1, 2. 1) ¿Keyej kemansa amo tikitaj teisa? 2) ¿Toni tikmatij ika iTekiuajyo Dios?

KEMEJ tejuatsin xa tikonitani, akin kiitaj teisa tein mochiua, tataman kielnamikij tein panok. No ijkon, se akin mokokoua uelis kiouijmakas senkis kielnamikis toni kimelauilij tapajtijkej keman kiiluij toni kokolis kipia. Oso aksa xa amo kiajsi illaves oso ilentes maski kipia iixpan. Tamatinij kijtouaj ke aksa amo ueli kiita teisa oso kielkaua porin tanemilijtok itech okse taman. Moijtoua ke tokuatixyo ueli kuali tanemilia sayoj itech se taman.

² Miakej taltikpakneminij no ijkon kemej yeskia amo kiitaj tein mochiujtok noyampa taltikpak. Xa kiitaj ke itech xiuit 1914 peuak motelpata tein mochiujtok, sayoj ke amo kiajsikamatij toni kijtosneki. Tonemachtil ika Biblia techpaleuia maj tikmatikan ke iTekiuajyo Dios ualaj itech xiuit 1914 keman Jesús kiselij tanauatil kemej Tekiuaj ne iluikak. Sayoj ke no tikmatij ke ayamo senkis monankiliani netataujtil “Maj uiki motekiuajyo. Maj mochiua motanejnekilis, kemej iluikak, no ijkon nikan taltikpak” (Mat. 6:10, TNM). Tikajsikamatij ke achto moneki ixpoliuis tein amo kuali tein axkan mochiujtok uan ijkon mochiuas itanejnekilis Dios nikan taltikpak kemej ne iluikak.

3. ¿Keniuj techpaleuia keman timomachtiaj iTajtol Dios?

 ³ Kemej tiksentokaj timomachtiaj iTajtol Dios, techpaleuia maj tikitakan ke tein Biblia achtook kijtojka toni panos mochiujtokya axkan. ¡Semi taman kemej okseki taltikpakneminij! Yejuan kitayekanaltiaj ininnemilis uan inintanejnekilis uan amo kiitaj tein kinextia ke Cristo peuak taixyekana itech xiuit 1914 uan amo uejkaua kiixpolos tein amo kuali tein mochiujtok axkan. Sayoj ke komo tejuatsin xa miak xiujmejya tikontekitilijtok Dios, semi kuali komo tionmotajtania: “¿Niksentoka nikneki nikmatis toni kijtosneki tein mochiujtok noyampa taltikpak kemej nikchiuaya seki xiujmej achto?”. Uan maski yankuixtok tionmochiuak tionitekitikauj Jiova xikonnemili: “¿Toni niktayekanaltia itech nonemilis?”. Tein yeski tanankilil tikpiaskej, maj tikitakan eyi taman tein techajsikamatiltia ke Tekiuaj akin Dios kiixpejpenak amo uejkaua kichiuas tein tapaleuis maj senkis mochiua itanejnekilis Dios nikan taltikpak.

4, 5. 1) ¿Toni peuak kichiua Jesús itech xiuit 1914? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 2) ¿Toni kiixnextiaj eyin akin youij ininpanko caballos tein kitojtokaj Jesús? 3) ¿Keniuj mochiujtok nejon tein achtook moijtojka?

⁴ Itech xiuit 1914, Jesucristo akin moixnextia kemej se aksa akin youi ipanko se istak caballo, kiselij tekiuajyot uan niman kisak uan ijkon senkis tatanis itech nochi tein moajsi nikan taltikpak kampa Satanás taixyekantok (xikonixtajtolti Apocalipsis 6:1, 2). Tein achtook moijtojka itech Apocalipsis capítulo 6 kinextia ke niman keman moixtaliskia iTekiuajyo Dios, okachi ijsiujka motaouijkantaliskia nikan taltikpak. Onkaskia kokolismej, neteuilismej, tasojtiskia takual uan okseki taman tein temiktia, uan nochi nejin moixnextia ika eyin akin youij ininpanko caballos tein kitojtokatiyouij Jesucristo (Apoc. 6:3-8).

