Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 19

BIA 6 Likoló ezali kosakola nkembo ya Nzambe

E landa se lɛlo tɛ aangelo ti mbilimbili

E landa se lɛlo tɛ aangelo ti mbilimbili

“Ĩ gonda Yehova, ĩ aangelo tɛ lo zu.”NZ. 103:20.

NA NDUNU NI

E na luangɔ awangɔ na omɛ aba se lɛlo ti nzɔ̃ni tɛ aangelo ti mbilimbili.

1-2. (a) Ngasia la, e ɔngbi na aangelo nɛ? (b) Na ya akpale mɛ wa la, e ná aangelo e du kwɛ kɔi nɛ?

 NGOI mɛ Yehova ndo benda e kaya mbilimbili ko, lo ndo ili e kaya ndasewa ti songo tɛ awa vɔrɔngɔ lo mɛ ni nga na amiliɔ̃ tɛ aangelo ti mbilimbili. (Da. 7:9, 10) Ngoi mɛ e ndo gbɔ̃ li e na ndo aangelo ko, elengbi nga ti gbɔ̃ngɔ li e na ndo ɔngbi mɛ ka popo tɛrɛ e ná ala. Na ndakisa, aangelo ndó na dungɔ lɛ ngɛ̃́ abulu gba uzu ti lingɔ azi. (Yobo 38:4, 7) Ala na ngunu aɔ e. Ala nga na tɛrɛ ti nyingɔ, wa mbilimbili tɛ ala ɔngbi madãma na tɛ azi ti zangangɔ lengbingɔ.​—Luka 9:26.

2 Abɛse du ya, e ɔngbi na aangelo na ya akpale gba ko, e ná ala kwɛ kɔi na ya akpale mɛndɛ̃. Na ndakisa, ngama aangelo elengbi ti landangɔ seliye ti nzɔ̃ni tɛ Yehova. Ngama aangelo e nvɛ̃ni elengbi ti mungɔ ekateli. Kwɛ kɔi na aangelo, e na aila mɛ akɛsɛnɛ nga na aseliye mɛ akɛsɛnɛ. Wa e nga na akumba ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ na ya kwa tɛ Yehova. Kanda mabere tɛ aangelo ko, e nga na gwɛ̃ ti vɔrɔngɔ wa lingɔ e.​—1 Pet. 1:12.

3. Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo aangelo ti mbilimbili nɛ?

3 Na lo mɛ ya, akpale tɛ e gba amangbi na tɛ aangelo ko, se lɛlo tɛ la ti nzɔ̃ni alengbi ti sangɔ ngunu bɛ e, nga na tambwisangɔ e. Ni la, elengbi ti luangɔ awangɔ ti ngbondoni gba ka tɛ ala. Na ya tɛnɛ mɛ, e na mandangɔ se mɛ elengbi ti landangɔ se lɛlo ti zungɔ na tɛrɛ tɛ aangelo ti mbilimbili, songo tɛ la na lo tɛ azi, gbengɔ bɛ tɛ la, nga na ge ge ge mɛ ala na ni ti batangɔ bombi vuruni.

SELIYE TI ZUNGƆ NA TƐRƐ TƐ AANGELO

4. (a) Ngasia la, aangelo ndo fa seliye ti zungɔ na tɛrɛ nɛ? (b) Nda mɛ aangelo na seliye ti zungɔ na tɛrɛ nɛ? (Nzembo 89:7)

4 Aangelo ti mbilimbili ndo du na zungɔ na tɛrɛ. Abɛse du ya, ala hĩnga akpale gba, ala na ngunu wa ala nga na ndara ko, ala ndo tɔndɔ andia tɛ Yehova. (Nz. 103:20) Ngoi mɛ ala ndo kokisa akumba mɛ Yehova hɛ̃ la ko, ta ala ndo hũ ya, ngunu ni lo ka tɛ ala nvɛ̃ni ma, wa ta ala ndo benda nga likebi tɛ azi na ndo la ma. Ala ndo li dangɔ bɛ tɛ Yehova na dengɔ bɛ abɛse du ya ta azi mɛndɛ̃ ndo hĩnga ili ala ma. a (Eb. 32:24, 29; 2 Ba. 19:35) Ala ndo kɛ̃ luangɔ gonda mɛ alengbi ti hɛ̃ngɔ ni hɛ̃ Yehova. Nda mɛ aangelo ndo du na zungɔ na tɛrɛ nɛ? Na lo mɛ ya, ala ndo ye Yehova wa ala ndo tɔndɔ nga lo kpengbani.​—Di Nzembo 89:7.

