ဆယ့်သုံးနှစ်ပဲရှိသေးတဲ့ သမီးက ဖိစီးမှုတွေများနေတယ်လို့ ပြောလာတယ်။ ‘ငယ်ငယ်လေးပဲရှိသေးတာ၊ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ဖိစီးမှုရှိလာရတာလဲ’ လို့ သင့်ကိုယ်သင် မယုံနိုင်စွာ မေးမိနိုင်တယ်။ သင့်သမီးကို အဲဒီလိုမပြောခင် ဆယ်ကျော်သက်မိန်းကလေးတစ်ဦး မခံမရပ်နိုင်အောင် ဖိစီးမှုတွေကြုံရတဲ့ အကြောင်းရင်းတချို့ကို သုံးသပ်ကြည့်ပါ။

ခန္ဓာကိုယ် အပြောင်းအလဲ– မိန်းကလေးတစ်ဦး အပျိုဖော်ဝင်လာချိန်မှာ ရုတ်တရက်ထွားလာတာက ဖိစီးမှုဖြစ်စေပါတယ်။ အပျိုဖော်ဝင်တာဟာ ရွယ်တူချင်းတွေထက် နောက်ကျတာတို့၊ စောတာတို့ ဖြစ်ရင် ပိုဆိုးနိုင်တယ်။ “ကျွန်မဟာ သူငယ်ချင်းတွေကြားမှာ ပထမဆုံး ဘော်လီဝတ်ရတဲ့သူ ဖြစ်တယ်။ အဲဒါက တော်တော်လေး နေရထိုင်ရခက်တယ်။ ကျွန်မရဲ့ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ယှဉ်လိုက်ရင် ကျွန်မက လူထူးလူဆန်းကြီးဖြစ်နေတယ်” ဆိုပြီး အခုအသက်နှစ်ဆယ်ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ငြိမ်းငြိမ်း * ကပြောတယ်။

စိတ်ပိုင်းဆိုင်းရာ အပြောင်းအလဲ– အခု အသက် ၁၇ နှစ် ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ဝင်းဝင်း က ဒီလိုပြန်ပြောပြတယ်– “ကျွန်မက နေ့ဘက်ဆိုရင် ပျော်လို့၊ ညဘက်ဆိုရင်တော့ မျက်လုံးတွေဖောင်းအစ်တဲ့အထိ ငိုနေရတယ်။ ကျွန်မကိုယ်ကျွန်မ ဘာဖြစ်နေမှန်းမသိဘူး။ ကိုယ့်စိတ်ကိုကိုယ် မထိန်းနိုင်တော့သလိုပဲ။ အရမ်းစိတ်ညစ်တယ်။”

ဓမ္မတာစလာချိန်– “ဘာတွေဖြစ်ပျက်လာမယ်ဆိုတာကို ကျွန်မအမေက ကြိုပြောထားပေမဲ့လည်း တကယ်ကြုံလာတဲ့အချိန်မှာ ခြေမကိုင်မိ လက်မကိုင်မိ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ တစ်နေ့ထဲမှာပဲ ခဏခဏ ရေချိုးနေတော့တယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ညစ်ပတ်နေတယ်လို့ ခံစားရလို့လေ။ အစ်ကိုသုံးယောက်ကလည်း မစာမနာ နောက်ကြတယ်။ နောက်စရာလို့ ထင်နေကြလားမသိဘူး” ဆိုပြီး မေသူက ပြန်ပြောပြတယ်။

အပေါင်းအသင်းဖိအား– “သူငယ်ချင်းများများရှိဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သတ်မှတ်ကြပြီး၊ ဘယ်သူမှ ကိုယ့်ကို အပေါင်းအသင်းမလုပ်ရင် စိတ်ထိခိုက်တယ်” လို့ ၁၄ နှစ်သမီး နီလာက ပြောပြတယ်။ နီလာပြောတာကို ၁၈ နှစ်အရွယ် ဆုမွန်ကလည်း ထောက်ခံတယ်။ “ကျွန်မ အသက် ၁၂ နှစ်၊ ၁၄ နှစ် တုန်းကဆိုရင် သူငယ်ချင်းတွေရဲ့ ဖိအားကို အရမ်းခံခဲ့ရတယ်။ ကျောင်းကသူတွေက သူတို့လုပ်သလို လိုက်မလုပ်တဲ့သူတွေကိုဆိုရင် ကောင်းကောင်း မဆက်ဆံကြဘူး။”

