1. Dangɔ bɛ tɛ Nzapa na ndo azi adu nɛ?

NZAPA na nzɔ̃ dangɔ bɛ na ndo azi. Lo lindó kɔli na wali ti uzu, Adamu na Eva, ti nɛngɔ ya ala du ka nzɔ̃ yaka ti Edɛnɛ. Gwɛ̃ tɛ lo ndó ya ala dũ ayangambi, ala gbinyangbi lɛ sese zu ati paradizo wa ala bata nga asa.​—Ebandeli 1:28; 2:8, 9, 15; ba Nɔti ti 6.

2. (a) E hĩnga ngasia ya Yehova na lingɔ aye mɛ lo kokapa ni nɛ? (b) Na bangɔ Ngbangɔ, azi mɛ na dungɔ bwai ge lɛ sese ni la ana?

² Mɔ ndo da bɛ mɔ yako lá kɔi gbanda e na dungɔ ka paradizo? Yehova tɛnɛ ya: “Tɛnɛ mɛ Mbi tɛnɛ . . . mbi na lingɔ nga ni biani.” (Yisaya 46:9-11; 55:11) Yehova na lingɔ aye mɛ lo kokapa ni, ta ye mɛ gbanzi lo da ma. Lo kambisa hɛ̃ e ya ta ni lindó sese “gɛgɛrɛ ma.” (Yisaya 45:18) Lo ye ya azi du ge lɛ sese. Azi ni la na? Na pɛ bulu kɛ̃? Ngbangɔ gbĩnya ya: “Azi ti mbilimbili [azi mɛ ndo tɔndɔ Nzapa] na mungɔ lɛ sese, wa ala na dungɔ da bwai na bwai.”​—Nzembo 37:29; Suma 21:3, 4.

3. Ndɛ lo mɛ ko azi ndo ti na ngã, ala ndo kpili, a to mɔ ya mɔ hũnda tɛrɛ mɔ ya nɛ?

³ Ndɛ lo mɛ ko, azi ndo ti na ngã ala ndo kpili nga. Kaya kɔdɔrɔ gba, azi ndo tiri to kaya popo tɛrɛ la, ala ndo kpɔngbi nga. Kanda ta ye mɛ bɛ Nzapa yendó la ma. Wa ye mɛndó aɔ nɛ? Bo Ngbangɔ la na kambisangɔ ni.

4, 5. (a) Zo mɛndó tɛnɛ tɛnɛ hɛ̃ Eva na lége tɛ ngbɔ na? (b) Abanda ngasia ya nzɔ̃ zo ti wa nzĩ nɛ?

⁴ Ngbangɔ pa ya Nzapa na wa kula tɛ lo. A du angelo mɛ ili lo la “Zabulu nga Satana.” Satana tɛnɛndó tɛnɛ hɛ̃ Eva na lége tɛ ngbɔ ka yaka ti Edenɛ. (Suma 12:9; Ebandeli 3:1) Lo lindó ya Eva hũ yako, ngbɔ la ndo tɛnɛ tɛnɛ.​—Ba Nɔti ti 7.

⁵ Zo mɛndó li Satana Zabulu na? Adu Nzapa? Ipɔ! Ngoi mɛndó Nzapa lɛkɛ na sese hɛ̃ Adamu na Eva ko, aangelo ndó da ka ndozu. Kɔi ka popo tɛ aangelo ni ko agbinyangbi ati Zabulu. (Yobo 38:4, 7) A bandandó ngasia? E mu lɛlo kɔi: Ndenge mɛ ngasia la nzɔ̃ zo gbinyangbi ati wa nzĩ nɛ? Ta ndo dũ zo wa nzi ma. Ngoi mɛndɛ̃́, bɛ lo banda handangɔ lo na ndo ye mɛ ta adu tɛ lo ma. Se lo kpã bɛ lo na ndo ye ni ko ngbĩi ko, siɔ dangɔ bɛ tɛ lo na tingɔ kpengbani. Wa se lo lua lége ko lo nzĩ ye. Lo gbinyangbi, lo ti wa nzĩ.​—Di Zaki 1:13-15; ba Nɔti ti 8.

