1-3. 1) ¿Keyej takamej akin nemij ichan Nabal moajsij itech se ueyi ouijkayot? 2) ¿Toni tikitatij itech nejin tamachtilis tein techpaleuis maj tikixmatikan Abigail?

ABIGAIL kiita moujkayot tein kinextia telpoch akin kinojnotstok. Uan onkak keyej momoujtis, porin se ueyi ouijkayot ualajtok. Naui ciento tateuianij youij kampa yejuan moajsij uan kiixtaliaj kinmiktiskej nochin takamej akin nemij ichan Abigail uan Nabal, akin itakauj. Sayoj ke ¿keyej kichiuatij nejon?

² Porin itajtakol Nabal. Yejua, kemej nochipa kichiua, tel amo kuali kinnankilij uan amo kinpoujkaitak takamej akin kiitatoj. Sayoj ke axkan mokuejmolkalakij amo sayoj iuan akin yeski takat, ta iuan se takat akin kinixyekana seki tel kuali tateuianij akin amo keman kikauanij. Yejua ika nejin telpoch, xa semej ichkatajpianij akin kitekitiliaj Nabal, youi kiiluiti Abigail, porin kichia maj yejua kinemili kichiuas teisa uan ijkon kinmakixtis. Sayoj ke ¿keniuj se siuat ueliskia kinixnamikis miakej tateuianij?

³ Achto ke tikmatiskej toni kichiuak, maj okachi kuali tikixmatikan. ¿Keniuj tamatia Abigail? ¿Toni kichiuak maj pano nejin ueyi ouijkayot? ¿Uan toni techmachtia ineskayo ika takuaujtamatilis?

4. ¿Keniuj katka Nabal?

⁴ Abigail uan Nabal tatamamej katkaj. Abigail katka se kuali siuat, sayoj ke Nabal tel amo kuali takat katka. Melauak ke kipiaya miak tomin, uan nejon xa kichiuaya maj momachili ke ueyichiujkej. Sayoj ke nochin amo kuali ika tajtouayaj. Itech Biblia ouij se kiajsis maj tel amo kuali ika tajtokan okse taltikpaknenkej ijkon kemej Nabal. Tein melauj, itokay kijtosneki “Amo taixejekojkej” oso “Mijmikilot”. Amo se kimati ox kitalilijkej nejon tokayit keman yolik oso ijkon kiauiltokaytijkej satepan. Sayoj ke nejon tokayit kitelnamikia. Nabal  katka “yoltakuauak uan kichiuaya tein amo kuali”. Kitemouaya kuejmol uan tel tauanaya, nochin kitelmouiliayaj uan no kiteltauelitayaj (1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25).

5, 6. 1) ¿Toni kualneskayomej kipiaya Abigail? 2) ¿Keyej xa Abigail monamiktij iuan se takat akin amo teyi kualtiaya?

⁵ Abigail tel taman katka. Itokay kijtosneki “NoPopaj Tel Yolpakik”. Akin yeski tetat kuali momachilia maj iichpoch kuakualtsin, sayoj ke tetat akin tamatkej, okachi kitekipachoua maj iichpoch kipia kuali kualneskayomej. Tetayokoltij tikijtoskej ke kemansa akin kuakualtsitsin amo mochikauaj kipiaskej kualneskayomej kemej kuali taixejekolis, tamatilis, yolchikaualis uan takuaujtamatilis. Sayoj ke Abigail amo kichiuak nejon. Kemej kijtoua Biblia, yejua amo sayoj kuakualtsin katka, ta no kipiaya kuali taixejekolis (xikonixtajtolti 1 Samuel 25:3).

⁶ Komo ijkon, ¿keyej nejin ichpoch akin tamatkej katka, monamiktij iuan se takat akin amo teyi kualtiaya? Maj tikelnamikikan ke itech nejon tonalmej, keman aksa monamiktiskia, itatuan monekia kinyolpaktis akin kiixpejpenka. Uan miakej tetatmej hasta kiixtaliayaj akoni iuan monamiktiskiaj ininkoneuan. Maski xa amo yejua tein kipanoka Abigail, itatuan xa kichikaujkauijkej maj monamikti iuan Nabal porin kiitakej ke kitelpiaya tomin uan ueyichiujkej katka, oso xa porin kinpolouaya tomin. Sayoj ke tein melauj, maski Nabal kitelpiaya tomin amo katka se kuali tetakauj.