⁵ Moijtojka ke neteuilis “kinajchiuilis[kia] in taltikpakyetoni ne yolseukanemilis”, uan ijkon mochiuak. Maski uejueyi altepemej motenkaujkej sentekitiskej uan kichiuaskej maj tami neteuilis, amo teyi kualtiak. Yekinika Neteuilis tein Mochiuak itech Nochi Taltikpak ueli moijtoua ke yejua yekinika ueyi neteuilis tein kichiuak maj amo onka yolseuilis nikan taltikpak. Uan maski uelinij kichiuanij maj onka tein ika moixpanoltiskej uan tamatinij okachi kuali kichijchiuanij miak taman itech xiuit 1914 uan satepan, kisentoka tasojti takual tein uelis kichiuas maj peua neteuilis. Uan no, senkis tikmatij ke nochi taman uejueyi kokolismej, tetsaujmej uan okseki taman tein taijtakoua kisentoka kinmiktia tel miakej taltikpakneminij nochi xiujmej. Nejon tetsaujmej semi tamouililmej, okachi miakpa mochiua uan tel miakej kinmiktia kemej amo keman panotoya achto. ¿Tikonita toni kijtosneki nejon?

6. 1) ¿Akonimej kiitakej ke mochiujtoyaya tein Biblia achtook kijtojka? 2) ¿Toni kinolinij maj kichiuakan?

⁶ Miakej kinteltekipachojtoya Yekinika Neteuilis tein Mochiuak itech Nochi Taltikpak uan kokolis tein kitokaytijkej gripe española. Sayoj ke tokniuan taixpejpenalmej kitelchixtoyaj maj itech xiuit 1914 tamiskia “in tonalme ke Dios kintekauilij ne analtekokayome” (Luc. 21:24). Amo kiyekmatiaj toni panoskia, sayoj ke kimatiaj ke itech xiuit 1914 mochiuaskia se taman tein motelneki itech iTekiuajyo Dios. Keman kiitakej ke mochiujtoyaya tein Biblia achtook kijtojka, ika yolchikaualis kiteixmatiltijkej ke iTekiuajyo Dios peujkaya taixyekana. Akin kiteixmatiltijkej nejon semi kintajyouiltijkej, uan keman kinixnamikkej itech miak uejueyi altepemej no kinextij ke mochiujtoyaya tein Biblia kijtojka. Seki xiujmej satepan, akin kitauelitaj iTekiuajyo Dios kinixnamikkej itekitikauan keman kitalijkej tanauatilmej tein ika kintajyouiltijkej. Uan no, kinchiuilijkej tein amo kuali, kintsakkej uan no tanauatijkej maj kinkechpilouanij, maj kintatoponilianij  oso maj kinkechkotonanij (Sal. 94:20; Apoc. 12:15).

7. ¿Keyej miakej taltikpakneminij amo kiitaj toni yekmelauj kijtosneki tein mochiujtok noyampa taltikpak?

⁷ Komo onkak miak taman tein kinextia ke iTekiuajyo Dios moixtalij ompa iluikak, ¿keyej miakej amo kiajsikamatij nejon? ¿Keyej amo ueli kiitaj ke tein panotok kinextia ke mochiujtok tein Biblia achtook kijtojka ijkon kemej itekitikauan Dios miak xiujmejya kiteixmatiltijtokej? ¿Xe sayoj kineltokaj tein ueli kiitaj? (2 Cor. 5:7.) ¿Kiteltayekanaltiaj ininnemilis uan yejua ika amo ueli kiitaj tein Dios kichiujtok? (Mat. 24:37-39.) ¿Xe kitojtokaj tein taltikpakneminij kinemiliaj uan tein kiixtaliaj kichiuaskej nikan taltikpak kampa Satanás taixyekana? (2 Cor. 4:4.) Techpaleuis maj tikitakan toni mochiujtok ne iluikak, komo tikpiaj takuaujtamatilis uan amo sayoj tikitaj tein ueli moita. ¡Semi techyolpaktia maj ueli tikitakan tein yekmelauj mochiujtok!

