TLAMACHTIL 15
Xiyolpaki pampa chikauak titekiti
“Nochtin [...] ma kitakan tlen kuali pampa chikauak tekitij.” (ECLESIASTÉS 3:13.)
1-3. 1) ¿Ken kitaj miakej tekitl? 2) ¿Tlen kijtoa Biblia itech tekitl, uan tlen tlajtlanilmej tikinnankiliskej itech nin tlamachtil?
AXKAN miakej tlaltikpaktlakamej nion tepitsin kinpaktia tekitiskej. Pampa mojmostla kichiuaj se tekitl tlen amo kinpaktia, kimachiliaj amo tlami tonal. Pero akinmej ijkon kinpanoa uelis kinyolpaktis inteki uan kuali momachiliskej.
2 ITlajtol toTajtsin Dios techiluia kuali ma tikitakan tekitl. Kijtoa tekitl uan tlen techmaka se tlateochiualistli. Ijkon ken okijkuilo Salomón: “Uan noijki nochtin ma tlakuakan uan ma konikan uan ma kitakan tlen kuali pampa chikauak tekitij. Nin itetliokolil toTajtsin Dios” (Eclesiastés 3:13). Jehová techtlasojtla uan kineki kuali ma tiyetokan, ik non, kineki ma techyolpakti toteki uan tlen techmaka non tekitl. Ik non, ma tikitakan tekitl ken Jehová kita uan ma timoyekanakan ika principios bíblicos tlen techmaka, pampa nin techpaleuis ma tiyetokan itech itlasojtlalis (xiktlajtolti Eclesiastés 2:24; 5:18).
3 Axkan timomachtiskej itech naui tlajtlanilmej: ¿Ken uelis tiyolpakiskej pampa chikauak titekitij? Akinmej tikchiuaj ken Cristo, ¿tlen tekitl moneki tikixtopeuaskej? ¿Ken uelis timotekitiliskej uan noijki tiktekichiuiliskej toTajtsin Dios? ¿Tlen tekitl okachi moneki tikchiuaskej? Achto ma timomachtikan itech inneskayo akinmej okachi tekitij: Jehová uan Jesucristo.
AKIN SAPANOA TEKITI UAN AKIN KUALI TEKIPANOJKI
4, 5. ¿Ken kiteititia Biblia Jehová kipaktia tekitis?
4 Jehová ye akin Okachi Tekiti. Itech Génesis 1:1 kijtoa: “Achto, toTajtsin Dios okichijchi iluikak uan Tlaltikpak”. Uan ijkuak otlanki okichijchi nochi tlen onka itech Tlaltikpak, okijto “nochi kuali okatka” (Génesis 1:31). Kijtosneki okiyolpakti nochi tlen okichijchi. Noijki, “toTajtsin Dios akin yolpaki” kuali omomachili pampa otekitik miak (1 Timoteo 1:11, TNM).
5 ToTajtsin Dios sapanoa tekiti, amo keman moseuia. Ik non, miak xiuitl satepan ijkuak okichijchi nochi itech Tlaltikpak, Jesús okijto: “Notajtsi nochipa tekiti” (Juan 5:17). ¿Tlen kichijtok toTajtsin Dios? Itech iluikak kanin kajki, kinualmaluijtok uan kinualyekantok tlaltikpaktlakamej. Noijki, okinpejpenki sekimej tlaltikpaktlakamej tlen kichiuaj ken Cristo uan okinmakak iespíritu, pampa tlanauatiskej iuan Jesús itech iluikak (2 Corintios 5:17). Jehová nochipa tekititok pampa ma mochiua itlanekilis itech tlaltikpaktlakamej tlen kitlasojtlaj, uan kineki nochipa ma chantikan itech Xochitlali (Romanos 6:23). Jehová sapanoa yolpaki ika tekitl tlen yokichi. Sapanoa miakej tlaltikpaktlakamej kikakij kuali tlajtolmej, uan kipatlaj innemilis pampa yetoskej itech itlasojtlalis toTajtsin Dios (Juan 6:44).