7. 1) ¿Toni moneki maj amo kichiuakan tetatmej komo kinekij maj ininkoneuan kipoujkaitakan nenamiktilis? 2) ¿Toni mochikauak kichiuas Abigail?

⁷ Tetatmej akin kuali taixejekouaj kinmachtiaj ininkoneuan maj kipoujkaitakan nenamiktilis. Yejua ika, amo kinyolchikauaj maj monamiktikan iuan aksa sayoj porin kipia tomin, nion kinchikaujkauiaj maj peua iuan kisakan aksa keman telpochmejok oso ichpochmejok uan ayamo ueli kichiuaj tein kinamiki kichiuas se akin kuali taixejekoua (1 Cor. 7:36). Sayoj ke Abigail monamiktijkaya uan amo teyi uelia kichiuayaok. Maski ijkon, mochikauak kichiuas nochi tein ueliskia uan ijkon yeski se kuali inamik Nabal.

8. ¿Akoni kijtouilij Nabal tein amo kuali, uan keyej tel amo kuali tein kichiuak?

⁸ Sayoj ke axkan Nabal kichiuak maj Abigail moajsi itech se okachi ueyi ouijkayot. Yejua kijtouilij tein amo kuali, amo akin yeski takat, ta David. Jiova kiixpejpenka nejin itekitikauj akin amo kikauaya maj kiixpatani tekiuaj Saúl uan kinauatijka Samuel maj kiixtaliani kemej tekiuaj (1 Sam. 16:1, 2, 11-13). David uan 600 tateuianij motatijkej taluakyan porin tekiuaj Saúl kitemouaya kimiktis.

9, 10. 1) ¿Keniuj moajsiaj David uan takamej akin kitojtokayaj? 2) ¿Keyej Nabal monekia kitasojkamatis tein kichiuayaj David uan tateuianij akin iuan yetoyaj? (No xikonita nota tein moajsi itech párrafo 10.)

⁹ Maski Nabal nemia Maón, kipiaya miakej iichkauan uan xa seki  talmej inakastan xolal Carmelo. * Kemej nejin xolalmej moajsiaj tatajko itech seki tepemej kampa mochiuaya miak sakat, ompa kuali nemiaj 3,000 iichkauan Nabal. Itech okseki talmej tauakyan katka: kampa ika sur moajsia ueyi taluakyan tein pouia Parán, uan kampa ika tonalkisayampa, satepan ke se panouaya itech tepemej kampa tel ouijkan, moajsia mar Salado (tein axkan moixmati kemej mar Muerto). Itech nejin talmej onkaya ataujmej uan ostokmej, uan ompa nemiaj David uan takamej akin kitojtokayaj. Ouij moixpanoltiayaj uan sayoj kikuayaj tapialmej tein kinkitskiayaj. Uan miakpa xa monamikiaj iniuan ichkatajpianij akin kitekitiliayaj tominpixkej Nabal.

¹⁰ Tateuianij akin iuan yayaj David, ¿kinpoujkaitayaj nejin ichkatajpianij? Maski yejuan kemansa ueliskia kiichtekiskej se ichkat, amo kichiujkej, ta kinmatampauiayaj itekitikauan uan iichkauan Nabal (xikonixtajtolti 1 Samuel 25:15, 16). Nejin ichkatajpianij moixnamikiaj ika miak taman tein tamouilil. Ompa tel nemiaj tapialmej tamouililmej uan no, kemej moajsiaj kampa ika sur, kampa tamia xolal Israel, tel nemiaj tachtekinij akin analpa kayomej. *

11, 12. 1) ¿Keniuj kinextij David poujkaitalis uan ke kuali kiixpejpenak itajtoluan keman tanauatij maj kiitatij Nabal? 2) ¿Keyej amo kuali kemej tanankilij Nabal?

