NGALESOSIKHATHI ngasengivele ngilesifiso sokwazi iqiniso eliseBhayibhilini. Umama wayelamabhuku athile asekelwe eBhayibhilini njalo ngangikuthanda okwakusemabhukwini la ikakhulu imifanekiso yawo. Ubaba wayengafuni ukuthi umama angixoxele izinto ayezifunda. Kodwa mina ngangifisa ukwazi okunengi njalo ngangimbuza imibuzo umama. Ngakho waqalisa ukufunda lami nxa ubaba engekho endlini. Ngokuya kwesikhathi ngakhetha ukuzinikela kuJehova, ngasengibhaphathizwa ngo-1943 ngileminyaka engu-10 eBlackpool e-England.

Kusukela ngalesosikhathi mina lomama sasingaphuthi ekutshumayeleni. Sasitshumayela sisebenzisa amagramafoni njalo ayemakhulu elesisindo esingaba ngamakhilogiramu angu-4,5. Akucabange umfana ongangami esisitheka ethwele into enzima kangako!

Sengileminyaka engu-14 ngasengifuna ukuphayona. Umama wathi ngikhulume lomzalwane owayehambela amabandla, khathesi osebizwa ngokuthi ngumbonisi wesiqinti. Umzalwane lo wangicebisa ukuthi ngifundele ukwenza  umsebenzi othile ukuze ngenelise ukuzisekela nxa sengiphayona. Lakanye ngakwenza lokhu futhi ngemva kweminyaka emibili ngisebenza ngaphinda ngakhuluma lomunye umbonisi wesiqinti ngimtshela ngesifiso sami sokuphayona. Yena wangiphendula wathi, “Yenza njalo ndoda!”

Ngo-April 1949 mina lomama sathengisa zonke impahla esasilazo ezinye sazinika abanye, sasesithutha lapho esasihlala khona saya eMiddleton eduze kweManchester njalo kulapho esaqalisa khona ukuphayona. Sekwedlule izinyanga ezine ngadinga umzalwane engangizaphayona laye. Sengimtholile iwofisi yegatsha yasicela ukuthi siyencedisa kwelinye ibandla elalisanda kubunjwa e-Irlam. Umama wasala ephayona lomunye udade kwelinye ibandla.

Lanxa ngangileminyaka engu-17 mina lomngane wami sacelwa ukuthi siqhube imihlangano ebandleni lelo ngoba babebalutshwana abazalwane ababengawuthwala lumsebenzi. Ngokuhamba kwesikhathi ngacelwa ukuthi ngiye ebandleni leBuxton elalilesidingo njalo lilabamemezeli abalutshwana. Imisebenzi le yangiqeqetsha ukuthi ngenelise ukwenza eminye engangizayiphiwa.

Ngo-1951 ngafaka isicelo sokuyangena iSikolo seGiliyadi. Kodwa ngo-December 1952 ngabizwa ukuthi ngizojoyina ibutho lesizwe. Ngacela ukuthi bangangifaki esisotsheni ngoba ngingumtshumayeli wesikhathi sonke kodwa abazange bavume njalo ngagwetshelwa ukuyapika ejele okwezinyanga eziyisithupha. Sengisejele ngamukela  incwadi eyayingazisa ukuthi ngizongena ikilasi yesi-22 eSikolo seGiliyadi. Sengiphumile ejele ngo-1953, ngalubhekisa eNew York ngihamba ngesikepe esasibizwa kuthiwa yi-Georgic.

Ngathi ngifika eNew York ngo-1953 ngangena umhlangano owawulesihloko esithi, New World Society. Ngisuka lapho ngagada isitimela esasisiya eSouth Lansing eNew York lapho isikolo esasiqhutshelwa khona. Ngangilemali encane kakhulu njengoba ngangiphuma ejele. Ngisehla esitimeleni kwakumele ngigade ibhasi eyayisiya eSouth Lansing kodwa imali yami yayingaseneli, yikho ngacela i-25 cents emuntwini owayehlezi eceleni kwami ebhasini.