6, 7. ¿Ken tikmatij Jesús chikauak otekitiaya?
6 Jesús noijki sapanoa miak xiuitl moixmati kipaktia tekitis. Achto ualaskia nikan Tlaltikpak, ye okatka “kuali tekipanojki”, uan Jehová okitekitilti ijkuak okichijchi “nochi tlan onka kan ilwikak iwa itech tlaltíkpaktli” (Proverbios 8:22-31; Colosenses 1:15-17). Noijki ijkuak okatka nikan Tlaltikpak, nochipa otekitik. Ijkuak Jesús okatka tsikitsin omomachti san tlen kichijchiuas uan ijkon omoixmatki ken “karpintero” (Marcos 6:3). * Sapanoa oui okatka iteki, pampa itech non tonalmej amo okatkaj teposmej tlen ika okitekiayaj kuauitl, amo okatkaj kanin okinemakayaj teposmej tlen ika kuajximaj nion okatkaj teposmej tlen tekitij ika electricidad. Ximokuayejyeko ken Jesús oyaya kitemoti kuauitl, okitekiaya uan okiuikaya kanin otekitiaya. Noijki ijkuak okinchijchijtoka kalmej, okinyektlaliaya vigas pampa kikuatsakuaskia kali, uan okichijchiuaya okseki tlamantli. Ik non, ye kuali okimatiaya se yolpaki miak ijkuak se tekiti chikauak.
7 Noijki Jesús sapanoa omochijchikauaya ijkuak otetlapouiaya. Itech eyi xiuitl uan tlajko, sapanoa omochijchika kichiuas non tekitl tlen miak ipati. Pampa okinekiaya kintlapouis miakej tlaltikpaktlakamej, nochi tonalmej otetlapouiaya, opeuaya kualkan uan otlamiaya yiyoak (Lucas 21:37, 38; Juan 3:2). Jesús “otlamachtijtijtinemia itech miakeh altepemeh. Ye okintlapowijtinemia de n kualitlájtoli de Dios” (Lucas 8:1). Pampa Jesús kintlapouiskia tlaltikpaktlakamej itech kuali tlajtolmej, sapanoa uejka oyaya uan onejnemiaya itech ojtli kanin okatka miak tlalpinoli.
8, 9. ¿Oyolpakik Jesús pampa sapanoa otetlapouiaya?
8 ¿Oyolpakik Jesús pampa sapanoa otetlapouiaya? Kema, pampa tlen okichi yetoskia ken okitokak kuali tlajtolmej itech Tekiuajkayotl uan oksekimej kipixkaskiaj. Okachi okiyolchikauaya kitekichiuilis toTajtsin Dios, ik non, ualeua amo otlakuaya pampa kitlamiskia nin tekitl (Juan 4:31-38). Ximokuayejyeko ken omomachili ijkuak otlanki otetlapoui uan okilui iTajtsin: “Ne yonimitsweyili itech nin tlaltíkpaktli. Iwa yoniktlami n tekitl non otechnawati manikchiwa” (Juan 17:4).
Efesios 5:1, TNM). Uan noijki ma tikchiuakan ken Jesús, pampa ye “otechititi kenijki tikchiwaskeh” (1 Pedro 2:21). Axkan ma timomachtikan ken uelis tiyolpakiskej itech toteki.
9 Jehová uan Jesús techmakaj se kuali neskayotl pampa yolpakij itech inteki. Ik non, noijki ‘ma tikchiuakan ken toTajtsin Dios’, akin tiktlasojtlaj (¿KEN UELIS TIYOLPAKISKEJ ITECH TOTEKI?
10, 11. ¿Tlen techpaleuis ma timokuayejyekokan tlen kuali itech toteki?
