1, 2. ¿Toni kiitanij miakej tokniuan takalpanouanij?

SE TOKNIUJ takalpanojkej kitamiltitiya se nechikol tein kipiak iniuan tayekananij itech nechikol kampa takalpanojtok. Yejua kinteltasojta porin semi tekitij. Uan no, kemej sekin xiuejkejya ueliskia kinitas kemej itatuan. Sayoj ke moajsi se taman tein motelneki tein kitekipachoua. Keman achto kinkalpanojka, kinyolchikaujka maj okachi kiixtalianij kinnextiliskej okseki tokniuan takamej keniuj kichiuaskej tekit. Yejua ika kintajtania: “Nokniuan, ¿toni nankichiuanij tein ika nankinpaleuianij okseki tokniuan takamej itech nechikol?”. Ompa, semej tayekananij tanankilia: “Tein melauj, semi tepitsin tein tikchiuanij”. Uan okseki tayekananij no ijkon tanankiliaj.

² Komo tejuatsin tiontayekankej, xa no ijkon tiontanankiliskia. Miakej tokniuan takalpanouanij kiitanij ke itech miak nechikolmej, tayekananij amo semi kixelojtokej tonalmej keman kinnextiliskej okseki tokniuan keniuj kichiuaskej tekit. Maj tikitakan keyej.

3. 1) ¿Katiyejua tajkuilolmej tein kipia Biblia kinextia ke motelneki maj kinnextilikan oksekin keniuj kichiuaskej tekit? 2) ¿Keyej tinochin moneki techyolnotsas nejin uan okse tamachtilis? (Xikonita nota.) 3) ¿Keyej seki tayekananij kiitaj ke semi ouij kixeloskej tonalmej keman uelis kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit?

 ³ Tejuatsin kemej tayekankej tikonmati ke motelneki se kinnextilis oksekin keniuj kichiuaskej tekit. * No tikonmati ke moneki maj okachi tokniuan takamej tapaleuikan itech nechikolmej axkan uan itech nechikolmej tein satepan mopeualtiskej (xikonixtajtolti Isaías 60:22). Biblia kijtoua ke tayekananij moneki kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit (xikonixtajtolti 2 Timoteo 2:2). Maski ijkon, tejuatsin xa tikonita ke ouij tikonxelos tonalmej keman uelis tikonchiuas nejon. ¿Keyej? Porin moneki tikonyekpias mochankauan uan tiontekitis. Uan no, moneki tikonchiuas tekit tein tikonpia itech nechikol uan okseki taman tein moneki niman tikonchiuas. Sayoj ke kemej tikitatij, no motelneki xikonxelo tonal keman uelis tikonnextilis oksekin keniuj kichiuaskej tekit.

4. ¿Toni uelis kinemiliskej seki tayekananij?

⁴ ¿Keyej seki tayekananij amo semi kixelouaj tonalmej keman kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit? Xa kinemiliaj ke okachi tayekantok okseki taman uan moneki niman kichiuaskej. Oso xa kinemiliaj ke nechikol amo teyi kipanos komo axkan amo kinnextiliaj oksekin keniuj kichiuaskej tekit. Sayoj ke ¿melauak nejon? Tikmatij ke moajsi seki taman tein niman moneki mochiuas. Sayoj ke komo axkan amo tikonnextilia oksekin keniuj kichiuaskej tekit, uelis tikonijtakojtos nechikol.

5, 6. 1) ¿Toni uelis panos komo se carro amo se kipatilia aceite? 2) ¿Toni uelis panos komo tayekananij amo kinnextiliaj okseki tokniuan keniuj kichiuaskej tekit?

⁵ Xiontanemili itech nejin neskayot. ¿Toni okachi moneki se kichiuas komo se kineki maj se carro kuali tekiti? ¿Maj se kitekili gasolina oso maj se kipatili aceite? Xa aksa kinemilis ke okachi moneki maj se kitekili gasolina, porin seuis komo amo se kitekilia. Sayoj ke tamouilil maj ijkon se kinemili. Komo amo se kipatilia aceite, satepan moijtakos. Uan monekis okachi tonalmej uan tomin keman se kiyektalis. ¿Keniuj uelis panos itech nechikol kemej nejin neskayot?