5. Ngasia la, angelo kɔi fandó seliye ti zungɔ na tɛrɛ na ngoi mɛndó lo ndo lonzi toma Yoanɛ nɛ? (Ba nga limɔ.)

5 E ba kpale kɔi mɛ afa ya, aangelo ndo du na zungɔ na tɛrɛ. Na bulu ti 96 N.E., toma Yoanɛ hũndó suma tɛ angelo kɔi mɛ ta adi ili lo ma. (Suma 1:1) Toma Yoanɛ tɛnɛ ya nɛ na lo ti suma niko nɛ? Lo yendó vɔrɔngɔ angelo ni. Kanda angelo niko agbanzindó lo mbala kɔi, wa lo tɛnɛ ya: “Keba! Ta mɔ li ngaso ma! Mbi nga wa kwa tɛ Nzapa ngama mɔ nga na afɔ̃ mɔ, . . . vɔrɔ bo Nzapa!” (Suma 19:10) Omɛ adu gbinya ti zungɔ na tɛrɛ! Ta angelo niko yendó ya, ahɛ̃ ni gonda bere avɔrɔ ni ma. Lo tɛnɛ mbala kɔi hɛ̃ Yoanɛ ya, lo vɔrɔ Yehova Nzapa. Na ngoi niko ko, ta angelo hũndó ya, ni du ngbondoni ni ɔ Yoanɛ ma. Abɛse du ya, angelo lindó kwa hɛ̃ Yehova na pɛ abulu gba, wa lo nga na ngunu gba ɔngɔ Yoanɛ ko, lo tɛnɛndó na zungɔ na tɛrɛ zu hɛ̃ toma ya, ni nga fɔ̃ lo mbɛ wa kwa tɛ Nzapa. Abɛse du ya, angelo niko lonzindó toma Yoanɛ ko, ta lo lindó ni na ndenge ti kakulu ni ma. Angelo niko tɛnɛndó tɛnɛ na songo. Ngoi mɛndɛ̃ lo hũndó ya, Yoanɛ na mbɛtɔ.

Angelo tɛnɛ tɛnɛ na zungɔ na tɛrɛ na ngoi mɛndó lo ndo lonzi Yoanɛ (Ba paragrafɛ ti 5)


6. Ngasia la, elengbi ti landangɔ seliye tɛ aangelo ti zungɔ na tɛrɛ nɛ?

6 Ngasia la elengbi ti landangɔ se lɛlo ti zungɔ na tɛrɛ ngama tɛ aangelo nɛ? Mabere aangelo, elengbi ti yengɔ lingɔ kwa kpengbani hɛ̃ Yehova. Kwɛ kɔi elengbi ti kokisangɔ kumba tɛ e zangangɔ ya, e gu li bɛ e, bere e hũ ya, ngunu ni lo ge tɛ e nvɛ̃ni. (1 Kɔr. 4:7) Hãngɔ ni zingɔ, ta e da nga bɛ e ya e du nzɔ̃ni e ɔ azi mɛndɛ̃ na lo mɛ ya, e li kwa hɛ̃ Yehova na pɛ abulu gba bere e ndo li akumba mɛndɛ̃ mɛ ta afɔ̃ e na ni ma. Ngoi mɛ e ndo du na kwa gba ti lingɔ ko, ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti hũngɔ tɛrɛ e ya, e du azi gɛgɛrɛ. (Luka 9:48) Ngama aangelo, e nga na gwɛ̃ ti lingɔ kwa na lo tɛ azi mɛndɛ̃. Wa ta e hũ ya, e du ngbondoni e ɔ ala ma.

