1, 2. Ngenyi ushamwari wa Jonatani na Dhavhidhi wakava muezaniso unoshamaisa wo kutendeseka?

JONATANI wakashamaisika ngo kucunga kwakaita mujaha Dhavhidhi. Dhavhidhi wakauraya gakhanyara Goriati zve wakaviisa “musoro wo muFiristi mu nyara” kuitira kupa baba wa Jonatani, Mambo Sauri wo Iziraeri. (1 Sam. 17:57) Jonatani wainga acikakani-kani kuti Dhavhidhi wainga na Mwari, zve kubvira pondhopo, Jonatani na Dhavhidhi vakaumba ushamwari wo phedo kamare. Ivona vakagondesana kuti vaizova vakatendeseka nguva jese umwe kuno umweni. (1 Sam. 18:1-3) Mu upenyu hwake hwese, Jonatani wakava wakatendeseka kuna Dhavhivhi.

² Jonatani wakaramba akatendeseka kuna Dhavhidhi pikija hazvo Jehovha wakakheta Dhavhidhi kuti azove mambo wo Iziraeri waizotevera, kuciripi Jonatani. Zve Sauri paaieja kuuraya Dhavhidhi, Jonatani waineseka ngo ndava yo shamwari yake. Iyena waizviziva kuti Dhavhidhi wainga akavanda mu zvipare phedo no Horeshi, ngo kudaro Jonatani wakaenda kondhoyo koomuvangisa kuti arambe ecigonda Jehovha. Jonatani wakabvunja Dhavhidhi kuti: “Ucadothya,  ngokuti nyara ja baba wangu ajizokubati. Iwewe unozotonga panyezuru po vaIsraeli, neni ndinozoita wocipiri wako.”​—1 Sam. 23:16, 17.

3. Ngo capi caisisira maningi kuna Jonatani kupinda kutendeseka kwake kuna Dhavhidhi, zve tinozvizivisa kudini? (Vonanyi pikica yokutanga.)

³ Itusu kazinji tinoshamaisika ngo vandhu vakatendeseka. Asi, tinoshamaisika ndi Jonatani ngo kuti wakava wakatendeseka basi kuna Dhavhidhi here? Haiwa, caipinda kusisira maningi mu upenyu hwa Jonatani kwainga kutendeseka kwake kuna Mwari. Zvokadi, izvi ndizvona zvakaitisa kuti atendeseke kuna Dhavhidhi zve wainga acina ushanje naye, azvinenyi kuti Dhavhidhi waizova mambo pa ndau pake. Jonatani wakatobeseravo Dhavhidhi kuti agonde kuna Jehovha. Vovaviri vakaramba vakatendeseka kuna Jehovha zve umwe kuno umweni. Ivona vakaramba vano cigondiso cavakaita cokuti: “[Jehovha] Mwari ngaaite fakazi pakati pedu, pakati po mubarihwana wangu no wako.”​—1 Sam. 20:42.

4. (a) I cinyi cinozotiita kuti tive no mudakaro wokadi-kadi? (b) Ngo zvapi zvaticazobhuya pa musoro uno?

⁴ Tinodikanavo kuva vakatendeseka kuno mbhuri yedu, shamwari jedu, zve hama no hambzaji jedu mu ungano. (1 Tes. 2:10, 11) Asi cinopinda kusisira maningi ku zvese, tinodikana kuva takatendeseka kuna Jehovha. Iyena ndiyena Ega wakatipa upenyu! (Ap. 4:11) Patinotendeseka kwaari, ndipona patinowana mudakaro wokadi-kadi. Asi tinozviziva kuti tinodikana kutendeseka kuna Mwari pikija mu nguva jo kunesa. Pa musoro uno, tinozobhuiya ngo pamusoro po kuti muezaniso wa Jonatani ungatibeseresa kudini kuti tirambe takatendeseka kuna Jehovha mu mugariro mutatu: (1) patinovona kuti mundhu anonga ecitonga aafaneri kureremejwa ndisu, (2) patinonga tecida kukheta kuti ndiani watinodikana kutendeseka kwaari, (3) patinovona kuti hama iri kutitungamirira airipi kutizwisisa kana kutibata zvakanaka, zve (4) patinovona kuti kutendeseka kwedu akuripi kuzwirana no zvatinoda.