⁶ ¿Toni okachi moneki? ¿Maj se kichiua tekit tein se kipia itech nechikol oso maj se kinnextili oksekin keniuj kichiuaskej? Seki tayekananij uelis kinemiliskej ke okachi moneki maj niman kichiuakan tekit tein kipiaj, porin komo amo kichiuaj, itech nechikol amo kuali moajsiskej tokniuan. Melauak ke Biblia kijtoua ke moneki tikitaskej toni okachi tayekantok (Filip. 1:10). Sayoj ke ¿toni panos komo tayekananij sayoj kichiuaj tekit itech nechikol uan yejua ika amo uelijok kinnextiliaj oksekin keniuj kichiuaskej tekit? Satepan itech nechikol amo moajsiskej miakej tokniuan takamej akin uelis kichiuaskej nochi tekit tein moneki.

7. ¿Keniuj moneki tikinitaskej tayekananij akin kixelouaj tonalmej keman kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit?

⁷ Amo keman xikonnemili ke amo motelneki  se kinnextilis oksekin keniuj kichiuaskej tekit. Tayekananij akin kinejnekij maj kuali yeto nechikol satepan, kixelouaj tonalmej keman kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit. Akin kichiuaj nejin, kinextiaj ke kuali tayekananij uan tokniuan semi kitasojkamatij (xikonixtajtolti 1 Pedro 4:10). ¿Toni tein kuali kiselia nechikol keman tayekananij kinnextiliaj oksekin keniuj kichiuaskej tekit?

8. 1) ¿Keyej tayekananij moneki kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit? 2) ¿Toni moneki niman kichiuaskej tayekananij akin tapaleuitoj okseko? (Xikonita recuadro “ Se tekit tein motelneki maj mochiua”.)

⁸ ¿Keyej tayekananij moneki kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit? Hasta tayekananij akin uejkaujya tekititokej moneki kinextiskej yolyemanilis uan kiajsikamatiskej ke ijkon kemej kipixtiyouij okachi xiujmej, satepan amo semi uelisok kichiuaskej tekit kemej axkan (Miq. 6:8). No moneki kimatiskej ke satepan uelis kipiaskej ouijkayomej tein amo kichiayaj uan kintsakuilis maj kichiuakan tekit itech nechikol (Ecl. 9:11, 12; Sant. 4:13, 14). Uan no, kemej semi kintasojtaj tokniuan itech nechikol, mochikauaj kinnextiliskej oksekin tein yejuan uelinij kichiuanij (xikonixtajtolti Salmo 71:17, 18).

9. ¿Kemanian okachi monekis maj moajsikan tokniuan takamej akin kimatij kichiuaskej tekit?

⁹ Tayekananij akin kinnextiliaj oksekin keniuj kichiuaskej tekit no tel tapaleuiaj porin ijkon okachi kuali moajsi nechikol. Tapaleuiaj maj moajsikan okachi tokniuan takamej akin kinpaleuiskej tokniuan maj sentekitikan uan maj amo kikauakan Dios. Uan nejon motelneki itech nejin  itamian tonalmej kampa tinemij. Sayoj ke okachi monekis satepan, keman ualas okachi ueyi tajyouilis (Ezeq. 38:10-12; Miq. 5:5, 6). Yejua ika, tokniuan tayekananij akin tamechtasojtaj, komo ayamo nankixelojtokej tonalmej keman nankinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit, axkanya xipeuakan.

10. Komo seki tayekananij kiitaj ke amo kiajsij tonalmej keman uelis kinnextiliskej oksekin keniuj kichiuaskej tekit, ¿toni monekiskia kichiuaskej?

¹⁰ Tikmatij ke tejuatsin semi tikonkuitok motonaluan itech tekit tein tikonpia itech nechikol. Sayoj ke xa monekis tikonxelos tepitsin nejon tonalmej uan ijkon uelis tikonnextilis oksekin keniuj kichiuaskej tekit (Ecl. 3:1). Komo tikonchiua, kuali tikonkuitos motonaluan uan nejon semi kipaleuis nechikol satepan.

11. 1) ¿Keyej semi kuali tein kijtojkej seki tayekananij akin kayomej itech tataman altepemej? 2) Ijkon kemej kijtoua Proverbios 15:22, ¿keyej semi kuali maj tikitakan tein tayolmajxitiaj okseki tayekananij?