7. Ngasia la, elengbi ti dungɔ na seliye ti zungɔ na tɛrɛ na ngoi mɛ e ndo lonzi zo bere e ndo hɛ̃ lo wangɔ nɛ?

7 Elengbi ti fangɔ seliye ti zungɔ na tɛrɛ na ngoi mɛ e ndo lonzi zo kɔi bere e ndo hɛ̃ lo wangɔ, alengbi ti dungɔ nyita kɔi ti ya bombi bere nyi e. Ngoi mɛndɛ̃ ando yɔ ya, e hɛ̃ wangɔ mɛ yangondo. Kwɛ kɔi na angelo mɛndó lonzi Yoanɛ na songo zu ko, elengbi nga ti hɛ̃ngɔ wangɔ ti yangondo hɛ̃ zo, kanda ta e li ya, lo ma nzɛ̃ngɔ ma. Se ta e hũ ya, e du ngbondoni e ɔ azi mɛndɛ̃ ma ko, e na hɛ̃ngɔ awangɔ mɛ alo kaya Ngbangɔ na tɔndɔngɔ nga na bɛ ti vundu.​—Kɔl. 4:6.

AANGELO NDO YE AZI

8. (a) Na bangɔ Luka 15:10, ngasia la, aangelo ndo fa ya ala ndo ye azi nɛ? (b) Ngasia la aangelo ndo za e na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ nɛ? (Ba nga limɔ ti koko mbeti.)

8 Ta aangelo ndo du yɔngɔrɔni na azi ma. Ala ndo ye azi. Ala ndo du na dengɔ bɛ na ngoi mɛ zo mɛ li siɔ kpale gbinya bɛ lo wa lo diri ka tɛ Yehova bere zo mɛ zia lége tɛ lo ti siɔni wa lo li kaya mbilimbili. (Di Luka 15:10.) Aangelo ndo hɛ̃ nga ti la na ya kwa ti pangɔ nzɔ̃ pa ti Lo-lengɔ Gbia. (Suma 14:6) Abɛse du ya, ta ala ndo gwe ka tɛ azi mbala kɔi ti pangɔ nzɔ̃ pa ma ko, ala ndo tambwisa awa pangɔ nzɔ̃ pa ya, ala hĩnga azi mɛ na gwɛ̃ ti hĩngangɔ kpale na ndo Yehova. Ti biani ta elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, bo aangelo la ndo tambwisa e ti nɛngɔ ya, e hĩnga abɛta azi ma. Yehova lengbi nga ti salelangɔ alége mɛndɛ̃ mabere nyingɔ vurú tɛ lo ti nɛngɔ ya, aza azi bere atambwisa awa kwa tɛ lo. (Aw. 16:6, 7) Biani lo ndo salela aangelo tɛ lo ti nɛngɔ ya, ala za e na ngoi mɛ e ndo pa nzɔ̃ pa. Ni la, na ngoi mɛ e ndo pa nzɔ̃ pa ko, elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, aangelo lengbi ti zangɔ e.—Ba ãkadre: “ Ala luandó gbinya ti sambela tɛ ala.” b

Kɔli kɔi ná ya lo mɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova onzi kwa ti fangɔ tɛnɛ na shario. Ngoi mɛ ala so lége ndo diri ko, nyita wali hũ wali kɔi mɛ lo nzɛ̃, wa lo hũ ya, aangelo lengbi ti tambwisangɔ e ti nɛngɔ ya, e si ndo azi mɛ ngoi mɛndɛ̃ ala ndo gi lisalisi ti nyingɔ. Lo tɛnɛ tɛnɛ hɛ̃ wali niko ti nɛngɔ ya, ni wamba bɛ lo. (Ba paragrafɛ ti 8)


