INGQONDO yomuntu ingaba ngamakhilogiramu ayi-1.4, kodwa abanye bathi “kuzo zonke izinto ezidaliweyo kayikho into esebenza ngendlela emangalisayo njengayo futhi kunzima ukuthi abantu bayizwisise.” Nxa singafunda okunengi ngayo sizabona sibili ukuthi imisebenzi kaJehova “iyamangalisa.” (Hubo. 139:14) Zinengi kakhulu izinto ezenziwa yingqondo yomuntu, kodwa ake sikhangele okunye kwakhona—ukucabanga.

Kutshoni ukucabanga? Esinye isichazamazwi sithi “nxa umuntu ecabanga uyabe ebumba imibono kumbe imifanekiso engqondweni yakhe yezinto ezintsha, ezithokozisayo njalo ezingakenzakali.” Ingcazelo le itshengisa ukuthi siyayisebenzisa nsuku zonke ingqondo yethu. Ngokwesibonelo, sewake waxoxelwa yini kumbe wabala ngendawo ongakaze ufike kuyo? Kungenzakala ukuthi ingqondo yakho yakuthatha yakusa kuleyondawo wayibona ukuthi injani. Lokhu kuveza ukuthi sonke isikhathi nxa sicabanga ngento esingakaze siyibone, siyizwe, siyinambithe, siyibambe kumbe siyihogele siyabe sisebenzisa ingqondo yethu.

IBhayibhili liyasinceda sizwisise ukuthi abantu badalwa ngomfanekiso kaNkulunkulu. (Gen. 1:26, 27) Ngamanye amazwi, lokhu kutshengisa ukuthi uJehova laye uyacabanga. Khona nje ukuthi wakhetha ukusidala sisenelisa ukucabanga kuveza ukuthi ukhangelele ukuthi sisisebenzise kuhle isipho lesi ukuze sizwisise intando yakhe. (UmTshu. 3:11) Manje singayisebenzisa njani ingqondo yethu kuhle, njalo singakubalekela njani ukuyisebenzisa kubi?

(1) Ukucabanga izinto ezingayisizo ngesikhathi esingayisiso.

Akukubi ukuthi umuntu ake acabange ngezinto ezitshiyeneyo. Abanye baveza ukuthi kungumuthi ukwenza njalo. Kodwa umTshumayeli 3:1 uthi, “zonke izinto zilesikhathi sazo.” Lokhu kwenza kucace ukuthi kungabalula ukuthi sicabange izinto ezingayisizo ngesikhathi esingayisiso. Ngokwesibonelo nxa singavumela ukuthi ingqondo yethu ibilokhu izulazula lapho sisemihlanganweni yebandla kumbe sitaditsha siyabe sesisenza okungayisikho ngesikhathi esingayisiso. UJesu wasinika isixwayiso esilusizo ngengozi ebakhona nxa sihlala sigaya izibozi, ikakhulu eziphathelane lokuziphatha okubi. (Mat. 5:28) Ezinye izinto esingabe sizicabanga ziyenyanyeka kuJehova. Phela ukutshona unakana ngezindaba zokuya emacansini kungakwenza ucine usufeba. Ungavumeli ukuthi imicabango yakho ikwehlukanise loJehova.

(2) Ukucabanga ukuthi imali iyavikela.

Imali iyanceda sibili njalo siyayidinga sonke. Kodwa siyabe sesilukhutha ugatsha nxa singaqalisa ukucabanga ukuthi yiyo engasivikela njalo isenze sithokoze. Indoda ehlakaniphileyo uSolomoni yabhala yathi: “Inotho yezikhulu ingumuzi wazo ovitshiweyo; zicabanga ukuthi imiduli yawo ayikhweleki.”  (Zaga. 18:11) Ngokwesibonelo cabanga ngalokho okwenzakala edolobheni leManila ePhilippines. Kwaba lesikhukhula esabhidliza ingxenye enkulu yedolobho leli ngo-September 2009. Izinothi zaphunyuka yini kulesi sigameko? Enye indoda eyayiyisipatsha eyalahlekelwa kakhulu yizinto zayo yathi: “Isikhukhula lesi senze sonke salingana, saletha ukuhlupheka lobunzima kwabanothileyo labayanga.” Kulula ukuthi sicabange ukuthi ukunotha kuyasivikela, kodwa iqiniso elikhona yikuthi lokhu kakungeke kwenzakale.

(3) Ukukhathazeka kakhulu ngezinto ezingasoze zafa zenzakala.

UJesu wasixwayisa ukuthi ‘singazihluphi’ loba sikhathazeke kakhulu. (Mat. 6:34) Ukuhlala sikhathazekile kuyayikhahlameza ingqondo yethu. Kulula kakhulu ukuthi umuntu aqede isikhathi esinengi ecabanga ngezinhlupho ezingekho loba ezingasoze zimehlele. IMibhalo itshengisa ukuthi ukwenza njalo kungabangela ukudana loba umkhuhlane wokuhlulukelwa (i-depression). (Zaga. 12:25) Ngakho kuqakathekile ukuthi silalele amazwi kaJesu, singakhathazeki kakhulu njalo singazihluphi ngelakusasa.

(1) Ukubona ingozi ucatshe.

