1. ¿Ajkia kinmakak chikaualistli David uan Sansón?

 IPAN Biblia miakpa kiijtoua toTeotsij itekipanojkauaj kipixkej chikaualistli uan amo majmajkej. Pero kemantika, amo kiampa kiyolmatkej. Kiampa kipanok tlanauatijketl David, kemantika kiyolmatiyaya eliyaya kejuak se “tepetl tlen axaka uelis kiolinis”, pero kemantika tlauel majmauiyaya (Sal. 30:7). Sansón nojkia kipixtoya tlauel miak chikaualistli pampa Jehová kipaleuiyaya. Pero kimajtoya tlaj Jehová amo kipaleuiskia, ayokmo kipiaskia chikaualistli uan eliskia kej sekinok (Juec. 14:5, 6; 16:17). Uajka, san Jehová kinmakayaya chikaualistli ni tlakamej.

2. ¿Kenke Pablo motemachiyaya kipiaskia chikaualistli? (2 Corintios 12:9, 10).

² Apóstol Pablo nojkia kimatiyaya monekiyaya Jehová ma kimaka chikaualistli (xijpoua 2 Corintios 12:9; 12:10 b). Kinekiyaya nopa tlapaleuili, pampa sanse kej tojuantij, nojkia mokokok (Gál. 4:13, 14). Kichijki kampeka kuali monejnemiltis  (Rom. 7:18, 19). Uan kemantika tlauel motekipachouayaya uan moiljuiyaya ueliskia mikis (2 Cor. 1:8, 9). Maske kiampa kipanok, kiijtok: “Kema amo nijpia chikaualistli, Jehová nechpaleuia”. ¿Kenke kiampa kiijtok? Pampa Jehová kipaleuiyaya uan kiampa kichiuayaya ma kipia miak chikaualistli.

3. ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

³ Jehová kiijtoua nojkia techmakas chikaualistli (1 Ped. 5: 10). Pero tlaj tijnekij nopa chikaualistli, moneki tijchiuasej se keski tlamantli. Ma timoiljuikaj ipan ni tlamantli: tlaj tijpiaj se plato ika tlakualistli uan tijnekij tijkuasej, moneki tijtekiuisej tomax, kiampa nopa tlakualistli kipaleuis totlakayo. Sanse kej nopa tlakualistli, Jehová uelis techmakas chikaualistli, pero moneki tijchiuasej se keski tlamantli. ¿Ika tlake tlamantli Jehová techmaka chikaualistli? ¿Uan tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij ma techpaleui? Tlaj tijnekij tijmatisej, ma tikitakaj kenijkatsa Jehová kipaleuik Jonás, María uan Pablo. Nojkia, tikitasej kenijkatsa Jehová kinmaka chikaualistli itekipanojkauaj ipan ni tonali.

4. ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij Jehová ma techmaka chikaualistli?

⁴ Tlaj tijnekij Jehová ma techmaka chikaualistli, moneki timomaijtosej pampa kiampa techmakas “nopa ueyi chikaualistli” (2 Cor. 4:7). Nojkia, moneki tijpouasej iTlajtol uan timoyoliljuisej (Sal. 86:11). Tlen Jehová techiljuia ipan Biblia “kipia tlauel miak chikaualistli” (Heb. 4:12). Uajka, tlaj timomaijtouaj uan tijpouaj Biblia, uelis tikijiyouisej tlen ueli tlaouijkayotl, tijtekipanosej ika pakilistli uan tijchiuasej se tekitl maske tlauel ouij. Ma tikitakaj kenijkatsa Jehová kipaleuik teokamanalojketl Jonás.

5. ¿Kenke Jonás monekiyaya amo majmauis uan kipias chikaualistli?

