1, 2. ¿Toni ueyi tatiochiualis tikpiaj tiitaixpantijkauan Jiova uan keniuj tionmomachilia keman tikonmati nejon?

MIAKEJ kiitaj se ueyi tatiochiualis maj kinmakakan se netetayokolil porin kichiuaj teisa tein motelneki. Kemej neskayot, sekin kinmakanij tein moixmati kemej Premio Nobel porin mochikaujkej maj kipiakan yolseuilis ome altepemej tein moixnamikiaj. Sayoj ke, tel okachi ueyi tatiochiualis maj Jiova techtitani maj tikinpaleuitij taltikpakneminij maj kipiakan se kuali uikalis iuan.

² Tiitaixpantijkauan Jiova tikpiaj nejon ueyi tatiochiualis. Dios uan Jesús techtitanij maj tikintataujtitij taltikpakneminij maj kiyektalikan ininkuali uikalis iuan Dios (2 Cor. 5:20). Jiova techkaua maj tikinpaleuikan oksekin maj motokikan iuan, uan yejua ika moajsij tel miakej taltikpakneminij itech panoua 235 uejueyi altepemej uan xolalmej akin kipiaj se kuali uikalis iuan Dios uan kichiaj nemiskej nochipaya (Tito 2:11). Ika ueyi yoltanejnekilis, tikyoleuaj akin “kiyolnejneki [...] [maj tayi] ne atsin ten kitemaka nemilis” tein amo moixtaua (Apoc. 22:17). Kemej tikitaj ke motelneki nejin tekit tein tel kuali uan timochikauaj tikchiuaskej, uelis moijtos ke tipouij itech se xolal tein ‘tikyolnejnektinemij de tikchiutinemiske sayo ika ten kuali tachiualisme’ (Tito 2:14). Maj tikitakan keniuj nejon ueyi yoltanejnekilis tapaleuia maj oksekin motokikan iuan Jiova. Tanojnotsalis yejua kampa yekinika uelis tiknextiskej nejon.

3. Keman tikitaj “iueyi yoltanejnekilis Jiova”, ¿toni techyekmatiltia ke kichiuas?

³ Keman moijtoua tein iTekiuajyo iKonetsin Dios kichiuas, Isaías 9:7 kijtoua: “Iueyi yoltanejnekilis Jiova akin kinixyekana tateuianij kichiuas nejin”. Nejin tajtolmej kiyeknextia ke toTajtsin kitelneki kinmakixtis taltikpakneminij. Neskayot tein techmaka Jiova, kinextia ke motelneki maj tikteixmatiltikan iTekiuajyo ika ueyi yolpakilis. Keman tiktelnekij tikinpaleuiskej  taltikpakneminij maj kiixmatikan Dios tiknextiaj iueyi yoltanejnekilis. Yejua ika, ¿tikonixtalia tikontetapouis kuali tanauatilmej nochi tein uelis? (1 Cor. 3:9.)

4. ¿Toni neskayot techkauilij Jesús tein kinextia ke kipiak ueyi yoltanejnekilis itech tanojnotsalis uan amo keman mosenkauak?

⁴ No maj titanemilikan itech Jesús uan kuali neskayot tein kikauak porin kinextij ueyi yoltanejnekilis itech tanojnotsalis uan amo keman mosenkauak. Maski semi kiixnamikiaj, kisentokaya kitelnekia tanojnotsas hasta keman semi kitajyouiltijkej uan kimiktijkej nikan taltikpak (Juan 18:36, 37). Tein melauj, ijkon kemej motokiaya nejon tonal, okachiok kitemouaya keniuj kinpaleuis taltikpakneminij maj kiixmatikan Jiova.

5. ¿Toni kichiuak Jesús ijkon kemej kinextij itech neskayot tein kijtoj?