5. Ngenyi zvainesa ku vandhu vo Iziraeri kuti vave vakatendeseka kuna Mwari pa nguva yaitonga Sauri?

⁵ Jonatani no vandhu vo Iziraeri vainga vari pa mugariro unonesa. Mambo Sauri, baba wa Jonatani, aazivi kuzwira, zve Jehovha wakamuramba. (1 Sam. 15:17-23) Pikija zvakadaro, Mwari wakaregera kuti Sauri arambe ecitonga ko makore mazinji. Ngo kudaro, zvainga zvecinesa kuno vandhu kuti vave vakatendeseka kuna Mwari kuveni mambo wainga akakhetwa kuti agare pa “dendemaro ra Jehovha” waiita zviro zvakashatisisa.​—1 Kron. 29:23.

6. Zvicinyi zvinokhombija kuti Jonatani wakaramba akatendeseka kuna Jehovha?

⁶ Jonatani wakaramba akatendeseka kuna Jehovha. Rangariranyi zvakaita Jonatani, Sauri paakatema civaringo co kutama kuzwira Jehovha. (1 Sam. 13:13, 14) Pa nguva yondhoyo, masoca aiwanda o vaFiristi akaviya no 30.000 zvo ngoro jo hondo kuitira kuhwisana no vaIziraeri. Sauri wainga no 600 o masoca basi, zve iyena na Jonatani ndivona basi vainga no zvombo zvo hondo. Asi Jonatani aazivi kuthya. Iyena wakarangarira magama o muphorofeti Samueri okuti: “Bzokadi [Jehovha] Mwari aazokanganwi vandhu vake, ngo ndava yo goja ro zina rake.” (1 Sam. 12:22) Jonatani wakabvunja musoca umweni kuti: “Akuna ciro cinorambisa [Jehovha] Mwari kutipa unyisi, nokunyati tiri vazinji nokuti vaxoma.” Ngo kudaro, iyena no musoca umweni vakahwisana no cikwata co vaFiristi zve vakauraya 20 vavo. Jonatani wakava no rutendo kuna Jehovha, zve Jehovha wakamukomborera. Jehovha wakaitisa kuti kuve no mudhuma ngo pasi, zve vaFiristi vakatanga kuthya. Ivona vakatanga kuhwisana zve vakaurayana vega-vega, perapo vaIziraeri vakawina hondo iyi.​—1 Sam. 13:5, 15, 22; 14:1, 2, 6, 14, 15, 20.

7. Jonatani wakatajisa kudini baba wake?

⁷ Pikija ushamwari hwa Sauri na Jehovha wairamba  wecipera, Jonatani wakandoramba ecizwira baba wake pozvaikwanisika. Inga muezaniso, ivona vakahwa pamwepo kuitira kujivirira vandhu va Vandhu.​—1 Sam. 31:1, 2.

8, 9. Ngenyi tikareremeja vaya vanotungamirira tinonga tecikhombija kutendeseka kuna Mwari?

⁸ Mukufanana na Jonatani, itusu tingava takatendeseka kuna Jehovha ngo kuzwira pozvinokwanisika utongi wo nyika yatinogara. Jehovha anotendera kuti “vatongi” vakuru ava vatitonge, zve iyena anoda tivonese nderemejo kwavari. (Verenganyi VaRoma 13:1, 2.) Ngo iyo ndava tinodikana kutaja utongi hukuru-kuru no nderemejo, pikija ivona vacizivi kugondeka zve pikija teciva no mazwiro o kuti ivona avafaneri kureremejwa ndisu. Zvokadi kamare, itusu tinodikana kureremeja vese vaya vari kupuwa utongi ndi Jehovha.​—1 Kor. 11:3; Heb. 13:17.

⁹ Olga ^[1], hambzaji yo ku Amerika dhu Suri, wakakhombija kutendeseka kwake kuna Jehovha ngo kuva ecireremeja mwamuna wake pikija hazvo iyena aacaimutaja ushoni. Mwamunevo nguva jimweni wairamba kubhuya naye, waimutuka ngo kuti iyena wainga umwe wo Zvapupu zva Jehovha. Iyena waitomubvunjazve kuti waizomusiya no kumutorera vana vaainga navo. Asi Olga aazivi kumuhwirijira “uxaixi hwake.” Iyena waiita zvaaikwanisa kuti ave mukaji wakanaka. Olga waimubikira, waimupajira nguvo jake, zve waingwarira vamweni vo mu mbhuri yake. (Rom. 12:17) Zve pozvaikwanisikaya, Olga waiperekeja mwamunevo paienda koobungaija no ukama kana shamwari. Inga muezaniso, mwamunevo paaida kuenda ku dhorobha rimweni ku njaumba ya baba wake, Olga wakanasirira zviro zvese zvaidiwa kuitira hwendo hwavo. Perapo, pa njaumbepo, Olga wakamuvetera kunja ko ceci mbhera mutango-mutango wo njaumbeyo wopera kuitwa. Pasure po makore mazinji, mwamuna wa Olga wakatanga kutaja Olga ushoni ngo kuti iyena waisengerera zve nguva jese wainga no nderemejo kwaari. Wari mwamunevo anomuvangisa kuti aende kumusongano zve anomuperekeja. Nguva jimweni iyena anotopindavo musongano na Olga.​—1 Ped. 3:1.