⁵ Jonás monekiyaya amo majmauis uan kipias chikaualistli, pampa Jehová kiiljuijtoya ma kichiua se tekitl. Pero Jonás kena majmajki, yeka tlejkok ipan se barco uan yajki sejkanok. Pampa kiampa kichijki, chikauak tlaajakak. Yeka ya uan nochi katli yauiyayaj ipan nopa barco, nechka mikij. Kema nopa tlakamej kimajkajkej atitla, kitolok se ueyi michij. ¿Kenijkatsa kiyolmatki Jonás? ¿Moiljuik nopaya mikiskia? ¿Moiljuik Jehová kitlauelkajtoya? Maske amo tijmatij, uelis tlauel motekipachok.

6. ¿Tlake kipaleuik Jonás kema itstoya iijtiko nopa ueyi michij? (Jonás 2:1, 2, 7).

⁶ ¿Tlake kichijki Jonás kema itstoya iijtiko nopa michij? Momaijtok (xijpoua Jonás 2:1, 2, 7). Maske amo kichijki tlen kinauatijkej, motemachiyaya Jehová kitlakakiliskia pampa moyolkueptoya. Nojkia, moyoliljuik ipan toTeotsij iTlajtol. ¿Kenke kiampa tikijtouaj? Pampa ipan Jonás capítulo 2 kiijtoua nopa tlamaijtoli tlen kichijki uan tikitaj kitekiuik miak tlajtoli tlen eltok ipan Salmos (nojkia xikita Jonás 2:2, 5 uan Salmo 69:1; 86:7). Nesi Jonás kuali kimatiyaya tlen kiijtouayaya Salmos. Uan pampa moyoliljuik ipan nopa textos, motemachik Jehová kipaleuiskia ipan nopa tlaouijkayotl. Teipa kema Jehová ya kimanauijtoya, Jonás mosentlalik kichiuas nopa tekitl tlen kiiljuijtoya ma kichiua (Jon. 2:10–3:4).

7, 8. ¿Tlake kipaleuijtok se toikni ma kiijiyoui tlen kipano?

⁷ Tlen kipanok Jonás uelis techpaleuis kema tijpiasej tlaouijkayotl. Ma timoiljuikaj ipan tlen kipano toikni Zhiming, c katli eua Taiwán. Ya tlauel mokokoua uan ichampoyouaj tlauel kualanij pampa kitekipanoua  Jehová. ¿Tlake kichiua pampa kineki Jehová ma kipaleui? Momaijtoua uan momachtia. Ya kiijtoua: “Kema nijpia tlaouijkayotl, tlauel amo kuali nijyolmati uan nijmati ouij nimosentlalis nimomachtis”. Pero ya nojua kichiua kampeka. Ya nojua kiijtoua: “Achtoui nimomaijtoua, teipa nimotlalilia audífonos uan nijtlakakilia se keski uikatl tlen kichijchijtok Jehová itlanechikol. Kemantika ichtakatsi niuika pampa nopa nechpaleuia kuali ma nijyolmati, uan teipa peua nimomachtia Biblia”.

⁸ Tlen Zhiming momachtijtok, tlauel kipaleuijtok. Se tonali kema itstoya ipan hospital uan ya kitektoyaj, se enfermera kiiljuik amo kipiayaya miak glóbulos rojos uan monekiyaya kitlalilisej estli. Pero Zhiming kiilnamijki kipojtoya tlen kipanok se tosiuaikni katli nojkia kitejkej. Nopa tosiuaikni nojkia amo kipiayaya miak glóbulos rojos, uan mochikajki maske amo kiselik estli. Tlen kipanok nopa tosiuaikni, kipaleuik Zhiming amo ma kitlauelkaua Jehová.

9. ¿Tlake uelis tijchiuas kema tijpia se tlaouijkayotl? (Nojkia xikita tlaixkopinkayomej).

