1. ¿Keniuj Jiova kinyolchikauak taltikpakneminij uan kinmatiltij ke ueliskia kichiaskej tein kuali satepan ke Adán uan Eva taixnamikkej?

KEMAN taltikpakneminij tajtakojkej uan mochiujkej tajtakolejkej, Jiova kinextiani ke yejua Dios akin teyolchikaua. Niman keman Adán uan Eva kiixnamikkej, yejuatsin kijtoj seki tajtolmej tein, keman moajsikamatiskiaj, kinyolchikauaskia ikoneuan Adán uan kinmatiltiskia ke ueliskiaj kichiaskej tein kuali. Nejin tajtolmej moajsij itech Génesis 3:15 kampa Dios motenkauak ke kiixpolos Satanás uan nochi tein amo kuali tein kichiua (1 Juan 3:8; Apoc. 12:9).

2. ¿Keniuj Jiova kiyolchikauak Noé?

² Noé nemik keman taltikpakneminij kikaujkaj Dios, uan sayoj yejua uan ichankauan kiueyichiuayaj. Kemej kiitak ke noyampa onkaya tateuilis uan auilnemilis, ueliskia motayokoltis (Gén. 6:4, 5, 11; Jud. 6). Sayoj ke Jiova kimakak yolchikaualis tein kipaleuij maj kisentokani kiueyichiuani uan maj  kichiuani tein kuali (Gén. 6:9). Kimatiltij ke kinixpoloskia akin kichiujtoyaj tein amo kuali uan kiluij toni monekia kichiuas uan ijkon ichankauan ueliskiaj makisaskej (Gén. 6:13-18). Nejon xa semi kiyolchikauak.

3. ¿Keniuj Jiova kiyolchikauak Josué? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.)

³ Xiujmej satepan, Jiova kinauatij Josué maj kinixyekanani israelitas keman kalakiskiaj itech Tal tein motenkaujka kinmakas. Sayoj ke monekia kintanis tel miakej tateuianij akin nemiaj itech xolalmej tein ompa moajsiaj. Jiova kimatia ke onkaya miak taman tein kitekipachouaya Josué. Yejua ika kinauatij Moisés: “Xikixtali Josué uan xikyolchikaua uan xikchikaua, porin yejua panos oksekopa iixpan nejin xolal uan yejua kichiuas maj kiselikan tal tein tejua tikitas” (Deut. 3:28). Uan Jiova no kiyolchikauak Josué ika nejin tajtolmej: “¿Amo nejua nimitsnauatij? Ximoyolchikaua uan xichikauak. Amo ximoujkakalaki nion ximomoujti, porin Jiova moDios yetok mouan kampa yeski tiyas” (Jos. 1:1, 9).

4, 5. 1) ¿Keniuj Jiova kinyolchikauak itekitikauan ne uejkauj? 2) ¿Keniuj Jiova kiyolchikauak iKonetsin?

⁴ Jiova amo sayoj kinyolchikauak sejsemej itekitikauan, ta no senoloch. Kemej neskayot, kemej kimatia ke judíos monekiskia maj kinyolseuianij keman moajsiskiaj temako ompa Babilonia, motenkauak: “Amo ximoui, porin nejua niyetok mouan. Amo ximotekipacho, porin nejua nimoDios. Nejua nimitschikauas, kemaj, nejua nimitspaleuis, nejua yekmelauj nimitsmakitskis ika noyekmay tein kipia melaujkayot” (Is. 41:10). Yekinika itatojtokakauan Cristo kiyekmatiaj nejon, uan tejuan no titakuaujtamatij ke ijkon kichiuas (xikonixtajtolti 2 Corintios 1:3, 4).

⁵ Jiova no kiyolchikauak iKonetsin. Keman moauij, kikakik se tajtol tein kiualpaniluij: “Yejuatsin nijin Notasojkonetsin tenika semi nimoyolpakiltia” (Mat. 3:17). Tikmatij ke nejin tajtolmej semi kichikaujkej itech itanojnotsalis.

6. ¿Keniuj uelis techyolchikauas tanojnots kampa Jesús ika tajtoj talentos?