စိတ်ဖိစီးရတဲ့ အကြောင်းရင်းကို ပြောလာအောင် အားပေးပါ။ အစပိုင်းမှာတော့ ပြောဖို့ တွန့်ဆုတ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမဲ့ စိတ်ရှည်ပါ။ ‘နားထောင်ခြင်း၌ လျင်မြန်ရမည်။ စကားပြောခြင်း၌ နှေးရမည်’ ဆိုတဲ့ ကျမ်းစာသွန်သင်ချက်ကို လိုက်နာပါ။—ယာကုပ် ၁:၁၉။

ပေါ့ပေါ့တန်တန် သဘောမထားပေးပါနဲ့။ မိဘတွေလို ကလေးတွေမှာ ဘဝအတွေ့အကြုံ အများကြီးမရှိဘူးဆိုတာ သတိရပါ။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်အမြင်မှာတော့ ဘာမှမဟုတ်ပေမဲ့ သူတို့အတွက်တော့ ဖိစီးမှုအကြီးကြီး ဖြစ်နေနိုင်တယ်။ —ကျမ်းစာအကြံပေးချက်– ရောမ ၁၅:၁။

ကျောင်းချိန်ပြင်ပ ဖိစီးမှုတွေကြောင့် ဝန်ပိစေတာမျိုး မဖြစ်စေပါနဲ့။ စာအုပ်တစ်အုပ် (Teach Your Children Well) အရ လုပ်စရာတွေ အဆမတန်များနေတဲ့ လူငယ်တွေမှာ “ခေါင်းကိုက်တာ၊ ဗိုက်အောင့်တာ စတဲ့ ဖိစီးမှု လက္ခဏာတွေ ဖြစ်တတ်တယ်။”—ကျမ်းစာအကြံပြုချက်– ဖိလိပ္ပိ ၁:၉၊ ၁၀။

ကောင်းကောင်း အိပ်စက်အနားယူစေပါ။ ဆယ်ကျော်သက်အများစုက အိပ်ချိန်ကို ဂရုစိုက်လေ့မရှိကြဘူး။ အိပ်ရေးမဝဘူးဆိုရင် စဉ်းစားနိုင်စွမ်းတွေ ဆုတ်ယုတ်လာမယ်၊ ဖိစီးမှုကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာမယ်။ —ကျမ်းစာအကြံပြုချက်– ဒေသနာ ၄:၆။

ဖိစီးမှုတွေ ပြေလျော့စေဖို့ ကူညီပေးပါ။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာက တချို့ မိန်းကလေးတွေအတွက် ဖိစီးမှုတွေ လျော့ကျစေပါတယ်။ ‘ကိုယ်ကာယလေ့ကျင့်မှုသည် အကျိုးရှိ၏’ လို့ သမ္မာကျမ်းစာမှာ ဖော်ပြထားတယ်။ (၁ တိမောသေ ၄:၈) ဖိစီးမှုတွေကို စာအုပ်ထဲမှာ ချရေးလိုက်တာကလည်း ဖိစီးမှုကို လျော့ပါးစေတယ်။ “ကျွန်မ ငယ်ငယ်တုန်းကဆိုရင် ကိုယ်မဖြေရှင်းနိုင်တဲ့အရာတွေကို ချရေးလိုက်တယ်။ အဲဒါက အဲဒီပြဿနာကို အရှိကိုအရှိအတိုင်းမြင်အောင် ကူညီပေးတယ်။ ဒါနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ပိုလွယ်ကူသွားတယ်၊ ဒါမှမဟုတ် ဒီအတိုင်းထားလိုက်တယ်” လို့ အသက် ၂၂ နှစ် ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ကေသွယ်က ပြန်ပြောပြတယ်။

စံနမူနာပြပါ။ မိဘအနေနဲ့ ဖိစီးမှုတွေကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းနေသလဲ။ ကိုယ်မလုပ်နိုင်တာကို မနိုင်မနင်းလုပ်ပြီး ခြေကုန်လက်ပန်းကျ ဖြစ်နေသလား။ “သင်တို့၏ အကျိုးသင့်အကြောင်းသင့်သဘောကို လူအပေါင်းတို့ရှေ့တွင် ထင်ရှားစေကြလော့” လို့ ဖိလိပ္ပိ ၄:၅ မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ သင့်ရဲ့ ဆယ်ကျော်သက်သမီးက မိဘကောင်းတာပဲလုပ်လုပ်၊ ဆိုးတာပဲလုပ်လုပ် စောင့်ကြည့်နေပြီး အတုခိုးတယ်ဆိုတာ သတိရပါ။