⁹ Kema tikixnamiki se tlaouijkayotl, ¿tlauel timokuesoua uan ouij tijmati timomaijtos? ¿O tijmati ouij timomachtis? Xikilnamiki, Jehová kikuamachilia nochi tlen mitspano. Yeka kema timomaijtos, Jehová mitspaleuis (Efes. 3:20). Tlaj tijmati ouij titlapouas uan timomachtis pampa tlauel timokokoua o amo kuali tijyolmati, uelis tijkakis Biblia ika audio uan sekinok amatlajkuiloli. Nojkia tlauel mitspaleuis tlaj tijkakis nopa uikatl uan videos tlen eltok ipan jw.org. Kema timomaijtouaj, tijpouaj Biblia uan amatlajkuiloli, tijkauaj Jehová ma techpaleui.

10. ¿Kenijkatsa uelis techpaleuisej toikniuaj?

¹⁰ Kema tlauel timokuesojtokej, Jehová uelis kichiuas toikniuaj ma techyolchikauakaj. Inijuantij uelis techpaleuisej kema timokuesouaj o amo ueli tijchiuaj se tekitl (Col. 4:10, 11). Kema amo kuali tijyolmatij, tijnekij ma techpaleuikaj touampoyouaj (Prov. 17:17). Kema tikixnamikij se tlaouijkayotl, toikniuaj uelis techpaleuisej ika tlen techpoloua, techyolchikauasej uan techpaleuisej kuali  ma titlaneltokakaj. Ma tikitakaj kenijkatsa kipaleuijkej María, inana Jesús.

11. ¿Kenke María monekiyaya ma kiyolchikauakaj?

¹¹ María monekiyaya ma kiyolchikauakaj uan kiampa kichiuaskia tlen Jehová kinauatijtoya. Uelis María tlauel motekipachok kema ángel Gabriel kiiljuik kichiuaskia se ueyi tekitl. María tlanemiltiskia maske ayamo monamiktijtoya. Maske amo kimatiyaya kenijkatsa kiiskaltis se pilkonetsi, nama monekiskia kiiskaltis katli eliskia Mesías. Nojkia ouij kimatiyaya kiiljuis José tlen kipanoyaya, pampa amo kema motektoya iuaya se tlakatl (Luc. 1:26-33).

12. Kej kiijtoua Lucas 1:39-45, ¿kenijkatsa Jehová kipaleuik María?

¹² ¿Kenijkatsa kiyolchikajkej María uan kiampa uelki kichiua tlen Jehová kinauatik? Kikajki sekinok ma kipaleuikaj. Kema Gabriel kiiljuik tlanemiltiskia, María kitlajtlanik kenijkatsa ueliskia kichiuas tlen Jehová kinauatijtoya (Luc. 1:34). Uan kema panok se keski tonali, “yajki ipan se altepetl tlen Judá, kampa onka miak tepemej”, pampa kinekiyaya kiitas iuikal o iteixmatka Elisabet, uan nopa tlauel kipaleuik. Elisabet kiyolchikajki uan ichikaualis toTeotsij kichijki ma kiijto se tlajtolpanextili tlen nopa konetl katli kipiaskia María (xijpoua Lucas 1:39-45). Yeka María kiijtok Jehová “kichijtok uejueyi tlamantli ika imax” (Luc. 1:46-51). Jehová kichijki Gabriel uan Elisabet ma kiyolchikauakaj María.

13. ¿Tlake panok kema Dasurí kiniljuik toikniuaj tlen kipanoyaya?