⁶ Jesús kichiuak kemej iTajtsin. Kemej neskayot, keman ika tajtoj talentos, kinyolchikauak imomachtijkauan maj kisentokanij kitekitilianij Jiova ika nochi ininyolo. Itech nejon tanojnots, takat kiniluij sejsemej itakeualuan akin kitakamatkaj: “Kuali yetok, tejuatsin, titakeual den semi tiyolkuali uan kuali titekitike, porin kuali tiktekitiltij [...] ten nimitsmaktilijteuka ya. Ika ya nojon tejua nimitstalis tinotayekankatakeual, uan [...] ma timosenpanyolpaktikan” (Mat. 25:21, 23).

7. 1) ¿Keniuj Jesús kinyolchikauaya itatitaniluan? 2) ¿Keniuj kiyolchikauak Pedro?

⁷ Jesús nochipa kinyolchikauaya itatitaniluan, hasta keman kichiuayaj teisa tein monekia amo kichiuaskej. Kemej neskayot, semi motajtolteuiayaj porin kinekiaj kinextiskej akoni katka okachi ueyichiujkej. Sayoj ke Jesús kinelnamiktiaya ika nejmachkayot ke monekia yeskij yolyemankej uan maj mochiuanij kemej inintakeualuan oksekin, amo kemej inintekouan (Luc. 22:24-26). Pedro miakpa amo kichiuak tein Jesús kichiaya (Mat. 16:21-23; 26:31-35, 75). Sayoj ke, Jesús amo kiixtopeuak, ta kiyolchikauak uan hasta kinauatij maj kinyolchikauani oksekin (Juan 21:16).

8. ¿Keniuj Ezequías kinyolchikauak akin kinixyekanayaj tateuianij uan nochin akin nemiaj Judá?

⁸ Achto ke Jesús ualaskia taltikpak uan kikauaskia se tel kuali neskayot, itekitikauan Dios kuali kiajsikamatiajya ke motelnekia kinyolchikauaskej oksekin. Maj tikitakan tein kichiuak tekiuaj Ezequías. Keman asirios yayaj kinteuitij akin nemiaj Judá, Ezequías kinsentilij akin kinixyekanayaj tateuianij uan nochin akin ompa nemiaj, uan kiniluij seki tajtolmej tein kinyolchikauak (xikonixtajtolti 2 Crónicas 32:6-8).

9. ¿Toni techmachtia tein kipanok Job keman tikinyolchikauaskej oksekin?

⁹ Axkan maj ika titajtokan tein kipanok Job. Yejua tayokoxtoya, sayoj ke akin kiyolseuitoj sayoj kiluijkej tajtolmej tein kiyolxokolijkej. Maski ijkon, Job kinnextilij keniuj kinyolchikauaskej oksekin. Kiniluij ke komo yejua yaskia kinyolseuitiuj yejuan, kiniluiskia tein kinyolchikauaskia uan tein kichiuaskia maj okachi kuali momachilianij (Job 16:1-5). Satepan, Elihú uan Jiova kiyolchikaujkej Job (Job 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10).

10, 11. 1) ¿Keyej monekia maj kiyolchikauanij isiuapil Jefté? 2) ¿Akonimej uelis se kinyolchikauas axkan?

¹⁰ Isiuapil Jefté no monekia maj kiyolchikauanij. Jefté yaya moteuiti iniuan ammonitas. Motenkauak iuan Jiova ke komo kipaleuiaya maj tatani, kimaktiliskia maj kitekitili itech tabernáculo akin yekinika kisaskia kinamikitiuj keman mokepaskia. Israelitas tatankej, uan akin yekinika kinamikito katka isiuapil. Jefté moteltayokoltij, porin amo kinpiaya okseki ikoneuan. Sayoj ke kichiuak tein motenkaujka uan kititanik isiuapil ompa Siló maj kitekitili Jiova itech tabernáculo nochi inemilis (Juec. 11:30-35).

¹¹ Jefté ouij kikisak kichiuas nejon, sayoj ke isiuapil xa okachi ouij kikisak. Maski ijkon, yejua motemakak kichiuas tein ipopaj motenkaujka (Juec. 11:36, 37). Nejon kijtosnekia ke amo keman monamiktiskia, ke amo kinpiaskia konemej uan ke itokay ipopaj uan talmej tein kipiaya poliuiskiaj. Yekmelauj monekia maj kiyolseuianij uan maj kiyolchikauanij. Biblia kijtoua: “Moixtalij kemej tanauatil ompa Israel: Xijxiujtika, ichpochmej akin nemiaj Israel yayaj kiyolchikauatij iichpoch Jefté akin galaadita naui tonal itech xiuit” (Juec. 11:39, 40). Axkan, tokniuan akin ininselti uan kitayekanaltiaj okachi kitekitiliskej Jiova no moneki se kiniluis ke kuali tein kichiuaj uan se kinyolchikauas (1 Cor. 7:32-35).