¹¹ Tein melauj, itech nejon taluakyan, David xa ouij kikisaya kiajsis tein kikuaskiaj yejua uan tel miakej takamej akin iuan yetoyaj. Yejua ika, moajsikamati keyej se tonal kintitanik majtakti takamej maj kitajtanitij nepaleuil Nabal. David kiixpejpenak se kuali tonal: keman ichkamej kintekiliayaj inintojmiyo, porin ijkuak kichiuayaj uejueyi tatakualis uan taltikpakneminij tel yolpakiaj uan tetayokoliayaj miak taman. No kuali kiixpejpenak tajtolmej tein kiiluiskiaj: kinojnotsaskiaj Nabal ika poujkaitalis. Yejua kijtoj tajtolmej “mokoneuj David”, ijkon kinextij ke kipoujkaitaya porin xa xiuejya katka. Sayoj ke ¿keniuj tanankilij Nabal? (1 Sam. 25:5-8.)

¹² ¡Tel kualanik! Telpoch akin kitapouij Abigail tein panok, kijtoj ke Nabal “kintsatsajtsilij” takamej akin David kintitanka. Kiteajsikamatiltij ke David sayoj katka se takeual akin cholojtoya uan amo kinekik kinuantis pantsin, at uan nakat. Uan no kikejkeloj, tein ika kinextij ke kiitaya kemej amo teyi chiujkej. Nabal, ijkon kemej Saúl, xa no kiteltauelitaya David. Sayoj ke nion semej nejin takamej kiitaya tein kinemiliaya Jiova: yejuatsin kitasojtaya David uan amo kiitaya kemej se takeual  taixnamikkej, ta kiitaya kemej akin yeskia tekiuaj itech xolal Israel (1 Sam. 25:10, 11, 14).

13. 1) ¿Toni kinemilij kichiuas David keman kimatik tein kijtojka Nabal? 2) ¿Keniuj kinextia Santiago 1:20 ke tein yaya kichiuati David amo kuali yetoya?

¹³ Keman takamej kiiluijkej David tein kijtojka Nabal, tel kualanik. Yejua tanauatij: “¡Ximotalilikan nansejsemej nanmoespada!”. Uan satepan ke yejua no kikuik tein ika tateuis, peuak ojtoka iniuan 400 takamej uan yaya kichiuati tein kiixtalijka: kinmiktis nochin takamej akin nemiaj ichan Nabal (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22). Onkaya keyej kualanis, sayoj ke tein yaya kichiuati amo kuali yetoya. Biblia kijtoua: “Tagat ten kualantinemi, yejua ne amo ueli kichiuas ne chipauak tachiualisme ten kipaktia Dios” (Sant. 1:20). Sayoj ke ¿toni ueliskia kichiuas Abigail uan ijkon kinpaleuiskia akin nemiaj ikalijtik?

14. 1) ¿Toni yekinika taman kichiuak Abigail uan ijkon kiyektalis tein Nabal kichiujka? 2) Kemej Abigail uan Nabal tel tatamamej katkaj, ¿toni techmachtia? (No xikonita nota.)

¹⁴ Kemej tikitakejya itech ipeujyan nejin tamachtilis, Abigail kichiuakya yekinika taman uan ijkon kiyektalis iueyi nepolol Nabal. Yejua kikaki akin kinojnotstok, amo kemej itakauj. Tein melauj, telpoch nion kitemoj kimatiltis iteko ke se ueyi ouijkayot motokia, porin ijkon kemej kijtoua yejua, Nabal se takat akin “amo teyi kualtia [uan] akin amo ueli se kinojnotsa” (1 Sam. 25:17). * Kemej Nabal kimachilia ke ueyichiujkej, amo akin kikaki uan nejon kiualkuilia se ueyi ouijkayot. Miakej itech nejin tonalmej no moueyichiuaj. Sayoj ke kemej Abigail amo ijkon kichiua, itakeual youi kiitati yejua.

15, 16. 1) ¿Keniuj kinextia Abigail ke tamati kemej siuat akin ika tajtoua Proverbios? 2) ¿Keyej tikmatij ke Abigail amo kinextiaya ke amo kipoujkaitaya itakauj?

¹⁵ Abigail “moijsiuilij” keman kiitak ke se ueyi ouijkayot motokiaya. Moyekita ke katka se siuat akin niman kiixtaliaya kichiuas teisa. Itech nejin tajkuilol naujpa moijtoua ke moijsiuilia. ¿Uan toni kichiua? Kisentilia tel miak pantsin, vino, tatet tateuats, taxkal tamanelol ika uva tein uakik uan okseki tein tamanelol ika higos, uan kiuikilia David uan takamej akin kitojtokaj. Moyekita ke nejin siuat akin tel tekiti, kuali taixyekana ikalijtik uan kimati toni kipia. Tein melauj, tamati kemej siuat akin satepan ika motajtoua itech amatajkuilol Proverbios  (Prov. 31:10-31). Satepan kinnauatia itekitikauan maj tayekanakan ika nejon netetayokolilmej uan yejua iselti kintojtoka taikan. Sayoj ke Biblia kijtoua ke “amo teyi kiiluij itakauj” (1 Sam. 25:18, 19).