⁵ Itech otoño xiuit 32, Jesús kijtoj se neskayot kampa ika tajtoj se takat akin kipiaya se higuera tein eyi xiuitya amo kitemakaya itakilo. Keman takat tanauatij maj kitamotakan, takeual tajtanik maj kikauaniok seki tonalmej uan ijkon yejua kitaliliskia tapalan (xikonixtajtolti Lucas 13:6-9). Itech nejon tonalmej, amo miakej mochiujkaj imomachtijkauan tein katka kemej yeskia takilot tein kitemakaka itanojnotsalis Jesús. Sayoj ke kemej kinextij itech nejon neskayot, itech seki tonalmej tein mokauayajok, kemej chikuasen metsti, okachiok tanojnotsak itech xolalmej tein pouiaj Judea uan Perea. Uan seki tonalmej achto ke momikiliskia, kinchokilij judíos akin kikakiaj itamachtilis sayoj ke amo kiseliayaj (Mat. 13:15; Luc. 19:41).

6. ¿Keyej moneki okachi tiktemoskej titanojnotsaskej?

⁶ Ijkon kemej okachi motokia tonal keman ualas tamilis, motelneki maj okachi tiktemokan titanojnotsaskej (xikonixtajtolti Daniel 2:41-45). ¡Se ueyi tatiochiualis maj tiitaixpantijkauan Jiova! Nikan taltikpak, sayoj tejuan kemej se xolal titematiltiaj keniuj yekmelauj uelis momelauas kuejmolmej tein kipiaj taltikpakneminij. Yankuixtok, se akin kijkuiloua periódico kiyekijtoj ke amo uelis se kinankilis nejin netajtanil “¿Keyej kinpanoua tein amo kuali taltikpakneminij akin yolkualmej?”. Sayoj ke Dios techmakani tekit uan tatiochiualis maj tiyakan tiknankilitij ika Biblia akin kipiaj netajtanilmej kemej nejon. Moajsi miak taman keyej moneki maj “ika ueyi yoltanejnekilis” tikchiuakan nejon tekit (Rom. 12:11). Ika itatiochiualis Dios, totanojnotsalis tein tikchiuaj ika nochi toyolo, uelis kinpaleuis taltikpakneminij maj kiixmatikan uan maj kitasojtakan Jiova.

7, 8. Keman ika miak pakilis tikauaj totanejnekilis, ¿keniuj kiueyitalia Jiova nejon?

⁷ Kemej kinextia tein kipanok tatitanil Pablo, keman titanojnotsaj uelis kemansa ‘timokochijsoloskej uan timayankanemiskej’ (2 Cor. 6:5). Nejin tajtolmej kiyeknextia tein kijtosneki tikauaskej totanejnekilis, uan xa techelnamiktia precursores akin kitayekanaltiaj tanojnotsalis, maski moneki tekitiskej. No ijkon maj tiknemilikan tein kichiuaj misioneros akin senkis motemakaj kinpaleuiskej taltikpakneminij itech okseki uejueyi altepemej (Filip. 2:17). No moajsij tayekananij akin kemansa amo takuaj oso amo kochij porin kinyekpiaj iichkauan Jiova. Uan no tikinitaj tokniuan akin xiuejkejya oso mokokouaj akin mochikauaj yaskej nechikolmej uan tanojnotsalis. Semi techyololinia keman titanemiliaj itech nochi nejin itekitikauan Dios akin kinextiaj ke kikauaj inintanejnekilis. Neskayot tein kikauaj kinuika miakej akin amo momachtiaj maj kiitakan ke semi tayekantok tanojnotsalis.

⁸ Se taixtajtoltijkej kititanilij se amat periódico Boston Target ompa Lincolnshire (Reino Unido), kampa kijtoj: “Taltikpakneminij amo semi youijok itech inintaneltokalis [...]. ¿Toni kichiuaj nochi tonal nejon taixyekananij itech taneltokalis? Tein melauj, amo youij kintemotij taltikpakneminij kemej kichiuak Cristo [...]. Moita ke sayoj itaixpantijkauan Jiova ininka motekipachouaj taltikpakneminij, porin yejuan kintemotij uan yekmelauj motemakaj kiteixmatiltiskej tamachtilis tein melauak”. Itech nejin taltikpak miakej sayoj kitemouaj moyolpaktiskej. Sayoj ke kemej  tejuan ika miak pakilis tikauaj totanejnekilis, semi kiueyitalia Jiova (Rom. 12:1).

9. ¿Toni techolinis maj nochipa tikyolnejnekikan tikchiuaskej tein kuali itech totanojnotsalis?