ISikolo seGiliyadi sangisiza kakhulu ukuthi ngenelise ‘ukuba yizinto zonke ebantwini bonke’ lapho sengingumnali. (1 Khor. 9:22) Sesiqedile isikolo mina loPaul Bruun, kanye loRaymond Leach sathunyelwa ePhilippines. Kodwa kwadingakala ukuthi silindele amaviza ethu okwezinyanga ezithile. Athi esephumile sangena umango ngesikepe sadlula eRotterdam, sadabula eMediterranean Sea, eSuez Canal, e-Indian Ocean, eMalaysia, laseHong Kong. Wonke umango lo wathatha amalanga angu-47 saze sathi qoki eManila mhlaka 19 November 1954.

Yaqalisa impilo entsha. Kwasekumele ngijayele abantu abatsha, ukuhlala endaweni entsha kanye lokufunda ulimi olutsha. Kodwa sathi sifika endaweni le safakwa ebandleni elalisedolobheni leQuezon lapho okwakulabantu abanengi abakhuluma isiNgisi. Lanxa kwasekwedlule izinyanga eziyisithupha sisendaweni le, sasesifunde amabala amalutshwana kakhulu olimi lwesiTagalog. Kodwa omunye umsebenzi esawuphiwayo wasinceda ukuthi silwazi ngcono ulimi lolu.

Ngo-May 1955 sathi sivela ekutshumayeleni lomngane wami uLeach sathola izincwadi exhibeni lethu. Izincwadi lezi zazisazisa ngomsebenzi wethu omutsha wokuba ngababonisi besiqinti. Ngalesosikhathi ngangileminyaka engu-22 kuphela kodwa umsebenzi lo wawuzanginika elinye ithuba lokuba ‘yizinto zonke ebantwini bonke.’

Ngokwesibonelo inkulumo yami yokuqala ngingumbonisi wesiqinti ngayenzela egcekeni elaliphambi kwesitolo esithile emaphandleni. Ngezwa ukuthi kwakuvele kulisiko ePhilippines ngalezonsuku ukuthi inkulumo kazulu wonke yenzelwe phandle egcekeni. Ngangisithi ngihambela amabandla atshiyeneyo ngifike ngenze izinkulumo ezindaweni zokwejisa, ezimakethe, phambi kwamawolu omphakathi, ezinkundleni ze-basketball, emaphakhi lasemakhoneni emigwaqo. Ngelinye ilanga ngisedolobheni leSan Pablo izulu lana kakhulu okwabangela ukuthi ngehluleke ukwenza inkulumo yami emakethi ethile. Ngatshela abazalwane ababekhokhela ukuthi kungaba ngcono inkulumo leyo siyenzele eWolu yoMbuso. Ngemva kwalokho abazalwane laba bangibuza ukuthi njengoba inkulumo le ingenzelwanga endaweni yomphakathi bazayibika bathini.

Izikhathi ezinengi ngangihlala emizini yabazalwane. Lanxa babezidubekela nje imizi yabo yayihlala ihlanzekile. Ngangijayele ukulala ecansini. Zazingekho izindawo zokugezela ezazifanele, yikho lami ngafunda ukugezela phandle njengabo. Endaweni le kwakuhanjwa ngamabhasi lezimota ezazibizwa ngokuthi ngama-jeepney ikanti kwezinye izikhathi ngangihamba ngesikepe nxa ngisiya kwezinye izihlenge. Kangikaze ngibe lemota ebiza mina selokhu ngangena enkonzweni yesikhathi esigcweleyo.

Ukutshumayela kanye lokuvakatshela amabandla kwanginceda ukuthi ngifunde isiTagalog. Kangizange ngihlale phansi ngilufundele ulimi lolu kodwa ngalufunda ngokulalela abazalwane bekhuluma ekutshumayeleni lasemihlanganweni yebandla. Abazalwane babekuthanda sibili ukungifundisa ulimi lwabo. Ngiyababonga kakhulu ngokuthi babengibekezelela futhi bengitshela nxa ngiphambanisa.