10 Akinmej tikchiuaj ken Cristo noijki titekitij. Uan nochtin tiknekij tiyolpakiskej ijkuak titekitij. Pero amo uelis tiyolpakiskej tla amo techpaktia toteki. Tla ijkon techpanotok, ¿ken uelis tiyolpakiskej itech toteki?
11 Ma timokuayejyekokan tlen kuali. Maski amo uelis tikpatlaskej tlen techpanotok, kema uelis tikpatlaskej ken tikitaj tekitl. Tla tikilnamiktokej ken kita toTajtsin Dios tekitl, techpaleuis kuali ma tikitakan toteki. Se neskayotl, tla tejuatsin tikinyekantok mokalchanejkauan, tikajsikamati maski tekitl tlen tikpia amo miak ipati, non mitspaleuia xikinmaka tlen ika mopanoltiskej. Uan Jehová sapanoa kipatioita ijkon tikchiua. Pampa itech iTlajtol kijtoa, akin amo kinmaka ikalchanejkauan tlen ika mopanoltiskej, “okachi amokuali kichijtok ke non amo kineltokah n Toteko Dios” (1 Timoteo 5:8). Tla tikajsikamatij tekitl tlen tikpiaj, techpaleuia ma tikchiuakan tlen toTajtsin Dios technauatia, techpaleuis kuali ma timomachilikan uan ma tiyolpakikan itech toteki, itlaj tlen amo kimachiliaj akinmej titekitij inmiuan.
12. ¿Tlen tlateochiualismej tikseliskej tla totoka titekitij uan amo titlakajkayauaj?
12 Chikauak ma titekitikan uan amo keman ma titlakajkayauakan. Tla kuali uan chikauak titekitij, tikseliskej miakej tlateochiualismej. Akinmej kitemakaj tekitl, Proverbios 12:24; 22:29). Akinmej tikchiuaj ken Cristo, amo titlakajkayauaj itech toteki, amo tikichtekij tomin, tlamantli tlen ika titekitij nion timotonalpoloaj (Efesios 4:28). Ken yotikitakej itech okse tlamachtil, tla amo titlakajkayauaskej, tikmotlaniliskej tlen kuali. Akin amo tlakajkayaua okachi itech tlaneltokaj. Maski akinmej techmakaj tekitl kitaj noso amo ken timochijchikauaj, kuali timomachiliaj pampa “tikpiaj kuali totlalnamikilis” uan tikmatij tikyolpaktijtokej toTajtsin Dios (Hebreos 13:18, TNM; Colosenses 3:22-24).
okachi kinpatioitaj akinmej totoka tekitij uan kimatij ken kichiuaskej inteki (13. ¿Tlen uelis panos tla tikchiuaj tlen kuali kanin titekitij?
Tito 2:9, 10, TNM). Nochi tlen kuali tikchiuaj, uelis kichiuas okachi ma kipatioitakan totlaneltokalis uan okachi ma kinyoltilana. ¡Ma timokuayejyekokan ken timomachiliskej tla se akin iuan titekitij kiselis tlen kijtoa Biblia pampa tikchiuaj tlen kuali! Pero nin tlen okachi ipati: tikmatij tikyolpaktijtokej uan tikueyichijtokej Jehová ika tlen tikchiuaj (xiktlajtolti Proverbios 27:11; 1 Pedro 2:12).
13 Ma tikilnamiktokan tlen tikchiuaj kiueyichiua toTajtsin Dios. Oksekimej kitaj tla tiktlakamatij tlen kijtoa Biblia uan tla tikteititiaj kanin titekitij. ¿Uan tlen uelis kichiuas nin? Akinmej techitaj ‘kiueyichiuaskej itlamachtil akin Techmakixtia, toTajtsin Dios’ (KUALI MA TIKPEJPENAKAN ITECH TLEN TITEKITISKEJ
14-16. Ijkuak monekis tikpejpenaskej se tekitl, ¿ika tlen tlajtlanilmej uelis timopaleuiskej?