8-10. 1) ¿Keniuj mochiujtok tein moijtojka itech 2 Timoteo 3:1-5? 2) ¿Toni kinextia ke okachi mochiujtok tein amo kuali?

⁸ Ojpatika taman tein techpaleuia maj tikmatikan ke amo uejkaua iTekiuajyo Dios tachipauas nikan taltikpak yejua porin okachi mochiua tein amo kuali. Ajsitokya cien xiujmej moitani ke melauak mochiujtok kemej moijtojka itech 2 Timoteo 3:1-5, uan nejon ajsikya noyampa taltikpak uan okachi moitani. ¿Tikonneltoka nejon? Maj tikitakan seki taman tein kinextia ke melauak mochiujtok kemej moijtojka (xikonixtajtolti 2 Timoteo 3:1, 13).

⁹ Itech xiuit 1940 oso 1950, miak taman tein axkan mochiua itech tekit, itech neixpetanilis, neauiltilis uan kemej mochijchiuaj tel amo kuali kiitayaj. Axkan, okachi moita tateuilis uan auilnemilis. Moajsij akin kitemouaj mochiuaskej okachi tamouililmej, okachi auilneminij oso okachi amo teiknelianij. Itech xiuit 1950 amo kuali kiitayaj seki taman tein kipanoltiayaj itech televisión, sayoj ke axkan kiitaj ke uelis ika moixpetaniskej nochin kalyetouanij. Miakej kiitanij ke takamej akin auilnemij iniuan takamej uan siuamej iniuan siuamej kichiuaj miak taman itech tamouisolis uan kemej mochijchiuaj, uan ijkon uelis okachi kinixmatiskej uan kinseliskej. ¡Semi tiktasojkamatij maj tikmatikan keniuj kiita Dios nochi nejon! (Xikonixtajtolti Judas 14, 15.)

 ¹⁰ Seki taman tein kichiuayaj telpochmej itech xiuit 1950 moitaya ke katka taixnamikilis, sayoj ke axkan amo ijkon moitaok. Taixejekol maj tetatmej kintekipachouani maj ininkoneuan tachichinanij, tauananij uan maj mijtotianij kemej kintanemililtiskia itech auilnemilis. Axkan, kampa yeski mokaki ke mochiua tein semi temojmoujtia. Se telpoch akin yaya tamachtiloyan akin kipia 15 xiujmej kintatoponilij akin iniuan momachtiaya uan kinmiktij omen uan trece kinkokoj. Seki telpochmej akin tauankej kimiktijkej se siuapil akin kipiaya chiknaui xiuit uan kimaakej ipopaj uan iprimo. Itech se ueyi altepet ompa Asia moijtoua ke itech nochi tein tel amo kuali tein mochiuani ompa itech majtakti xiuit tein panouani, tajko kichiuanij yejuan telpochmej. ¿Ueliskia tikijtoskej ke amo melauak okachi mochiujtok tein amo kuali?

11. ¿Keyej miakej amo kiitaj ke okachi amo kuali tein mochiujtok noyampa taltikpak?

¹¹ Tatitanil Pedro kijtoj tein panoskia: “Tech ne takuitapan tonalme monextikiue seki tamouiskapoloani [...]. Uan yejuan [akin] nentinemij ijkon keme nintanejnekilis de tajtakol [...] matajtaniske ijkuin: ‘¿Keye amo mochiua ya ijkon keme Cristo motenkauak touan de ke oksepa moualuikas?’ Uan no kijtoske ijkuin: ‘Touejkautatuan momikilijke ya uan desde ne tonal hasta axkan amo teyi tikitaj ten yankuik. Uan kachi no ijkon san desde ne tonalme kuak tsinpeuak in taltikpak’” (2 Ped. 3:3, 4). ¿Keyej ijkon panoua? Moita ke ijkuak okachi mochiua teisa, amo semi tikmoujkaitajok. Komo aksa akin kuali tikixmatij ijsiujka mopata, xa uelis tikmoujkaitaskej. Sayoj ke kemej yolik poliujtiuj chipaujkanemilis noyampa taltikpak, xa nion tikitaj. Keman ijkon panoua amo semi tikmoujkaitaj, sayoj ke amo kijtosneki ke amo semi tamouilil.