⁹ Sayoj ke, ¿toni uelis tikchiuaskej komo tikmachiliaj ke amo semi techyolpaktiaok tanojnotsalis? Semi kuali komo titanemiliaj itech nochi tein Jiova ueli kichiua ika totanojnotsalis (xikonixtajtolti Romanos 10:13-15). Taltikpakneminij sayoj uelis momakixtiskej komo takuaujtamatij iuan Jiova uan kinotsaj ika itokay, sayoj ke amo akin kichiuas nejon komo amo titanojnotsaj. Nejin tein tikajsikamatij moneki techolinis maj tiksentokakan tikyolnejnekikan tikchiuaskej tein kuali, uan tikteixmatiltiskej ika nochi toyolo kuali tanauatilmej ika iTekiuajyo Dios.

10. ¿Keyej uelis tikijtoskej ke ijkuak kuali timonejnemiltiaj kinpaleuia akin techitaj maj kinekikan motokiskej iuan Jiova?

¹⁰ Maski motelneki maj titanojnotsakan ika ueyi yoltanejnekilis, amo sayoj yejua kinpaleuis taltikpakneminij maj kinekikan motokiskej iuan Dios. Ojpatika taman tein tapaleuia, yejua komo kuali timonejnemiltiaj. Pablo kinextij ke motelneki nejon keman kijtoj: “Tejuan amo teyi tiktaliaj tenika uelis tikintsatsakuilijtiyaske oksekin [...]. Ika ya nojon amo aken uelis techtejteneutinemiske ke tejuan tinentinemij tech in tajtakol” (2 Cor. 6:3). Totajtol chipauak uan keman kuali timonejnemiltiaj, kikualtsintilia tamachtilis tein melauak uan kinpaleuia oksekin maj kinekikan kiueyichiuaskej Jiova (Tito 2:10). Yejua ika, tikmatinij nochi tein kuali tein kiualkui keman taltikpakneminij akin kipiaj se kuali yolo kiitaj keniuj kuali timonejnemiltiaj.

11. ¿Keyej moneki tikitaskej ika netataujtil toni kijtouaj oksekin ijkon kemej timonejnemiltiaj?

¹¹ Maski tikmatij ke ijkuak kuali timonejnemiltiaj uelis kinpaleuis taltikpakneminij, no tikmatij ke amo ijkon panos komo amo tikchiuaj. Yejua ika, kampa yeski tiyetoskej kemej itech tekit, tochan oso kaltamachtiloyan, maj timochikauakan maj amo akin kiajsi tein amo kuali itech totanojnotsalis oso totachiualis. Komo titajtakouaj  maski tikmatij ke amo kuali, uelis tikpoloskej tokuali uikalis iuan Jiova nochipaya (Heb. 10:26, 27). Nejin tanemilil moneki techpaleuis maj titanemilikan ika netataujtil keniuj timonejnemiltijtokej uan toni kiniluia oksekin ijkon kemej timonejnemiltiaj. Kemej nikan taltikpak okachi amo kuali monejnemiltiaj, taltikpakneminij akin kipiaj se kuali yolo okachi kuali kiitaskej “keniuj tel taman se akin yolmelauak uan se akin amo yolkuali, se akin kitekitilia Dios uan se akin amo kitekitiliani” (Mal. 3:18). Kemej tikitaj, keman kuali timonejnemiltiaj semi tapaleuia maj taltikpakneminij kiyektalikan ininkuali uikalis iuan Dios.

12-14. Ijkuak titaxikouaj keman techtajyouiltiaj porin titaneltokaj, ¿keniuj kinpaleuia oksekin maj kiitakan totanojnotsalis? Xikonijto se neskayot.