¹⁶ ¿Kinextia nejin ke Abigail amo kipoujkaitaya itakauj kemej akin taixyekanaya ikalijtik? Amo. Maj tikelnamikikan ke miakej takamej akin amo teyi kichiujkej uelis kipoloskej ininnemilis porin Nabal amo kipoujkaitak takat akin Dios kiixpejpenak kemej tekiuaj. Komo Abigail amo teyi kichiuaskia, no kemej yeskia kipaleuiskia Nabal itech iueyi nepolol. Yejua ika, Abigail kimati ke axkan okachi moneki kitakamatis Dios uan amo itakauj.

17, 18. ¿Keniuj Abigail kinojnotsa David uan toni kiiluia tein ika kiyololinia?

¹⁷ Tepitsin satepan, Abigail monamiki iuan David uan takamej akin kitojtokaj. Keman kinita, temoua itech asno uan moixpiloua iixpan David (1 Sam. 25:20, 23). Ika miak yolyemanilis kitajtania maj kitapojpolui uan ika seki tajtolmej tein semi teyololinia, kitataujtia maj kiikneli itakauj uan akin nemij ichan. Maj tikitakan toni kiiluia uan ijkon kiyololinia David.

¹⁸ Yekinika, kijtoua ke yejua itajtakol tein kichiuak Nabal uan kitajtania David maj kitapojpolui. Satepan, kijtoua ke itakauj semi amo tamati ijkon kemej itokay kinextia. Ika nejin tajtolmej xa kiajsikamatiltia ke amo kinamiki maj mopinaujti komo kitatsakuiltia. Uan no, kinextia ke kiita David kemej akin kiixnextia Dios keman kijtoua ke yejua tateuia itech “ineteuilisuan Jiova”. No kimati ke Dios motenkauak kiixtalis kemej tekiuaj, porin kijtoua: “Jiova [...] yekmelauj mitsixtalis kemej tayekankej itech Israel”. Hasta no kiiluia ke maj amo motajtakolmaka, porin satepan ika nejon nepolol itanemilil kikuejmolojtoskia (xikonixtajtolti 1 Samuel 25:24-31). Nejin tajtolmej semi kiyololinijkej David.

19. ¿Keniuj David kinankilia Abigail, uan keyej kiiluia ke kuali tein kichiuak?

¹⁹ ¿Keniuj kinankilia David? Satepan ke kiselia inetetayokolil, kijtoua: “¡Maj tatiochiual Jiova Dios itech xolal Israel, porin mitstitanik nejin tonal xinechnamikiki! Uan maj tatiochiual mokuali taixejekolis, uan xitatiochiual tejua porin tinechtsakuilij nejin tonal maj amo nitemikti”. David kiiluia Abigail ke kuali tein kichiuak porin moyolchikauak niman kinamikitiuj, uan no kijtoua ke yejua kitsakuilij maj amo motajtakolmaka. Satepan kiiluia: “Xipankisa mokalijtik ika yolseuilis” uan ika yolyemanilis kiiluia ke kichiuas tein kitajtanij (1 Sam. 25:32-35).

20, 21. 1) ¿Keyej semi se kimoujkaita maj Abigail mokepa iuan itakauj? 2) ¿Keniuj kinextia Abigail kuali taixejekolis uan yolchikaualis keman kinojnotsa Nabal?

²⁰ Keman Abigail youi ichan, xa kinemilijtiuj keman monojnotsak  iuan David. Xa kiitak ke nejon takat akin amo kikauaya Dios uan yolkuali, tel taman katka ke itakauj, akin yoltakuauak katka. Maski ijkon, amo semi itech tanemilia tein amo uelisok kipatas. Biblia kijtoua ke “satepan Abigail kalakik kampa Nabal”. Moyekita ke mokepa kampa itakauj uan kiixtalia mochikauas hasta kampa uelis maj kuali yetokan kemej namikuanij. Uan no, moneki kiiluis Nabal ke kinuikilij netetayokolilmej David uan takamej akin kitojtokaj. Nabal moneki kimatis nejon, porin mopinaujtiskia komo oksekopa kimati, yejua ika, Abigail kiixtalia kitapouis nochi tein kichiuak. Sayoj ke amo ueli niman kiiluia keman ajsi, porin Nabal kichiujtok se iluit kemej yeskia tekiuaj uan tel uintitok (1 Sam. 25:36).