12, 13. 1) ¿Keyej moneki amo timosenkauaskej ijkuak tikitaj tein mochiujtok nikan taltikpak? 2) ¿Toni techpaleuis maj tikixnamikikan tonalmej ouijkej tein Pablo kijtoj ke moitaskia?

¹² Tatitanil Pablo technejmachtij ke “itamian tonalmej” semi “teouijmakas se kiixnamikis” (2 Tim. 3:1, TNM). Sayoj ke amo kijtoj ke amo ueliskia se kiixnamikis, yejua ika amo onkak keyej timomoujtiskej oso timosenkauaskej. Ika inepaleuil Jiova, iespíritu uan inechikol uelis tikixnamikiskej nochi taman moujkayot oso keman teyolkokouaj. Uelis titaxikoskej. “Chikaukauelilis ualeutok imako Dios uan amo ualeua tech tejuan san.” (2 Cor. 4:7-10.)

¹³ Keman Pablo achtook kijtojka toni panoskia itamian tonalmej, peuak ika tajtol “xikmati”. Nejin kiyeknextia ke tein kijkuiloj satepan yekmelauj mochiuaskia. Yejua ika senkis tikmatij ke nikan taltikpak kisentokas okachi mochiuas tein amo kuali hasta keman Jiova kitamis. Tajkuilouanij kinextianij ke akin pouiaj itech se tekiuajyot oso uejueyi altepemej, ompa achto poliujtiyajki chipaujkanemilis uan satepan ixpoliujkej. No ijkon, axkan nikan taltikpak poliujtok chipaujkanemilis kemej amo keman ijkon panotoya. Miakej xa amo kiitaj toni kijtosneki, sayoj ke nejon tein peuak moita itech xiuit 1914, kiyeknextia ke iTekiuajyo Dios amo uejkaua kitamis tein mochiujtok.

14-16. ¿Katiyejua expatika taman techpaleuia maj tikneltokakan ke iTekiuajyo Dios amo uejkaua ualas?

¹⁴ Moajsi expatika taman tein techpaleuia maj tikmatikan ke amo uejkaua ejkos tamilis, uan nejin yejua tein mochiuani itech ixolal Dios. Kemej neskayot, achto ke iTekiuajyo Dios moixtaliskia ne iluikak, seki oloch tokniuan taixpejpenalmej kitekitilijtoyaj Dios ika yolpakilis. ¿Toni kichiujkej keman amo mochiuak seki taman tein kinemiliayaj ke panoskia itech xiuit 1914? Miakej kisentokakej kitekitilijkej Jiova. Maski kipanokej tayejyekolis uan kintajyouiltijkej, miakej nejon tokniuan taixpejpenalmej, oso xa nochin, kisentokakej kitekitilijkej Dios hasta keman tamik ininnemilis nikan taltikpak.

¹⁵ Keman Jesús tel miak taman achtook  kijtoj toni panoskia itamian tein mochiujtok nikan taltikpak, kinextij: “Yek melau ten namechilia de ke nochi nijin neskayome mochiuas achtopa ya de ke mikiske in tagayot ten axkan nemij [oso nejin generación]” (xikonixtajtolti Mateo 24:33-35). Tikajsikamatij ke ijkuak Jesús kijtoj “ten axkan nemij”, ininka tajtojtoya ome oloch tokniuan taixpejpenalmej. Yekinika oloch kiitakej tein panok itech xiuit 1914 uan kiajsikamatkej ke Cristo peuak taixyekana itech nejon xiuit. Amo sayoj kijtosnekia ke yoltoyaj, ta kijtosnekia ke nejon xiuit oso achto, kinixpejpenkaj ika espíritu kemej ikoneuan Dios (Rom. 8:14-17).