9. Ngasia la, elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ aangelo ti yengɔ azi nɛ?

9 Ngasia la, elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ aangelo nga na fangɔ ya, e ndo ye azi nɛ? Ngoi mɛ e ndo ma ya, zo mɛndó si kaya bombi diri ko, elengbi ti dungɔ na dengɔ bɛ ngama se mɛ aangelo ndo du na ni. Elengbi ti lingɔ zu ti nɛngɔ ya, e yamba nyita ko la diri, wa e fa nga na lo ya, e ndo ye lo. (Luka 15:4-7; 2 Kɔr. 2:6-8) Elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ aangelo na lingɔ zu mɛ elengbi ti lingɔ na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ. (Mos. 11:6) Kwɛ kɔi na aangelo ko la ndo za e wa ala ndo du nga ndoni kɔi na e na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ ko, elengbi nga ti gingɔ alége ti zangɔ ayata kɔli ná ayata wali na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ. Na ndakisa, nda mɛ ta elengbi ti lɛkɛngɔ prɔgramɛ tɛ e ti nɛngɔ ya, e si kwa ti fangɔ tɛnɛ ndoni kɔi na nyita mɛ ati wa fangɔ tɛnɛ fãnani ma nɛ? Elengbi nga ti zangɔ ayata kɔli ná ayata wali mɛ ati abange bere awa zɛ̃ ti nɛngɔ ya, ala le kwa ti fangɔ tɛnɛ?

10. Wangɔ mɛ e lua na ndo se lɛlo tɛ Sara nɛ?

10 Ye mɛ elengbi ti lingɔ se du ya, ta e dɛ na ngunu ti lingɔ ye ngama se mɛndó e ndo li na ni uzu na ya kwa tɛ Yehova ma nɛ? Elengbi ti luangɔ lége ti lengɔ kwa ndoni kɔi na aangelo kaya kwa ti fangɔ tɛnɛ. E ba se lɛlo tɛ nyita wali Sara c mɛ ndo du ka Inde. Na pɛ lingɔ kwa tɛ awa sungɔ lége ti ngoi zu bulu ɔngɔ 20 ko, Sara tindó na kpengba ngã wa ta lo lengbindó ti singɔ gigi ma. E hũ nvɛ̃ni ya, lo tindó na nzɛ̃ngɔ ti kpengbani. Kanda na lo ti lisalisi ti ndasewa ti nyingɔ, nga na dingɔ Ngbangɔ ngoi zu ko, Sara di luandó ngunu fãni mɛndɛ̃. Lo salelandó ndenge mɛndɛ̃ ti pangɔ nzɔ̃ pa. Na lo mɛ ya, ta lo lengbindó ti dungɔ na ndalo ti nɛngɔ ya, lo su mbeti ma ko, lo ndo fandó tɛnɛ na lége ti telefɔnɛ. Lo ndo ilindó azi mɛ ndo ga ti bangɔ lo, wa ala ndo fa ngandó lo na azi mɛ na gwɛ̃ ti mandangɔ Ngbangɔ. Ye mɛndó li tɛrɛ lo so pɛ ni nɛ? Na pɛ anzɛ, Sara tindó na awa mandangɔ Ngbangɔ 70 wa ta lo kokandó ti mandangɔ ala zu na Ngbangɔ ma! Ni la, lo hɛ̃ndó ambanga ni hɛ̃ ayata mɛndɛ̃ ti ya bombi. Ndɛ lo mɛ ko, gba ka popo tɛrɛ awa mandangɔ Ngbangɔ niko ndo gwe abombi tɛ e. Aangelo ndo du na dengɔ bɛ ti lingɔ kwa ndoni kɔi na ayata kɔli ná ayata wali mɛ ngama Sara, mɛ ala ndo li zu mɛ ala lengbi ti lingɔ ti lengɔ kwa ti fangɔ tɛnɛ!

AANGELO NDO FA SELIYE TI GBENGƆ BƐ

11. Ngasia la, aangelo ti mbilimbili fandó ya, ala na se ti gbengɔ bɛ ti kpengbani nɛ?

11 Aangelo ti mbilimbili du se lɛlo ti nzɔ̃ni na omɛ aba seliye ti gbengɔ bɛ. Aangelo ndo gbe bɛ la na ya kpale ti zangangɔ mbilimbili ná botɔmbɔki na ya akoto ti abulu. Ala hũndó Satana ná ambanga aangelo mɛndɛ̃ gba mɛndó ndo le kwa ndoni kɔi na ala atɔmbɔgɔ tɛrɛ Yehova. (Eb. 3:1; 6:1, 2; Yudɛ 6) Ngbangɔ kambisa pandɛ tɛ angelo ti mbilimbili ná Zabolo ti ngunu. (Da. 10:13) Hãngɔ ni zingɔ, na bangɔ pandɛ tɛ azi, aangelo hũ bo azi yakere mɛ ndo ye landangɔ sambela ti mbilimbili. Abɛse ngaso ko, aangelo ti mbilimbili ngbã bo lá kwɛ lengɔ kwa hɛ̃ Yehova na dengɔ bɛ nga na ge ge ge. Ala hĩnga ya, na ngoi mɛ na gangɔ ko, Nzapa na onzingɔ kpale ti zangangɔ mbilimbili.

12. Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya, e gbe bɛ e nɛ?

12 Ngasia la, elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ aangelo ti gbengɔ bɛ nɛ? Ngama aangelo, ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti tengbingɔ na akpale ti zangangɔ mbilimbili nga na botemeli. Mabere ala, e na loyengɔ ya, na ya bi mɛ gangɔ ko, Nzapa na onzingɔ kpale ti botɔmbɔki zu. Ni la, ngama aangelo ti mbilimbili, “ta e na ziangɔ lingɔ aye ti nzɔ̃ni ma.” (Gal. 6:9) Wa Nzapa kokapa ya, ni na zangɔ e ti nɛngɔ ya, e gbe bɛ e. (1 Kɔr. 10:13) Elengbi ti lingɔ sambela ka tɛ Yehova ya, lo za e na nyingɔ vurú tɛ lo ti nɛngɔ ya, e du na yɔngɔrɔ bɛ ná dengɔ bɛ. (Gal. 5:22; Kɔl. 1:11) Ye mɛ elengbi ti lingɔ se du ya e tengbi na botemeli nɛ? E kpã bɛ e ka tɛ Yehova wa ta mbɛtɔ gbɔ̃ e ma. Yehova na zangɔ e wa lo nga na sangɔ ngunu bɛ e ngoi zu.—Aeb. 13:6.

AANGELO NDO ZA TI NƐNGƆ YA BOMBI NGBÃ VURUNI

13. Kumba ti ngbondoni mɛ aangelo na ni ndɛ na ngoi tɛ e nɛ? (Matie 13:47-49)

13 Na ya ndangba bi mɛ, Yehova hɛ̃ aangelo kumba ti ngbondoni ya ala li. (Di Matie 13:47-49.) Kwa ti fangɔ tɛnɛ ndo benda amiliɔ̃ tɛ azi ti lɛ gigi zu. Ambanga azi ndo mu ekateli ti tingɔ awakristo ti mbilimbili, kanda ta ambanga ni ndo li ngaso ma. Aangelo na kumba ti “kangbingɔ popo tɛrɛ azi mɛ mbilimbili ná azi mɛ azanga mbilimbili.” Ni fa ya, ala na kumba ti batangɔ bombi ya, angbã vuruni. Ta ni ye tɛnɛngɔ ya, azi zu ko la si kaya bombi ko, ala na zangangɔ lége ti diringɔ ma, ta ni ye nga tɛnɛngɔ ya, ala na zangangɔ tengbingɔ na akpale kaya bombi ma. Biani elengbi ti yengɔ na bɛ e kɔi ya, aangelo ndo le kwa kpengbani ti nɛngɔ ya, bombi tɛ e ngbã lá kwɛ vuruni.

14-15. Ngasia la, elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ aangelo na omɛ aba lingɔ ya, bombi ngbã vuru ni na ya bingangɔ li nga na ya nyingɔ nɛ? (Ba nga limɔ.)

14 Ngasia la, elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ aangelo na omɛ ba lingɔ ya, bombi ngbã vuruni nɛ? Se du ya, e ndo li zu ti batangɔ bombi vuruni na ya bingangɔ li nga na ya nyingɔ. Ni la, e na lingɔ kpengbani ti batangɔ bɛ e na pɔnangɔ akwa ti nzɔ̃ni nga na kɛ̃ngɔ aye zu mɛ alengbi ti gbɛ̃ngɔ mangbi tɛ e ná Yehova. (Nz. 101:3) Elengbi nga ti zangɔ ayata ti nɛngɔ ya, ala ngbã mbilimbili ka tɛ Yehova. Na ndakisa ye mɛ elengbi ti lingɔ se e ma ya, nyita kɔi li siɔ kpale kɔi ti kotani nɛ? Songo mɛ e na ni na lo tɛ nyita niko na tongɔ e ya, e pa hɛ̃ lo ya, lo gwe kambisa ni hɛ̃ abiazi. Se ta lo li ni ma ko, e nvɛ̃ni elengbi ti kambisangɔ ni hɛ̃ abiazi. Gwɛ̃ tɛ e du ya, aza nyita ko la mangbi tɛ lo ná Yehova gbɛ̃ iɔ se alengbi!—Zaki 5:14, 15.