²¹ Abigail oksepa kinextia ikuali taixejekolis porin mochia kitapouis Nabal hasta mostika kualkan keman amo uintitosok. Sayoj ke no kinextia yolchikaualis, porin maski ijkuak ixpetantosya uan uelis kiajsikamatis nochi tein kiiluis, no uelis tel kualanis. Maski ijkon, kitapouia nochi tein panok. Sayoj ke, Nabal amo kualani nion kineki tateuis: ¡senkis amo mooliniaok kampa tokotsyetok! (1 Sam. 25:37.)

22. ¿Toni kipanok Nabal, uan keniuj kiita Jiova teikamauiltilis tein mochiua kalijtik?

²² ¿Toni kipanok Nabal? Biblia kijtoua ke “iyolo [...] moajsik miket iijtik, uan yejua mokauak kemej se tet”. Xa se kokolis ajsik itech iyolo. Sayoj ke, Nabal mikik kemej majtakti tonal satepan, uan nejin amo panok sayoj porin kokolispeuak, ta Biblia kijtoua ke “Jiova kixokolij Nabal, uan yejua ika mikik” (1 Sam. 25:38). Kemej Dios kitatsakuiltij Nabal, inenamiktilis Abigail, tein semi ouij katka, tamik. Axkan Jiova amo kichiuaok nejon. Sayoj ke, nejin tajkuilol techelnamiktia ke yejuatsin ueli kiita nochi teikamauiltilis tein mochiua kalijtik uan ke kimelauas keman yejuatsin kiitas ke monekis (xikonixtajtolti Lucas 8:17).

23. ¿Toni okse tatiochiualis kiselia Abigail, uan keniuj kisentoka kinextia yolyemanilis?

²³ Tein melauj, keman nejon takat momikilij, Abigail kemej yeskia kiselij se tatiochiualis, sayoj ke Jiova kipialia okse. Keman David kimati ke Nabal momikilij, kintitani seki takamej maj kiitatij Abigail uan maj kiiluikan ox kineki iuan monamiktis. ¿Keniuj tanankilia Abigail? Yejua kijtoua: “Nikan yetok motakeual kemej motekitikauj akin kinmetspajpakas itekitikauan noteko”. ¡Semi yolyemanik! Yejua amo moueyichiua maski yeski inamik David, ta hasta motemaka kinmetspajpakas itekitikauan. Biblia kisentoka  kijtoua ke amo kinenemilia ta youi kampa moajsi David (1 Sam. 25:39-42).

24. ¿Toni ouijkayomej kipiak Abigail satepan ke iuan monamiktij David, sayoj ke keniuj kiitayaj David uan Jiova?

²⁴ ¿Kijtosneki nejin ke Abigail amo keman kipiaskiaok kuejmolmej itech inemilis? Amo, ta kemansa ouij yeskia inemilis iuan David. Kemej itech nejon tonalmej Dios kikauayaok maj takamej monamiktikan iniuan miakej siuamej, David kipiaya okse inamik, Ahinoam, yejua ika Abigail xa no kipiak kuejmolmej tein okseki siuamej akin kitekitiliayaj Dios kipiakej porin inintakauj amo sayoj se inamik kipiaya. Uan no, David kipiaskiaok seki ouijkayomej achto ke mochiuaskia tekiuaj. Maski ijkon, kemej Abigail nochipa kipaleuij David, yejua kitasojtak uan kiyekpiak. No kipiakej se konet. Se tonal Abigail kiichtekkaj sekin akin kichiuayaj tein amo kuali uan David kimakixtij (1 Sam. 30:1-19). Moyekita ke David kitasojkamatik ikuali taixejekolis Abigail, iyolchikaualis uan maj amo keman kikauani. Jiova no kipatiuita maj siuamej akin kitekitiliaj kipiakan nejin kualneskayomej.