¹² Itech se amat tein Pablo kinijkuilouilij tokniuan akin nemiaj Corinto, kinextij ke kipiak ouijkayomej, kitajyouiltijkej, kitakotenkej uan kitsakkej (xikonixtajtolti 2 Corintios 6:4, 5). Keman titaxikouaj ijkuak moyejyekoua totakuaujtamatilis uelis kinolinis akin techitaj maj kiselikan tamachtilis tein melauak. Maj tikitakan se neskayot. Seki xiujmej achto, akin techtauelitaj kiixtalijkej kinixpoloskej itaixpantijkauan Jiova itech se xolal tein poui Angola. Se tonal kinyoualojkej ome itaixpantijkauan Jiova akin moauijkejya uan 30 taltikpakneminij akin yayaj nechikolmej, uan satepan kinsentilijkej akin ompa nemiaj uan ijkon kiitaskiaj keniuj kinuijuitekiaj nejon akin amo teyi kichiujtoyaj hasta maj kineskixtianij. Hasta siuamej uan konemej ijkon kinchiujkej porin kinekiaj kinmojmoujtiskej taltikpakneminij maj amo kinkakiskiaj itaixpantijkauan Jiova. Sayoj ke satepan ke kiitakej nejon, miakej akin nemiaj itech nejon xolal kintajtanijkej itaixpantijkauan Jiova maj kinmachtianij ika Biblia. Nejon tonal uan satepan, tanojnotsalis okachi mosentokak uan tapaleuij maj okachi momiakilianij uan maj kipianij miak tatiochiualismej.

¹³ Nejin neskayot kinextia keniuj kintelpaleuia oksekin keman titaxikouaj ijkuak tikpiaj tayejyekolis. Xa tel miakej kinpaleuij maj kiyektalikan ininkuali uikalis iuan Dios keman Pedro uan oksekin tatitanilmej kinextijkej yolchikaualis ijkuak kintajyouiltijkej (Hech. 5:17-29). Axkan no ijkon, akin iniuan titekitij oso timomachtiaj uan tochankauan xa kiseliskej tamachtilis tein melauak keman kiitaskej ke titaxikouaj ijkuak techixnamikij.

¹⁴ Nochipa moajsinij tokniuan akin kintajyouiltiaj. Kemej neskayot, axkan itech altepet Armenia kemej 40 tsaktokej porin amo tapaleuiaj itech neteuilis, uan seki metsti satepan no uelis kintsakuaskej oksekin. Itech altepet Eritrea, 55 itekitikauan Jiova tsaktokej, uan sekin xiuejkejya akin kipiaj panoua 60 xiujmej. Ompa Corea del Sur kemej 700 itaixpantijkauan Jiova tsaktokej porin amo tapaleuiaj itech neteuilis. Uan ijkon kichiuanij kemej 70 xiujmejya. Maj tiktajtanikan Jiova maj taxikolis tein kinextiaj nejon tokniuan akin kintajyouiltiaj itech seki uejueyi altepemej, kiueyitali Dios uan maj kinpaleui akin kitasojtaj tein melauak maj no kinekikan kiueyichiuaskej yejuatsin (Sal. 76:8-10).

15. Xikonijto se neskayot tein kinextia ke ijkuak timelaujkanemij tapaleuia maj oksekin kinekikan kiseliskej tamachtilis tein melauak.

¹⁵ Keman timelaujkanemij no uelis kinpaleuis oksekin maj kiselikan tamachtilis tein melauak (xikonixtajtolti 2 Corintios 6:4, 7). Maj tikitakan se neskayot. Se tokniuj siuat kitalijtoya tomin itech tepos kampa moixtaua boleto itech autobús. Se siuat akin iuan moixmatia kiiluij maj amo taxtauani ta semi amo uejka kampa yaya. Tokniuj kimelauilij ke moneki taxtauas, maski amo uejka kampa yaya. Keman nejon siuat temok itech autobús, akin kinejnemiltiaya tepos kitajtanij tokniuj: “¿Tejuatsin tionitaixpantijkauj Jiova?”. Tokniuj tanankilij: “Kemaj. ¿Keyej tiontajtani?”. Yejua tanankilij: “Nikakik tein tikonijtoj achto, uan nikmati ke itaixpantijkauan Jiova ijkon kemej oksekin akin amo miakej, amo takajkayauaj uan nochipa monejnemiltiaj melaujkej”. Seki metsti satepan, itech se nechikol se takat motokij kampa moajsia tokniuj uan kiiluij: “¿Tikonelnamiki niakoni? Nejua akin  niknejnemiltiaya tepos akin mouan nitajtoj. Keman nikitak keniuj tionmonejnemiltij, niknekik nimomachtis Biblia iniuan itaixpantijkauan Jiova”. Kemej moita, keman techixmatij ke timonejnemiltiaj timelaujkej, kichiua maj oksekin techitakan ke titakuaujtamachmej.