14 Biblia amo techiluia nochi tekitl tlen uelis tikpiaskej uan tlen amo tikseliskej. Pero nin amo kijtosneki uelis tikseliskej san tlen tekitl noso san tlen uelis tikchiuaskej. ITlajtol toTajtsin Dios uelis techpaleuis ma tikpejpenakan tlen kuali, se tekitl tlen kiyolpaktis Jehová uan tikixtopeuaskej tlen kikokolia (Proverbios 2:6). Ik non, tikitaskej ome tlajtlanilmej tlen techpaleuis ma tikpejpenakan tlen tekitl tikseliskej.
15 ¿Kixnamiki Biblia non tekitl? ITlajtol toTajtsin Dios kikokolia ma titlachtekikan, ma titlakajkayauakan uan ma tikinchijchiuakan teotsitsintin (Éxodo 20:4; Hechos 15:29; Efesios 4:28; Apocalipsis 21:8). Ik non, moneki tikixtopeuaskej se tekitl kanin kinekiskej ma tikchiuakan ninmej tlamantli. Pampa tiktlasojtlaj Jehová, amo keman tikseliskej se tekitl tlen kixnamiki itlanauatiluan (xiktlajtolti 1 Juan 5:3).
Apocalipsis 18:4.) Ik non, akinmej tiktlasojtlaj Jehová amo tiknekij tikpaleuiskej itlaj tlen kixnamiki Biblia.
16 ¿Uelis nimotlajtlakoltis inmiuan tla nikchiuas non tekitl, noso nikteititis nikinpaleuia ma kichiuakan tlen amo kuali? Ma tikitakan se neskayotl. Tikmatij akin kalchiua non amo tlajtlakoli. Pero ¿tlen panoskia tla se tokni kitlakeuaj ma kichijchiua se teopan? Tekitl tlen kichiuas amo kijtosneki kipaleuijtok tlaneltokalistli tlen amo melauak. Pero tla kichijchiuas non teopan, ¿tlapaleuijtoskia ma tlamachtikan tlen amo melauak itech iTlajtol toTajtsin Dios? (17. 1) ¿Tlen tlamantli moneki tikitaskej ijkuak tikpejpenaskej se tekitl? (Xikita recuadro “ ¿Uelis nikselis nin tekitl?”). 2) ¿Ken uelis techpaleuis totlalnamikilis ma tikpejpenakan tlen kiyolpaktis toTajtsin Dios?
17 Uelis tikmatiskej tlen tikpejpenaskej, tla kuali tikinnankiliaj ninmej ome tlajtlanilmej tlen otikitakej itech párrafos 15 uan 16. Noijki, onka okseki tlamantli tlen tech paleuis kuali ma tikpejpenakan itech tlen titekitiskej. * Tlakeuali yolmelajki uan ixtlamatki amo techiluia nochi tlen moneki tikchiuaskej ijkuak tikpejpenaskej se tekitl. Ik non, moneki kuali ma tikpejpenakan toteki. Ken otimomachtijkej itech tlamachtil 2, moneki tikmachtiskej totlalnamikilis uan timokuayejyekoskej ken tiktlakamatiskej iTlajtol toTajtsin Dios itech tonemilis. Pampa ‘ya kuali tikmatih tikyejyekoliah’, totlalnamikilis techpaleuis ma tikpejpenakan tlen kiyolpaktis toTajtsin Dios uan ijkon tiyetoskej itech itlasojtlalis (Hebreos 5:14).
NOCHIPA MA TIKITAKAN TEKITL KEN MONEKI
18. ¿Tleka sapanoa oui tikitaskej tekitl ken moneki?