¹³ Sanse kej María, ta nojkia uelis mitsyolchikauasej sekinok. Ma tikitakaj tlen kipanok tosiuaikni Dasurí, katli eua Bolivia. Kiiljuijkej itata mokokouayaya uan ayokmo mochikauaskia, yeka kiuikakej hospital. Ya kinekiyaya kuali kimokuitlauis itata (1 Tim. 5:4). Yeka monekiyaya kikauas sekinok ma kipaleuikaj, pampa ouij kimokuitlauis itata. Ya kiijtoua: “Kemantika amo nijmatiyaya tlake nijchiuas”. Ya amo aka kiiljuiyaya ma kipaleui. ¿Kenke? Dasurí kiijtoua: “Amo nijnekiyaya nikinkuatotonis toikniuaj pampa nimoiljuiyaya ‘Jehová nechpaleuis’. Pero teipa nikitak noselti nikixnamikiyaya nopa kuesoli pampa amo nikintemouayaya toikniuaj” (Prov. 18:1). Dasurí kintlajkuiljuilik se keskij iuampoyouaj uan kiniljuik tlen kipanoyaya. Ya nojkia kiijtoua: “Tlauel nikintlaskamatilia toikniuaj pampa tlauel nechpaleuijkej uan nechyolchikajkej. Nechuikiliyayaj tlakualistli ipan hospital uan nechpouiliyayaj se keski textos”. ¡Tlauel tiyolpakij pampa amo tiitstokej toselti! Kema tiitstokej ipan Jehová itlanechikol tikinpantiaj miakej toikniuaj katli techpaleuiaj uan techyolchikauaj kema tijpiaj se kuesoli.

14. ¿Kenke moneki tijkauasej ma techpaleuikaj ueuejtlakamej?

¹⁴ Jehová nojkia kintekiuia ueuejtlakamej kema kiita timokuesouaj. Inijuantij elij kej se regalo pampa techyolchikauaj uan techpaleuiaj (Is. 32:1, 2). Uajka kema mitstekipachos se tlenijki, xikamanalti ininuaya uan xijkaua ma mitspaleuikaj pampa Jehová kintekiuia.

15. ¿Tlake timotemachiaj tijselisej?

¹⁵ Biblia kiijtoua teipa kuali tiitstosej, uan nopa tlauel techyolchikaua (Rom. 4:3, 18-20). Nochi Cristo itokilijkauaj timotemachiaj teipa tiitstosej nochipa: se keskij ipan iluikak uan sekij ipan Tlaltipaktli. Ni tlamantli techpaleuia ma tikijiyouikaj tlen techpano, ma titlajtolmoyauakaj uan ma tijchiuakaj nopa tekitl tlen tijpiaj ipan tlanechikoli (1 Tes. 1:3). Ma tikitakaj kenijkatsa ni tlamantli tlauel kipaleuik apóstol Pablo.

16. ¿Kenke Pablo monekiyaya kiselis chikaualistli?

 ¹⁶ Pablo nojkia monekiyaya kiselis chikaualistli. Kema kintlajkuiljuilik toikniuaj tlen Corinto, kiijtok amo kipiayaya chikaualistli uan eliyaya kej se sokichachapali. Kiijtok kitlatsakuiltijtoyaj, kitlaijiyouiltijtoyaj, kemantika amo kimatiyaya tlake kichiuas uan nechka kimiktiaj (2 Cor. 4:8-10). Ya kiijkuilok ni, kema ika expa yajki tlajtolmoyauato uejka. Ipan nopa tonali amo kimatiyaya tlaj kiixnamikiskia sekinok tlaouijkayotl, teipa miakej maseualmej kiteuijkej, kiitskijkej, kitsajkej uan nechka misauia pampa nopa barco kampa yauiyaya atsonpolijki.

17. Kej kiijtoua 2 Corintios 4:16-18, ¿tlake kipaleuik Pablo ma kiijiyoui nopa tlaouijkayotl tlen kiixnamijki?

¹⁷ ¿Tlake kipaleuik Pablo? Moiljuik ipan tlen kiseliskia teipa (xijpoua 2 Corintios 4:16-18). Kiniljuik toikniuaj tlen Corinto maske ayokmo kipiayaya chikaualistli, ya nojua kinekiyaya kitekipanos Jehová. Ya mosentlalik ipan nopa nemilistli tlen kipiaskia teipa. San nopa tlauel kipatiitayaya uan kiitayaya “tlauel yejyektsi”. Pablo kimatiyaya teipa Jehová kiteochiuaskia, yeka kiijiyouik nopa tlaouijkayotl. Ya moyoliljuiyaya ipan nopa tlamantli, yeka kiitayaya kenijkatsa toTeotsij kimakayaya chikaualistli.