6. Abandandó ngasia la angelo kɔi atindó wa kula tɛ Nzapa nɛ?

⁶ A du ye mɛndó asi na angelo kondó la. Na pɛko lingɔ Adamu na Eva, Yehova pandó hɛ̃ la ya ala dũ ayangambi “asĩ na lɛ sese.” (Ebandeli 1:27, 28) Ngoi mɛndɛ̃ angelo ko da bɛ londó ya, ‘Na se lɛ vɔrɔngɔ Yehova, azi mɛ zu lengbi ti vɔrɔngɔ bo mbi!’ Ngoi zu kondó la lo ndo binga li lo na ndo ye niko ko, lo ndo tindó na gwɛ̃ gba ti mungɔ ye mɛ alengbi bo na Yehova. Lo yendó ya azi vɔrɔ ni. Ndani la lo pandó nvɛ̃nɛ hɛ̃ Eva, lo handa ngandó lo. (Di Ebandeli 3:1-5.) Ndani la lo ti Satana Zabulu wa kula tɛ Nzapa.

7. (a) Nda mɛ Adamu na Eva kpilindó nɛ? (b) Na ndombali nɛ la e ndo e ti abange, e ndo kpili nga nɛ?

 ⁷ Adamu na Eva kɛ̃ndó nyɔ Yehova, ala tɛ le kɛkɛ. (Ebandeli 2:17; 3:6) Ala lindó siɔ kpale tɛrɛ Yehova, ala kpilindó, mabere sekondó Yehova tɛnɛ na ni. (Ebandeli 3:17-19) Ayangambi tɛ Adamu na Eva ati ngandó awa siɔ kpale, Ala kpili ngandó. (Di Roma 5:12.) Ti hĩngangɔ nda mɛ ayangambi tɛ Adamu na Eva atindó awa siɔ kpale ko, e mu lɛlo kɔi. Se mɔ zɔ mapa kaya linzanza mɛ abɔfɔ ko, amapa zu mɛ na singɔ ka da na bɔfɔngɔ nga. Ngoi mɛndó Adamu akɛ̃ nyɔ Yehova ko, lo tindó wa siɔ kpale. E ti nga awa siɔ kpale na ndombali kotara e Adamu. E si na bɔfɔngɔ tɛ lo. E ndo ti a bange, e ndo kpili nga na lo mɛ ya, e zu awa siɔ kpale.​—Roma 3:23; ba Nɔti ti 9.

8, 9. (a) Tɛnɛ ti nvɛ̃nɛ mɛndó Satana to Adamu na Eva ya ala ye nɛ? (b) Nda mɛ ta Yehova kpɔndó awa tɔmbɔkɔngɔ niko mbala kɔi ma nɛ?

⁸ Satana abanda tɔmbɔkɔngɔ na tongɔ Adamu na Eva ya ala kɛ̃ nyɔ Yehova. Lo yendó tongɔ la ya ala ye yako Yehova pandó nvɛ̃nɛ, lo nga siɔ gbia, wa ta lo ye ngandó ya ala lua nzɔ̃ du ma. Satana yendó tɛnɛngɔ yako, ta Nzapa lengbi ti fangɔ azi na ye mɛ ala lengbi ti lingɔ ma. Lo ye ngandó tɛnɛngɔ ya Adamu na Eva ala nvɛ̃ni lengbi ti pɔnangɔ ye ti siɔni na ti nzɔ̃ni mɛ bɛ la ye. Ye mɛ Yehova lengbindó ti lingɔ nɛ? Ti onzingɔ tɔmbɔkɔngɔ ni ko, Yehova lengbindó ti kpɔngɔ ala mbala kɔi. Se lo lindó ngaso ale asi yangondo yako Satana wa nvɛ̃nɛ? Ipɔ!

