lo biani ndo ma bo vundu kpengbani na lo ti siɔ kpale mɛ lo li ma, kanda nga na se mɛndó ta lo na mangbi ti kpengbani na Yehova ma wa ali ya, lo li siɔ kpale. Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, Manase ná Davidi alindó siɔ kpale mɛ kotani; abɛse ngaso ko, Yehova kandó lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ la na lo mɛ ya, ala gbinyandó bɛ la biani. (1 Ba. 14:8) Ti tɛnɛngɔ bɛta tɛnɛ ko, Yehova na kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ mɔ bo se du ya, lo hũ aye mɛ ndo fa ya, mɔ gbinya bɛ mɔ biani. Ta ayɔ ya, e ngbã bo na mangɔ vundu ti siɔ kpale mɛ e li ma. Ayɔ ya, e li nga aye mɛndɛ̃. * Zia e ba na olo ye mɛndɛ̃ mɛ Yehova ndo ba.

17. Ziangɔ siɔ kpale alengbi na nɛ, wa nda mɛ lingɔ ni adu ngbondoni se du ya, e li siɔ kpale nɛ? (Yisaya 55:7)

17 Ye ti taa mɛ Yehova ndo ba adu ya, zo mɛ li siɔ kpale azia siɔ kpale tɛ lo? Ziangɔ siɔ kpale alengbi na diringɔ gesi. Na tɛnɛ mɛndɛ̃, ayɔ ya, zo zia se du tɛ lo ti siɔni wa lo li aye mɛ Yehova ndo yɔ. (Di Yisaya 55:7.) Ayɔ ya, lo gbinyangbi bingangɔ li tɛ lo, wa lo zia ya, dangɔ bɛ tɛ Yehova atambwisa lo. (Roma 12:2; Ef. 4:23) Ayɔ ya, lo zia na bɛ lo kɔi bingangɔ li nga na dɔngɔ nɔ ti siɔni mɛndó lo na ni gã. (Kɔl. 3:7-10) Ti tɛnɛngɔ bɛta tɛnɛ ko, Yehova na kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e wa lo nga na lingɔ ya, e ti vuruni, se du ya e fa loyengɔ na ndo tɔ̃ngɔ mɛndó Yezo tɔ̃ na e. Yehova na zingɔ lége ya, e lau anzɔ̃ kpale na ndo tɔ̃ngɔ niko se du ya, lo hũ se mɛ e ndo li kpengbani ti gbinyangbingɔ se du tɛ e.​—1 Yoanɛ 1:7.

DU NA LOYENGƆ YA, YEHOVA NA KANGƆ LƐ LO NA NDO SIƆ KPALE TƐ MƆ

18. Aye mɛ e manda na ndo se mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndi siɔ kpale nɛ?

18 Zia e diri ndo akpale ti ngbondoni mɛ e lo ti mandangɔ. Yehova du zo mɛ aɔ azi zu na omɛ aba kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale. Nda mɛ elengbi ti tɛnɛngɔ ngaso nɛ? Ti uzu, lo ndo du ngoi zu dã ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale. Ti sɛ, lo hĩnga akpale zu mɛ aba e. Lo hĩnga nzɔ̃ni aye mɛ ali ya, e ti na seliye kɔi ngaso, bo lo la, lo du zo mɛ alengbi ti hĩngangɔ nzɔ̃ni se mɛ e gbinya bɛ e. Wa ti taa, na ngoi mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ e ko, bɛ lo ndo li na ni mabere ta e li siɔ kpale tɛrɛ lo ma. Ni ndo li ya, e du na bingangɔ li ti vuruni, wa e sepala gba na lo mɛ ya, lo ye e.

19. Abɛse du ya, e du azi ti zangangɔ lengbingɔ, wa e na ngbãngɔ bo lá kwɛ lingɔ siɔ kpale, nda mɛ elengbi ti dungɔ na dengɔ bɛ nɛ?

19 Na lo mɛ ya, e du azi ti zangangɔ lengbingɔ ko, e na lingɔ bo siɔ kpale. Abɛse ngaso ko, tɛnɛ mɛ buku Étude perspicace des Écritures Volumɛ 2, pajɛ ti 765 atɛnɛ alengbi ti sangɔ ngunu bɛ e, ni pa ya: “Na lo mɛ ya, na vundu zu Yehova ndo hĩnga ya, ala du azi ti tɛrɛ ti mi mɛ na nzɛ̃ngɔ ko, se ala li siɔ kpale na lo ti zangangɔ lengbingɔ mɛndó ala mu ka tɛ akotara la ko, ta tina ti nɛngɔ ya, ala bata sɔngɔ bɛ ka bɛ la bwai na bwai da ma. (Nz. 103:8-14; 130:3) Se du ya, ala li zu mɛ alengbi ti nɛngɔ ya, ala li se bɛ Nzapa na bɛ la kɔi ko, ala lengbi ti dungɔ na dengɔ bɛ. (Fil. 4:4-6; 1 Yn. 3:19-22).” Adu tɛnɛ ti sangɔ ngunu bɛ nvɛ̃ni!

20. Aye mɛ e na mandangɔ na pɔsɔ ti gesi nɛ?

20 E ndo hɛ̃ Yehova sia kɔli mawoma na ndenge mɛ lo ndo du dã ti kangɔ lɛlo na ndo siɔ kpale tɛ e na ngoi mɛ e gbinya bɛ e. Ngasia la elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ Yehova nɛ? Mangbi ná ɔngbi mɛ na popo tɛ se mɛ e azi e ndo ka lɛ e na ndo siɔ kpale ná se mɛ Yehova ndo ka lɛlo na ndo siɔ kpale nɛ? Nda mɛ hĩngangɔ aye niko sɛ adu ngbondoni nɛ? E na hɛ̃ngɔ gbinya ti ahũnda niko na pɔsɔ ti gesi.

BIA 45 Komanyola ya motema na ngai

^ Kaya tɛnɛ tɛ lo, Yehova pa hɛ̃ e yangondo ya, ni ndo du dã ti kangɔ lɛ ni na ndo siɔ kpale tɛ azi mɛ agbĩnya bɛ la. Kanda ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti hũngɔ ya, ta Yehova lengbi ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e ma. Na ya tɛnɛ mɛ, e na bangɔ nda mɛ elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, Yehova na dungɔ ngoi zu dã ti kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ e se du ya, e ma nvɛ̃ni vundu na lo ni.

^ KAMBISANGƆ NDA ATƐNƐ MƐNDƐ̃: “Gbinyangɔ bɛ” afa se mɛ zo mɛ ma vundu kpengbani ndo gbinyangbi bingangɔ li tɛ lo, na lo ti siɔ dɔngɔ nɔ mɛndó lo na ni bere aye ti siɔni mɛndó lo li. Se zo gbinya bɛ lo biani ko, lo ndo fa ni na lége ti aye mɛ lo ndo li, lo ndo gbinya nga seliye tɛ lo.