IMibhalo isikhuthaza ukuthi sihlakaniphe njalo sicabange singakenzi lutho. (Zaga. 22:3) Nxa singasebenzisa kuhle ingqondo yethu sizakwenelisa ukubona impumela engabakhona singakenzi isinqumo esithile. Ngokwesibonelo nxa unxuswe embuthanweni wokuzilibazisa, ungayisebenzisa njani ingqondo yakho ukuze ukhethe kuhle ukuthi uzahamba yini loba hatshi? Ungacabangisisa ngokuthi ngobani abanye abamenyiweyo, bangaki njalo umbuthano wakhona uzakwenziwa nini usenzelwa ngaphi. Zibuze ukuthi: Kuzakube kusenziwani khonale? Kambe uwubona uzakuba ngumbuthano owakhayo futhi ohambelana lezimiso eziseBhayibhilini yini? Ukucabanga ngalindlela kungakunceda ukuthi ukubone ngengqondo yakho okuzabe kusenziwa. Nxa ungasebenzisa kuhle ingqondo yakho ezindabeni ezinjengalezi, akulalutho oluzaphambanisa ubuhlobo bakho loJehova.

(2) Ukucabanga ngendlela ongalungisisa ngayo izinhlupho.

Ukucabanga kugoqela “lokwenelisa ukulwisana lezinhlupho.” Ake sithi uxabane lomunye ebandleni. Uzafika uthini kuye ukuze ulungisise leyongxabano? Kunengi ongacabanga ngakho ungakayi kuye. Vele yena  ungumuntu onjani? Yisiphi isikhathi esingcono sokukhuluma laye? Ngizafika ngisebenzise waphi amazwi futhi ngizakhuluma ngendlela enjani? Nxa ungacabangisisa ngezindlela ezitshiyeneyo ongalungisa ngazo indaba, ungenelisa ukukhetha engaphumelela. (Zaga. 15:28) Ukucabanga ngalindlela nxa ulungisisa uhlupho oluthile kungenza ukuthi kube lokuthula ebandleni. Ungenza njalo uyabe usisebenzise kuhle isipho sokucabanga.

(3) Ukuthuthukisa indlela otaditsha ngayo iBhayibhili.

Kuqakatheke kakhulu ukuthi silibale nsuku zonke iBhayibhili. Kodwa akumelanga sigijimele ukuqeda nje kuphela, kukhona okunye okumele sikwenze. Kumele sikuzwisise lokho esikubalayo njalo sikusebenzise ezimpilweni zethu. Ukubala iBhayibhili kumele kusincede lokuthi sibe lolwazi oluzikileyo ngezindlela zikaJehova. Pho ingqondo yethu ingasinceda njani ukuthi sikwenze lokhu? Singasebenzisa ibhuku elithi Lingisela Ukholo Lwabo. Ukubala izindaba ezisebhukwini leli kungenza sicabange njalo sikubone ngelihlo lengqondo konke okwakusenzakala ngesikhathi sabantu esiyabe sibala ngabo futhi siyazi lembali yabo. Ibhuku leli liyasinceda ukuthi sifike kuleyondawo besesibona izinto ezilapho, sizwe imisindo ekhona, sihogele lomoya wakhona njalo sizwisise lokuthi okukhulunywa ngabo babezizwa njani. Lokhu kwenza sithole izifundo ezinhle kakhulu ezindabeni lezi eziseBhayibhilini lanxa siyabe sesazibala kanengi. Ukusebenzisa ingqondo yethu ngendlela le nxa sifunda iBhayibhili kuzasinceda ukuthi sigcwalise isiphala sethu solwazi.

(4) Ukuba lozwelo.

Ukuba lozwelo yibuntu obuhle kakhulu njalo kuchazwa ngokuthi yikuzwisisa ubuhlungu bomunye umuntu kube angathi nguwe obuzwayo. UJehova loJesu balozwelo ngakho lathi kumele sibalingisele. (Eks. 3:7; Hubo. 72:13) Singenzani ukuze sibe lozwelo? Ukuba lozwelo kuqalisa engqondweni. Singabe singakaze sibe phakathi kohlupho umzalwane othile aphakathi kwalo. Lanxa kunjalo zibuze ukuthi: ‘Aluba nginguye bengizakuzwa njani? Bengizafuna ukwenzelwani?’ Ukucabanga ngemibuzo le kungakunceda ukuthi utshengise uzwelo kwabanye. Iqiniso yikuthi ukuba lozwelo kuyasinceda ezintweni ezitshiyeneyo esizenzayo, kungaba sekutshumayeleni kumbe endleleni esiphatha ngayo amanye amaKhristu.

(5) Zibone ususemhlabeni omutsha.

IMibhalo ilandisa okunengi ngokuthi kuzabe kunjani ukuphila emhlabeni omutsha esiwuthenjiswe nguNkulunkulu. (Isaya. 35:5-7; 65:21-25; Isam. 21:3, 4) Amabhuku adindwa yinhlanganiso yethu alemifanekiso eminengi edwetshiweyo etshengisa impilo enhle esizayikholisa ePharadayisi. Imidwebo le isinceda njani? Isisiza ukuthi sisebenzise ingqondo yethu ukuze sizibone sesisePharadayisi sijabula. UJehova uMdali wengqondo uyakwazi ukuthi ilamandla kangakanani nxa singayisebenzisa kuhle. Ukuyisebenzisa nxa sicabanga ngezithembiso zakhe kungasenza sibe leqiniso lokuthi zizagcwaliseka futhi sihlale sithembekile lanxa sihlangana lobunzima.

UJehova usinike isipho esihle kakhulu sokucabanga ngenxa yokuthi uyasithanda. Isipho lesi singasinceda ukuthi senelise ukwenza intando yakhe nsuku zonke. Kasizimiseleni ukusisebenzisa kuhle ukuze sitshengise ukuthi siyambonga sibili uJehova.