⁹ Ta Yehova kpɔndó awa tɔmbɔkɔngɔ ni mbala kɔi ma. Lo ziandó ngoi hɛ̃ azi ya ala le gbia ndo tɛrɛ la nvɛ̃ni. Ni zindó lége ti fangɔ yangondo ya, Yehova la  hĩnga ye mɛ du nzɔ̃ni na lo tɛ azi, afa nga ya Satana wa nvɛ̃nɛ. Shapitrɛ ti 11 a tɛnɛ tɛnɛ ni yangondo. Wa mɔ da bɛ mɔ ya nɛ na ye kondó Adamu na Eva li nɛ? Ala lindó nzɔ̃ni na ndenge mɛ ala ma nyɔ Satana, wa ala kɛ̃ nyɔ Nzapa? Yehova hɛ̃ndó la ye zu: dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni, ndo ti nzɔ̃ni bwai ti dungɔ da, nga na  kwa ti nzɔ̃ni. Kanda, ta Satana li ye kɔi hɛ̃ la ma. Wa se dundó mɔ, ye mɛ mɔ lengbindó ti lingɔ nɛ?

10. Ye mɛ zo kɔi kɔi na popo tɛrɛ e lengbi ti sarangɔ nɛ?

¹⁰ Ndɛ lo mɛ ko, e zu elengbi ti sarangɔ ye mɛ elengbi ti lingɔ ni, ma se tɛ Adama na Eva. Sarangɔ ye ni alengbi ti hɛ̃ngɔ e dungɔ lɛ ngɛ̃́ bere kwá. Elengbi ti yengɔ ya Yehova du Gbia tɛ e, ti fangɔ ya Satana du wa nvɛ̃nɛ. Bere elengbi ti yengɔ ya Satana du gbia te e. (Nzembo 73:28; Di Masese 27:11.) Bo azi yakere la ndo ma nyɔ Nzapa. Ta Nzapa la Gbia ti lɛ gegi ma. Wa se ta adu Nzapa ma, adu na?

11, 12. (a) Aye mɛndó Satana fa na Yezo nɛ? Wa ye mɛ afa na e nɛ? (b) Avɛrsɛ mɛ ndo fa ya Satana la gbia ti lɛ gegi nɛ?

¹¹ Yezo hĩngandó zo mɛ gbia ti lɛ gegi. Satana, [“afando Yezo na lo lengɔ gbia zu ti lɛ gegi nga na ndima ti lo lengo gbia ni.” NWT] Lo kokapa hɛ̃ lo ya: “Mbi na hɛ̃ngɔ mɔ nguru ya mɔ legbia na ndo kɔdɔrɔ olo zu, se mɔ kuku gbɛlɛ mbi, mɔ vɔrɔ mbi.” (Matie 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Se ta alo lengɔ gbia ko zu dundó tɛ lo ma ko, lo lengbindó ti fangɔ na Yezo? Ipɔ. Alo lɛngɔ gbia zu adu tɛ Satana.

¹² Ngoi mɛndɛ̃ mɔ lengbi ti tɛnɛngɔ ya, ‛Ta Satana lengbi ti dungɔ gbia ti gegi ma! Adu bo Yehova, Nzapa mɛ nvɛ̃ ngunu zu, la li ye kwɛ zu!’ (Suma 4:11) Ti biani ko, Yehova la li ye zu. Kanda Yezo tɛnɛndó yangondo ya: Satana “la du gbia ti lɛ gegi.” (Yoanɛ 12:31; 14:30; 16:11) Toma Polo ailindó Satana ya “lo la gbia [ti akpale, NWT] ti lɛ sese olo.” (2 Kɔrinto 4:3, 4) Wa toma Yoanɛ asundó ya “Satana lo gbia ti lɛ sese kwɛ zu (ni na yambati siɔ zo.)”​—1 Yoanɛ 5:19.

13. Nda mɛ e na gwɛ̃ ti gegi ti fãnani nɛ?

¹³ Ngoi zu lɛ gigi ndo ti bo siɔni. Ndo zu, bo to na to, zaga, kanyaka nga na poloso. Azi ndo li kpengbani ti onzingɔ alo ni, kanda ala agba, ta gegi ndo dɛ̃ ma. Angbã yakere, na ngoi ti to ti Armagedona, Nzapa na hongɔ lɛ gegi mɛ tɛ Satana. Lo na kpãngɔ gegi ti fãnani nga ti mbirimbiri na pɛnda ni.​—Suma 16:14, 16; ba Nɔti ti 10.