¹¹ Miakej tayekananij akin kayomej itech tataman altepemej uelinij kinnextilianij oksekin keniuj kichiuaskej tekit. Yankuixtok kintajtanijkej sekin keniuj kichiuaj. * Maski semi tataman kemej moajsij, nochin kitemakakej tayolmajxitilis tein moteluika. Nejin kinextia ke tein tayolmajxitia Biblia tapaleuia maj se kinnextili oksekin keniuj kichiuaskej tekit itech nochi nechikolmej tein moajsij itech taltikpak (1 Cor. 4:17). Proverbios 15:22 kijtoua ke komo amo tikinixejekoltiaj teisa oksekin, amo kuali kisa. Yejua ika, itech nejin tamachtilis uan itech okse, ika titajtoskej tein tayolmajxitijkej nejin tayekananij. Uan tikitaskej keniuj se tayekankej uelis kikuis nejin tayolmajxitilismej.

12. ¿Toni yekinika moneki kichiuas tayekankej uan keyej?

¹² Tayekankej yekinika moneki kipaleuis tokniuj akin kinextilis keniuj kichiuas tekit maj iyolo moajsi kemej moneki. ¿Keyej? Maj tikitakan se neskayot. Keman se tekitikej kineki kitokas xinach, achto kichiua maj tal moajsi kemej moneki. Ijkon tapaleuia maj kuali moskalti tein kitoka. No ijkon, keman tayekankej kineki kinextilis se tokniuj keniuj kichiuas tekit, yekinika moneki kipaleuis maj iyolo moajsi kemej moneki. ¿Keyej? Porin ijkon tokniuj okachi kiajsikamatis tein kinextiliskej. ¿Uan keniuj uelis kipaleuis tokniuj maj iyolo moajsi kemej moneki? Uelis kitojtokas neskayot tein kikauak tanauatijkej Samuel, akin katka se kuali tamachtijkej.

13-15. 1) ¿Toni Jiova kiluij Samuel? 2) ¿Keniuj Samuel kipaleuij Saúl maj moajsini kemej monekia? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 3) ¿Keyej tayekananij moneki kiitaskej keniuj Samuel kipaleuij Saúl maj moajsini kemej moneki?

¹³ Panoua eyi mil xiuit achto, Jiova kiluij Samuel ke kititaniliskia se takat akin ualeuaya iniuan ichankauan Benjamín uan ijkon kiixtaliskia kemej tayekankej itech xolal Israel (1 Sam. 9:15, 16). Samuel kiajsikamatik ke amo yejua kiixyekanaskiaok Israel porin Jiova kiixtalijkaya okse takat. Yejua ika Samuel kinemilij kichiuas se taman uan ijkon kipaleuiskia nejon takat maj moajsini kemej ueliskia kiselis nejon tekit.

¹⁴ Mostika, Samuel kiixmatik Saúl. Uan Jiova kiluij: “Nikan yetok takat”. Satepan,  Samuel kichiuak tein kinemilijka uan ijkon ueliskia tajtos iuan Saúl. Kiyoleuak maj iuan takua uan kiluij maj motaliani kampa okachi kuali katka itech mesa. Ompa, Samuel kiluij ke kixelouilijka okachi kuali nakat. Keman tentankej, Samuel kiyoleuak Saúl maj iuan youi ichan uan kualtsin monojnotstiyajkej itech ojti. Keman ajsikej, tejkokej kalkuako uan kisentokakej monojnotstoyaj hasta keman kochitoj. Mostika, Samuel kikuatekilij aceite Saúl, uan ijkon kinextij ke Jiova kiixtalijka. Satepan, kipitsoj oso kitennamikik uan kiluij okseki taman tein monekia kichiuas. Ompa, keman Saúl yajki moajsiaya kemej ueliskia kichiuas tein monekia (1 Sam. 9:17-27; 10:1).

¹⁵ Samuel kiixtalij Saúl kemej akin taixyekanaskia itech se altepet. Semi melauak ke nejon semi taman ke se kinextilis se tokniuj takat toni uelis kichiuas tein kipaleuis maj ueli mochiua tayekankej oso tapaleuijkej itech nechikol. Sayoj ke komo tayekananij kiitaj keniuj Samuel kipaleuij Saúl maj moajsini iyolo kemej monekia, uelis kinnextilis seki taman tein motelneki. Maj tikitakan ome.

16. 1) ¿Keniuj momachilij Samuel keman kimatik ke israelitas kinekiaj se tekiuaj? 2) ¿Toni kichiuak Samuel keman Jiova kiluij maj kiixtaliani Saúl kemej tekiuaj?