15 Na vundu zu, ambanga azi mɛndɛ̃ mɛ ali siɔ kpale mɛ kotani lengbi ti singɔ kaya bombi. Se aye ti ngaso li tɛrɛ lo ko, ayɔ ya, “e kɛ̃ dungɔ ndoni kɔi” na ala. d (1 Kɔr. 5:9-13) Ebongiseli niko ndo li ya, bombi ngbã vuruni. Hãngɔ ni zingɔ se e kɛ̃ dungɔ ndoni kɔi na azi mɛ si kaya bombi ko, afa ya, e ndo fa ala na songo. Ngoi mɛ e tɔndɔ Yehova wa e kɛ̃ dungɔ ndoni kɔi na ala ko, e na zangɔ ala gbɔ̃ ndani ya, ayɔ ya, ala diri ka tɛ Yehova. Wa se ala li ngaso ko, e na dungɔ na dengɔ bɛ ndoni kɔi na Yehova ná aangelo tɛ lo.—Luka 15:7.

Ye mɛ elengbi ti lingɔ se e ma ya, nyita kɔi li siɔ kpale mɛ kotani nɛ? (Ba paragrafɛ ti 14) e


16. Na ya akpale mɛ wa la, elengbi ti lingɔ kpengbani ya, elanda se lɛlo tɛ aangelo nɛ?

16 Ni du kota ndima na ndenge mɛ Yehova zi lége ya, e manda akpale gba na ndo aangelo, wa e le nga kwa ndoni kɔi na ala! Zia e landa seliye tɛ ala ti nzɔ̃ni mabere zungɔ na tɛrɛ, songo na ndo azi, gbengɔ bɛ tɛ la, gwɛ̃ tɛ la ti lingɔ ya bombi du vuruni na ya bingangɔ li nga na ya nyingɔ. Se e landa se lɛlo tɛ aangelo ti mbilimbili ko, elengbi ti tingɔ kɔi ti ndasewa tɛ Yehova bwai na bwai.

BIA 123 Tótosaka ebongiseli ya Teokrasi

a Ka popo tɛrɛ amiliɔ̃ 100 tɛ aangelo ko, Ngbangɔ di bo ila sɛ gɛgɛrɛ Mikael ná Gabriel.​—Da. 12:1; Luka 1:19

b YMɔ na tãngɔ apandɛ mɛndɛ̃ kaya Indɛxɛ ti Linɔngi ti Sinzili ka ndo mɛ asu ribrikɛ na bɛli tɛnɛ mɛ asu “Angelo” nga na bɛli tɛnɛ ti yakere mɛ asu “litambwisi tɛ aangelo (andakisa).”

c E hɛ̃ ala aila mɛndɛ̃.

d Ngama se mɛ Rapɔrt ti 2 ti Bombi tɛ Adonzi ti bulu 2024 kambisa na ni ko, se zo kɔi mɛndó si kaya bombi diri banda gangɔ bombi ko, ayata ti ya bombi lengbi ti salelangɔ lisosoli tɛ la mɛ ateyama na Ngbangɔ ti nɛngɔ ya, ala hɛ̃ lo barangɔ ti ndunu ni bere ala tɛnɛ hɛ̃ lo ya, lo du na gangɔ nzɔ̃ni.

e KAMBISANGƆ NDA ALIMƆ TI KOKO MBETI: Nyita wali kɔi ndo vɔrɔ bɛ fɔ̃ lo ya lo gwe kambisa siɔ kpale tɛ lo hɛ̃ abiazi. So pɛ angoi, ta kwa lo niko ye lingɔ ni iɔ ma, wa nyita wali gwe kambisa kpale ni hɛ̃ abiazi.