12, 13. ¿Keniuj Pedro kinyolchikauak tokniuan?

¹² Youak achto ke momikiliskia, Jesús kiluij tatitanil Pedro: “Tejua Simón, xikaki ke in amokuali Satanás [...] kiejekos motakuautamatilis para ixnesis kox melau titakuautamati nouan. Pero xikmatikan ke nimotatatautilij ya iuan Dios de ke ma amo xikpoloti motakuautamatilis. Uan tejua, kuak timoyolnemilij ya de motajtakoluan, ijkuakon xikinyolmajxiti motekitikaikniuan” (Luc. 22:31, 32).

¹³ Pedro tel tapaleuij itech nechikol kampa kichiuaj kemej Cristo itech yekinika siglo (Gál. 2:9). Yolchikaualis tein kinextij itech Pentecostés uan satepan kinyolchikauak tokniuan. Satepan ke kitekitilij Dios miak xiujmej, kinijkuilouilij tokniuan: “Nijin tsiktsin amatsin [...] namechijkuilouilia para ika  namechyolmajxitis uan ika namechyekiliti ke nijin notanextililis kuika ten melau teiknelilis de Dios. Uan nikneki xiksentokakan xitakuautamatiyakan tech ne teiknelilis” (1 Ped. 5:12). Amamej tein Pedro kijkuiloj kinyolchikauani tokniuan ijkon kemej panouanij xiujmej. Uan axkan kisentoka techpaleuia nejon yolchikaualis keman tikchiaj maj mochiua tein Jiova motenkauak (2 Ped. 3:13).

14, 15. ¿Keniuj techyolchikaua amatajkuilolmej tein kijkuiloj tatitanil Juan?

¹⁴ Tatitanil Juan no tel tapaleuij itech nechikol tein moajsia itech yekinika siglo. Yejua tel kualtsin kijkuiloj tein kichiuak Jesús itech itanojnotsalis. Nejin kinyolchikauani tokniuan ijkon kemej panouanij xiujmej uan kisentoka techyolchikaua axkan. Kemej neskayot, sayoj itech iamatajkuilol moijtoua ke Jesús kijtoj ke netasojtalis kinixnextia akin yekmelauj itatojtokakauan (xikonixtajtolti Juan 13:34, 35).

¹⁵ Eyi amamej tein Juan kijkuiloj no tamachtiaj miak taman tein kitelpia ipatiuj. Kemej neskayot, keman amo kuali timomachiliaj porin timopolouaj, ¿melauj ke techyolseuia tikixtajtoltiskej ke iesyo Jesús “techchipautinemi de nochi totajtakol”? (1 Juan 1:7.) Uan komo tiksentokaj timotajtakoltiaj tein tikchiujkej, ¿melauj ke techyolseuia tikixtajtoltiskej ke “Dios ojkachi ok ueyi uan ke ne teluililis den toyolo”? (1 Juan 3:20.) Sayoj Juan kijkuiloj ke “Dios Yejuatsin tetasojtatinemi” (1 Juan 4:8, 16). Uan itech ojpatika uan expatika amat tein kijkuiloj kinyolchikaua tokniuan akin kisentokaj “chipaukanemij, ijkon keme techmachtia in melauak Tajtoltsin” (2 Juan 4; 3 Juan 3, 4).

16, 17. ¿Keniuj tatitanil Pablo kinyolchikauak tokniuan itech yekinika siglo?

¹⁶ Tatitanil akin okachi kinyolchikauak tokniuan xa yejua Pablo. Nesi ke tepitsin satepan ke Jesús momikilij, miakej  tatitanilmej mokaujkej Jerusalén, kampa yetoyaj oloch taojtokaltianij (Hech. 8:14; 15:2). Tokniuan akin nemiaj Judea kintapouiayaj tein kichiuak Cristo akin ipa kineltokayajya se Dios. Sayoj ke, yektikatsin espíritu kititanik Pablo maj kinnojnotsati griegos, romanos uan oksekin akin kinueyichiuayaj miakej tiotsitsin (Gál. 2:7-9; 1 Tim. 2:7).