18 Oui tikpejpenaskej se tekitl tlen kiyolpaktis toTajtsin Dios, pampa omoijto “itech iksemi tonatijmeh yetos miak tlaijyowílistli”, noso yetos nochi oui (2 Timoteo 3:1). Sapanoa oui tikajsiskej se tekitl uan uejkauas ompa titekitiskej. Akinmej tikchiuaj ken Cristo, tikajsikamatij moneki titekitiskej pampa tikinmakaskej tlen ika mopanoltiskej tokalchanejkauan. Pero tla amo timomaluiaj, akinmej inmiuan titekitij uelis techiluiskej okachi ma titekitikan noso timokuayejyekoskej techpoloa tomin, uan nin kichiuas ayakmo kuali ma tiktekichiuilikan toTajtsin Dios (1 Timoteo 6:9, 10). Ik non, ma timomachtikan ken moneki tikitaskej uan ijkon ‘nochipa tikmatiskeh ken ijki tikpejpenaskeh tlan okachi kuali’ (Filipenses 1:10).
19. ¿Tleka moneki titlaneltokaskej itech Jehová, uan tlen amo tikchiuaskej tla itech titlaneltokaj?
19 Ma titlaneltokakan itech Jehová ika nochi toyolo (xiktlajtolti Proverbios 3:5, 6). ¿Amo melauak san ye kinamiki itech ma titlaneltokakan? Kema, pampa nochipa techmaluia (1 Pedro 5:7). Ye okachi kimati tlen techpoloa, uan nochipa techteochiua (Salmo 37:25). Ma tikneltokakan iTlajtol ijkuak techiluia: “Amo xikapisnekikah tomi, xipakikah ika tlan ya nonkipiah, porke Dios yokijto: ‘Ayik nimitskajtewas moselti, nion nimitsilkawas’” (Hebreos 13:5). Miakej tokniuan tlen nochipa kitekichiuiliaj toTajtsin Dios kitaj ken kinmaka tlen moneki itech innemilis. Tla melauak tikneltokaj Jehová nochipa techmaluis, amo sapanoa timotekipachoskej tlen ika mopanoltiskej tokalchanejkauan (Mateo 6:25-32). Maski sapanoa titekitij, amo keman ma tikkauakan tlen okachi ipati, ken tiaskej nechikolmej uan titetlapouiskej kuali tlajtolmej (Mateo 24:14; Hebreos 10:24, 25).
20. ¿Tlen kijtosneki titlachixtoskej san itech se tlamantli, uan ken uelis tikchiuaskej?
Mateo 6:22, 23, TNM). Tikpiaskej san tlen moneki kijtosneki amo timoouijtiliskej itech tonemilis. Akin kichiua ken Cristo, moneki tlachias san itech se tlamantli: kichiuas itlanekilis toTajtsin Dios. Tla titlachixtokej san itech se tlamantli, amo sapanoa timotekipachoskej tikpiaskej se tekitl kanin kuali techtlaxtlauiskej noso tikpiaskej miak tlamantli. Noijki amo keman sapanoa tiktemoskej tlen okachi yankuik, noso tlen kijtoaj akinmej tlanemakaj moneki tikpiaskej pampa uelis tiyolpakiskej. ¿Ken uelis titlachixtoskej san itech se tlamantli? Amo keman ma tiktlaneuikan tomin. Noijki amo ma tikmotemolikan miak tlamantli tlen kichiuas ayakmo ma timajxilikan tikchiuaskej tlen okachi moneki. Moneki ma tiktlakamatikan tlen techiluia Biblia: “Tla tikpiah tlan tikkuaskeh iwa tlan tikmokentiskeh, san ika ye matipakikah” (1 Timoteo 6:8). Ik non, ma tikpiakan san tlen okachi moneki.
20 Ma titlachixtokan san itech se tlamantli (xiktlajtolti21. ¿Tleka moneki tikpejpenaskej tlen achto tikchiuaskej, uan tlen moneki achto tikchiuaskej itech tonemilis?