10. Jonatani wakazivisa kudini waiidikana kukhombijira kutendeseka kwake?

¹⁰ Sauri paakananga kuti waienda kouraya Dhavhidhi, Jonatani wakava no cisungo cinonesa kuita. Iyena waida kuva akatendeseka kuna baba vake, asi waidazve kuva akatendeseka kuna  Dhavhidhi. Jonatani waizviziva kuti Mwari wainga na Dhavhidhi haiwa na Sauri, ngo kudaro, iyena wakakheta kuva akatendeseka kuna Dhavhidhi. Iyena wakangwaja Dhavhidhi kuti avande, zve perapo wakabvunja Sauri kuti ngenyi waidikana kusia Dhavhidhi kuti ararame.​—Verenganyi 1 Samueli 19:1-6.

11, 12. Rudo hwedu na Mwari hunotibeseresa kudini kutema civaringo co kuva takatendeseka kwaari?

¹¹ Kutendeseka kuna Mwari, kwakabesera hambzaji imweni yo ku Austraria inozwi Alise kuti iite cisungo cokuti ngenyi zvinosisira maningi kutendeseka kuno vamweni. Hambzaji iyi poyakatanga kujija Bhaibheri, iyona yaizodikana kubvunja vo mu mbhuri mayo zviro zvakanaka zvoyainga yajija. Pa kufamba ko nguva, Alise wakazobvunja vamweni vo pa ukama hwake kuti iyena aacaizoceukija Khisimuso navo. Pakutanga mbhuri yake yakacamwa, asi pakupejisira ivona vakanyangajwa maningi ndiyena. Ivona vakava no mazwiro o kuti Alise aacainga no basa navo. Perapo, mai wake vakananga kuti narini avacaizoda kuvonazve Alise. Alice wakati: “Zvaindipsasa zve zvaindihwaja maningi ngo kuti ndainasa kuda kamare vo pa ukama hwangu. Ngo kudaro, ndakazosunga kuti Jehovha no Mwana wake vaizova pakutanga mu mwoyo mangu, zve ndakazobhabhatijwa pa gungano ro ndharaundha rakazotevera.”​—Mt. 10:37.

¹² Kudari tikatama kungwarira, totendeseka ku nyika yedu, kucikora, kana ku cikwata co mutambo, zvokadi kamare zvingaboboja kutendeseka kwedu kuna Mwari. Inga muezaniso, Henry waidakarira kutamba mutambo unozwi chess no cikwata co kucikora kwake zve waida kuwina muphikizano kuitira ku cikora kwake. Asi ngo ndava yo kuti waitamba mu kupera ko bviki kwese, iyena wainga acina nguva yakakwana kuitira mu mushando kana yo kuitira kumusongano. Henry wakananga kuti: “Padoko ngo padoko, kutendeseka kucikora kwakatanga kuva pakutanga kupinda kutendeseka kuna Mwari. Kutamba mutambo wo shadreshi kwaipingaija basa rangu ro Umambo. Ngokudaro ndakasunga kuregera kuva divi ro mutambo wo shadreshi.”​—Mt. 6:33.

