စံနှုန်း​ဆိုတာ ရွေးချယ်​လိုက်လျှောက်တဲ့ ကျင့်ဝတ်​စံနှုန်းတွေကို ဆိုလိုတယ်။ ဥပမာ၊ အရာရာမှာ ရိုးသား​ဖို့ ကြိုးစားနေသလား။ ဒါဆိုရင် သားသမီးတွေကိုလည်း အဲဒီ​စံနှုန်းကို သင်ပေး​ချင်မှာပဲ။

စံနှုန်းတွေ​မှာ လူ့​ကျင့်ဝတ်​တွေ​လည်း ပါတယ်။ ဝီရိယ​ရှိဖို့၊ မျှတ​ဖို့၊ စာနာ​တတ်​ဖို့ အရေးကြီးကြောင်း သင်ပေးနိုင်တယ်။ ဒီ​ကျင့်ဝတ်​တွေ​ကို ငယ်ရွယ်စဉ်​ကတည်းက မွေးမြူတာ အကောင်းဆုံး​ပဲ။

ကျမ်းစာ အခြေခံမူ။ “ကလေးကို သူ​သွား​သင့်​တဲ့​လမ်းအတိုင်း လေ့ကျင့်ပေးပါ။ အသက်​ကြီးလာရင်တောင် အဲဒီ​လမ်းကို သူ​စွန့်ခွာ​မှာ မဟုတ်ဘူး။”—ပညာအလိမ္မာ ၂၂:၆။

နည်းပညာ​ခေတ်မှာ ကိုယ်ကျင့်တရား​စံနှုန်းတွေ မရှိမဖြစ်​လိုတယ်။ “မိုဘိုင်း​ပစ္စည်းတွေ​က​တစ်ဆင့် အချိန်မရွေး မကောင်းတဲ့​ဩဇာ​တွေ ဝင်လာနိုင်တယ်။ သားသမီးတွေ​က ကိုယ့်​ဘေးမှာ ထိုင်နေရင်း​နဲ့ မတော်လျော်တာတွေ ကြည့်​နေနိုင်တယ်” လို့ ကာရင်​ဆိုတဲ့ မိခင်​တစ်ယောက် ပြောတယ်။

ကျမ်းစာ အခြေခံမူ။ “ရင့်ကျက်သူတွေ . . . ဟာ ပိုင်းခြား​သိမြင်နိုင်စွမ်း​ကို အမြဲ​အသုံးပြုပြီး အမှားအမှန် ခွဲခြားသိနိုင်အောင် လေ့ကျင့်​ထားတယ်။”—ဟီဘရူး ၅:၁၄။

လူ့​ကျင့်ဝတ်​စံနှုန်းတွေ​လည်း မရှိမဖြစ်​လိုတယ်။ (“ကျေးဇူးပြု၍၊” “ကျေးဇူးတင်ပါတယ်” စတဲ့) ယဉ်ကျေး​ပျူငှာတဲ့​စကားတွေ သုံးနှုန်း​တာ၊ သူတစ်ပါးကို အလေးထားတာကလည်း လူ့​ကျင့်​ဝတ်​ဖြစ်တယ်။ အခုခေတ်မှာ လူ့​ကျင့်ဝတ်​ကို​လိုက်နာ​တဲ့​လူတွေ ရှားပါး​နေပြီ။ လူလူချင်း​ထက် ဖုန်းတွေကို​ပဲ ပို​အာရုံရောက်နေကြတယ်။

ကျမ်းစာ အခြေခံမူ။ “ကိုယ့်ကို ပြုမူဆက်ဆံစေချင်တဲ့​အတိုင်း သူတစ်ပါးကို ပြုမူ​ဆက်ဆံပါ။”—လုကာ ၆:၃၁။

ကိုယ်ကျင့်တရား​စံနှုန်းတွေကို ပြောပြပါ။ ဥပမာ၊ လက်မထပ်ခင် လိင်ဆက်ဆံတာ မှားတယ်လို့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သွန်သင်ခံရတဲ့ ဆယ်ကျော်သက်​တွေ​က အဲဒီ​လုပ်ရပ်ကို ရှောင်ကြတာ များတယ်လို့ လေ့လာ​တွေ့ရှိချက်​တွေ​က ဖော်ပြတယ်။

အကြံပြုချက်။ လောလောဆယ်​ဖြစ်ရပ်​ကို အခြေခံပြီး စံနှုန်းတွေ​အကြောင်း သင်ပေးပါ။ ဥပမာ၊ သတင်းမှာ လူမျိုးရေး​မုန်းတီးမှု​ကြောင့် ဖြစ်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု​တွေ​အကြောင်း ပါလာ​ရင် “တခြားသူတွေ​အပေါ် အဲဒီလို​ဒေါသထွက်တာ ဆိုးဝါး​လွန်း​တယ်။ လူတွေ ဘာကြောင့် အဲဒီလို​ဖြစ်​သွားကြတယ်​လို့ ထင်သလဲ” ဆိုပြီး မေးနိုင်တယ်။

“ဘယ်ဟာ မှားတယ်၊ ဘယ်ဟာ မှန်တယ်ဆိုတာ သိမထားရင် အမှား​နဲ့ အမှန်​ကို သားသမီးတွေ ရွေးချယ်ဖို့ ပို​ခက်​မယ်။”—ဘရန်ဒန်။

လူ့​ကျင့်ဝတ်​စံနှုန်းတွေကို သင်ပေးပါ။ “ကျေးဇူးပြု၍၊ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်” လို့ ပြောတတ်​အောင်၊ သူတစ်ပါးကို လေးစား​တတ်​အောင် ကလေးငယ်​တွေ သင်ယူနိုင်ပါတယ်။ “သားသမီးတွေ​အနေနဲ့ မိသားစု၊ ကျောင်း၊ ရပ်ကွက်​အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ရှိနေမှန်း သိထားရင် ကိုယ့်အတွက်ပဲ မကြည့်တော့​ဘဲ လူတိုင်း​အပေါ် ကြင်နာတဲ့​လုပ်ရပ်တွေ အလွယ်တကူ လုပ်တတ်​လာမယ်” လို့ Parenting Without Borders စာအုပ်မှာ ဖော်ပြထားတယ်။

အကြံပြုချက်။ သူတစ်ပါး​အကျိုး ဆောင်တတ်အောင် သင်ပေးဖို့ သားသမီးတွေကို အိမ်အလုပ်တွေ ပေး​လုပ်ပါ။

“သားသမီးတွေ​အနေနဲ့ အခု​အချိန်မှာ အိမ်အလုပ်တွေ လုပ်တတ်​ရင် ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် နေထိုင်တဲ့အခါ ဒုက္ခရောက်မှာ မဟုတ်ဘူး။ တာဝန်​ယူ​တတ်​သူ​တွေ ဖြစ်လာကြ​မယ်။”—တယ်​ရာ။