21 Achto ma tiktemokan iTekiuajkayo toTajtsin Dios. Pampa amo nochi ueli tikchiuaj itech tonemilis, moneki tikpejpenaskej tlen achto tikchiuaskej. Tla amo ijkon tikchiuaskej, san timotonalpoloskej itech tlen amo itlaj ipati. ¿Tlen achto moneki tikchiuaskej itech tonemilis? Miakej tlaltikpaktlakamej okachi kipatioitaj sapanoa momachtiskej pampa kipiaskej se kuali tekitl kanin kitlaniskej miak tomin. Pero Jesús okinyole imachtijkauan ma ‘kitemojtokan achto iTekiuajkayo toTajtsin Dios’ (Mateo 6:33, TNM). Ik non, akinmej melauak tikchiuaj ken Cristo, achto tiktemoaj iTekiuajkayo toTajtsin Dios itech tonemilis. Itech nochi tlen tikchiuaj itech tonemilis —tlen tikpejpenaj tikchiuaskej, tlen tiknekij uan tlen tiktemoaj tikchiuaskej— moneki tikteititiskej okachi timotekipachoaj itech Tekiuajkayotl uan itlanekilis toTajtsin Dios uan amo itech tomin noso okseki tlamantli.
OKACHI MA TITETLAPOUIKAN
22, 23. 1) Akinmej tikchiuaj ken Cristo, ¿tlen tekitl okachi tikpatioitaj, uan ken tikteititiaj? (Xikita recuadro “ Tlen onikpejpenki kichiua ma niyolpaki uan kuali ma nimomachili”). 2) ¿Ken moneki tikitaskej tekitl?
22 Akinmej melauak tikchiuaj ken Cristo, tikmatij tikatej itech itlamian tonalmej, ik non, okachi timochijchikauaj titetlapouiskej uan tikinchiuaskej imachtijkauan Cristo (Mateo 24:14; 28:19, 20). Ijkon ken Jesús, moneki sapanoa ma titekitikan itech nin tekitl tlen temakixtia. ¿Ken uelis tikteititiskej melauak tikpatioitaj nin tekitl? Miakej kitekichiuiliaj toTajtsin Dios ika nochi inyolo ijkuak tetlapouiaj. Sekimej kitekichiuiliaj ken precursores uan misioneros. Noijki miakej tetajmej kinyoleuaj inkoneuan nochipa ma kitekichiuilikan toTajtsin Dios, pampa kajsikamatij non tlen okachi ipati kichiuaskej. ¿Yolpakij pampa tetlapouiaj ika nochi inyolo? Kema. Tiktekichiuiliskej Jehová ika nochi toyolo, kichiua okachi ma tiyolpakikan, kuali ma timomachilikan uan ma tikselikan miakej tlateochiualismej (xiktlajtolti Proverbios 10:22).
23 Miakej tokniuan moneki sapanoa tekitiskej pampa kinmakaskej tlen ika mopanoltiskej inkalchanejkauan. Pero ma tikilnamikikan, Jehová kineki ma tiyolpakikan pampa chikauak titekitij. Ijkuak tikitaj tekitl ken ye kita uan timoyekanaj ika itlanauatiluan, okachi tiyolpakij itech toteki. Uan amo ma tikkauilikan tekitl ma techtsakuili itech tlen okachi moneki tikchiuaskej: titetlapouiskej kuali tlajtolmej itech Tekiuajkayotl. Tla itech tonemilis okachi tikpatioitaj titetlapouiskej, tikteititiskej tiktlasojtlaj toTajtsin Dios uan tiknekij tiyetoskej itech itlasojtlalis.
^ párr. 6 Tlajtoli griego tlen ika motlajtolkuepa “karpintero”, “kijtosneki akin ueli tekiti ika kuauitl, ken kinchijchiua kalmej, muebles uan okseki tlamantli”.
^ párr. 17 Itech La Atalaya 15 de abril de 1999, itech páginas 28 a 30, uan itech 15 de noviembre de 1982, itech página 26, kijtoa okseki tlamantli tlen moneki tikitaskej ijkuak tikpejpenaskej se tekitl.