13. Ngo zvapi zvinozotibesera kukheta cokuita kudari tino zvineso zvo pa mbhuri?

¹³ Nguva jimweni zvingava zvinonesa kuva vakatendeseka ku vandhu vo mumbhuri medu vakasiana-siana pa nguva imweyo. Inga muezaniso, Keni wanoti: “Ndaida kubvakacira mai vangu vainga vakura nguva jese zve ndaida kuti vagare nesu ko cinguva. Asi mai vangu no mukaji wangu avacaizvidakarira.” Iyena wakatizve: “Andicaikwanisa kudakajisa umwe asi ndotama kunyangaja umweni.” Keni wakarangarira ngo pamusoro po zvinonanga Bhaibheri zve wakazwisisa kuti pa shwiro yakadari, iyena waidikana kudakajisa mukaji wake, perapo ova wakatendeseka kwaari. Ngo kudaro, iyena wakawana mbhejiso jakazodakaja mukaji wake. Perapo, iyena wakamusanangurira kuti ngenyi mukajiwo waidikana kunaka mwoyo kuna mai vake. Iyena wakasanangurazve kuna mai vake kuti ngenyi iyena waidikana kureremeja mai vake.​—Verenganyi Genesi 2:24; 1 VaKorinto 13:4, 5.

14. Sauri wakabatisa kudini Jonatani ngo maitiro acikazivi kufanera?

¹⁴ Tingakwanisavo kutendeseka kuna Jehovha kudari hama iri kutungamirira inoshaisha kutibata. Mambo Sauri wakazojwa ndi Mwari, asi iyena wakabata mwana wake ngo njira yakashata. Iyena acaizviziva kuti ngenyi Jonatani wainga no rudo kuna Dhavhidhi. Ngo kudaro Jonatani paieja kubesera Dhavhidhi, Sauri wainyangajwa maningi, zve iyena wakapseruja mwana wake pambeji po vandhu vazinji. Asi Jonatani wakakhombija nderemejo kuna baba wake. Pa nguva yondhoyo, iyena wakaramba akatendeseka kuna Jehovha na Dhavhidhi, uwo wainga akakhethwa ndi Mwari kuti ave mambo wo Iziraeri waizotevera.—1 Sam. 20:30-41.

15. Kudari hama ikatibata ngo maitiro acikazivi kufanera, tinodikana kuitenyi?

 ¹⁵ Mu ungano jedu nyamasi uno, hama jinotungamirira jinoeja kuva vakarungama kuno vese. Asi hama iji ajizivi kukwana. Ngo ndava yondhoyo, zvingaitika kuti ivona vatame kuzwisisa kuti ngenyi itusu taita ciro ciri cese. (1 Sam. 1:13-17) Ngo kudaro, tikatama kutongwa zvakarungama kana kuzwisiswa, ngatirambe takatendeseka kuna Jehovha.

16. Mu mugariro jakadini jatinodikana kuva takatendeseka kuna Mwari zve kuciripi kusiya kuda kwedu pa mutivi?

¹⁶ Sauri waida kuti Jonatani ave mambo waizotevera pa ndau ya Dhavhidhi. (1 Sam. 20:31) Asi Jonatani wainga ano rudo na Jehovha zve waitendeseka kwaari. Ngo kudaro, mukutama kuda zvake ega Jonatani wakava shamwari ya Dhavhidhi zve wakabatisisa cingodiso cake kwaari. Zvokadi kamare, mundhu ari wese anoda Jehovha zve kutendeseka kwake kwaari “anongwarira mbhiko jake nokuyati anotambujika.” (Ndu. 15:4) Ngo ndava yokuti takatendeseka kuna Mwari, tinozongwarira zvigondiso zvedu. Inga muezaniso, kudari itusu tinoita citenderano co nyagoso, tinozoita zvatinonga tatenderana, pikija zvikava cineso. Zve kudari ituso tikava no cineso pa mucado wedu, tinozovonesa rudo hwedu kuna Jehovha ngo kuramba takatendeseka kuno mwamuna wedu kana mukaji wedu.​—Verenganyi Malakia 2:13-16.

17. Jijo iyi yamubeseresa kudini?

¹⁷ Tinodavo kuva inga Jonatani, kutendeseka kuna Mwari zve kuva wakanaka. Ngatirambe takatendeseka kuno hama no hambzanji jedu, pikija pavanoticamwisa. Ngatirambe takatendeseka kuna Jehovha, pikija pa mugariro jo zvineso. Wari tinozodakajisa mwoyo wa Jehovha, zve izvi ndizvona zvinotiita kuti tidakare. (Mazwi.  27:11) Tingava no cokwadi cokuti iyena nguva jese anoda kuita zvakanaka kwatiri zve no kutingwarira. Pa musoro unotevera, tinozovona kuti ngo zvapi zvatingajija kubva ku vamweni vo mu nguva ja Dhavhidhi avo vakava vakagondeka zve kubva ku vamweni vacizivi kugondeka.