¹⁷ Pablo miakkan yajtinemik kampa axkan motaixmati kemej Turquía. No yajka Grecia uan Italia, uan kipeualtij nechikolmej kampa pouiaj akin amo judíos. Nejon yankuik tokniuan monekia maj kinyolchikauanij porin ‘ininpueblojkauan’ kintauelitayaj (1 Tes. 2:14). Kemej itech xiuit 50, Pablo kintajkuilouilij tokniuan akin pouiaj itech yankuik nechikol ompa Tesalónica. Yejua kiniluij: “Nachipa tiktasojkamachiliaj Dios ika por nochi namejuan. Uan kuak tejuan timotatatautiliaj iuan Dios, ijkuakon tamechelnamikij nannochin [...] de kenin namejuan nanmotekitiltijtiyoue para Dios porin nanyektakuautamatiyoue iuantsin. Uan no [...] de kenin namejuan nanmosiouiltijtiyoue porin nankipiaj ne tetasojtalis de Dios. Uan no [...] de kenin nankiyolikachixtiyoue, maski iksa ka tajyouilis, ne tonal” (1 Tes. 1:2, 3). Uan no, kiniluij: “Ximoyolmajxitikan uan ximoyolchikauakan se uan okse” (1 Tes. 5:11).

18. ¿Keniuj oloch taojtokaltianij kiyolchikaujkej Felipe?

¹⁸ Itech yekinika siglo, ika ininnepaleuil oloch taojtokaltianij, Jiova kinyolchikauak nochin tokniuan, kampa no pouiaj akin taixyekanayaj itech nechikolmej. Keman Felipe kinmatiltij samaritanos tein kichiuak Cristo, oloch taojtokaltianij kipaleuijkej. Yejuan kintitankej ome tokniuan akin iniuan pouiaj, Pedro uan Juan, maj kitajtanianij Jiova maj yankuik tokniuan kiselianij yektikatsin espíritu (Hech. 8:5, 14-17). Nejin nepaleuil semi kiyolchikauak Felipe uan akin yankuixtok mochiujkaj itatojtokakauan Cristo.

19. ¿Keniuj momachilijkej tokniuan keman kiixtajtoltijkej amat tein kintitanilijkaj oloch taojtokaltianij?

¹⁹ Satepan, kintajtanijkej oloch taojtokaltianij ox tokniuan akin amo katkaj judíos monekia moneskayotiskej itech ininnakayo, kemej kichiuayaj judíos, ijkon kemej moijtouaya itech Tanauatil tein kiselijka Moisés (Hech. 15:1, 2). Oloch taojtokaltianij kitajtanijkej Dios iyektikatsin espíritu, tanemilijkej itech tein kijtoua iTajtol uan kiixejekojkej ke amo monekiaok moneskayotiskej. Satepan kijkuilojkej se amat kampa kimelauayaj tein moixpejpenka uan kintitankej tokniuan maj kiuikakan itech nechikolmej. Keman tokniuan kiixtajtoltijkej, “moyolpaktijke porin nojon amat [kinualkuilij] se yolseuilis” (Hech. 15:27-32).

20. 1) ¿Keniuj Oloch Taojtokaltianij axkan kinyolchikauaj nochin tokniuan? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

²⁰ Axkan, Oloch Taojtokaltianij akin kinixyekanaj itaixpantijkauan Jiova kinyolchikauaj tokniuan akin tekitij Betel, oksekin akin no kitekitiliaj Jiova nochi tonalmej uan nochin tokniuan noyampa taltikpak. Ijkon kemej itech yekinika siglo, tinochin tiyolpakij keman techyolchikauaj. Uan no, Oloch Taojtokaltianij kikixtijkej itech xiuit 2015 folleto Jiova kineki xionmokepa. Nejin folleto kinyolchikaua akin kikaujkej Jiova maj mokepakan. Sayoj ke ¿sayoj tokniuan akin taixyekanaj moneki kichiuaskej kemej Jiova uan kinyolchikauaskej oksekin? Tikitaskej itech okse tamachtilis.