Ngokuhamba kwesikhathi kwadingakala  ukuthi ngiqhubeke ngintshintsha ngenxa yemisebenzi emitsha engangiyithola. Ngo-1956 umfowethu uNathan Knorr wavakatshela ePhilippines futhi ngaphiwa umsebenzi wokukhangela ezokusebenzelana lozulu ngesikhathi somhlangano owawuzakuba khona. Ngangingazi lutho ngomsebenzi lo kodwa abafowethu bangiphathisa. Kungakapheli umnyaka kwahlelwa ukuthi kube lomunye umhlangano ngesikhathi sivakatshelwe ngumfowethu uFrederick Franz owayevela emawofisini ethu amakhulu. Umfowethu uFranz wangifundisa ukuthi kuqakatheke kakhulu ukuntshintsha uhambisane lezimo zabantu. Lokhu kwanginceda ngoba yimi engangikhangele umhlangano wonke. Abafowethu labodadewethu bePhilippines bathokoza kakhulu bebona umfowethu uFranz egqoke i-barong Tagalog, isigqoko sabo somdabuko.

Kwadingeka ukuthi ngenze olunye untshintsho ngesikhathi ngisabelwa ukuthi ngibe ngumbonisi wesigaba. Ngalesosikhathi sasidlalela abantu ifilimu ethi The Happiness of the New World Society futhi izikhathi ezinengi sasiyidlalela ezindaweni zomphakathi. Kwezinye izikhathi sasihlutshwa yizibungu ezazikhangwa yikukhanya kwe-projector. Kwakusiba ngumsebenzi omkhulu ukuyihlikihla sikhupha izibungu ezazikuyo. Kwakungalula ukuhlela ukuthi abantu babukele ifilimu le kodwa kwakusithokozisa ukubabona besiza ngobunengi bezofunda ngenhlanganiso kaJehova.

Kwezinye izindawo abafundisi beRoma babetshela iziphathamandla ukuthi zingasiniki imvumo  yokwenza imihlangano emikhulu. Ngezinye izikhathi babetshaya insimbi bebanga umsindo ukuze basiphambanise nxa sisenza izinkulumo eduze kwamasonto abo. Lanxa kunjalo umsebenzi waqhubekela phambili futhi abantu abanengi ezindaweni lezo sebengoFakazi bakaJehova.

Ngo-1959 ngathola incwadi eyayingazisa ukuthi sekumele ngiyesebenza ewofisini yegatsha. Lokhu kwanginika ithuba lokufunda okunengi kakhulu. Ngokuya kwesikhathi ngacelwa ukuthi ngenze umsebenzi wokuhambela amazwe. Ekuhambeni kwami ngahlangana loJanet Dumond owayengumnali eThailand. Sathandana okwesikhathi esithile ngemva kwalokho satshada. Khathesi sesileminyaka engu-51 sitshadile futhi sisebenza ndawonye enkonzweni yesikhathi esigcweleyo.

Sengibe lesibusiso sokuvakatshela abantu bakaJehova emazweni angu-33. Ngiyambonga kakhulu uJehova ngoba imisebenzi angipha yona ekuqaliseni yanginceda ukuthi ngenelise ukusebenzelana labantu abatshiyeneyo. Umsebenzi lo wokuvakatshela amanye amazwe ungenze ngabona sibili ukuthi uJehova kakhethi, uthanda bonke abantu.​—ImiSeb. 10:34, 35.

Kuyasithokozisa kakhulu ukuqhubeka sikhonza ndawonye labafowethu labodadewethu ePhilippines. Ngathi ngifika elizweni leli kwakulabamemezeli abalutshwana kodwa khathesi sebebanengi kakhulu. Mina lomkami silokhu sisebenza ewofisini yegatsha edolobheni leQuezon. Lanxa sekwedlule iminyaka engu-60 ngiselizweni leli, silokhu sikhona isidingo sokuhambisana lontshintsho uJehova athi lwenziwe. Lunengi untshintsho olusanda kwenziwa enhlanganisweni kaJehova, yikho lathi sizimisele ukuqhubeka sihambisana lalo.

Sizimisele ukwenza loba yikuphi uJehova akufunayo njalo lokhu kusenza sisuthiseke kakhulu empilweni. Senza konke okusemandleni ethu ukuze sintshintshe lapho okudingakala khona futhi senelise ukusebenza kuhle labanye. Silesifiso esikhulu sibili sokuqhubeka sisiba ‘yizinto zonke abantwini bonke’ ingqe nje uJehova evuma.