18. ¿Tlake kinpaleuijtok Tíjomir uan ichampoyouaj?

¹⁸ Tíjomir, se toikni katli eua Bulgaria, tlauel kiyolchikaua kema moiljuia ipan tlen tijselisej teipa. Kipia se keski xiuitl iikni Zdravko, katli eliyaya teipaejketl mijki pampa kikuitikiski se carro. Tíjomir tlauel moyolkokok. ¿Tlake kinpaleuijtok ya uan ichampoyouaj ma kiijiyouikaj tlen kinpanok? Tlauel kinpaleuijtok pampa moiljuiaj kenijkatsa elis kema moyolkuisej katli miktokej. Tíjomir kiijtoua: “Timoiljuiaj kanke tijselisej Zdravko kema moyolkuis, tlake tlakualistli tijchiuilisej, ajkia tikintlaneuisej uan tlake tlamantli tlen panotok tijpouilisej”. Tíjomir kiijtoua pampa ya uan ichampoyouaj mosentlaliaj ipan tlen kiselisej teipa, kinpaleuijtok ma kiijiyouikaj tlen kinpanok uan ma kichiakaj  nopa tonali kema Jehová kiyolkuis iikni Zdravko.

19. ¿Tlake uelis tijchiuasej tlaj tijnekij nojua timotemachisej ipan tlen tijselisej teipa? (Nojkia xikita tlaixkopinkayotl).

¹⁹ ¿Tlake mitspaleuis nojua tlauel ximotemachi ipan tlen tijselisej teipa? Tlaj timotemachia nochipa tiitstos ipan Tlaltipaktli, xijpoua ipan Biblia kenijkatsa elis nopa Xochimili uan ximoiljui tiitstok nopaya (Is. 25:8; 32:16-18). Ximoiljui kenijkatsa tiitstosej kema toTeotsij kikualtlalis nochi Tlaltipaktli. ¿Timoita nopaya? ¿Ajkia tikita? ¿Tlake tijkaki? ¿Tlake tijyolmati? Nopa tlaixkopinkayotl tlen nesi ipan amatlajkuiloli mitspaleuis ximoiljui kenijkatsa tiitstosej ipan Xochimili. Nojkia uelis tikitas videos ika uikatl kej Nopa nemilistli tlen nelnelia kuali, Nechka moaxitis o Nimoyoliljuia ipan nopa tonali. Tlaj nochipa timoyoliljuisej kenijkatsa tiitstosej kema toTeotsij kiyankuilis nochi tlen onka ipan Tlaltipaktli, amo tlauel ouij tijmatisej kema tikixnamikisej tlaouijkayotl (2 Cor. 4:17). Tlen Jehová kiijtojtok techmakas teipa, techpaleuia ma tikijiyouikaj tlen techpano.

20. ¿Tlake techpaleuis kema tijmatisej ayokmo ueli tijchiuaj se tlamantli?

²⁰ Maske kemantika uelis tijmatisej ayokmo tijpiaj chikaualistli, Jehová uelis techpaleuis (Sal. 108:13). Kema tijmatisej ouij tijchiuasej se tekitl ipan tlanechikoli, kema tikixnamikisej se tlaouijkayotl o ayokmo tiyolpakisej kema tijtekipanouaj Jehová, ya uelis techpaleuis ika tlamaijtoli uan ika Biblia. Nojkia ma tijkauakaj toikniuaj ma techpaleuikaj uan ma timotemachikaj ipan tlen tijselisej teipa. Tlaj kiampa tijchiuasej, Jehová “ika iueyi ichikaualis” techpaleuis ma tijpiakaj toyolo uan ma tikijiyouikaj tlen techpano (Col. 1:11).