¹⁶ Ojpatika oloch tokniuan taixpejpenalmej “ten axkan nemij”, yejuan taixpejpenalmej akin nenkej itech seki xiujmej keman nemiajok yekinika oloch tokniuan. Amo sayoj kijtosneki ke yoltoyaj itech xiujmej keman nemiajok yekinika oloch tokniuan, ta kijtosneki ke kinixpejpenkej ika espíritu keman yoltoyajok nikan taltikpak seki tokniuan akin pouiaj itech yekinika oloch. Yejua ika, amo nochin taixpejpenalmej akin axkan nemij pouij itech “nejin generación” tein Jesús ika tajtoj. Itech nejin tonalmej, tokniuan akin pouij itech ojpatika oloch no xiuejkejya. Sayoj ke itajtoluan Jesús tein moajsij itech Mateo 24:34 techyekmatiltia ke “achtopa ya de ke mikiske [...] ten axkan nemij”, peuas okachi ueyi tajyouilis, uan nejin techajsikamatiltia ke seki tokniuan akin pouij itech “nejin generación” yoltoskejok nikan taltikpak keman ejkos nejon tonal. Nejin techpaleuia maj okachi titakuaujtamatikan ke amo uejkauaok keman Jesucristo, Tekiuaj itech iTekiuajyo Dios, kinixpolos akin amo yolkualmej uan peuas yankuik taltikpak kampa onkas melaujkayot (2 Ped. 3:13).

17. Ijkuak tikitaj ke mochiujtokya tein moijtoj itech Biblia ¿toni techajsikamatiltia?

¹⁷ ¿Toni techajsikamatiltia keman tikitaj ke mochiujtok eyi tajkuilolmej tein axkan timomachtijkej? Jesús tanejmachtij ke amo tikmatiskiaj tonal uan hora keman ualas tamilis, uan yekmelauj amo tikmatij (Mat. 24:36; 25:13). Sayoj ke kemej Pablo kijtoj, kemaj tikmatij itech toni “tiempo” tinemij (xikonixtajtolti Romanos 13:11, TNM). Tikmatij ke tinentokej itamian tonalmej. Komo tikitaj tein Biblia achtook kijtojka uan tein Jiova uan Jesús kichiujtokej, senkis ueli tikitaj tein kiyeknextia ke amo uejkaua tamis tein mochiujtok nikan taltikpak.

18. ¿Toni kinpanos akin amo kinekij mokauaskej maj kinyekana iTekiuajyo Dios?

¹⁸ Akin amo kineltokaj ueyi tanauatil tein kiselij Jesucristo akin youi ipanko istak caballo akin senkis tatani, amo uejkaua monekis kiitaskej ke mopolojtokej. Amo uelis mopaleuiskej keman ejkos itatsakuiltilis Dios. Miakej kimoujkaijtoskej chikauak: “¿Akoni uelis ijkatos?” (Apoc. 6:15-17, TNM). Apocalipsis capítulo 7 kinankilia nejin netajtanil. Taixpejpenalmej akin mokauajok uan akin kichiaj nemiskej nochipaya nikan taltikpak ‘ijkatoskej’, porin senkis kipiaskej itatiochiualis Dios. Satepan, “uel miak tagayot” tein pouij itech okseki ichkamej makisaskej keman ualas okachi ueyi tajyouilis uan yetoskej itech yankuik taltikpak (Apoc. 7:9, 13-15).

19. ¿Toni tikchiaj ika yolpakilis akin tikajsikamatij uan tikneltokaj tein kiyeknextia ke amo uejkaua ejkos tamilis?

¹⁹ Komo tikitaj ke tein achtook kijtojka Biblia mochiujtokya itech nejin tonalmej tein motelnekij, amo timokauaskej maj techtapololti tein onkak nikan taltikpak kampa taixyekana Satanás nion tikchiuaskej kemej yeskia amo tikitaj tein yekmelauj kijtosneki tein mochiujtok noyampa taltikpak. Cristo amo uejkaua sentamitatanis keman kiixpolos tein amo kuali itech neteuilis Armagedón tein mochiuas ika melaujkayot (Apoc. 19:11, 19-21). ¡Tel kualtsin tein mochiuas satepan! (Apoc. 20:1-3, 6; 21:3, 4.)