¹⁶ Xikonyolnejneki uan ika miak pakilis xikonnextili oksekin keniuj kichiuaskej tekit. Keman Samuel kimatik ke israelitas kinekiaj se tekiuaj taltikpaknenkej, moyolkokoj uan kimachilij ke kiixtopeuayaj (1 Sam. 8:4-8). Yejua amo kinekia kiixtalis se tekiuaj. Yejua ika Jiova monekik expa kiluis maj kinkakini israelitas (1 Sam. 8:7, 9, 22). Maski ijkon, Samuel amo kinexikoluij nion kualanik iuan takat akin kiixpataskia. Keman Jiova kiluij Samuel maj kiixtaliani kemej tekiuaj, kichiuak ika miak pakilis. Tatakamatik porin kitasojtaya Jiova uan amo sayoj porin monekia kichiuas.

17. 1) ¿Keniuj miakej tayekananij akin uejkaujya tekititokej no ijkon kichiuaj kemej Samuel? 2) ¿Keniuj momachiliaj nejin tayekananij?

¹⁷ Axkan, miakej tayekananij akin uejkaujya tekititokej no ijkon kichiuaj kemej Samuel uan ika netasojtalis kinnextiliaj oksekin keniuj kichiuaskej tekit (1 Ped. 5:2). Kemej kiuelitaj kitemakaskej  tein kipiaj, amo kimouiliaj kinmakaskej seki tekit itech nechikol. Kinitaj nejon tokniuan kemej tapaleuianij akin kichiuaj se kuali tekit (2 Cor. 1:24; Heb. 13:16). Uan kinyolpaktia kiitaskej keniuj nejon tokniuan kikuij tein kimatij kichiuaskej uan ijkon kinpaleuiaj tokniuan itech nechikol (Hech. 20:35).

18, 19. 1) ¿Keniuj se tayekankej uelis kipaleuis se tokniuj maj moajsi kemej moneki achto ke kinextilis keniuj kichiuas tekit? 2) ¿Keyej motelneki maj kichiua?

¹⁸ Amo sayoj xikonnextili tokniuj, ta no kuali xionmouika iuan. Keman Samuel kiixmatik Saúl, niman ueliskia kiixtalis kemej tekiuaj ijkuak kikuatekiliskia aceite. Ijkon, Saúl mochiuaskia tekiuaj, sayoj ke amo moajsiskia kemej ueliskia kichiuas tekit. Yejua ika, Samuel achto kitemoj kipaleuis Saúl maj iyolo moajsini kemej monekia. ¿Keniuj kichiuak? Achto ke kiixtaliskia, sentakuajkej, senojtokakej, motelnojnotskej uan moseuijkej ichan yejua. Samuel kichiak maj Saúl moajsini kemej monekia uan satepan kiixtalij kemej tekiuaj.

¹⁹ Tejuatsin no uelis ijkon tikonchiuas. Keman tikonnextilis se tokniuj keniuj kichiuas tekit, achto xikontemo kuali tionmouikas iuan uan ijkon kuali momachilis. Uelis tikonchiuas nejon kemej momattokej kichiuaskej kampa tionnemi uan kemej uelis nankichiuaskej. Maski tikonpias miak tekit, xikonxelo tonalmej keman uelis tionyetos iuan tokniuj. Nejin motelneki porin ijkon tikonnextilis ke tikonita ke motelneki inepaleuil (xikonixtajtolti Romanos 12:10). Uan tikyekmatij ke tokniuj kitasojkamatis netasojtalis tein tikonnextilis uan tein tikonchiuas iuan.

20, 21. 1) ¿Toni kichiua se kuali tayekankej? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

²⁰ Se kuali tayekankej amo sayoj kinnextilia okseki tokniuan keniuj kichiuaskej tekit, ta no kintasojta (no ijkon kinextia Juan 5:20). ¿Keyej motelneki nejin? Porin komo tokniuan kimachiliaj ke tikonita ke motelneki ininnepaleuil, okachi kuali tanankiliskej keman tikonnextilis keniuj kichiuaskej tekit (Prov. 17:17; Juan 15:15).

²¹ Satepan ke tayekankej kipaleuis se tokniuj maj iyolo moajsi kemej moneki, uelis peuas kinextilis keniuj kichiuas tekit. Itech okse tamachtilis tikitaskej keniuj tayekananij uelis kinnextiliskej oksekin maj kichiuakan tekit.