14. (a) Zo mɛ Yehova pɔna lo ti dungɔ Gbia ti Lo-lengɔ Gbia tɛ lo la na? (b) Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ apiandó tɛnɛ na ndombali Yezo nɛ?

¹⁴ Yehova pɔnandó Yezo ti nɛngɔ ya lo du Gbia ti Lo-lɛngɔ Gbia tɛ lo, afa ya Lo-lɛngɔ Gbia ti ndozu. Ngbangɔ piandó tɛnɛ a buru gba yako Yezo na dungɔ “Gbia ti siriri” Lo-lengɔ Gbia tɛ lo na ngbãngɔ bwai na bwai. (Yisaya 9:6, 7) Yezo fandó na ava lo ndenge mɛ ala lengbi ti sambelangɔ na lo ti Lo-lengɔ Gbia ni ngaso mɛ: “Mɔ ga bɛ mɔ lɛ gbia na ndo azi zu ma ke! Azi ali bɛ ye ge tise na se bɛ mɔ, nga ma se mɛ ando li na ni ka yayu ma ke!” (Matie 6:10) Nga ma se mɛ e na hũngɔ na ni ka shapitrɛ ti 8, Lo-lengɔ Gbia tɛ Nzapa na mungɔ ndo ti alo-lengɔ gbia tɛ azi. (Di Danyele 2:44.) So pɛni, ni na gbinyangbingɔ lɛ sese na paradizo.​—Ba Nɔti ti 11.

15. “Fana sese” alengbi na nɛ?

¹⁵ Ngbangɔ kokapa ya: “E ndo e kũ . . . fana ndozu na fana sese, ko bo a ye mɛ nzɔ̃ni nga na azi mɛ ndoli ye na seni gbanda la adu ka da.” (2 Petro 3:13; Yisaya 65:17) Ngoi mɛndɛ̃ Ngbangɔ ndo tɛnɛ tɛnɛ olo mɛ: “sese” ti fangɔ azi mɛ ndo du ge lɛ sese. (Ebandeli 11:1) Lɛ  “sese ti fana ni” afa azi zu ti mbilimbili, mɛ ala ndo tɔndɔ Nzapa wa Nzapa ndo sulu nga ala.

16. (a) Nzɔ̃ ye mɛ Nzapa na hɛ̃ngɔ gɛgɛrɛ hɛ̃ azi mɛ na dungɔ ka gegi ti fãnani nɛ? (b) Ye mɛ e li wa e lua du ti kaka ni la nɛ?

¹⁶ Yezo kondó kapa yako azi mɛ na dungɔ ka gegi ti fãnani ala na luangɔ “ du ti kaka.” (Marko 10:30) Ye mɛ e li wa e lua du ti kaka ni nɛ? Ti nɛngɔ ya e hĩnga ye ni ko, di Yoanɛ 3:16 na Yoanɛ 17:3. E ba na olo mɛ tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ na ndo du ti kaka, ka paradizo mɛ na dungɔ ge lɛ sese.

17, 18. E hĩnga ngasia ya lɛ gegi na dungɔ na siriri, ta azi na dungɔ na mbɛtɔ ma nɛ?

¹⁷ Angbã dã ta asiɔ zi na dungɔ da ma, ta to na dungɔ da ma, ta kpɔngɔ azi nga na zaga na dungɔ da ma. Ta bɛ siɔ zo kɔi na dungɔ gbanda ge lɛ sese ma. (Nzembo 37:10, 11) Nzapa na “onzingɔ to.” (Nzembo 46:9; Yisaya 2:4) Lɛ sese na sĩngɔ na azi mɛ ndo ye Nzapa, ndo tɔndɔ nga lo. Siriri na dungɔ da bwai na bwai.​—Nzembo 72:7.

¹⁸ Ta azi na dungɔ na mbɛtɔ ma. Ngoi mɛndó aya Izraɛlɛ ndo tɔndɔndó Nzapa ko, Nzapa ndo batandó ala ko ala ndo du ngandó na siriri. (Balevi 25:18, 19) Ka paradizo ta e na kpɛngɔ ye kɔi ma, ta e nga na kpɛngɔ zo kɔi ma. E na dungɔ lá kwɛ na siriri!​—Di Yisaya 32:18; Mika 4:4.