16. 1) ¿Keyej kinyololinia taltikpakneminij keman tiknextiaj ke semi amo tiyolijsiuij, titetasojtaj uan tikchiuaj tein kuali? 2) Xikonijto se neskayot tein kinextia toni tayekananij itech taneltokalis kinchiuiliaj akin kinixyekanaj.

¹⁶ No titapaleuiaj maj oksekin kinekikan motokiskej iuan Jiova keman tiknextiaj ke semi amo tiyolijsiuij, titetasojtaj, tikchiuaj tein kuali uan tiknextiaj okseki taman. Xa sekin akin techitaj kinekij okachi kiixmatiskej Jiova, itanejnekilis uan ixolal. Inintanemilil uan inintachiualis akin yekmelauj kichiuaj kemej Cristo semi amo ijkon kemej akin kinextiaj ke kimoujkatokaj Dios maski tein melauj sayoj ika kiixtsakuaj tein kichiuaj. Sekin akin taixyekanaj itech taneltokalis ika takajkayaualis kinteltajtaniaj tomin akin kinixyekanaj, uan tel miak tomin tein mosentilia ika kikouanij kalmej uan teposmej tein tel patiyoj, uan se hasta kichantij itskuinti tein kipiaya uan kitalilij tepos tein taseselia oso takauantia. Moyekita ke miakej akin kijtouaj ke kitojtokaj Cristo, nion tepitsin kinekij tenenkajmakaskej (Mat. 10:8). Ta ijkon kemej tiopixkamej taixnamikinij akin nenkej ne uejkauj Israel, “tamachtiaj sayoj komo kinmakaj tomin”, uan iuanok, miak taman tein tamachtiaj amo yejua tein kijtoua Biblia (Miq. 3:11). Nejon tein kichiuaj amo akin kipaleuia maj kipia se kuali uikalis iuan Dios.

17, 18. 1) ¿Keniuj tikueyitaliaj Jiova keman tiknextiaj ikualneskayouan? 2) ¿Toni techolinia maj nochipa tikchiuakan tein kuali?

¹⁷ Sayoj ke tamachtilis tein melauak uan kuali tachiualismej kinyololinia taltikpakneminij. Kemej neskayot, se precursor akin tanojnotstoya kajkalpan kiajsik se siuat xiuejya akin amo nemiaok itakauj. Yejua niman kiiluij ke amo kinekia kikakis. Siuat kiiluij ke ijkuak tokniuj tanotstoya ika timbre, yetoya ajko itech se escalera porin kinekia kipatas se foco itech itikotenoj. Tokniuj kiiluij: “Amo xikonchiua moselti. Uelis tionmokokos”. Satepan tokniuj kipatak foco uan yajki. Keman iokichpil nejin siuat kimatik tein panok, kimoujkakakik uan kitemoto tokniuj porin kinekia kitasojkamatilis tein kichiuak. Satepan yejua kiselij se nemachtil ika Biblia.

¹⁸ ¿Keyej senkis tikonixtalia nochipa tikonchiuas tein kuali? Xa porin tikonmati ke ijkuak titanojnotsaj ika ueyi yoltanejnekilis uan tikchiuaj tein Jiova kineki, tikueyitaliaj yejuatsin uan tikinpaleuiaj oksekin maj momakixtikan (xikonixtajtolti 1 Corintios 10:31-33). Tikyolnejnekij tikchiuaskej tein kuali ijkuak titetapouiaj kuali tanauatilmej uan timonejnemiltiaj kemej se yekmelauj itatojtokakauj Cristo, porin tiknekij tiknextiskej ke tiktasojtaj Dios uan taltikpakneminij (Mat. 22:37-39). Komo tikyolnejnekij tikchiuaskej tein kuali, tikpiaskej yekmelauj yolpakilis uan kuali timomachiliskej axkan. Uan no uelis tikchiaskej tonal keman nochin taltikpakneminij kiyolnejnekiskej kiueyichiuaskej uan kiueyitaliskej Jiova akin techchijchiuak.