19. Ndombali nɛ elengbi ti yengɔ ya, tɛ ti tɛngɔ na dungɔ mawoma ge lɛ sese nɛ?

¹⁹ Tɛ ti tɛngɔ na dungɔ mawoma. “Ale kɛkɛ na dungɔ gba ge lɛ sese” tee “ka bɛli angomba.” (Nzembo 72:16) Yehova, “Nzapa te e, na sulungɔ e” lɛ sese na sĩngɔ na atɛ ti tɛngɔ.​—Nzembo 67:6.

20. E hĩnga ngasia ya lɛ sese zu na tingɔ paradizo nɛ?

²⁰ Lɛ sese zu na tingɔ paradizo. Azi na kĩngɔ anzɔ̃  da, ala nga na lungɔ anzɔ̃ yaka. (Di Yisaya 65:21-24; Suma 11:18.) Lɛ sese na dɛ̃ngɔ ɔngɔ yaka ti Edɛnɛ. Yehova na hɛ̃ngɔ e aye zu mɛ e na gwɛ̃ ni. Ngbangɔ tɛnɛ na ndombali lo ya: “Mɔ na zingɔ ti mɔ, mɔ na onzingɔ gwɛ̃ tɛ aye zu mɛ mɔ li.”​—Nzembo 145:16.

21. E hĩnga ngasia yako nzɔ̃ mangbi na dungɔ na popo tɛrɛ azi na asa nɛ?

²¹ Nzɔ̃ mangbi na dungɔ na popo tɛrɛ azi na asa. Ta asa na lingɔ azi siɔni fãni mɛndɛ̃ ma. Ta ayangambi na dungɔ na mbɛtɔ ma, abɛse ala du ndoni kɔi na asiɔ sa.​—Di Yisaya 11:6-9; Yisaya 65:25.

22. Ye mɛ Yezo na lingɔ na awa ngã nɛ?

²² Ta zo kɔi mɛ tɛrɛ lo na sɔngɔ da ma. Yezo sarandó azi gba, ngoi mɛndó lo ge lɛ sese. (Matie 9:35; Marko 1:40-42; Yoanɛ 5:5-9) Lo na sarangɔ azi zu ka gbɛ Lo-Gbia tɛ To lo. Ta zo kɔi na tɛnɛngɔ yako: “tɛrɛ mbi ndo sɔ ma.”​—Yisaya 33:24; 35:5, 6.

23. Ye mɛ Nzapa na lingɔ na azi mɛ kpili nɛ?

²³ Azi mɛ kpili na diringɔ dungɔ lɛ la ngɛ̃́. Nzapa ko kapa ti songɔ na amiliɔ̃ tɛ azi mɛ kpili. “Anzɔ̃ azi na asiɔ azi mɛ kpili ko, ala so gbanda na pɛ kwá.”​—Di Yoanɛ 5:28, 29; Awa Pangɔ Kwa 24:15.

24. Mɔ na yengɔ dungɔ ka paradizo? Na lo nɛ?

²⁴ E zu elengbi ti pɔnangɔ ye mɛ e li. Elengbi ti mandangɔ hĩngangɔ Yehova nga na lingɔ ye mɛ lo ye, bere e li ye mɛ bɛ e aye. Se e pɔna lingɔ ye mɛ bɛ Yehova ndo ye ko, e na luangɔ nzɔ̃ du na bi mɛ na gangɔ. Ngoi mɛndó, kɔli kɔi yɔ ka ti Yezo ya lo da bɛ lo na ni na pɛ kwá tɛ lo ko, Yezo tɛnɛndó hɛ̃ lo ya: “Mbi na mɔ, na dungɔ ka paradizo.” (Luka 23:43, NWT) E na mandangɔ alo gba mɛ a ba Yezo, e na hĩngangɔ nga se ndenge mɛ lo na lingɔ ya akapa gba mɛ Nzapa ko hɛ̃ e ati na seni kaya shapitrɛ mɛ na gangɔ.